Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 332
Поиск по словарям
РОСЯНКА
роҡландырьш ҡуйылған ҡултамға ♦ одним росчерком пера уйлап тормай, бер һыҙыу менән (хәл итеү)
РОСЯНКА ж ысыҡ үләне (бөжәктәр менән аҙыҡлана торган цлән); росянка английская инглиз ысыҡ үләне
РОСЯНОЙ и РОСЯНЫЙ, -ая, -ое ысыҡ ...ы; росяная капля ысыҡ тамсыһы
РОТ м 1. ауыҙ; большой рот ҙур ауыҙ; маленький рот бәләкәй ауыҙ; открывать рот ауыҙ асыу; раскрыть рот ауыҙ асыу 2. перен., прост. тамаҡ, кеше; в семье пять ртов ғаиләлә биш кеше ♦ зажать (закрыть, заткнуть) рот кому; прост. ауыҙын ябыу; разинуть (раскрыть) рот: 1) һүҙ башлау, һөйләү, ауыҙ асыу; 2) ныҡ иғтибарһыҙ булыу, ауыҙ асыу; 3) аптырап ҡалыу, ауыҙ асыу; набрать воды в рот ауыҙға йөҙөк йәшереү, һыу уртлау, ләм-мим өндәшмәү; смотреть (глядеть) в рот кому ауыҙына ҡарап тороу; в рот не возьмёшь ауыҙға алғыһыҙ; пальца в рот не клади кому бик тилбер; өлөшөн ашатмаҫ, буш ҡалмаҫ; разжевать и в рот положить кому ауыҙына сәйнәп ҡаптырыу; хлопот (забот) полон рот у кого бик күп (эш, мәшәҡәт тураһында)
рОта ж; воен. рота; командир роты рота командиры; танковая рота танк ротаһы
РОТАПРИНТ м ротапринт; печатать на ротапринте ротапринтта баҫыу
РОТАПРИНТНЫЙ, -ая, -ое ротапринт ...ы; ротапринтный цех ротапринт цехы
РОТАТОР м ротатор; размножать на ротаторе ротаторҙа күбәйтеү
ротаторный, -ая, -ое ротатор ...ы; ротаторная бумага ротатор ҡағыҙы
РОТАЦИЗМ м; спец. һаҡаулыҡ (“р” өнөн дөрөҫ әйтмәц, “р”-һыҙ булыу )
РОТАЦИОННЫЙ, -ая, -ое спец. ротация ...ы, ротацион; ротационная машина ротацион машина
РОТАЦИЯ ж 1. полигр. ротация, баҫыу машинаһы 2. с. -х. ротация (сәсец әйләнешенә ярашлы барлыҡ баҫыуҙарҙа ла иген сәселгән осор )
рОтик м бәләкәй (уймаҡ) ауыҙ
РОТМИСТР м ротмистр (революцияга тиклем Рәсәй атлы гәскәрендә капитанга тиц дәрәжә һәм шул дәрәжәләге офицер)
рОтный, -ая, -ое воен. 1. рота ...ы; ротное хозяйство рота хужалығы 2. в знач. сущ. ротный м рота командиры
ротовОй, -ая, -ое ауыҙ ...ы; ротовая полость ауыҙ ҡыуышлығы
ротозЕй м; разг. 1. (зевака) аңшайған, аңыш (кеше) 2. (разиня) иғтибарһыҙ, асыҡ ауыҙ
РОТОЗЕЙНИЧАТЬ несов.; разг. аңшайыу, асыҡ ауыҙланыу
ротозейство с; разг. аңшайғанлыҡ, асыҡ ауыҙлыҡ
РОТОК м; разг. бәләкәй (уймаҡ) ауыҙ ♦ на чужой роток не накинешь платок кеше ауыҙын ҡаплап булмай
РОТОНДА ж ротонда (1. архит. көмбәҙләп ябылган, колонналы тццәрәк бина 2. иҫк. ҡатын-ҡыҙҙарҙың өҫ кейеме); бархатная ротонда бәрхәт ротонда
рОтор м; тех. ротор (турбина, электр двигателе кецек машинаның әйләнеп торган өлөшө )
рОторный, -ая, -ое тех. 1. ротор ...ы; роторный вал ротор валы; роторные лопатки ротор көрәксәһе 2. роторлы; роторный двигатель роторлы двигатель
рОхля м и ж; разг., пренебр. бәшәлкәһеҙ, ебегән, бешмәгән, асыҡ ауыҙ (кеше); показаться рохлей асыҡ ауыҙ булып күренеү
рОща ж ҡулҡы, бәләкәй урман; (берёзовая) сауҡалыҡ, сауыллыҡ; осиновая роща уҫаҡ ҡулҡыһы
