Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 527
Поиск по словарям
ТЩЕТА ж; уст., книжн. файҙаһыҙлыҡ, нәти-жәһеҙлек, мәғәнәһеҙлек
ТЩЕТНОСТЬ ж файҙаһыҙлыҡ, файҙаһыҙ булыу; тщетность усилий тырышыуҙың файҙаһыҙлығы
тщЕтный, -ая, -ое файҙаһыҙ, буш; тщетные надежды файҙаһыҙ өмөттәр
ТЫ (тебя, тебе, тебя, тобой, о тебе) мест. 1. һин; ты ли это? һинме был?; тебе известно һиңә билдәле 2. в знач. частицы; разг. һин; ах, ты, гадость какая! ах, һин, әшәке! ♦ быть на “ты” бик яҡын булыу, әшнә булыу; вот тебе и на см. на II
ТЫКАТЬ I несов.; разг. 1. что, чем төртөү; тыкать в ребро ҡабырғаға төртөү 2. что (втыкать , вонзать) ҡаҙау, сәнсеү; тыкать вилкой сәнске менән сәнсеү 3. перен. (напоминать) иҫкәртеү, иҫкә төшөрөү 4. что, чем тығыу, ҡыҫтырыу; тыкать ключом в замок асҡысты йоҙаҡҡа тығыу ♦ тыкать в глаза шелтәләү, төртөп күрһәтеү; тыкать пальцем на кого - что кемгәлер-нимәгәлер төртөп күрһәтеү
ТЫКАТЬ II несов. кого и без доп.; прост. “һин” тип өндәшеү (“һеҙ” урынына)
ТЫКАТЬСЯ несов. 1. прост. (лезть куда -л.) тығылыу, ҡыҫылыу 2. төртөлөү, бәрелеү; тыкаться в стену стенаға бәрелеү 3. ҡаҙалыу, сәнселеү; тыкаться носом в снег танау менән ҡарға ҡаҙалыу
ТЫКВА ж ҡабаҡ; кормовая тыква мал ҡабағы
ТЫКВЕННИК м ҡабаҡ бутҡаһы
ТЫКВЕННЫЙ, -ая, -ое ҡабаҡ ...ы; тыквенная каша ҡабаҡ бутҡаһы; тыквенное семя ҡабаҡ орлоғо
ТЫЛ м 1. (задняя часть чего -л.) һырт, арт яҡ; подойти с тыла арт яҡтан килеү 2. (территория позади линии фронта) тыл, арт; получать помощь с тыла тылдан ярҙам алыу 3. (территория воюющей страны в противоположность фронту) тыл; труженики тыла тыл эшсәндәре
ТЫЛОВИК м тылда хеҙмәт итеүсе
ТЫЛОВОЙ, -ая, -ое 1. тылдағы, тылда була торған; тыловые воинские части тылдағы хәрби частар 2. см. тыльный; тыловая сторона арт яҡ
ТЫЛЬНЫЙ, -ая, -ое арт, арттағы, һырт; тыльная сторона ладони ҡул һырты; тыльная сторона арт яҡ
ТЫН м ҡойма, текмә; дубовый тын имән ҡойма
ТЫСЯЧА числ. 1. мең; две тысячи рублей ике мең һум 2. обычно мн. тысячи меңәрләгән, меңәр; тысячи людей меңәр кеше
ТЫСЯЧЕ... урыҫ телендә ҡушма һцҙҙәрҙәге “мец”, “мецдәрсә”, “мецәр” мәгәнәләрен ацлатҡан тәцге өлөшө, мәҫ., тысячегранный мең яҡлы; тысячезвёздный меңдәрсә йондоҙло; тысячевёрстный меңәр саҡрымлыҡ
ТЫСЯЧЕКРАТНЫЙ, -ая, -ое мең ҡат (тапҡыр)
ТЮЛЕНЬ
ТЫСЯЧЕЛЕТИЕ с 1. (срок) мең йыл, мең йыллыҡ; прошло тысячелетие мең йыл үтте 2. (годовщина чего-л.) мең йыл тулыу, мең йыллыҡ
ТЫСЯЧЕЛЕТНИЙ, -яя, -ее 1. мең йыллыҡ; тысячелетняя история мең йыллыҡ тарих 2. (существующий тысячу лет) мең йәшлек (йәштәге, йәшәр)
ТЫСЯЧЕЛИСТНИК м меңъяпраҡ; настой тысячелистника меңъяпраҡ төнәтмәһе
ТЫСЯЧЕРУБЛЁВЫЙ, -ая, -ое мең һумлыҡ
ТЫСЯЧНЫЙ, -ая, -ое 1. числ. меңенсе; тысячный километр меңенсе километр 2. меңләгән, бихисап; тысячная толпа людей меңләгән халыҡ төркөмө 3. (многократный) меңенсе; тысячный раз меңенсе мәртәбә 4. (получаемый от деления на тысячу) меңдән бер; тысячная доля секунды секундтың меңдән бер өлөшө
ТЫЧИНА ж; разг. ваҡ ҡаҙыҡ (ергә ҡаҙалган)
ТЫЧИНКА ж; бот. һеркә япрағы, һеркәлек
ТЫЧИНКОВЫЙ и ТЫЧИНОЧНЫЙ, -ая, -ое һеркә ...ы, һеркәлек ...ы; тычиночная нить һеркәлек ебе
тычОк м; разг. төртөү; тычок в спину арҡаға төртөү
ТЬМА I ж 1. ҡараңғылыҡ; утренняя тьма иртәнге ҡараңғылыҡ 2. перен. (невежество) наҙанлыҡ, томаналыҡ
ТЬМА II ж 1. чего; разг. (множество) бик күп, хисапһыҙ, бихисап; народу тьма бихисап халыҡ 2. уст. (в древнерусском счёте: десять тысяч) ун мең ♦ тьма-тьмущая прост. иҫәбе-хи-сабы юҡ
ТЬФУ межд. 1. тфү (төкөрөцгә оҡшатыу) 2. в знач. сказ.; прост. (наплевать) төкөрәм; да мне на тебя — тьфу! төкөрәм мин һиңә!
