Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 554
Поиск по словарям
УМОЛИТЬ
УМОЛИТЬ сов. кого - что (аҙарынып) үтенеү, инәлеп күндереү, инәлеү, ялыныу, ялбарыу; умолить брата приехать ағайҙың килеүен аҙарынып үтенеү
УМОЛК: без умолку бер туҡтауһыҙ, өҙлөкһөҙ
УМОЛКАТЬ несов. см. умолкнуть
УМОЛКНУТЬ сов. 1. шымыу, шымып ҡалыу, тымыу, тымып ҡалыу, тыныу, баҫылыу; ребёнок умолк бала шымды; голоса умолкли тауыштар тынды; орудия умолкли туптар тынды 2. перен. һүнеү; слава о народных героях не умолкнет никогда халыҡ ҡаһармандарының даны бер ваҡытта ла һүнмәҫ
УМОЛОТ м; с.-х. төшөм, сығым, һуғылған ашлыҡ; умолот ржи арыш төшөмө
УМОЛОТИТЬ сов. что; с. -х. һуғыу, һуғып алыу (бөтөрөү); умолотить пшеницу бойҙайҙы һуғып алыу
УМОЛЧАНИЕ с см. умолчать ♦ фигура умолчания: 1) лит. кинәйәле стилистик алым; 2) ирон. ситләтеп әйтеү
УМОЛЧАТЬ сов. о ком-чём әйтмәү, өндәшмәү, әйтмәй (өндәшмәй) ҡалдырыу, юрый әйтмәү; умолчать об упущениях етешһеҙлектәр тураһында әйтмәй ҡалдырыу
УМОЛЯТЬ несов. см. умолить
УМОЛЯЮЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от умолять 2. прил. инәлеүле, ялбарыулы, ялыныслы, үтенесле; умоляющий взгляд инәлеүле ҡараш; с умоляющим видом ялбарыулы ҡиәфәт менән
УМОНАСТРОЕНИЕ с; книжн. фекер йүнәлеше, иҫ-аҡыл көйлөлөгө; умонастроение молодёжи йәштәрҙең фекер йүнәлеше
УМОПОМЕШАТЕЛЬСТВО с аҡыл алмашыныу, аҡыл юйылыу, аҡылға еңеләйеү
УМОПОМРАЧЕНИЕ с 1. уст. см. умопомешательство 2. в знач. сказ.; разг. ғәжәп, хәтәр, иҫ китерлек (хәл, нәмә һ.б.); у подруги шляпка — умопомрачение әхирәттең ҡалпағы иҫ китерлек ♦ до умопомрачения иҫ киткес, ғәжәйеп, сиктән тыш
УМОПОМРАЧИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое разг. иҫ китерлек, ғәжәп, хәтәр, аҡылға һыймаҫлыҡ; умопомрачительный успех иҫ китерлек уңыш
умОра ж в знач. сказ.; прост. (үтә) көлкө, мәҙәк, кәмит; слушать его — одна умора уны тыңлау — үҙе көлкө
УМОРИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое разг. көлкөлө, һын ҡатырғыс, һын ҡатып көлөрлөк; уморительный вид һын ҡатырғыс ҡиәфәт
УМОРИТЬ сов. кого - что; разг. 1. (погубить ) ҡырыу, һәләк итеү 2. (утомить) йонсотоу, хәлдән тайҙырыу, әлһерәтеү, ныҡ арытыу; путешествие уморило сәйәхәт хәлдән тайҙырҙы 3. (сильно насмешить) көлдөрөп арытыу, көлдөрөп хәлдән тайҙырыу; уморить рассказом көлкө һөйләп хәлдән тайҙырыу
УМОРИТЬСЯ сов.; прост. хәлдән тайыу, әлһерәү, ныҡ арыу, йонсоу; умориться от дальней дороги алыҫ юлдан йонсоу
УМОСТИТЬ сов. что; разг. 1. түшәү, түшәп сығыу; умостить дорогу булыжником урамға суйырташ түшәү 2. (уместить где-л., куда-л.) һыйҙырыу, урынлаштырыу; умостить вещи в рюкзак кәрәк-яраҡты биштәргә һыйҙырыу
УМОСТИТЬСЯ сов. урынлашыу, һыйыу; умоститься на узкой кровати тар ғына карауатҡа урынлашыу
УМОТАТЬ сов. 1. (обмотать) урау, сырмау, сорнау 2. что (намотать) төрөү, урау, урап ҡуйыу, сырмау; умотать нить в клубок епте йомғаҡҡа урап ҡуйыу 3. кого; прост. (сильно утомить ) арытыу, хәлдән тайҙырыу 4. без доп.; прост. (уйти откуда-л.) тайыу, шылыу, һыҙыу, ҡасыу
