Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 545
Поиск по словарям
УЗЛОВАТЫЙ
УЖИТЬСЯ сов. 1. (привыкнуть) ылығыу, эйәләшеү, кешегә өйрәнеү; ужиться в деревне ауылға эйәләшеү 2. с кем татыу (дуҫ, тынышып) йәшәү; не ужиться с соседями күршеләр менән тыныша алмау 3. перен. (сочетаться) һыйышыу, күтәрә алыу
ужО нареч.; прост. 1. (позже) берәй ваҡыт, аҙаҡ 2. в знач. межд. ҡара уны, бына һиңә (һеҙгә) (янау мәғәнәһендә); ужо постой! бына һиңә, көтөп тор!
ужОвый, -ая, -ое туҙбаш (туҙбаш йылан) ...ы; ужовая голова туҙбаш йылан башы
УЗА и УЗА ж; пчел. (прополис) бал ҡорто елеме
УЗАКОНЕНИЕ с 1. см. узаконить 2. уст. ҡанун, закон, ҡарар
УЗАКОНЕННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от узаконить 2. прил. ҡанунлашҡан, законлашҡан, ҡарар көсөнә ингән; узаконенный распорядок дня ҡанунлашҡан көн тәртибе
УЗАКОНИВАТЬ несов. см. узаконить
УЗАКОНИТЬ сов. что 1. (придать законную силу) законлаштырыу, закон көсөнә индереү, законлы итеү; узаконить наследство мираҫты законлаштырыу 2. (признать правильным) дөрөҫләү, (дөрөҫ тип) таныу
УЗБЕКИ мн. үзбәктәр, үзбәк халҡы // ед. узбек м үзбәк ир-аты; узбечка ж үзбәк ҡатын-ҡыҙы
УЗБЕКСКИЙ, -ая, -ое үзбәк ...ы; узбекский язык үзбәк теле
УзДА и УЗДЕЧКА ж йүгән ♦ держать в узде кого-что ауыҙлыҡлап тотоу
уздЕчный, -ая, -ое йүгән ...ы; уздечные удила йүгән ауыҙлыҡтары
УЗДЦЫ: под уздцы (взять, держать) йү-гәненән (ауыҙлығынан) йөрөтөү (тотоу)
Узел i м 1. төйөн, тоҡан; двойной узел ике ҡатлы төйөн 2. төйөнсөк, төргәк; узел с вещами әйбер(ҙәр) төргәге 3. (в организме, растениях) төйөр, биҙ, быуын; нервный узел нервы төйөрө; лимфатический узел лимфатик биҙ 4. үҙәк; железнодорожный узел тимер юл үҙәге; узел связи элемтә үҙәге 5. тех. быуын; сборка узлов машины машинаның быуындарын йыйыу ♦ гордиев узел; рассечь (разрубить) гордиев узел см. гордиев; морской узел караптағы тростарҙы (бауҙарҙы) төйнәү төрҙәре
Узел ii м; мор. узел (караптарҙың диңгеҙҙә йөҙөц тиҙлеген цлсәц берәмеге)
Узить несов.; разг. тарайтыу, нәҙегәйтеү
Узиться несов.; разг. тарайыу, нәҙегәйеү
Узкий, -ая, -ое 1. тар, ҡыҫан, ҡыҫыҡ; узкая улица тар урам; узкое место ҡыҫан ер; узкие глаза ҡыҫыҡ күҙ 2. (тесный) тар, ҡыҫтау, ҡыҫыҡ, тығыҙ; узкое платье тар күлдәк; узкая обувь тығыҙ аяҡ кейеме 3. перен. (ограниченный ) тар, сикләнгән, бәләкәй, аҙ; узкий круг знакомых таныштарҙың сикләнгән даирәһе; узкое
545
совещание аҙ кешеле кәңәшмә 4. перен. (недалёкий ) тар ҡарашлы; узкий кругозор тар ҡарашлы аң даирәһе 5. лингв. тар, тар әйтелешле; узкий гласный тар әйтелешле һуҙынҡы ♦ узкое место в чём йомшаҡ ер (урын)
УЗКО... урыҫ телендә ҡушма һцҙҙәрҙец “ тар ”, “ нәҙек ”, “ ҡыҫыҡ ”, “ оҙонса ” мәғәнәләрен ацлатҡан беренсе өлөшө, мәҫ., узкогрудый тар күкрәкле; узколицый оҙонса битле
УЗКОВЕДОМСТВЕННЫЙ, -ая, -ое тар ве-домствосылыҡ ...ы; соблюдать узковедомственные интересы тар ведомствосылыҡ мәнфәғәттәрен һаҡлау
УЗКОГЛАЗИЕ с ҡыҫыҡ күҙлелек
узкоглазый, -ая, -ое ҡыҫыҡ күҙле
УЗКОГОРЛЫЙ, -ая, -ое тар муйынлы, тар ауыҙлы; узкогорлый горшок тар муйынлы көршәк