ТЮБЕТЕЙКА ж таҡыя, түбәтәй
ТЮБИК м тюбик, һыҡма; тюбик крема крем тюбигы
ТЮК м ҙур төргәк, төк, бәйләм; тюк сукна буҫтау төгө
ТЮКОВАТЬ несов.; спец. төкләү, төккә бәйләү, төргәкләү; тюковать сено бесәнде төкләү
тюкОвка ж; спец. см. тюкать
ТЮЛЕВЫЙ, -ая, -ое селтәр, тюль; тюлевые занавески селтәр пәрҙәләр
ТЮЛЕНЕБОЕЦ м тюлень аулаусы
ТЮЛЕНЕБОЙНЫЙ, -ая, -ое тюлень аулау ...ы, тюлень аулау менән шөғөлләнгән; тюленебойное судно тюлень аулау судноһы
ТЮЛЕНЕВЫЙ, -ая, -ое тюлень ...ы; тюленевый промысел тюлень промыслаһы
ТЮЛЕНИЙ, -ья, -ье тюлень ...ы; тюлений жир тюлень майы
ТЮЛЕНИНА ж тюлень ите
ТЮЛЕНЬ м 1. тюлень (һөтимәр дицгеҙ хайуаны ) 2. перен. (о неуклюжем человеке) ибәтәйһеҙ, ипһеҙ (кеше)
527
ТЩЕТНОСТЬ ж файҙаһыҙлыҡ, файҙаһыҙ булыу; тщетность усилий тырышыуҙың файҙаһыҙлығы
тщЕтный, -ая, -ое файҙаһыҙ, буш; тщетные надежды файҙаһыҙ өмөттәр
ТЫ (тебя, тебе, тебя, тобой, о тебе) мест. 1. һин; ты ли это? һинме был?; тебе известно һиңә билдәле 2. в знач. частицы; разг. һин; ах, ты, гадость какая! ах, һин, әшәке! ♦ быть на “ты” бик яҡын булыу, әшнә булыу; вот тебе и на см. на II
ТЫКАТЬ I несов.; разг. 1. что, чем төртөү; тыкать в ребро ҡабырғаға төртөү 2. что (втыкать , вонзать) ҡаҙау, сәнсеү; тыкать вилкой сәнске менән сәнсеү 3. перен. (напоминать) иҫкәртеү, иҫкә төшөрөү 4. что, чем тығыу, ҡыҫтырыу; тыкать ключом в замок асҡысты йоҙаҡҡа тығыу ♦ тыкать в глаза шелтәләү, төртөп күрһәтеү; тыкать пальцем на кого - что кемгәлер-нимәгәлер төртөп күрһәтеү
ТЫКАТЬ II несов. кого и без доп.; прост. “һин” тип өндәшеү (“һеҙ” урынына)
ТЫКАТЬСЯ несов. 1. прост. (лезть куда -л.) тығылыу, ҡыҫылыу 2. төртөлөү, бәрелеү; тыкаться в стену стенаға бәрелеү 3. ҡаҙалыу, сәнселеү; тыкаться носом в снег танау менән ҡарға ҡаҙалыу
ТЫКВА ж ҡабаҡ; кормовая тыква мал ҡабағы
ТЫКВЕННИК м ҡабаҡ бутҡаһы
ТЫКВЕННЫЙ, -ая, -ое ҡабаҡ ...ы; тыквенная каша ҡабаҡ бутҡаһы; тыквенное семя ҡабаҡ орлоғо
ТЫЛ м 1. (задняя часть чего -л.) һырт, арт яҡ; подойти с тыла арт яҡтан килеү 2. (территория позади линии фронта) тыл, арт; получать помощь с тыла тылдан ярҙам алыу 3. (территория воюющей страны в противоположность фронту) тыл; труженики тыла тыл эшсәндәре
ТЫЛОВИК м тылда хеҙмәт итеүсе
ТЫЛОВОЙ, -ая, -ое 1. тылдағы, тылда була торған; тыловые воинские части тылдағы хәрби частар 2. см. тыльный; тыловая сторона арт яҡ
ТЫЛЬНЫЙ, -ая, -ое арт, арттағы, һырт; тыльная сторона ладони ҡул һырты; тыльная сторона арт яҡ
