Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 520
Поиск по словарям
ТРОНУТЬСЯ
ревья тронуло морозом безл. ағастарға һалҡын тейгән 4. без. доп.; разг. (отправиться куда -л.) китеү, ҡуҙғалыу ♦ не тронуть волоска бер бөртөк сәсе лә ҡойолмаһын; пальцем не тронуть тырнаҡ менән дә сиртмәү
ТРОНУТЬСЯ сов. 1. см. трогаться; поезд тронулся поезд ҡуҙғалды 2. разг. етеңкерәмәү, ысҡыныу (иҫ - аҡыл тецәл булмау)
ТРОП м; лит. троп (кцсмә мәгәнәлә ҡулланылған һцҙ йәки һцҙбәйләнеш)
ТРОПА ж һуҡмаҡ, юл, тар юл, берләм юл; горная тропа тау юлы
ТРОПИК м 1. тропик (экваторҙан көньяҡҡа йәки төньяҡҡа 23° — 27° алыҫлыҡта торган параллель һыҙыҡ); тропик Рака Ҡыҫала тропигы (экваторҙан төньяҡта) 2. мн. тропики; геогр. тропиктар (Ер шарыныц иц эҫе бцлкәте)
ТРОПИНКА ж һуҡмаҡ, берләм юл; проложить тропинку һуҡмаҡ һалыу
ТРОПИЧЕСКИЙ, -ая, -ое геогр. тропик; тропический пояс тропик бүлкәт; тропическая малярия тропик биҙгәк
ТРОПКА ж; разг. см. тропинка
ТРОПОСФЕРА ж тропосфера (һауаныц Ерҙән стратосферага тиклем булган тцбәнге араһы)
ТРОС м арҡан, трос; бросить трос трос ташлау
ТРОСТИНКА ж ҡамыш һабағы
ТРОСТНИК м ҡамыш ♦ сахарный тростник шәкәр ҡамышы
ТРОСТНИКОВЫЙ, -ая, -ое 1. ҡамыш ...ы; тростниковые заросли ҡамыш ҡыуаҡлығы 2. (сделанный из тростника) ҡамыш; тростниковая крыша ҡамыш ҡыйыҡ
ТРОСТЬ ж таяҡ, ҡул таяғы
ТРОСТЯНКА ж һаҙ ҡыяғы, ағайрыҡ
ТРОТИЛ м тротил (шартлатҡыс матдә)
ТРОТУАР м тротуар; идти по тротуару тротуарҙан барыу
трофей м трофей, улъя, ғәнимәт; взять трофей трофей алыу
ТРОФЕЙНЫЙ, -ая, -ое улъя, улъя ...ы, ғәнимәт, ғәнимәт ...ы; трофейное имущество ғәнимәт мөлкәте; трофейное оружие улъя ҡоралы
ТРОЮРОДНЫЙ, -ая, -ое өс туған; троюродный брат өс туған ағай; троюродная сестра өс туған апай
ТРОЯКИЙ, -ая, -ое өс төрлө, өс мәғәнәле, өс яҡлы; троякий смысл өс төрлө мәғәнә
ТРУБА ж 1. (печная) мөрйә; (самоварная, печная, водопроводная) торба; из трубы идёт дым мөрйәнән төтөн сыға; труба течёт торба аға 2. муз. борғо, һыбыҙғы; играть на трубе борғола уйнау 3. анат. көпшә, торба; евстахиева труба евстахий торбаһы ♦ вылететь в трубу см. вылететь; хвост трубой в знач. сказ.; прост. ҡойроғон һыртҡа һалған; дело труба эштәр харап; пройти огонь и воду (и медные трубы) см. огонь
ТРУБАДУР м йырсы-шағир, трубадур (Урта быуаттагы )
ТРУБАЧ м борғосо, һорнайсы
ТРУБИТЬ несов. 1. во что ҡысҡыртыу, борғо ҡысҡыртыу 2. перен., разг. (разглашать) шаулау, ҡысҡырып һөйләү; об этом деле все трубят был турала бөтәһе шаулай 3. (звучать — о трубе) ҡысҡыртыу; трубы трубят борғолар ҡысҡырта 4. что борғола сигнал биреү; трубить сбор борғола йыйылырға сигнал биреү
ТРУБКА ж 1. (курительная) төрөпкә; курить трубку төрөпкә тартыу 2. (телефонная) трубка; взять трубку трубканы алыу 3. (бәләкәй) торба; свернуть чертёж в трубку һыҙымды торба итеп төрөү 4. спец. (бәләкәй) көпшә; электроннолучевая трубка электрон нурлы көпшә; резиновая трубка резина көпшә
ТРУБКОВЁРТЫ мн. (ед. трубковёрт м); зоол . япраҡ бөгәр ҡуңыҙҙар ғаиләһе
