Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 95
Поиск по словарям
БОЛГАРЫ
БОЖОК м 1. уменьш. от бог 2. бот, алла һыны 3. (о человеке, вызывающем обожание, преклонение) ҡәҙерле (хөрмәтле) кеше, кумир
БОЙ м 1. (битва, сражение) һуғыш, көрәш, яу; наступательный бой һөжүм һуғышы; оборонительный бой ҡурғауыл һуғышы; воздушный бой һауа һуғышы; рукопашный бой ҡул һуғышы; поле боя яу ҡыры; вести бой һуғыш алып барыу 2. прост. (драка, побои) һуғышыу, туҡмау, уҫмаҡ; бить смертным боем үлтергәнсе туҡмау 3. (борьба, состязание) ярыш, ярышыу, көрәш, көрәшеү; приёмы боя көрәш ысулдары; участвовать в больших боях ҙур көрәштәрҙә (ярыштарҙа) ҡатнашыу 4. собир. (разбитые стеклянные и другие предметы) ярсыҡ, ватыҡ, сарпы; кирпичный бой кирбес ватығы 5. һуйыу, салыу; бой скота мал һуйыу 6. (бить) һуғыу, ҡағыу; барабанный бой барабан ҡағыу; бой часов сәғәт һуғыуы 7. атыу, атыу көсө; проверить бой автомата автоматтың атыу көсөн тикшереү ♦ брать (взять) с бою һуғышып алыу; объявить бой чему көрәш иғлан итеү
БОЙ-...: бой-баба разг. ут бисә
БОЙКИЙ, -ая, -ое 1. (решительный, находчивый , смелый) ҡыйыу, үткер, сая, осҡор, тәүәккәл, баҙнатлы; бойкий мальчик ҡыйыу малай; бойкий человек тәүәккәл кеше; бойкая женщина сая ҡатын 2. (живой, быстрый) етеҙ, өлгөр, теремек, тилбер, йылдам; бойкий ум етеҙ аҡыл; бойкий ответ үткер яуап 3. (оживлённый) халыҡ ҡайнап торған, йәнле; бойкая улица халыҡ ҡайнап торған урам ♦ бойкое перо у кого үткер ҡәләм; бойкий на язык телгә оҫта, үткер телле
БОЙКОСТЬ ж ҡыйыулыҡ, үткерлек, саялыҡ; бойкость характера холоҡ саялығы
бойкОт м бойкот; объявить бойкот бойкот белдереү
БОЙКОТИРОВАТЬ несов. кого-что бойкот яһау (белдереү)
БОЙЛЕР м бойлер (һыу йылытыу системаһындағы яйланма)
БОЙЛЕРНАЯ ж бойлер бинаһы
БОЙНИЦА ж бойница (нығытмаларҙан дошманға атыу өсөн ҡалдырылған тишек)
бОйня ж 1. бойня, мал һуйыу (салыу) урыны 2. (резня, побоище) ҡан ҡойош, һуйыш-ҡырылыш, үлеш-ҡырылыш, һуйыш, ҡырылыш; кровавая бойня ҡанлы һуйыш-ҡырылыш
бойскАут м бойскаут (скауттар ойошмаһының ағзаһы)
БОК м 1. яҡ, ян, ҡабырға, эргә; лечь на правый бок уң яҡҡа ятыу; колет в боку ҡабырғам сәнсә 2. (сторона какого-л. предмета ) яҡ, ҡыр, сит; бок стола өҫтәл сите ♦ бок о бок бер-береһенә терәлеп, йәнәш, иңгә-иң терәп; взять (брать) за бока кого яғаһынан алыу, ҡыҫырыҡлау; лежать на боку ҡырын ятыу,
эшһеҙ ятыу; намять бока кому; прост. ҡабырғаһын һанау; под боком яҡында (эргәлә) генә, бик яҡын, яп-яҡын
БОКАЛ м бокал; хрустальный бокал гәлсәр бокал ♦ поднять бокал за кого-что бокал күтәреү, тост әйтеү
БОКОВИНА ж; прост., спец. ҡабырға, яндауыр; боковина дивана диван яндауыры
БОКОВОЙ, -ая, -ое эргә (ҡабырға) яҡтағы, эргәләге, ҡабырғалағы, ситтәге; боковая комната эргә яҡтағы бүлмә; боковое окно ҡабырға яҡтағы тәҙрә ♦ отправиться на боковую йоҡларға ятыу
бОком нареч. 1. (плечом вперёд) ҡабырға (ян) менән; стоять боком ҡабырға менән тороу 2. разг. (не прямо, искоса) ситләтеп, ҡырын, ҡырын-мырын, күҙ сите менән; поглядывать боком ҡырын-мырын ҡарап алыу ♦ выйти боком кому; прост. насар (киреһенсә) килеп сығыу
