Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 176
Поиск по словарям
ПРИЛИПАТЬ
ПРИЛИПАТЬ несов. см. прилипнуть
ПРИЛИПНУТЬ сов. 1. (пристать — о чём-л. липком) йәбешеү, һылашыу, йәбешеп ҡалыу; грязь прилипла к одежде кейемгә батҡаҡ йәбешкән 2. перен., разг. (привязаться) йәбешеү, тағылып алыу, бәйләнеү
ПРИЛИПЧИВЫЙ, -ая, -ое 1. (легко прилипающий ) һырышҡаҡ, йәбешкәк, йәбештереүсән 2. перен., разг. (надоедливый) бәйләнсек, бәйлә-неүсән, йәбешкәк 3. перен., разг. (легко передающийся другим) йоғошло, йоғоусан; прилипчивая болезнь йоғошло ауырыу
ПРИЛИТЬ сов. 1. (притечь — о жидкости) ағып төшөү, йүгереү; кровь прилила к голове башҡа ҡан йүгерҙе 2. перен. (внезапно возникнуть — о чувстве) ҡапыл уяныу, ташып китеү, солғап алыу
ПРИЛИЧИЕ с әҙәп, әҙәплелек, әҙәп һаҡлау; соблюдать приличия әҙәп һаҡлау; делать для приличия әҙәп һаҡлау өсөн эшләү
ПРИЛИЧНЫЙ, -ая, -ое 1. (пристойный) тәрбиәле, әҙәпле; приличное слово әҙәпле һүҙ; приличные люди әҙәпле кешеләр 2. разг. (довольно хороший) яҡшы уҡ, яҡшы ғына, күп кенә, ҡәнәғәтләнерлек, ап-арыу; приличная сумма күп кенә аҡса; приличный костюм яҡшы ғына костюм
ПРИЛОВЧИТЬСЯ сов.; разг. өйрәнеп (оҫтарып) алыу, рәтен (уңайын) табып алыу, күнегеп бөтөү
ПРИЛОЖЕНИЕ с 1. см. приложить; приложение документов к заявлению ғаризаға документтарҙы ҡушыу (теркәү) 2. ҡушымта, өҫтәмә; приложение к договору килешеүгә ҡушымта; журнал с приложением ҡушымталы журнал 3. грам. өҫтәлмәлек; обособленное приложение айырымланған өҫтәлмәлек
ПРИЛОЖИТЬ сов. что, к чему 1. ҡуйыу, ябыу; приложить пластырь к ожогу янған (бешкән) ергә пластырь ябыу; приложить руку к груди ҡулды күкрәккә ҡуйыу 2. (применить) һалыу, ҡуйыу, ҡулланыу, йүнәлдереү; приложить все силы бөтә көстө һалыу; приложить теорию к жизни теорияны тормошта ҡулланыу 3. (присоединить) ҡушыу, ҡушып ебәреү (һалыу), теркәү; приложить справку белешмәне теркәү ♦ приложить руку см. рука; ума не приложу см. ум
ПРИЛОЖИТЬСЯ сов. 1. (приблизиться вплотную) яҡын килеү, терәлеү, ҡуйыу; приложиться ухом к двери ҡолаҡты ишеккә ҡуйып тыңлау 2. (почтительно поцеловать) ололап үбеү; приложиться к знамени байраҡты ололап үбеү 3. (прилечь щекой к ложу винтовки и т.п., чтобы прицелиться) күҙәтеү; приложиться и выстрелить тоҫҡап атып ебәреү 4. прост. (отпить из чего-л.) ауыҙ итеү, иренгә тейҙереү; хоть бы приложился ирененә тейҙерһен ине
♦ остальное (всё, прочее) приложится ҡалғаны үҙенән-үҙе булыр
ПРИЛУНИТЬСЯ сов. Айға төшөү
ПРИЛЬНУТЬ сов. к кому-чему 1. һырығыу, һарылыу, һырышыу, һыйыныу; ребёнок прильнул к матери бала әсәһенә һыйынды 2. (яҡындан) ҡарау; прильнуть к замочной скважине йоҙаҡ тишегенән ҡарау
ПРИМА ж; муз. прима (1. гаммала беренсе төп тауыш 2. ҡыллы, музыкаль инструменттың беренсе нескә ҡылы 3. оркестрҙа, хорҙа беренсе партияны башҡарыусы музыка ҡоралы йәки йырсы)
ПРИМА-БАЛЕРИНА ж прима-балерина (төп ролдәрҙе башҡарыусы балерина)