УЗКОКОЛЕЙКА ж; разг. узкоколейка, тар колеялы тимер юл
УЗКОКОЛЕЙНЫЙ, -ая, -ое тар колеялы; узкоколейная железная дорога тар колеялы тимер юл
УЗКОЛИСТНЫЙ и УЗКОЛИСТЫЙ, -ая, -ое тар япраҡлы; узколистая рябина тар япраҡлы миләш
УЗКОЛОБИЕ с тар ҡарашлылыҡ
УЗКОЛОБЫЙ, -ая, -ое 1. тар маңлайлы 2. перен ., разг. тар ҡарашлы, сикләнгән (тоҡон) ҡарашлы; узколобый человек тар ҡарашлы кеше
УЗКОНОСЫЙ, -ая, -ое 1. тар моронло, оҙон (осло) моронло; узконосый чайник тар моронло сәйнүк; узконосая лодка оҙон моронло кәмә 2. разг. (об обуви и т.п.) осло башлы; узконосые туфли осло башлы туфли
УЗКОПЛЁНОЧНЫЙ, -ая, -ое тар плёнкалы; узкоплёночный киноаппарат тар плёнкалы киноаппарат
узкоплечий, -ая, -ее тар яурынлы, тар иңһәле; узкоплечий человек тар яурынлы кеше
УЗКОРЯДНЫЙ, -ая, -ое тар рәтле; узкорядный посев тар рәтле сәсеү; узкорядная сеялка тар рәтле сәскес
УЗКОСПЕЦИАЛИЗИРОВАННЫЙ, -ая, -ое тар махсуслаштырылған; узкоспециализированное хозяйство тар махсуслаштырылған хужалыҡ
УЗКОСПЕЦИАЛЬНЫЙ, -ая, -ое тар махсуслашҡан; узкоспециальная отрасль науки фәндең тар махсуслашҡан тармағы
Узкость ж 1. разг., уст. тарлыҡ; узкость улиц урамдарҙың тарлығы; узкость мировоззрения донъяға ҡараш тарлығы 2. фарватерҙың тар өлөшө (ере)
узловатый, -ая, -ое 1. төйөрлө, өбөрөлө; узловатая пряжа төйөрлө еп 2. (искривлённый, с наростами — о стволе, ветвях, корнях деревьев ) суғырмаҡлы, ороло, суғырмаҡ (оро) ҡаплаған; узловатый ствол дуба имәндең суғырмаҡлы олоно 3. (с утолщениями, припухлостями — о су
18 зак. 2.0007.06
УЖИТЬСЯ сов. 1. (привыкнуть) ылығыу, эйәләшеү, кешегә өйрәнеү; ужиться в деревне ауылға эйәләшеү 2. с кем татыу (дуҫ, тынышып) йәшәү; не ужиться с соседями күршеләр менән тыныша алмау 3. перен. (сочетаться) һыйышыу, күтәрә алыу
ужО нареч.; прост. 1. (позже) берәй ваҡыт, аҙаҡ 2. в знач. межд. ҡара уны, бына һиңә (һеҙгә) (янау мәғәнәһендә); ужо постой! бына һиңә, көтөп тор!
ужОвый, -ая, -ое туҙбаш (туҙбаш йылан) ...ы; ужовая голова туҙбаш йылан башы
УЗА и УЗА ж; пчел. (прополис) бал ҡорто елеме
УЗАКОНЕНИЕ с 1. см. узаконить 2. уст. ҡанун, закон, ҡарар
УЗАКОНЕННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от узаконить 2. прил. ҡанунлашҡан, законлашҡан, ҡарар көсөнә ингән; узаконенный распорядок дня ҡанунлашҡан көн тәртибе
УЗАКОНИВАТЬ несов. см. узаконить
УЗАКОНИТЬ сов. что 1. (придать законную силу) законлаштырыу, закон көсөнә индереү, законлы итеү; узаконить наследство мираҫты законлаштырыу 2. (признать правильным) дөрөҫләү, (дөрөҫ тип) таныу
УЗБЕКИ мн. үзбәктәр, үзбәк халҡы // ед. узбек м үзбәк ир-аты; узбечка ж үзбәк ҡатын-ҡыҙы
УЗБЕКСКИЙ, -ая, -ое үзбәк ...ы; узбекский язык үзбәк теле
УзДА и УЗДЕЧКА ж йүгән ♦ держать в узде кого-что ауыҙлыҡлап тотоу
уздЕчный, -ая, -ое йүгән ...ы; уздечные удила йүгән ауыҙлыҡтары
УЗДЦЫ: под уздцы (взять, держать) йү-гәненән (ауыҙлығынан) йөрөтөү (тотоу)