ТРУБНЫЙ, -ая, -ое 1. мөрйә ...ы, торба ...ы; трубный завод торба заводы; трубный дым мөрйә төтөнө 2. борғо ...ы; трубный звук борғо тауышы
ТРУБО... урыҫ телендә ҡушма һцҙҙәреец “торба” мәгәнәһендә ҡулланылган тәцге өлөшө , мәҫ., труборезочный торба киҫкес
ТРУБОЛИТЕЙНЫЙ, -ая, -ое торба ҡойоу ...ы; труболитейный завод торба ҡойоу заводы
ТРУБОПРОВОД м үткәргес торба; прокладка трубопровода үткәргес торба һалыу
ТРУБОПРОВОДНЫЙ, -ая, -ое үткәргес торба һалыу ...ы; трубопроводные работы үткәргес торба һалыу эштәре
ТРУБОПРОВОДЧИК м үткәргес торба һалыусы
ТРУБОПРОКАТНЫЙ, -ая, -ое торба яһау ...ы, торба прокатлау ...ы, торбалар яһай торған; трубопрокатный завод торба прокатлау заводы
ТРУБОПРОКАТЧИК м торба прокатлаусы, трубопрокатсы
ТРУБОУКЛАДЧИК м 1. торбалар һалыусы (эшсе) 2. торба һалыу машинаһы
ТРУБОЧИСТ м мөрйә таҙартыусы
ТРУБОЧНЫЙ, -ая, -ое төрөпкә ...ы; трубочный табак төрөпкә тәмәкеһе
ТРУБЧАТЫЙ, -ая, -ое 1. (в виде трубки) көпшә һымаҡ (булған) 2. тех. торбанан торған; трубчатая батарея торбанан торған батарея
ТРУД м 1. хеҙмәт, эш; умственный труд аҡыл хеҙмәте; тяжёлый труд ауыр эш; плата за труд эш өсөн түләү; орудие труда хеҙмәт ҡоралы 2. мн. труды (хлопоты) көс, мәшәҡәт, хәстәр 3. (произведение, результат труда) әҫәр, хеҙмәт; печатный труд баҫма хеҙмәт 4. (усилие, направленное на достижение чего-л.) көс; напрасный труд бушҡа түгелгән көс ♦ без труда еңел генә, көс һалмай; взять на себя труд с неопр . үҙ хәстәреңә алыу; с трудом көс-хәл менән
520
ревья тронуло морозом безл. ағастарға һалҡын тейгән 4. без. доп.; разг. (отправиться куда -л.) китеү, ҡуҙғалыу ♦ не тронуть волоска бер бөртөк сәсе лә ҡойолмаһын; пальцем не тронуть тырнаҡ менән дә сиртмәү
ТРОНУТЬСЯ сов. 1. см. трогаться; поезд тронулся поезд ҡуҙғалды 2. разг. етеңкерәмәү, ысҡыныу (иҫ - аҡыл тецәл булмау)
ТРОП м; лит. троп (кцсмә мәгәнәлә ҡулланылған һцҙ йәки һцҙбәйләнеш)
ТРОПА ж һуҡмаҡ, юл, тар юл, берләм юл; горная тропа тау юлы
ТРОПИК м 1. тропик (экваторҙан көньяҡҡа йәки төньяҡҡа 23° — 27° алыҫлыҡта торган параллель һыҙыҡ); тропик Рака Ҡыҫала тропигы (экваторҙан төньяҡта) 2. мн. тропики; геогр. тропиктар (Ер шарыныц иц эҫе бцлкәте)
ТРОПИНКА ж һуҡмаҡ, берләм юл; проложить тропинку һуҡмаҡ һалыу
ТРОПИЧЕСКИЙ, -ая, -ое геогр. тропик; тропический пояс тропик бүлкәт; тропическая малярия тропик биҙгәк
ТРОПКА ж; разг. см. тропинка
ТРОПОСФЕРА ж тропосфера (һауаныц Ерҙән стратосферага тиклем булган тцбәнге араһы)
ТРОС м арҡан, трос; бросить трос трос ташлау
ТРОСТИНКА ж ҡамыш һабағы
ТРОСТНИК м ҡамыш ♦ сахарный тростник шәкәр ҡамышы
ТРОСТНИКОВЫЙ, -ая, -ое 1. ҡамыш ...ы; тростниковые заросли ҡамыш ҡыуаҡлығы 2. (сделанный из тростника) ҡамыш; тростниковая крыша ҡамыш ҡыйыҡ
ТРОСТЬ ж таяҡ, ҡул таяғы
ТРОСТЯНКА ж һаҙ ҡыяғы, ағайрыҡ
ТРОТИЛ м тротил (шартлатҡыс матдә)
ТРОТУАР м тротуар; идти по тротуару тротуарҙан барыу
трофей м трофей, улъя, ғәнимәт; взять трофей трофей алыу