ПРИМАЗАТЬСЯ сов.; разг. тығылыу, йәбешеү
ПРИМАЗЫВАТЬСЯ несов. см. примазаться ПРИМАНИВАТЬ несов. см. приманить ПРИМАНИТЬ сов. кого-что 1. алдаштырып саҡырыу (килтереү); приманить голубей күгәр-сендәрҙе алдаштырып саҡырыу 2. перен., разг. (соблазнить) үҙ яғына ауҙарыу, әүрәтеү
ПРИМАНКА ж 1. (для животных, рыб и др.) алдатҡыс ем, алдатҡыс, ҡаптырғыс 2. перен . (соблазн) алдатҡыс, ҡыҙыҡтырғыс
ПРИМАНОЧНЫЙ, -ая, -ое алдатҡыс (ҡыҙыҡтырғыс) ...ы; приманочная снедь алдатҡыс нәмә
ПРИМАТ м; книжн. (первичность, главенство ) примат, юғарылыҡ, өҫтөнлөк, беренселек; примат разума над чувством аңдың хис-тойғонан өҫтөнлөгө
ПРИМАТЫ мн.; зоол. приматтар (һөтимәрҙәр төркөмөнөң иң югары отряды)
ПРИМАЧИВАТЬ несов. см. примочить ПРИМАЩИВАТЬ несов. см. примостить ПРИМАЩИВАТЬСЯ несов. 1. см. примоститься 2. страд. от примащивать
ПРИМЕЛЬКАТЬСЯ сов. танышып (күҙ өйрәнеп) бөтөү
ПРИМЕНЕНИЕ с см. применить — применять, примениться — применяться; применение новых методов яңы ысулдар ҡулланыу ♦ в применении к кому-чему; в знач. предлога -ға/-гә ҡарата (ярашлы), рәүештә, -ға/-гә ҡарап (алғанда)
ПРИМЕНИМЫЙ, -ая, -ое ярарлыҡ, ҡулла-нырлыҡ, ҡулланырға яраған (мөмкин булған)
Применительно: применительно к кому-чему ; в знач. предлога -ға/-гә ҡарата (ярашлы), рәүештә
ПРИМЕНИТЬ сов. что 1. ҡулланыу, файҙаланыу; применить новое лекарство яңы дарыу ҡулланыу; применять знания в жизни белемде тормошта ҡулланыу 2. (приспособить) яйлаш-тырыу; применить орудия к местности туптарҙы урынға яйлаштырыу
176
ПРИЛИПАТЬ несов. см. прилипнуть
ПРИЛИПНУТЬ сов. 1. (пристать — о чём-л. липком) йәбешеү, һылашыу, йәбешеп ҡалыу; грязь прилипла к одежде кейемгә батҡаҡ йәбешкән 2. перен., разг. (привязаться) йәбешеү, тағылып алыу, бәйләнеү
ПРИЛИПЧИВЫЙ, -ая, -ое 1. (легко прилипающий ) һырышҡаҡ, йәбешкәк, йәбештереүсән 2. перен., разг. (надоедливый) бәйләнсек, бәйлә-неүсән, йәбешкәк 3. перен., разг. (легко передающийся другим) йоғошло, йоғоусан; прилипчивая болезнь йоғошло ауырыу
ПРИЛИТЬ сов. 1. (притечь — о жидкости) ағып төшөү, йүгереү; кровь прилила к голове башҡа ҡан йүгерҙе 2. перен. (внезапно возникнуть — о чувстве) ҡапыл уяныу, ташып китеү, солғап алыу
ПРИЛИЧИЕ с әҙәп, әҙәплелек, әҙәп һаҡлау; соблюдать приличия әҙәп һаҡлау; делать для приличия әҙәп һаҡлау өсөн эшләү
ПРИЛИЧНЫЙ, -ая, -ое 1. (пристойный) тәрбиәле, әҙәпле; приличное слово әҙәпле һүҙ; приличные люди әҙәпле кешеләр 2. разг. (довольно хороший) яҡшы уҡ, яҡшы ғына, күп кенә, ҡәнәғәтләнерлек, ап-арыу; приличная сумма күп кенә аҡса; приличный костюм яҡшы ғына костюм
ПРИЛОВЧИТЬСЯ сов.; разг. өйрәнеп (оҫтарып) алыу, рәтен (уңайын) табып алыу, күнегеп бөтөү
ПРИЛОЖЕНИЕ с 1. см. приложить; приложение документов к заявлению ғаризаға документтарҙы ҡушыу (теркәү) 2. ҡушымта, өҫтәмә; приложение к договору килешеүгә ҡушымта; журнал с приложением ҡушымталы журнал 3. грам. өҫтәлмәлек; обособленное приложение айырымланған өҫтәлмәлек