УМОТАТЬСЯ сов. 1. разг. ураныу, сорналыу; умотаться шарфом шарфҡа ураныу 2. прост. ныҡ арыу, хәлдән тайыу
Умственность ж; прост. 1. (умственная деятельность) аҡыллылыҡ, аҡыллы булыу 2. (разумное основание, смысл) мәғәнәлелек, мәғәнәле булыу 3. (образованность, сообразительность ) аҡыллылыҡ, зирәклек
Умственный, -ая, -ое 1. (интеллектуальный ) аҡыл ...ы; умственный труд аҡыл хеҙмәте; умственные способности аҡыл һәләте 2. прост. (умный, толковый) аҡыллы
Умствование с 1. см. умствовать 2. разг., ирон. (отвлечённое размышление) аҡыл һатыу
Умствовать несов. 1. уст. уйлау, фекер йөрөтөү 2. разг., ирон. аҡыл йөрөтөү, аҡыл һатыу, фәлсәфә һатыу
УМУДРЁННОСТЬ ж аҡыллылыҡ, тәжрибәлелек, күпте күргәнлек
УМУДРЁННЫЙ, -ая, -ое аҡыл йыйған, тәжрибәле, күпте күргән
УМУДРИТЬ сов. кого - что аҡылландырыу, аҡыл ултыртыу
УМУДРИТЬСЯ сов. с неопр.; разг. 1. аҡылланыу, аҡыл ултыртыу 2. аҡыл (баш) етеү, яйын (әмәлен) табыу; умудриться сохранить деньги аҡсаны һаҡларға баш етеү
УМУДРЯТЬ несов. см. умудрить
УМУДРЯТЬСЯ несов. 1. см. умудриться 2. страд. от умудрять
УМЧАТЬ сов. кого - что елдереп (осороп, саптырып) алып китеү; умчать гостей из деревни ҡунаҡтарҙы ауылдан саптырып алып китеү
УМЧАТЬСЯ сов. 1. елеп (сабып) китеп барыу, сабып сығып китеү, елдереп (саптырып) сығып китеү; всадники умчались һыбайлылар сабып сығып киттеләр 2. перен. (о времени) үтеү, тиҙ үтеп китеү, бик тиҙ уҙыу; юность умчалась йәшлек тиҙ үтте
554
УМОЛИТЬ сов. кого - что (аҙарынып) үтенеү, инәлеп күндереү, инәлеү, ялыныу, ялбарыу; умолить брата приехать ағайҙың килеүен аҙарынып үтенеү
УМОЛК: без умолку бер туҡтауһыҙ, өҙлөкһөҙ
УМОЛКАТЬ несов. см. умолкнуть
УМОЛКНУТЬ сов. 1. шымыу, шымып ҡалыу, тымыу, тымып ҡалыу, тыныу, баҫылыу; ребёнок умолк бала шымды; голоса умолкли тауыштар тынды; орудия умолкли туптар тынды 2. перен. һүнеү; слава о народных героях не умолкнет никогда халыҡ ҡаһармандарының даны бер ваҡытта ла һүнмәҫ
УМОЛОТ м; с.-х. төшөм, сығым, һуғылған ашлыҡ; умолот ржи арыш төшөмө
УМОЛОТИТЬ сов. что; с. -х. һуғыу, һуғып алыу (бөтөрөү); умолотить пшеницу бойҙайҙы һуғып алыу
УМОЛЧАНИЕ с см. умолчать ♦ фигура умолчания: 1) лит. кинәйәле стилистик алым; 2) ирон. ситләтеп әйтеү
УМОЛЧАТЬ сов. о ком-чём әйтмәү, өндәшмәү, әйтмәй (өндәшмәй) ҡалдырыу, юрый әйтмәү; умолчать об упущениях етешһеҙлектәр тураһында әйтмәй ҡалдырыу
УМОЛЯТЬ несов. см. умолить
УМОЛЯЮЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от умолять 2. прил. инәлеүле, ялбарыулы, ялыныслы, үтенесле; умоляющий взгляд инәлеүле ҡараш; с умоляющим видом ялбарыулы ҡиәфәт менән
УМОНАСТРОЕНИЕ с; книжн. фекер йүнәлеше, иҫ-аҡыл көйлөлөгө; умонастроение молодёжи йәштәрҙең фекер йүнәлеше
УМОПОМЕШАТЕЛЬСТВО с аҡыл алмашыныу, аҡыл юйылыу, аҡылға еңеләйеү
УМОПОМРАЧЕНИЕ с 1. уст. см. умопомешательство 2. в знач. сказ.; разг. ғәжәп, хәтәр, иҫ китерлек (хәл, нәмә һ.б.); у подруги шляпка — умопомрачение әхирәттең ҡалпағы иҫ китерлек ♦ до умопомрачения иҫ киткес, ғәжәйеп, сиктән тыш
УМОПОМРАЧИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое разг. иҫ китерлек, ғәжәп, хәтәр, аҡылға һыймаҫлыҡ; умопомрачительный успех иҫ китерлек уңыш
умОра ж в знач. сказ.; прост. (үтә) көлкө, мәҙәк, кәмит; слушать его — одна умора уны тыңлау — үҙе көлкө
УМОРИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое разг. көлкөлө, һын ҡатырғыс, һын ҡатып көлөрлөк; уморительный вид һын ҡатырғыс ҡиәфәт
УМОРИТЬ сов. кого - что; разг. 1. (погубить ) ҡырыу, һәләк итеү 2. (утомить) йонсотоу, хәлдән тайҙырыу, әлһерәтеү, ныҡ арытыу; путешествие уморило сәйәхәт хәлдән тайҙырҙы 3. (сильно насмешить) көлдөрөп арытыу, көлдөрөп хәлдән тайҙырыу; уморить рассказом көлкө һөйләп хәлдән тайҙырыу
УМОРИТЬСЯ сов.; прост. хәлдән тайыу, әлһерәү, ныҡ арыу, йонсоу; умориться от дальней дороги алыҫ юлдан йонсоу
УМОСТИТЬ сов. что; разг. 1. түшәү, түшәп сығыу; умостить дорогу булыжником урамға суйырташ түшәү 2. (уместить где-л., куда-л.) һыйҙырыу, урынлаштырыу; умостить вещи в рюкзак кәрәк-яраҡты биштәргә һыйҙырыу
УМОСТИТЬСЯ сов. урынлашыу, һыйыу; умоститься на узкой кровати тар ғына карауатҡа урынлашыу
УМОТАТЬ сов. 1. (обмотать) урау, сырмау, сорнау 2. что (намотать) төрөү, урау, урап ҡуйыу, сырмау; умотать нить в клубок епте йомғаҡҡа урап ҡуйыу 3. кого; прост. (сильно утомить ) арытыу, хәлдән тайҙырыу 4. без доп.; прост. (уйти откуда-л.) тайыу, шылыу, һыҙыу, ҡасыу
УМОТАТЬСЯ сов. 1. разг. ураныу, сорналыу; умотаться шарфом шарфҡа ураныу 2. прост. ныҡ арыу, хәлдән тайыу
Умственность ж; прост. 1. (умственная деятельность) аҡыллылыҡ, аҡыллы булыу 2. (разумное основание, смысл) мәғәнәлелек, мәғәнәле булыу 3. (образованность, сообразительность ) аҡыллылыҡ, зирәклек
Умственный, -ая, -ое 1. (интеллектуальный ) аҡыл ...ы; умственный труд аҡыл хеҙмәте; умственные способности аҡыл һәләте 2. прост. (умный, толковый) аҡыллы
Умствование с 1. см. умствовать 2. разг., ирон. (отвлечённое размышление) аҡыл һатыу
Умствовать несов. 1. уст. уйлау, фекер йөрөтөү 2. разг., ирон. аҡыл йөрөтөү, аҡыл һатыу, фәлсәфә һатыу
УМУДРЁННОСТЬ ж аҡыллылыҡ, тәжрибәлелек, күпте күргәнлек
УМУДРЁННЫЙ, -ая, -ое аҡыл йыйған, тәжрибәле, күпте күргән
УМУДРИТЬ сов. кого - что аҡылландырыу, аҡыл ултыртыу
УМУДРИТЬСЯ сов. с неопр.; разг. 1. аҡылланыу, аҡыл ултыртыу 2. аҡыл (баш) етеү, яйын (әмәлен) табыу; умудриться сохранить деньги аҡсаны һаҡларға баш етеү
УМУДРЯТЬ несов. см. умудрить
УМУДРЯТЬСЯ несов. 1. см. умудриться 2. страд. от умудрять
УМЧАТЬ сов. кого - что елдереп (осороп, саптырып) алып китеү; умчать гостей из деревни ҡунаҡтарҙы ауылдан саптырып алып китеү
УМЧАТЬСЯ сов. 1. елеп (сабып) китеп барыу, сабып сығып китеү, елдереп (саптырып) сығып китеү; всадники умчались һыбайлылар сабып сығып киттеләр 2. перен. (о времени) үтеү, тиҙ үтеп китеү, бик тиҙ уҙыу; юность умчалась йәшлек тиҙ үтте
554