Узел i м 1. төйөн, тоҡан; двойной узел ике ҡатлы төйөн 2. төйөнсөк, төргәк; узел с вещами әйбер(ҙәр) төргәге 3. (в организме, растениях) төйөр, биҙ, быуын; нервный узел нервы төйөрө; лимфатический узел лимфатик биҙ 4. үҙәк; железнодорожный узел тимер юл үҙәге; узел связи элемтә үҙәге 5. тех. быуын; сборка узлов машины машинаның быуындарын йыйыу ♦ гордиев узел; рассечь (разрубить) гордиев узел см. гордиев; морской узел караптағы тростарҙы (бауҙарҙы) төйнәү төрҙәре
Узел ii м; мор. узел (караптарҙың диңгеҙҙә йөҙөц тиҙлеген цлсәц берәмеге)
Узить несов.; разг. тарайтыу, нәҙегәйтеү
Узиться несов.; разг. тарайыу, нәҙегәйеү
Узкий, -ая, -ое 1. тар, ҡыҫан, ҡыҫыҡ; узкая улица тар урам; узкое место ҡыҫан ер; узкие глаза ҡыҫыҡ күҙ 2. (тесный) тар, ҡыҫтау, ҡыҫыҡ, тығыҙ; узкое платье тар күлдәк; узкая обувь тығыҙ аяҡ кейеме 3. перен. (ограниченный ) тар, сикләнгән, бәләкәй, аҙ; узкий круг знакомых таныштарҙың сикләнгән даирәһе; узкое
545
совещание аҙ кешеле кәңәшмә 4. перен. (недалёкий ) тар ҡарашлы; узкий кругозор тар ҡарашлы аң даирәһе 5. лингв. тар, тар әйтелешле; узкий гласный тар әйтелешле һуҙынҡы ♦ узкое место в чём йомшаҡ ер (урын)
УЗКО... урыҫ телендә ҡушма һцҙҙәрҙец “ тар ”, “ нәҙек ”, “ ҡыҫыҡ ”, “ оҙонса ” мәғәнәләрен ацлатҡан беренсе өлөшө, мәҫ., узкогрудый тар күкрәкле; узколицый оҙонса битле
УЗКОВЕДОМСТВЕННЫЙ, -ая, -ое тар ве-домствосылыҡ ...ы; соблюдать узковедомственные интересы тар ведомствосылыҡ мәнфәғәттәрен һаҡлау
УЗКОГЛАЗИЕ с ҡыҫыҡ күҙлелек
узкоглазый, -ая, -ое ҡыҫыҡ күҙле
УЗКОГОРЛЫЙ, -ая, -ое тар муйынлы, тар ауыҙлы; узкогорлый горшок тар муйынлы көршәк
УЗКОКОЛЕЙКА ж; разг. узкоколейка, тар колеялы тимер юл
УЗКОКОЛЕЙНЫЙ, -ая, -ое тар колеялы; узкоколейная железная дорога тар колеялы тимер юл
УЗКОЛИСТНЫЙ и УЗКОЛИСТЫЙ, -ая, -ое тар япраҡлы; узколистая рябина тар япраҡлы миләш
УЗКОЛОБИЕ с тар ҡарашлылыҡ
УЗКОЛОБЫЙ, -ая, -ое 1. тар маңлайлы 2. перен ., разг. тар ҡарашлы, сикләнгән (тоҡон) ҡарашлы; узколобый человек тар ҡарашлы кеше
УЗКОНОСЫЙ, -ая, -ое 1. тар моронло, оҙон (осло) моронло; узконосый чайник тар моронло сәйнүк; узконосая лодка оҙон моронло кәмә 2. разг. (об обуви и т.п.) осло башлы; узконосые туфли осло башлы туфли
УЗКОПЛЁНОЧНЫЙ, -ая, -ое тар плёнкалы; узкоплёночный киноаппарат тар плёнкалы киноаппарат
узкоплечий, -ая, -ее тар яурынлы, тар иңһәле; узкоплечий человек тар яурынлы кеше
УЗКОРЯДНЫЙ, -ая, -ое тар рәтле; узкорядный посев тар рәтле сәсеү; узкорядная сеялка тар рәтле сәскес
УЗКОСПЕЦИАЛИЗИРОВАННЫЙ, -ая, -ое тар махсуслаштырылған; узкоспециализированное хозяйство тар махсуслаштырылған хужалыҡ
УЗКОСПЕЦИАЛЬНЫЙ, -ая, -ое тар махсуслашҡан; узкоспециальная отрасль науки фәндең тар махсуслашҡан тармағы
Узкость ж 1. разг., уст. тарлыҡ; узкость улиц урамдарҙың тарлығы; узкость мировоззрения донъяға ҡараш тарлығы 2. фарватерҙың тар өлөшө (ере)
узловатый, -ая, -ое 1. төйөрлө, өбөрөлө; узловатая пряжа төйөрлө еп 2. (искривлённый, с наростами — о стволе, ветвях, корнях деревьев ) суғырмаҡлы, ороло, суғырмаҡ (оро) ҡаплаған; узловатый ствол дуба имәндең суғырмаҡлы олоно 3. (с утолщениями, припухлостями — о су
18 зак. 2.0007.06