Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 541
Поиск по словарям
УДВОЕНИЕ с см. удвоить — удвоиться; удвоение численности населения халыҡ һанының икеләтә артыуы
УДВОЕННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от удвоить 2. прил. икеләтә, икеләтә артыҡ; работать с удвоенной энергией икеләтә дәрт менән эшләү 3. прил.; лингв. ҡуш, ике тапҡыр ҡабатланған; удвоенная буква ҡуш хәреф
УДВОИТЬ сов. что 1. икеләтеү, икеләтә арттырыу, бермә-бер арттырыу; удвоить оплату түләүҙе икеләтә арттырыу 2. көсәйтеү; удвоить внимание иғтибарҙы көсәйтеү; удвоить усилия тырышлыҡты көсәйтеү
УДВОИТЬСЯ сов. 1. икеләтә артыу, ике тапҡырға артыу, бермә-бер артыу; население села удвоилось ауыл халҡы ике тапҡырға артты 2. көсәйтеү; внимание к больному удвоилось ауырыуға иғтибар көсәйҙе
удЕл i м; ист. 1. удел, биләмә, биләү (XII — XVI бб. Руста кенәз ҡулы аҫтындағы әлкә) 2. удел (батшаның биләгән ерҙәре, мәлкәте)
удЕл II м (доля, судьба) өлөш, яҙмыш, тәҡдир; удел храбреца батыр яҙмышы; удел поэта шағир яҙмышы
УДЕЛИТЬ сов. 1. что бүлеү, бүлеп биреү, өлөш сығарыу; уделить часть состояния мөлкәттән өлөш сығарыу 2. биреү, бүлеү; уделить внимание иғтибар биреү; уделить время ваҡыт бүлеү
УДЕЛЬНЫЙ I, -ая, -ое ист. удел ...ы, биләмә ...ы; удельный князь удел кенәзе; удельные земли удел ерҙәре
удельный II, -ая, -ое физ. сағыштырма; удельное сопротивление сағыштырма ҡаршылыҡ; удельный вес сағыштырма ауырлыҡ ♦ удельный вес кого - чего тотҡан урыны
УДЕРЖ: без удержу тыйыла (туҡтай) алмай, туҡтауһыҙ; нет удержу на кого тыйыуһыҙ, туҡтатып булмай; не знать удержу туҡтауҙы (сиген) белмәү, белекһеҙ булыу
УДЕРЖАНИЕ с 1. см. удержать 2. (удержанная сумма) тотоп алып ҡалынған аҡса
УДЕРЖАТЬ сов. 1. кого - что тотоп (алып) ҡалыу, ысҡындырмау, төшөрмәй ҡалыу; удержать в руках ҡулда тотоп ҡалыу; удержать за руку ҡулын ысҡындырмау 2. что (подавить проявление чего-л.) тыйыу, тыйып ҡалыу (тороу), баҫып ҡалыу; еле удержать слёзы йәште саҡ тыйып тороу; удержать смех көлөүҙе тыйып ҡалыу 3. что һаҡлап (алып) ҡалыу, ысҡындырмау; удержать город ҡаланы һаҡлап ҡалыу; удержать первенство в соревновании ярышта беренселекте һаҡлап ҡалыу; стараться удержать своё место үҙеңдең урыныңды ысҡындырмаҫҡа тырышыу 4. что (не отдать) тотоп алып ҡалыу; удержать из расчёта расчёттан тотоп алып ҡалыу
УДЕРЖАТЬСЯ сов. 1. (устоять, не упасть) тотоноп (тороп) ҡалыу, йығылмай (тороп) ҡалыу, баҫып тора алыу; удержаться на ногах аяҡ
УДИЛА
ҡа баҫып тора алыу 2. (не сдать позиции) тороп ҡалыу, урынында ҡалыу, тора алыу; удержаться до вечера на старых позициях кискә хәтле элекке позицияла тороп ҡалыу 3. от чего тыйылып ҡалыу (тороу), түҙә алыу, түҙеп тороу; удержаться от смеха көлөүҙән тыйылып ҡалыу
УДЕРЖИВАТЬ несов. см. удержать
УДЕРЖИВАТЬСЯ несов. 1. см. удержаться 2. страд. от удерживать
УДЕСЯТЕРИТЬ сов. что 1. (увеличить в десять раз) унлата арттырыу, ун тапҡыр арттырыу 2. перен. (усилить во много раз) бик ныҡ арттырыу, күп тапҡыр көсәйтеү; удесятерить старания тырышлыҡты күп тапҡыр көсәйтеү