БОКС I м; спорт. бокс; заниматься боксом бокс менән шөғөлләнеү
БОКС II м (мужская стрижка) бокс; стричь под бокс сәсте бокс итеп алыу
БОКС III (изолятор) бокс; положить больного в бокс ауырыуҙы боксҡа һалыу
БОКСЁР I м боксёр (спортсы); боксёр среднего веса урта ауырлыҡтағы боксёр; боксёр тяжёлого веса ауыр ауырлыҡтағы боксёр
БОКСЁР II м боксёр (эт тоҡомо)
БОКСЁРСКИЙ, -ая, -ое боксёрҙар ...ы, бок-сёрҙарға хас; боксёрское состязание боксёрҙар ярышы; боксёрские перчатки боксёрҙар бирсәткәһе; боксёрский приём боксёрҙарға хас алым
БОКСИРОВАТЬ несов. бокс менән шөғөлләнеү, бокста алышыу, уҫмаҡлау
БОКСИТ м боксит (иң яҡшы алюмин мәғдәне )
БОКСИТОВЫЙ, -ая, -ое боксит ...ы; бокситовая руда боксит мәғдәне; бокситовое месторождение боксит ятҡылығы
БОЛВАН м 1. прост. бүкән, түмәр 2. (деревянная , картонная и т. п. форма, на которую натягивают головные уборы, парики) ҡалып; шляпный болван эшләпә ҡалыбы 3. бран. (о бестолковом , глупом человеке) маҡау, аңра, белекһеҙ, күҙле бүкән 4. уст. (идол) бот
БОЛВАНКА ж 1. тех. болванка 2. болванка (ниҙер яһау өсөн әҙерләнгән тимер, ағас һ. б. киҫәге) 3. см. болван 2
БОЛГАРСКИЙ, -ая, -ое болгар(ҙар) ...ы, Болгария ...ы; болгарский язык болгар теле; болгарский народ Болгария (болгар) халҡы; болгарская песня болгар йыры
БОЛГАРЫ мн. болгарҙар, болгар халҡы // ед. болгарин м болгар ир-аты; болгарка ж болгар ҡатын-ҡыҙы
95
БОЖОК м 1. уменьш. от бог 2. бот, алла һыны 3. (о человеке, вызывающем обожание, преклонение) ҡәҙерле (хөрмәтле) кеше, кумир
БОЙ м 1. (битва, сражение) һуғыш, көрәш, яу; наступательный бой һөжүм һуғышы; оборонительный бой ҡурғауыл һуғышы; воздушный бой һауа һуғышы; рукопашный бой ҡул һуғышы; поле боя яу ҡыры; вести бой һуғыш алып барыу 2. прост. (драка, побои) һуғышыу, туҡмау, уҫмаҡ; бить смертным боем үлтергәнсе туҡмау 3. (борьба, состязание) ярыш, ярышыу, көрәш, көрәшеү; приёмы боя көрәш ысулдары; участвовать в больших боях ҙур көрәштәрҙә (ярыштарҙа) ҡатнашыу 4. собир. (разбитые стеклянные и другие предметы) ярсыҡ, ватыҡ, сарпы; кирпичный бой кирбес ватығы 5. һуйыу, салыу; бой скота мал һуйыу 6. (бить) һуғыу, ҡағыу; барабанный бой барабан ҡағыу; бой часов сәғәт һуғыуы 7. атыу, атыу көсө; проверить бой автомата автоматтың атыу көсөн тикшереү ♦ брать (взять) с бою һуғышып алыу; объявить бой чему көрәш иғлан итеү
БОЙ-...: бой-баба разг. ут бисә
БОЙКИЙ, -ая, -ое 1. (решительный, находчивый , смелый) ҡыйыу, үткер, сая, осҡор, тәүәккәл, баҙнатлы; бойкий мальчик ҡыйыу малай; бойкий человек тәүәккәл кеше; бойкая женщина сая ҡатын 2. (живой, быстрый) етеҙ, өлгөр, теремек, тилбер, йылдам; бойкий ум етеҙ аҡыл; бойкий ответ үткер яуап 3. (оживлённый) халыҡ ҡайнап торған, йәнле; бойкая улица халыҡ ҡайнап торған урам ♦ бойкое перо у кого үткер ҡәләм; бойкий на язык телгә оҫта, үткер телле
