Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 97
Поиск по словарям
БОЛЬШЕВИСТСКИЙ
БОЛТАТЬ II несов.; разг. 1. что и без доп. юҡ-бар һөйләү, гәп (сафсата, ләстит) һатыу, лаҡылдау, ләпелдәү, таҡылдау; болтать вздор юҡ-бар һөйләү; болтать без умолку бер туҡтауһыҙ таҡылдау 2. (проговариваться) әйтеп һалыу, яңылыш әйтеп (һөйләп) ташлау, ысҡындырып ебәреү; болтать о своих намерениях үҙ уйҙарыңды һөйләп ташлау 3. (бегло говорить на каком-л. иностранном языке) һөйләшеү, һөйләшә алыу (белеү); болтать по-французски французса һөйләшеү
БОЛТАТЬСЯ несов. 1. разг. һалпылдау, һалбырау, һәлберәү, һалпылдап (һалбырап, аҫылынып) тороу; конец пояса болтается билбау осо һалбырап тора 2. на ком-чём; разг. (свободно свисать, двигаться, не прилегая) киң (бушаҡ) булыу, һалынып (эсендә уйнап, һалбырап) тороу; пиджак болтался на нём (уның) пинжәге үҙенә киң 3. прост. (ходить без дела) һәптәнләп (буталып) йөрөү; болтаться по улицам урам буйлап һәптәнләп йөрөү
БОЛТЛИВОСТЬ ж 1. һөйләнсәк; мне не нравится его болтливость миңә уның һөйләнсәклеге оҡшамай 2. (неумение хранить тайну) һүҙ (сер) тотмау (һаҡламау), асыҡ ауыҙлыҡ
БОЛТЛИВЫЙ, -ая, -ое 1. күп һөйләүсән (һөйләнеүсән), һөйләнсәк, һүҙгә әүәҫ (оҫта), телдәр; болтливый собеседник һүҙгә әүәҫ әңгәмәсе 2. һүҙ (сер) тотмаҫ (һаҡламаҫ), асыҡ ауыҙ; болтливая девчонка сер тотмаҫ ҡыҙыҡай
БОЛТНУТЬ сов. разг. әйтеп һалыу, әйтеп ысҡындырыу
БОЛТОВНЯ ж; разг. 1. (бессодержательные разговоры) ләстит, буш (юҡ) һүҙ, һүҙ бутҡаһы, сафсата; бесполезная болтовня файҙаһыҙ һүҙ бутҡаһы 2. (сплетня) ғәйбәт, уйҙырма; заниматься болтовнёй ғәйбәт һатыу
БОЛТОВОЙ, -ая, -ое болт ...ы; болтовая гайка болт гайкаһы
БОЛТУН I м и БОЛТУНЬЯ ж; разг. ләстит һатыусы, тел биҫтәһе
БОЛТУН II м (насиженное яйцо без зародыша ) серетке
БОЛТУШКА I м и ж; разг., ласк. от болтун I
БОЛТУШКА II ж; разг. 1. (.жидкая пища) боламыҡ, апара, ашлы һыу; делать болтушку боламыҡ яһау 2. разг. (яичница на молоке) тәбейә, йомортҡа тәбейәһе; готовить болтушку тәбейә бешереү 3. (орудие для взбалтывания) туҡығыс; размешивать болтушкой туҡығыс менән туҡыу
БОЛЬ ж ауыртыу, әрнеү, һыҙлау; головная боль баш ауыртыуы; зубная боль теш һыҙлауы; боль утихла һыҙлау баҫылды; душевная боль күңел әрнеүе
БОЛЬНИЦА ж хәстәхана, больница; детская больница балалар хәстәханаһы; положить в больницу хәстәханаға һалыу; выписаться из больницы хәстәхананан сығыу
БОЛЬНИЧНЫЙ, -ая, -ое хәстәхана (больница) ...ы; больничный режим хәстәхана режимы; больничный халат хәстәхана халаты ♦ больничный лист больничный лист, ауырығанлыҡ ҡағыҙы
БОЛЬНО I 1. нареч. ауырттырып, ауырттырғансы; больно ударить ауырттырғансы һуғыу 2. кому в знач. сказ., безл. ауырта, һыҙлай, ауыр, ҡыйын; ушам больно ҡолаҡ ауырта; больно слышать эту весть был хәбәрҙе ишетеүе ауыр; мне больно дышать миңә тын алыуы ҡыйын ♦ сделать больно кому рәнйетеү
БОЛЬНО II нареч.; прост. бик, бик ныҡ, үтә, артыҡ; больно много бик күп; больно хитёр үтә хәйләкәр