УДЕСЯТЕРИТЬСЯ сов. 1. унлата (ун тапҡыр) артыу 2. перен. бик ныҡ артыу, күп тапҡыр көсәйеү; силы удесятерились көс бик ныҡ артты
УДЕСЯТЕРЯТЬ несов. см. удесятерить
УДЕСЯТЕРЯТЬСЯ несов. 1. см. удесятериться 2. страд. от удесятерять
УДЕШЕВИТЬ сов. что арзанайтыу, арзанла-тыу, осһоҙландырыу, осһоҙлатыу
УДЕШЕВИТЬСЯ сов. арзанайыу, арзанла-ныу, осһоҙланыу
УДЕШЕВЛЯТЬ несов. см. удешевить
УДЕШЕВЛЯТЬСЯ несов. 1. см. удешевиться
2. страд. от удешевлять
УДИВИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. (поразительный , странный) ғәжәп, ғәжәйеп, сәйер, ҡыҙыҡ; удивительное совпадение ғәжәйеп тап килеү 2. (необычайный) иҫ китерлек, ғәжәпләнерлек; у него удивительная память уның хәтере иҫ китерлек; ничего удивительного иҫ китерлек бер нәмә лә юҡ, иҫ китерлеге юҡ
УДИВИТЬ сов. кого - что аптыратыу, ғәжәпләндереү, ғәжәпкә ҡалдырыу, таң (хайран, аптырашта) ҡалдырыу, иҫ китәреү; удивить остроумным ответом тапҡыр яуап менән таң ҡалдырыу; удивить неуместной выходкой урынһыҙ ҡыланыш менән ғәжәпләндереү; его ничем не удивишь уны бер нәмә менән дә хайран ҡалдыра алмаҫһың
УДИВИТЬСЯ сов. аптырау, ғәжәпләнеү, ғәжәп итеү, таң (хайран) ҡалыу, иҫ китеү; удивиться поведению ребёнка баланың тәртибенә аптырау
УДИВЛЕНИЕ с аптыраш, ғәжәпләнеү ♦ на удивление кому ғәжәйеп (иҫ киткес, иҫ китерлек) шәп
УДИВЛЁННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от удивить 2. прил. ғәжәпләнгән, ғәжәпһенгән, таң (хайран) ҡалған, аптыраған; смотреть удивлёнными глазами аптыраған күҙҙәр менән ҡарау
УДИВЛЯТЬ несов. см. удивить
УДИВЛЯТЬСЯ несов. см. удивиться
УДИЛА только мн. ауыҙлыҡ ♦ закусить удила см. закусить
541
УДВОЕННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от удвоить 2. прил. икеләтә, икеләтә артыҡ; работать с удвоенной энергией икеләтә дәрт менән эшләү 3. прил.; лингв. ҡуш, ике тапҡыр ҡабатланған; удвоенная буква ҡуш хәреф
УДВОИТЬ сов. что 1. икеләтеү, икеләтә арттырыу, бермә-бер арттырыу; удвоить оплату түләүҙе икеләтә арттырыу 2. көсәйтеү; удвоить внимание иғтибарҙы көсәйтеү; удвоить усилия тырышлыҡты көсәйтеү
УДВОИТЬСЯ сов. 1. икеләтә артыу, ике тапҡырға артыу, бермә-бер артыу; население села удвоилось ауыл халҡы ике тапҡырға артты 2. көсәйтеү; внимание к больному удвоилось ауырыуға иғтибар көсәйҙе
удЕл i м; ист. 1. удел, биләмә, биләү (XII — XVI бб. Руста кенәз ҡулы аҫтындағы әлкә) 2. удел (батшаның биләгән ерҙәре, мәлкәте)
удЕл II м (доля, судьба) өлөш, яҙмыш, тәҡдир; удел храбреца батыр яҙмышы; удел поэта шағир яҙмышы
УДЕЛИТЬ сов. 1. что бүлеү, бүлеп биреү, өлөш сығарыу; уделить часть состояния мөлкәттән өлөш сығарыу 2. биреү, бүлеү; уделить внимание иғтибар биреү; уделить время ваҡыт бүлеү
УДЕЛЬНЫЙ I, -ая, -ое ист. удел ...ы, биләмә ...ы; удельный князь удел кенәзе; удельные земли удел ерҙәре
удельный II, -ая, -ое физ. сағыштырма; удельное сопротивление сағыштырма ҡаршылыҡ; удельный вес сағыштырма ауырлыҡ ♦ удельный вес кого - чего тотҡан урыны
УДЕРЖ: без удержу тыйыла (туҡтай) алмай, туҡтауһыҙ; нет удержу на кого тыйыуһыҙ, туҡтатып булмай; не знать удержу туҡтауҙы (сиген) белмәү, белекһеҙ булыу