ТЫН м ҡойма, текмә; дубовый тын имән ҡойма
ТЫСЯЧА числ. 1. мең; две тысячи рублей ике мең һум 2. обычно мн. тысячи меңәрләгән, меңәр; тысячи людей меңәр кеше
ТЫСЯЧЕ... урыҫ телендә ҡушма һцҙҙәрҙәге “мец”, “мецдәрсә”, “мецәр” мәгәнәләрен ацлатҡан тәцге өлөшө, мәҫ., тысячегранный мең яҡлы; тысячезвёздный меңдәрсә йондоҙло; тысячевёрстный меңәр саҡрымлыҡ
ТЫСЯЧЕКРАТНЫЙ, -ая, -ое мең ҡат (тапҡыр)
ТЮЛЕНЬ
ТЫСЯЧЕЛЕТИЕ с 1. (срок) мең йыл, мең йыллыҡ; прошло тысячелетие мең йыл үтте 2. (годовщина чего-л.) мең йыл тулыу, мең йыллыҡ
ТЫСЯЧЕЛЕТНИЙ, -яя, -ее 1. мең йыллыҡ; тысячелетняя история мең йыллыҡ тарих 2. (существующий тысячу лет) мең йәшлек (йәштәге, йәшәр)
ТЫСЯЧЕЛИСТНИК м меңъяпраҡ; настой тысячелистника меңъяпраҡ төнәтмәһе
ТЫСЯЧЕРУБЛЁВЫЙ, -ая, -ое мең һумлыҡ
ТЫСЯЧНЫЙ, -ая, -ое 1. числ. меңенсе; тысячный километр меңенсе километр 2. меңләгән, бихисап; тысячная толпа людей меңләгән халыҡ төркөмө 3. (многократный) меңенсе; тысячный раз меңенсе мәртәбә 4. (получаемый от деления на тысячу) меңдән бер; тысячная доля секунды секундтың меңдән бер өлөшө
ТЫЧИНА ж; разг. ваҡ ҡаҙыҡ (ергә ҡаҙалган)
ТЫЧИНКА ж; бот. һеркә япрағы, һеркәлек
ТЫЧИНКОВЫЙ и ТЫЧИНОЧНЫЙ, -ая, -ое һеркә ...ы, һеркәлек ...ы; тычиночная нить һеркәлек ебе
тычОк м; разг. төртөү; тычок в спину арҡаға төртөү
ТЬМА I ж 1. ҡараңғылыҡ; утренняя тьма иртәнге ҡараңғылыҡ 2. перен. (невежество) наҙанлыҡ, томаналыҡ
ТЬМА II ж 1. чего; разг. (множество) бик күп, хисапһыҙ, бихисап; народу тьма бихисап халыҡ 2. уст. (в древнерусском счёте: десять тысяч) ун мең ♦ тьма-тьмущая прост. иҫәбе-хи-сабы юҡ
ТЬФУ межд. 1. тфү (төкөрөцгә оҡшатыу) 2. в знач. сказ.; прост. (наплевать) төкөрәм; да мне на тебя — тьфу! төкөрәм мин һиңә!
ТЮБЕТЕЙКА ж таҡыя, түбәтәй
ТЮБИК м тюбик, һыҡма; тюбик крема крем тюбигы
ТЮК м ҙур төргәк, төк, бәйләм; тюк сукна буҫтау төгө
ТЮКОВАТЬ несов.; спец. төкләү, төккә бәйләү, төргәкләү; тюковать сено бесәнде төкләү
тюкОвка ж; спец. см. тюкать
ТЮЛЕВЫЙ, -ая, -ое селтәр, тюль; тюлевые занавески селтәр пәрҙәләр
ТЮЛЕНЕБОЕЦ м тюлень аулаусы
ТЮЛЕНЕБОЙНЫЙ, -ая, -ое тюлень аулау ...ы, тюлень аулау менән шөғөлләнгән; тюленебойное судно тюлень аулау судноһы
ТЮЛЕНЕВЫЙ, -ая, -ое тюлень ...ы; тюленевый промысел тюлень промыслаһы
ТЮЛЕНИЙ, -ья, -ье тюлень ...ы; тюлений жир тюлень майы
ТЮЛЕНИНА ж тюлень ите
ТЮЛЕНЬ м 1. тюлень (һөтимәр дицгеҙ хайуаны ) 2. перен. (о неуклюжем человеке) ибәтәйһеҙ, ипһеҙ (кеше)
527