БОЛЬНОЙ, -ая, -ое 1. ауырыу, сирле, сырхау; больной ребёнок ауырыу бала; больное сердце сирле йөрәк 2. в знач. сущ. больной м и больная ж ауырыу, сырхау, сирле (кеше); приём больных ауырыуҙар ҡабул итеү; больная встала на ноги ауырыу (ҡатын-ҡыҙ) аяҡҡа баҫты 3. перен. (неестественный, ненормальный) тейешле йөкмәткеһе (сифаты) булмаған, һуҡыр, буш, ҡыҫыр; больное воображение буш хыял; любить больной любовью һуҡыр мөхәббәт менән яратыу ♦ больной вопрос ҡыйын (ҡатмарлы, сетерекле) мәсьәлә; больное место ауыртҡан урын, йомшаҡ ер; (валить) с больной головы на здоровую аҡ эт бәләһе — ҡара эткә; үҙ ғәйебен башҡа кешегә ауҙарыу
БОЛЬШАК м; разг. оло юл
БОЛЬШЕ 1. сравн. ст. от большой и великий 1, 2 ҙурыраҡ, дәүерәк, өлкәнерәк; дом деда большой, а наш ещё больше олатайҙың өйө ҙур, ә беҙҙеке унан да ҙурыраҡ 2. сравн. ст. от много күберәк, артығыраҡ; прошло больше двух месяцев ике айҙан артығыраҡ ваҡыт үтте 3. нареч . (далее, впредь, уже) бынан кире (һуң, ары, былай), бүтән, инде, башҡа; больше туда не пойду бүтән унда бармайым; больше так не буду бынан һуң улай эшләмәм; больше не могу башҡа булдыра алмайым ♦ больше того улай ғына ла түгел
БОЛЬШЕВИЗАЦИЯ ж большевиклашты-рыу, большевизм рухында тәрбиәләү
БОЛЬШЕВИЗМ м большевизм (ХХ б. башында Рәсәйҙә барлыҡҡа килгән марксистик-революцион агым)
БОЛЬШЕВИК м и БОЛЬШЕВИЧКА ж большевик
БОЛЬШЕВИСТСКИЙ, -ая, -ое 1. большевиктар ...ы; большевистская партия большевиктар фирҡәһе 2. большевистик, большевиктарса; большевистская тактика большевистик тактика
97
4 зак. 2.0084.05
БОЛТАТЬ II несов.; разг. 1. что и без доп. юҡ-бар һөйләү, гәп (сафсата, ләстит) һатыу, лаҡылдау, ләпелдәү, таҡылдау; болтать вздор юҡ-бар һөйләү; болтать без умолку бер туҡтауһыҙ таҡылдау 2. (проговариваться) әйтеп һалыу, яңылыш әйтеп (һөйләп) ташлау, ысҡындырып ебәреү; болтать о своих намерениях үҙ уйҙарыңды һөйләп ташлау 3. (бегло говорить на каком-л. иностранном языке) һөйләшеү, һөйләшә алыу (белеү); болтать по-французски французса һөйләшеү
БОЛТАТЬСЯ несов. 1. разг. һалпылдау, һалбырау, һәлберәү, һалпылдап (һалбырап, аҫылынып) тороу; конец пояса болтается билбау осо һалбырап тора 2. на ком-чём; разг. (свободно свисать, двигаться, не прилегая) киң (бушаҡ) булыу, һалынып (эсендә уйнап, һалбырап) тороу; пиджак болтался на нём (уның) пинжәге үҙенә киң 3. прост. (ходить без дела) һәптәнләп (буталып) йөрөү; болтаться по улицам урам буйлап һәптәнләп йөрөү
БОЛТЛИВОСТЬ ж 1. һөйләнсәк; мне не нравится его болтливость миңә уның һөйләнсәклеге оҡшамай 2. (неумение хранить тайну) һүҙ (сер) тотмау (һаҡламау), асыҡ ауыҙлыҡ
БОЛТЛИВЫЙ, -ая, -ое 1. күп һөйләүсән (һөйләнеүсән), һөйләнсәк, һүҙгә әүәҫ (оҫта), телдәр; болтливый собеседник һүҙгә әүәҫ әңгәмәсе 2. һүҙ (сер) тотмаҫ (һаҡламаҫ), асыҡ ауыҙ; болтливая девчонка сер тотмаҫ ҡыҙыҡай
БОЛТНУТЬ сов. разг. әйтеп һалыу, әйтеп ысҡындырыу
БОЛТОВНЯ ж; разг. 1. (бессодержательные разговоры) ләстит, буш (юҡ) һүҙ, һүҙ бутҡаһы, сафсата; бесполезная болтовня файҙаһыҙ һүҙ бутҡаһы 2. (сплетня) ғәйбәт, уйҙырма; заниматься болтовнёй ғәйбәт һатыу