ТРОФЕЙНЫЙ, -ая, -ое улъя, улъя ...ы, ғәнимәт, ғәнимәт ...ы; трофейное имущество ғәнимәт мөлкәте; трофейное оружие улъя ҡоралы
ТРОЮРОДНЫЙ, -ая, -ое өс туған; троюродный брат өс туған ағай; троюродная сестра өс туған апай
ТРОЯКИЙ, -ая, -ое өс төрлө, өс мәғәнәле, өс яҡлы; троякий смысл өс төрлө мәғәнә
ТРУБА ж 1. (печная) мөрйә; (самоварная, печная, водопроводная) торба; из трубы идёт дым мөрйәнән төтөн сыға; труба течёт торба аға 2. муз. борғо, һыбыҙғы; играть на трубе борғола уйнау 3. анат. көпшә, торба; евстахиева труба евстахий торбаһы ♦ вылететь в трубу см. вылететь; хвост трубой в знач. сказ.; прост. ҡойроғон һыртҡа һалған; дело труба эштәр харап; пройти огонь и воду (и медные трубы) см. огонь
ТРУБАДУР м йырсы-шағир, трубадур (Урта быуаттагы )
ТРУБАЧ м борғосо, һорнайсы
ТРУБИТЬ несов. 1. во что ҡысҡыртыу, борғо ҡысҡыртыу 2. перен., разг. (разглашать) шаулау, ҡысҡырып һөйләү; об этом деле все трубят был турала бөтәһе шаулай 3. (звучать — о трубе) ҡысҡыртыу; трубы трубят борғолар ҡысҡырта 4. что борғола сигнал биреү; трубить сбор борғола йыйылырға сигнал биреү
ТРУБКА ж 1. (курительная) төрөпкә; курить трубку төрөпкә тартыу 2. (телефонная) трубка; взять трубку трубканы алыу 3. (бәләкәй) торба; свернуть чертёж в трубку һыҙымды торба итеп төрөү 4. спец. (бәләкәй) көпшә; электроннолучевая трубка электрон нурлы көпшә; резиновая трубка резина көпшә
ТРУБКОВЁРТЫ мн. (ед. трубковёрт м); зоол . япраҡ бөгәр ҡуңыҙҙар ғаиләһе
ТРУБНЫЙ, -ая, -ое 1. мөрйә ...ы, торба ...ы; трубный завод торба заводы; трубный дым мөрйә төтөнө 2. борғо ...ы; трубный звук борғо тауышы
ТРУБО... урыҫ телендә ҡушма һцҙҙәреец “торба” мәгәнәһендә ҡулланылган тәцге өлөшө , мәҫ., труборезочный торба киҫкес
ТРУБОЛИТЕЙНЫЙ, -ая, -ое торба ҡойоу ...ы; труболитейный завод торба ҡойоу заводы
ТРУБОПРОВОД м үткәргес торба; прокладка трубопровода үткәргес торба һалыу
ТРУБОПРОВОДНЫЙ, -ая, -ое үткәргес торба һалыу ...ы; трубопроводные работы үткәргес торба һалыу эштәре
ТРУБОПРОВОДЧИК м үткәргес торба һалыусы
ТРУБОПРОКАТНЫЙ, -ая, -ое торба яһау ...ы, торба прокатлау ...ы, торбалар яһай торған; трубопрокатный завод торба прокатлау заводы
ТРУБОПРОКАТЧИК м торба прокатлаусы, трубопрокатсы
ТРУБОУКЛАДЧИК м 1. торбалар һалыусы (эшсе) 2. торба һалыу машинаһы
ТРУБОЧИСТ м мөрйә таҙартыусы
ТРУБОЧНЫЙ, -ая, -ое төрөпкә ...ы; трубочный табак төрөпкә тәмәкеһе
ТРУБЧАТЫЙ, -ая, -ое 1. (в виде трубки) көпшә һымаҡ (булған) 2. тех. торбанан торған; трубчатая батарея торбанан торған батарея
ТРУД м 1. хеҙмәт, эш; умственный труд аҡыл хеҙмәте; тяжёлый труд ауыр эш; плата за труд эш өсөн түләү; орудие труда хеҙмәт ҡоралы 2. мн. труды (хлопоты) көс, мәшәҡәт, хәстәр 3. (произведение, результат труда) әҫәр, хеҙмәт; печатный труд баҫма хеҙмәт 4. (усилие, направленное на достижение чего-л.) көс; напрасный труд бушҡа түгелгән көс ♦ без труда еңел генә, көс һалмай; взять на себя труд с неопр . үҙ хәстәреңә алыу; с трудом көс-хәл менән
520