РОЯЛИЗМ м роялизм (король хакимлыгын яҡлау)
РОЯЛИСТ м роялист (король хакимлыгын яҡлаусы )
РОЯЛЬ м .рояль; играть на рояле роялдә уйнау ртУтный, -ая, -ое терегөмөш ...ы, терегөмөшлө; ртутная руда терегөмөш мәғдәне; ртутный термометр терегөмөшлө термометр
РТУТЬ ж терегөмөш (химик элемент, металл ) ♦ гремучая ртуть см. гремучий
РУБАКА м; разг. йөрәкле (ҡыйыу) кеше, батыр, оҫта һуғышсы (һалҡын ҡорал менән)
РУБАНОК м йышҡы
РУБАНУТЬ сов. см. рубать, рубить 1—5
РУБАТЬ несов.; прост. см. рубить 1—5
РУБАХА ж см. рубашка 1; ситцевая рубаха ситса күлдәк
РУБАШКА ж 1. күлдәк; синяя рубашка күк күлдәк; нижняя рубашка эске күлдәк; ночная рубашка йоҡо күлдәге 2. кире (арт) яғы (кәрттең ) 3. спец. (масть животного) төҫ, тире төҫө 4. разг. (оболочка чего-л.) яры, көп, ҡабыҡ, тыш ♦ оставить в одной рубашке бөлдөрөү, бөлгөнлөккә төшөрөү; остаться в одной рубашке бөлөү, бөлгөнлөккә төшөү; родиться в сорочке (рубашке) см. родиться
РУБАШОНКА ж; разг., уменьш. от рубашка
РУБЕЖ м 1. (граница) сик; охранять рубежи сиктәрҙе һаҡлау 2. воен. һыҙыҡ, рубеж; оборонительный рубеж оборона һыҙығы 3. перен. (грань) сик, ара, үр, рубеж; завоевать новые рубежи яңы үрҙәр яулау; на рубеже двух эпох ике дәүер араһында ♦ за рубежом сит илдә
РУБЕРОИД м рубероид (ҡатырганан, махсус состав һеңдереп, тцбә ябыу йәки изоляция өсөн эшләнгән материал); изоляционный рубероид изоляция рубероиды; крыть крышу рубероидом ҡыйыҡты рубероид менән ябыу
332
роҡландырьш ҡуйылған ҡултамға ♦ одним росчерком пера уйлап тормай, бер һыҙыу менән (хәл итеү)
РОСЯНКА ж ысыҡ үләне (бөжәктәр менән аҙыҡлана торган цлән); росянка английская инглиз ысыҡ үләне
РОСЯНОЙ и РОСЯНЫЙ, -ая, -ое ысыҡ ...ы; росяная капля ысыҡ тамсыһы
РОТ м 1. ауыҙ; большой рот ҙур ауыҙ; маленький рот бәләкәй ауыҙ; открывать рот ауыҙ асыу; раскрыть рот ауыҙ асыу 2. перен., прост. тамаҡ, кеше; в семье пять ртов ғаиләлә биш кеше ♦ зажать (закрыть, заткнуть) рот кому; прост. ауыҙын ябыу; разинуть (раскрыть) рот: 1) һүҙ башлау, һөйләү, ауыҙ асыу; 2) ныҡ иғтибарһыҙ булыу, ауыҙ асыу; 3) аптырап ҡалыу, ауыҙ асыу; набрать воды в рот ауыҙға йөҙөк йәшереү, һыу уртлау, ләм-мим өндәшмәү; смотреть (глядеть) в рот кому ауыҙына ҡарап тороу; в рот не возьмёшь ауыҙға алғыһыҙ; пальца в рот не клади кому бик тилбер; өлөшөн ашатмаҫ, буш ҡалмаҫ; разжевать и в рот положить кому ауыҙына сәйнәп ҡаптырыу; хлопот (забот) полон рот у кого бик күп (эш, мәшәҡәт тураһында)
рОта ж; воен. рота; командир роты рота командиры; танковая рота танк ротаһы
РОТАПРИНТ м ротапринт; печатать на ротапринте ротапринтта баҫыу
РОТАПРИНТНЫЙ, -ая, -ое ротапринт ...ы; ротапринтный цех ротапринт цехы
РОТАТОР м ротатор; размножать на ротаторе ротаторҙа күбәйтеү
ротаторный, -ая, -ое ротатор ...ы; ротаторная бумага ротатор ҡағыҙы
РОТАЦИЗМ м; спец. һаҡаулыҡ (“р” өнөн дөрөҫ әйтмәц, “р”-һыҙ булыу )