БОЛТОВОЙ, -ая, -ое болт ...ы; болтовая гайка болт гайкаһы
БОЛТУН I м и БОЛТУНЬЯ ж; разг. ләстит һатыусы, тел биҫтәһе
БОЛТУН II м (насиженное яйцо без зародыша ) серетке
БОЛТУШКА I м и ж; разг., ласк. от болтун I
БОЛТУШКА II ж; разг. 1. (.жидкая пища) боламыҡ, апара, ашлы һыу; делать болтушку боламыҡ яһау 2. разг. (яичница на молоке) тәбейә, йомортҡа тәбейәһе; готовить болтушку тәбейә бешереү 3. (орудие для взбалтывания) туҡығыс; размешивать болтушкой туҡығыс менән туҡыу
БОЛЬ ж ауыртыу, әрнеү, һыҙлау; головная боль баш ауыртыуы; зубная боль теш һыҙлауы; боль утихла һыҙлау баҫылды; душевная боль күңел әрнеүе
БОЛЬНИЦА ж хәстәхана, больница; детская больница балалар хәстәханаһы; положить в больницу хәстәханаға һалыу; выписаться из больницы хәстәхананан сығыу
БОЛЬНИЧНЫЙ, -ая, -ое хәстәхана (больница) ...ы; больничный режим хәстәхана режимы; больничный халат хәстәхана халаты ♦ больничный лист больничный лист, ауырығанлыҡ ҡағыҙы
БОЛЬНО I 1. нареч. ауырттырып, ауырттырғансы; больно ударить ауырттырғансы һуғыу 2. кому в знач. сказ., безл. ауырта, һыҙлай, ауыр, ҡыйын; ушам больно ҡолаҡ ауырта; больно слышать эту весть был хәбәрҙе ишетеүе ауыр; мне больно дышать миңә тын алыуы ҡыйын ♦ сделать больно кому рәнйетеү
БОЛЬНО II нареч.; прост. бик, бик ныҡ, үтә, артыҡ; больно много бик күп; больно хитёр үтә хәйләкәр
БОЛЬНОЙ, -ая, -ое 1. ауырыу, сирле, сырхау; больной ребёнок ауырыу бала; больное сердце сирле йөрәк 2. в знач. сущ. больной м и больная ж ауырыу, сырхау, сирле (кеше); приём больных ауырыуҙар ҡабул итеү; больная встала на ноги ауырыу (ҡатын-ҡыҙ) аяҡҡа баҫты 3. перен. (неестественный, ненормальный) тейешле йөкмәткеһе (сифаты) булмаған, һуҡыр, буш, ҡыҫыр; больное воображение буш хыял; любить больной любовью һуҡыр мөхәббәт менән яратыу ♦ больной вопрос ҡыйын (ҡатмарлы, сетерекле) мәсьәлә; больное место ауыртҡан урын, йомшаҡ ер; (валить) с больной головы на здоровую аҡ эт бәләһе — ҡара эткә; үҙ ғәйебен башҡа кешегә ауҙарыу
БОЛЬШАК м; разг. оло юл
БОЛЬШЕ 1. сравн. ст. от большой и великий 1, 2 ҙурыраҡ, дәүерәк, өлкәнерәк; дом деда большой, а наш ещё больше олатайҙың өйө ҙур, ә беҙҙеке унан да ҙурыраҡ 2. сравн. ст. от много күберәк, артығыраҡ; прошло больше двух месяцев ике айҙан артығыраҡ ваҡыт үтте 3. нареч . (далее, впредь, уже) бынан кире (һуң, ары, былай), бүтән, инде, башҡа; больше туда не пойду бүтән унда бармайым; больше так не буду бынан һуң улай эшләмәм; больше не могу башҡа булдыра алмайым ♦ больше того улай ғына ла түгел
БОЛЬШЕВИЗАЦИЯ ж большевиклашты-рыу, большевизм рухында тәрбиәләү
БОЛЬШЕВИЗМ м большевизм (ХХ б. башында Рәсәйҙә барлыҡҡа килгән марксистик-революцион агым)
БОЛЬШЕВИК м и БОЛЬШЕВИЧКА ж большевик
БОЛЬШЕВИСТСКИЙ, -ая, -ое 1. большевиктар ...ы; большевистская партия большевиктар фирҡәһе 2. большевистик, большевиктарса; большевистская тактика большевистик тактика
97
4 зак. 2.0084.05