Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 559
Поиск по словарям
УПРАВЛЕНИЕ
УПОМИНАТЬ несов. см. упомянуть
УПОМНИТЬ сов. кого - что; разг. хәтерҙә (иҫтә) ҡалдырыу, хәтерҙә һаҡлау, иҫтә тотоу, онотмау; упомнить слова песни йырҙың һүҙҙәрен иҫтә ҡалдырыу
УПОМЯНУТЬ сов. кого - что, о ком-чём или с союзом “что” телгә (иҫкә) алыу, исемен атау, ҡағылып (әйтеп, иҫкә төшөрөп) китеү; упомянуть имя друга дуҫтың исемен телгә алыу
упОр м 1. см. упереть — упирать 1, упереться — упираться 1; точка упора таяныу (терәк) нөктәһе; завинтить до упора нығытып бороп ҡуйыу 2. (подпорка) терәк, терәгес, таяныс, типке; упор для ног аяҡтар өсөн терәгес; наложить упор на дверь ишеккә типке һалыу ♦ в упор подойти йөҙгә-йөҙ (ҡара-ҡаршы) килеп баҫыу; в упор выстрелить (убить) терәп атыу (атып үлтереү); в упор сказать туп-тура әйтеү; в упор смотреть туп-тура ҡарау, текләү, күҙен алмай ҡарау; упор делать на кого - что, на ком-чём баҫым яһау, айырым рәүештә иғтибарҙы йүнәлтеү
упорный I, -ая, -ое спец. терәк ...ы, терәү ...ы; упорный болт терәү болты; упорный шест терәк таяуы
УПОРНЫЙ II, -ая, -ое 1. (настойчивый) үҙ һүҙле, ныҡыш, ныҡымыш, еңмеш; упорный человек ныҡымыш кеше 2. (требующий выдержки) ҡаты, киҫкен, ныҡышмалы, көсөргәнешле; упорная борьба ҡаты көрәш; упорный труд көсөргәнешле хеҙмәт 3. перен. (не прекращающийся) туҡтауһыҙ, өҙлөкһөҙ, бөтмәҫ; упорный кашель туҡтауһыҙ йүтәл; упорное желание бөтмәҫ теләк
...упОрный, -ая, -ое урыҫ телендә ҡушма һцҙҙәрҙец “бирешмәцсән”, “сыҙамлы” мәғәнәләрен ацлатҡан икенсе өлөшө, мәҫ., водоупорный һыуға бирешмәүсән; огнеупорный утҡа сыҙамлы
УПОРСТВО с 1. (настойчивое стремление к чему-л.) ныҡышмалылыҡ, ныҡышлыҡ, ныҡлыҡ 2. (упрямство) үҙһүҙлелек, кирелек, тиҫкәрелек
УПОРСТВОВАТЬ несов. 1. ныҡышыу, ныҡ тороу, ҡаты тороу, ныҡлыҡ (ныҡышмалылыҡ) күрһәтеү; упорствовать не стоит ныҡ тороуҙың кәрәге юҡ 2. в чём үҙһүҙләнеү, киреләнеү, ҡарышыу, тиҫкәреләнеү; упорствовать в своих требованиях үҙ талаптарың менән ҡарышыу, үҙһүҙләнеү
УПОРХНУТЬ сов. 1. (вспорхнув, улететь) пырхылдап (пырылдап) осоп китеү; птичка упорхнула ҡошсоҡ пырылдап осоп китте 2. разг. (быстро уӘалиться) ҡапыл (йүгереп, осоп тигәндәй, еңел атлап) сығып китеү; девушка упорхнула из комнаты ҡыҙ бүлмәнән осоп тигәндәй сығып китте
УПОРЯДОЧЕНИЕ с см. упорядочить
УПОРЯДОЧЕННОСТЬ ж тәртипкә килтерелгәнлек (килтерелгән булыу), яйға (тәртипкә) һалынғанлыҡ
УПОРЯДОЧЕННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от упорядочить 2. прил. тәртипкә килтерелгән (һалынған)
УПОРЯДОЧИВАТЬ несов. см. упорядочить