ПРИЛОЖИТЬ сов. что, к чему 1. ҡуйыу, ябыу; приложить пластырь к ожогу янған (бешкән) ергә пластырь ябыу; приложить руку к груди ҡулды күкрәккә ҡуйыу 2. (применить) һалыу, ҡуйыу, ҡулланыу, йүнәлдереү; приложить все силы бөтә көстө һалыу; приложить теорию к жизни теорияны тормошта ҡулланыу 3. (присоединить) ҡушыу, ҡушып ебәреү (һалыу), теркәү; приложить справку белешмәне теркәү ♦ приложить руку см. рука; ума не приложу см. ум
ПРИЛОЖИТЬСЯ сов. 1. (приблизиться вплотную) яҡын килеү, терәлеү, ҡуйыу; приложиться ухом к двери ҡолаҡты ишеккә ҡуйып тыңлау 2. (почтительно поцеловать) ололап үбеү; приложиться к знамени байраҡты ололап үбеү 3. (прилечь щекой к ложу винтовки и т.п., чтобы прицелиться) күҙәтеү; приложиться и выстрелить тоҫҡап атып ебәреү 4. прост. (отпить из чего-л.) ауыҙ итеү, иренгә тейҙереү; хоть бы приложился ирененә тейҙерһен ине
♦ остальное (всё, прочее) приложится ҡалғаны үҙенән-үҙе булыр
ПРИЛУНИТЬСЯ сов. Айға төшөү
ПРИЛЬНУТЬ сов. к кому-чему 1. һырығыу, һарылыу, һырышыу, һыйыныу; ребёнок прильнул к матери бала әсәһенә һыйынды 2. (яҡындан) ҡарау; прильнуть к замочной скважине йоҙаҡ тишегенән ҡарау
ПРИМА ж; муз. прима (1. гаммала беренсе төп тауыш 2. ҡыллы, музыкаль инструменттың беренсе нескә ҡылы 3. оркестрҙа, хорҙа беренсе партияны башҡарыусы музыка ҡоралы йәки йырсы)
ПРИМА-БАЛЕРИНА ж прима-балерина (төп ролдәрҙе башҡарыусы балерина)
ПРИМАЗАТЬСЯ сов.; разг. тығылыу, йәбешеү
ПРИМАЗЫВАТЬСЯ несов. см. примазаться ПРИМАНИВАТЬ несов. см. приманить ПРИМАНИТЬ сов. кого-что 1. алдаштырып саҡырыу (килтереү); приманить голубей күгәр-сендәрҙе алдаштырып саҡырыу 2. перен., разг. (соблазнить) үҙ яғына ауҙарыу, әүрәтеү
ПРИМАНКА ж 1. (для животных, рыб и др.) алдатҡыс ем, алдатҡыс, ҡаптырғыс 2. перен . (соблазн) алдатҡыс, ҡыҙыҡтырғыс
ПРИМАНОЧНЫЙ, -ая, -ое алдатҡыс (ҡыҙыҡтырғыс) ...ы; приманочная снедь алдатҡыс нәмә
ПРИМАТ м; книжн. (первичность, главенство ) примат, юғарылыҡ, өҫтөнлөк, беренселек; примат разума над чувством аңдың хис-тойғонан өҫтөнлөгө
ПРИМАТЫ мн.; зоол. приматтар (һөтимәрҙәр төркөмөнөң иң югары отряды)
ПРИМАЧИВАТЬ несов. см. примочить ПРИМАЩИВАТЬ несов. см. примостить ПРИМАЩИВАТЬСЯ несов. 1. см. примоститься 2. страд. от примащивать
ПРИМЕЛЬКАТЬСЯ сов. танышып (күҙ өйрәнеп) бөтөү
ПРИМЕНЕНИЕ с см. применить — применять, примениться — применяться; применение новых методов яңы ысулдар ҡулланыу ♦ в применении к кому-чему; в знач. предлога -ға/-гә ҡарата (ярашлы), рәүештә, -ға/-гә ҡарап (алғанда)
ПРИМЕНИМЫЙ, -ая, -ое ярарлыҡ, ҡулла-нырлыҡ, ҡулланырға яраған (мөмкин булған)
Применительно: применительно к кому-чему ; в знач. предлога -ға/-гә ҡарата (ярашлы), рәүештә
ПРИМЕНИТЬ сов. что 1. ҡулланыу, файҙаланыу; применить новое лекарство яңы дарыу ҡулланыу; применять знания в жизни белемде тормошта ҡулланыу 2. (приспособить) яйлаш-тырыу; применить орудия к местности туптарҙы урынға яйлаштырыу
176