РОТАЦИОННЫЙ, -ая, -ое спец. ротация ...ы, ротацион; ротационная машина ротацион машина
РОТАЦИЯ ж 1. полигр. ротация, баҫыу машинаһы 2. с. -х. ротация (сәсец әйләнешенә ярашлы барлыҡ баҫыуҙарҙа ла иген сәселгән осор )
рОтик м бәләкәй (уймаҡ) ауыҙ
РОТМИСТР м ротмистр (революцияга тиклем Рәсәй атлы гәскәрендә капитанга тиц дәрәжә һәм шул дәрәжәләге офицер)
рОтный, -ая, -ое воен. 1. рота ...ы; ротное хозяйство рота хужалығы 2. в знач. сущ. ротный м рота командиры
ротовОй, -ая, -ое ауыҙ ...ы; ротовая полость ауыҙ ҡыуышлығы
ротозЕй м; разг. 1. (зевака) аңшайған, аңыш (кеше) 2. (разиня) иғтибарһыҙ, асыҡ ауыҙ
РОТОЗЕЙНИЧАТЬ несов.; разг. аңшайыу, асыҡ ауыҙланыу
ротозейство с; разг. аңшайғанлыҡ, асыҡ ауыҙлыҡ
РОТОК м; разг. бәләкәй (уймаҡ) ауыҙ ♦ на чужой роток не накинешь платок кеше ауыҙын ҡаплап булмай
РОТОНДА ж ротонда (1. архит. көмбәҙләп ябылган, колонналы тццәрәк бина 2. иҫк. ҡатын-ҡыҙҙарҙың өҫ кейеме); бархатная ротонда бәрхәт ротонда
рОтор м; тех. ротор (турбина, электр двигателе кецек машинаның әйләнеп торган өлөшө )
рОторный, -ая, -ое тех. 1. ротор ...ы; роторный вал ротор валы; роторные лопатки ротор көрәксәһе 2. роторлы; роторный двигатель роторлы двигатель
рОхля м и ж; разг., пренебр. бәшәлкәһеҙ, ебегән, бешмәгән, асыҡ ауыҙ (кеше); показаться рохлей асыҡ ауыҙ булып күренеү
рОща ж ҡулҡы, бәләкәй урман; (берёзовая) сауҡалыҡ, сауыллыҡ; осиновая роща уҫаҡ ҡулҡыһы
РОЯЛИЗМ м роялизм (король хакимлыгын яҡлау)
РОЯЛИСТ м роялист (король хакимлыгын яҡлаусы )
РОЯЛЬ м .рояль; играть на рояле роялдә уйнау ртУтный, -ая, -ое терегөмөш ...ы, терегөмөшлө; ртутная руда терегөмөш мәғдәне; ртутный термометр терегөмөшлө термометр
РТУТЬ ж терегөмөш (химик элемент, металл ) ♦ гремучая ртуть см. гремучий
РУБАКА м; разг. йөрәкле (ҡыйыу) кеше, батыр, оҫта һуғышсы (һалҡын ҡорал менән)
РУБАНОК м йышҡы
РУБАНУТЬ сов. см. рубать, рубить 1—5
РУБАТЬ несов.; прост. см. рубить 1—5
РУБАХА ж см. рубашка 1; ситцевая рубаха ситса күлдәк
РУБАШКА ж 1. күлдәк; синяя рубашка күк күлдәк; нижняя рубашка эске күлдәк; ночная рубашка йоҡо күлдәге 2. кире (арт) яғы (кәрттең ) 3. спец. (масть животного) төҫ, тире төҫө 4. разг. (оболочка чего-л.) яры, көп, ҡабыҡ, тыш ♦ оставить в одной рубашке бөлдөрөү, бөлгөнлөккә төшөрөү; остаться в одной рубашке бөлөү, бөлгөнлөккә төшөү; родиться в сорочке (рубашке) см. родиться
РУБАШОНКА ж; разг., уменьш. от рубашка
РУБЕЖ м 1. (граница) сик; охранять рубежи сиктәрҙе һаҡлау 2. воен. һыҙыҡ, рубеж; оборонительный рубеж оборона һыҙығы 3. перен. (грань) сик, ара, үр, рубеж; завоевать новые рубежи яңы үрҙәр яулау; на рубеже двух эпох ике дәүер араһында ♦ за рубежом сит илдә
РУБЕРОИД м рубероид (ҡатырганан, махсус состав һеңдереп, тцбә ябыу йәки изоляция өсөн эшләнгән материал); изоляционный рубероид изоляция рубероиды; крыть крышу рубероидом ҡыйыҡты рубероид менән ябыу
332