УПОРЯДОЧИВАТЬСЯ несов. 1. см. упорядочиться 2. страӘ. от упорядочивать
УПОРЯДОЧИТЬ сов. что тәртипкә килтереү, рәткә (яйға, юлға, көйгә) һалыу; упорядочить работу транспорта транспорт эшен рәткә һалыу
УПОРЯДОЧИТЬСЯ сов. тәртипкә килеү, рәткә (яйға, юлға, көйгә) һалыныу; отношения упорядочились мөнәсәбәттәр яйға һалынды
УПОТРЕБИТЕЛЬНОСТЬ ж ҡулланылыш, ҡулланыш, ҡулланыу дәрәжәһе; употребительность продукции продукцияның ҡулланышы
УПОТРЕБИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое киң ҡулланышлы, киң ҡулланыла торған; широко употребительное слово киң ҡулланышлы һүҙ
УПОТРЕБИТЬ сов. кого - что ҡулланыу, файҙаланыу; употребить свободное время на чтение книг буш ваҡытты китап уҡыуға файҙаланыу
УПОТРЕБИТЬСЯ сов. ҡулланыу, тотолоу, файҙаланыу; это слово употреблено в другом значении был һүҙ икенсе мәғәнәлә ҡулланылған
УПОТРЕБЛЕНИЕ с см. употребить — употреблять, употребиться — употребляться; быть в употреблении ҡулланышта булыу
УПОТРЕБЛЯТЬ несов. см. употребить
УПОТРЕБЛЯТЬСЯ несов. 1. см. употребиться 2. страД. от употреблять
УПРАВА ж 1. разг. буйһондороусы сара, йүгәнләүсе көс, буйһондороу (йүгәнләү) сараһы (көсө, әмәле, юлы); найти управу буйһондороусы сара табыу 2. ист. идаралыҡ, управа (революциям тиклем Рәсәйҙә ҡайһы бер йәмәғәтселек, бай ҡатлам, хакимиәт эштәре менән шөгөл-ләнецсе учрежДениелар исеме); земская управа земство идаралығы
УПРАВДЕЛАМИ м нескл. (управляющий Делами ) управделами (эштәр менән иДара итецсе)
УПРАВДОМ м (управляющий Домами) управдом (йорттар менән иДара итецсе)
УПРАВИТЕЛЬ м; уст. см. управляющий 2
УПРАВИТЬСЯ сов.; разг. 1. с чем и без Доп. башҡарыу, башҡарып сығыу, тамамлау, бөтөрөү, алып барып сығарыу; управиться с хозяйством хужалыҡ эштәрен башҡарып сығыу; управиться с ремонтом дома өйгә ремонт яһауҙы бөтөрөү 2. с кем (оДолеть, заставить повиноваться ) көс етеү, еңеп сығыу, өҫтөн сығыу, буйһондороу; управиться с непослушными учениками тыңламаған уҡыусыларҙы еңеп сығыу
УПРАВЛЕНЕЦ м; разг. идара эшсеһе, идара хеҙмәткәре
УПРАВЛЕНИЕ с 1. см. управлять 1, 2; наука управления идара итеү фәне; методы государственного управления дәүләттең идара итеү саралары 2. идаралыҡ, идара; городское дорожное управление ҡала юл идаралығы 3. (совокупность приборов и механизмов) идара итеү; автоматическое управление автоматик идара итеү;
559
УПОМИНАТЬ несов. см. упомянуть
УПОМНИТЬ сов. кого - что; разг. хәтерҙә (иҫтә) ҡалдырыу, хәтерҙә һаҡлау, иҫтә тотоу, онотмау; упомнить слова песни йырҙың һүҙҙәрен иҫтә ҡалдырыу