БОЙКОСТЬ ж ҡыйыулыҡ, үткерлек, саялыҡ; бойкость характера холоҡ саялығы
бойкОт м бойкот; объявить бойкот бойкот белдереү
БОЙКОТИРОВАТЬ несов. кого-что бойкот яһау (белдереү)
БОЙЛЕР м бойлер (һыу йылытыу системаһындағы яйланма)
БОЙЛЕРНАЯ ж бойлер бинаһы
БОЙНИЦА ж бойница (нығытмаларҙан дошманға атыу өсөн ҡалдырылған тишек)
бОйня ж 1. бойня, мал һуйыу (салыу) урыны 2. (резня, побоище) ҡан ҡойош, һуйыш-ҡырылыш, үлеш-ҡырылыш, һуйыш, ҡырылыш; кровавая бойня ҡанлы һуйыш-ҡырылыш
бойскАут м бойскаут (скауттар ойошмаһының ағзаһы)
БОК м 1. яҡ, ян, ҡабырға, эргә; лечь на правый бок уң яҡҡа ятыу; колет в боку ҡабырғам сәнсә 2. (сторона какого-л. предмета ) яҡ, ҡыр, сит; бок стола өҫтәл сите ♦ бок о бок бер-береһенә терәлеп, йәнәш, иңгә-иң терәп; взять (брать) за бока кого яғаһынан алыу, ҡыҫырыҡлау; лежать на боку ҡырын ятыу,
эшһеҙ ятыу; намять бока кому; прост. ҡабырғаһын һанау; под боком яҡында (эргәлә) генә, бик яҡын, яп-яҡын
БОКАЛ м бокал; хрустальный бокал гәлсәр бокал ♦ поднять бокал за кого-что бокал күтәреү, тост әйтеү
БОКОВИНА ж; прост., спец. ҡабырға, яндауыр; боковина дивана диван яндауыры
БОКОВОЙ, -ая, -ое эргә (ҡабырға) яҡтағы, эргәләге, ҡабырғалағы, ситтәге; боковая комната эргә яҡтағы бүлмә; боковое окно ҡабырға яҡтағы тәҙрә ♦ отправиться на боковую йоҡларға ятыу
бОком нареч. 1. (плечом вперёд) ҡабырға (ян) менән; стоять боком ҡабырға менән тороу 2. разг. (не прямо, искоса) ситләтеп, ҡырын, ҡырын-мырын, күҙ сите менән; поглядывать боком ҡырын-мырын ҡарап алыу ♦ выйти боком кому; прост. насар (киреһенсә) килеп сығыу
БОКС I м; спорт. бокс; заниматься боксом бокс менән шөғөлләнеү
БОКС II м (мужская стрижка) бокс; стричь под бокс сәсте бокс итеп алыу
БОКС III (изолятор) бокс; положить больного в бокс ауырыуҙы боксҡа һалыу
БОКСЁР I м боксёр (спортсы); боксёр среднего веса урта ауырлыҡтағы боксёр; боксёр тяжёлого веса ауыр ауырлыҡтағы боксёр
БОКСЁР II м боксёр (эт тоҡомо)
БОКСЁРСКИЙ, -ая, -ое боксёрҙар ...ы, бок-сёрҙарға хас; боксёрское состязание боксёрҙар ярышы; боксёрские перчатки боксёрҙар бирсәткәһе; боксёрский приём боксёрҙарға хас алым
БОКСИРОВАТЬ несов. бокс менән шөғөлләнеү, бокста алышыу, уҫмаҡлау
БОКСИТ м боксит (иң яҡшы алюмин мәғдәне )
БОКСИТОВЫЙ, -ая, -ое боксит ...ы; бокситовая руда боксит мәғдәне; бокситовое месторождение боксит ятҡылығы
БОЛВАН м 1. прост. бүкән, түмәр 2. (деревянная , картонная и т. п. форма, на которую натягивают головные уборы, парики) ҡалып; шляпный болван эшләпә ҡалыбы 3. бран. (о бестолковом , глупом человеке) маҡау, аңра, белекһеҙ, күҙле бүкән 4. уст. (идол) бот
БОЛВАНКА ж 1. тех. болванка 2. болванка (ниҙер яһау өсөн әҙерләнгән тимер, ағас һ. б. киҫәге) 3. см. болван 2
БОЛГАРСКИЙ, -ая, -ое болгар(ҙар) ...ы, Болгария ...ы; болгарский язык болгар теле; болгарский народ Болгария (болгар) халҡы; болгарская песня болгар йыры
БОЛГАРЫ мн. болгарҙар, болгар халҡы // ед. болгарин м болгар ир-аты; болгарка ж болгар ҡатын-ҡыҙы
95