УДЕРЖАНИЕ с 1. см. удержать 2. (удержанная сумма) тотоп алып ҡалынған аҡса
УДЕРЖАТЬ сов. 1. кого - что тотоп (алып) ҡалыу, ысҡындырмау, төшөрмәй ҡалыу; удержать в руках ҡулда тотоп ҡалыу; удержать за руку ҡулын ысҡындырмау 2. что (подавить проявление чего-л.) тыйыу, тыйып ҡалыу (тороу), баҫып ҡалыу; еле удержать слёзы йәште саҡ тыйып тороу; удержать смех көлөүҙе тыйып ҡалыу 3. что һаҡлап (алып) ҡалыу, ысҡындырмау; удержать город ҡаланы һаҡлап ҡалыу; удержать первенство в соревновании ярышта беренселекте һаҡлап ҡалыу; стараться удержать своё место үҙеңдең урыныңды ысҡындырмаҫҡа тырышыу 4. что (не отдать) тотоп алып ҡалыу; удержать из расчёта расчёттан тотоп алып ҡалыу
УДЕРЖАТЬСЯ сов. 1. (устоять, не упасть) тотоноп (тороп) ҡалыу, йығылмай (тороп) ҡалыу, баҫып тора алыу; удержаться на ногах аяҡ
УДИЛА
ҡа баҫып тора алыу 2. (не сдать позиции) тороп ҡалыу, урынында ҡалыу, тора алыу; удержаться до вечера на старых позициях кискә хәтле элекке позицияла тороп ҡалыу 3. от чего тыйылып ҡалыу (тороу), түҙә алыу, түҙеп тороу; удержаться от смеха көлөүҙән тыйылып ҡалыу
УДЕРЖИВАТЬ несов. см. удержать
УДЕРЖИВАТЬСЯ несов. 1. см. удержаться 2. страд. от удерживать
УДЕСЯТЕРИТЬ сов. что 1. (увеличить в десять раз) унлата арттырыу, ун тапҡыр арттырыу 2. перен. (усилить во много раз) бик ныҡ арттырыу, күп тапҡыр көсәйтеү; удесятерить старания тырышлыҡты күп тапҡыр көсәйтеү
УДЕСЯТЕРИТЬСЯ сов. 1. унлата (ун тапҡыр) артыу 2. перен. бик ныҡ артыу, күп тапҡыр көсәйеү; силы удесятерились көс бик ныҡ артты
УДЕСЯТЕРЯТЬ несов. см. удесятерить
УДЕСЯТЕРЯТЬСЯ несов. 1. см. удесятериться 2. страд. от удесятерять
УДЕШЕВИТЬ сов. что арзанайтыу, арзанла-тыу, осһоҙландырыу, осһоҙлатыу
УДЕШЕВИТЬСЯ сов. арзанайыу, арзанла-ныу, осһоҙланыу
УДЕШЕВЛЯТЬ несов. см. удешевить
УДЕШЕВЛЯТЬСЯ несов. 1. см. удешевиться
2. страд. от удешевлять
УДИВИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. (поразительный , странный) ғәжәп, ғәжәйеп, сәйер, ҡыҙыҡ; удивительное совпадение ғәжәйеп тап килеү 2. (необычайный) иҫ китерлек, ғәжәпләнерлек; у него удивительная память уның хәтере иҫ китерлек; ничего удивительного иҫ китерлек бер нәмә лә юҡ, иҫ китерлеге юҡ
УДИВИТЬ сов. кого - что аптыратыу, ғәжәпләндереү, ғәжәпкә ҡалдырыу, таң (хайран, аптырашта) ҡалдырыу, иҫ китәреү; удивить остроумным ответом тапҡыр яуап менән таң ҡалдырыу; удивить неуместной выходкой урынһыҙ ҡыланыш менән ғәжәпләндереү; его ничем не удивишь уны бер нәмә менән дә хайран ҡалдыра алмаҫһың
УДИВИТЬСЯ сов. аптырау, ғәжәпләнеү, ғәжәп итеү, таң (хайран) ҡалыу, иҫ китеү; удивиться поведению ребёнка баланың тәртибенә аптырау
УДИВЛЕНИЕ с аптыраш, ғәжәпләнеү ♦ на удивление кому ғәжәйеп (иҫ киткес, иҫ китерлек) шәп
УДИВЛЁННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от удивить 2. прил. ғәжәпләнгән, ғәжәпһенгән, таң (хайран) ҡалған, аптыраған; смотреть удивлёнными глазами аптыраған күҙҙәр менән ҡарау
УДИВЛЯТЬ несов. см. удивить
УДИВЛЯТЬСЯ несов. см. удивиться
УДИЛА только мн. ауыҙлыҡ ♦ закусить удила см. закусить
541