УПОМЯНУТЬ сов. кого - что, о ком-чём или с союзом “что” телгә (иҫкә) алыу, исемен атау, ҡағылып (әйтеп, иҫкә төшөрөп) китеү; упомянуть имя друга дуҫтың исемен телгә алыу
упОр м 1. см. упереть — упирать 1, упереться — упираться 1; точка упора таяныу (терәк) нөктәһе; завинтить до упора нығытып бороп ҡуйыу 2. (подпорка) терәк, терәгес, таяныс, типке; упор для ног аяҡтар өсөн терәгес; наложить упор на дверь ишеккә типке һалыу ♦ в упор подойти йөҙгә-йөҙ (ҡара-ҡаршы) килеп баҫыу; в упор выстрелить (убить) терәп атыу (атып үлтереү); в упор сказать туп-тура әйтеү; в упор смотреть туп-тура ҡарау, текләү, күҙен алмай ҡарау; упор делать на кого - что, на ком-чём баҫым яһау, айырым рәүештә иғтибарҙы йүнәлтеү
упорный I, -ая, -ое спец. терәк ...ы, терәү ...ы; упорный болт терәү болты; упорный шест терәк таяуы
УПОРНЫЙ II, -ая, -ое 1. (настойчивый) үҙ һүҙле, ныҡыш, ныҡымыш, еңмеш; упорный человек ныҡымыш кеше 2. (требующий выдержки) ҡаты, киҫкен, ныҡышмалы, көсөргәнешле; упорная борьба ҡаты көрәш; упорный труд көсөргәнешле хеҙмәт 3. перен. (не прекращающийся) туҡтауһыҙ, өҙлөкһөҙ, бөтмәҫ; упорный кашель туҡтауһыҙ йүтәл; упорное желание бөтмәҫ теләк
...упОрный, -ая, -ое урыҫ телендә ҡушма һцҙҙәрҙец “бирешмәцсән”, “сыҙамлы” мәғәнәләрен ацлатҡан икенсе өлөшө, мәҫ., водоупорный һыуға бирешмәүсән; огнеупорный утҡа сыҙамлы
УПОРСТВО с 1. (настойчивое стремление к чему-л.) ныҡышмалылыҡ, ныҡышлыҡ, ныҡлыҡ 2. (упрямство) үҙһүҙлелек, кирелек, тиҫкәрелек
УПОРСТВОВАТЬ несов. 1. ныҡышыу, ныҡ тороу, ҡаты тороу, ныҡлыҡ (ныҡышмалылыҡ) күрһәтеү; упорствовать не стоит ныҡ тороуҙың кәрәге юҡ 2. в чём үҙһүҙләнеү, киреләнеү, ҡарышыу, тиҫкәреләнеү; упорствовать в своих требованиях үҙ талаптарың менән ҡарышыу, үҙһүҙләнеү
УПОРХНУТЬ сов. 1. (вспорхнув, улететь) пырхылдап (пырылдап) осоп китеү; птичка упорхнула ҡошсоҡ пырылдап осоп китте 2. разг. (быстро уӘалиться) ҡапыл (йүгереп, осоп тигәндәй, еңел атлап) сығып китеү; девушка упорхнула из комнаты ҡыҙ бүлмәнән осоп тигәндәй сығып китте
УПОРЯДОЧЕНИЕ с см. упорядочить
УПОРЯДОЧЕННОСТЬ ж тәртипкә килтерелгәнлек (килтерелгән булыу), яйға (тәртипкә) һалынғанлыҡ
УПОРЯДОЧЕННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от упорядочить 2. прил. тәртипкә килтерелгән (һалынған)
УПОРЯДОЧИВАТЬ несов. см. упорядочить
УПОРЯДОЧИВАТЬСЯ несов. 1. см. упорядочиться 2. страӘ. от упорядочивать
УПОРЯДОЧИТЬ сов. что тәртипкә килтереү, рәткә (яйға, юлға, көйгә) һалыу; упорядочить работу транспорта транспорт эшен рәткә һалыу
УПОРЯДОЧИТЬСЯ сов. тәртипкә килеү, рәткә (яйға, юлға, көйгә) һалыныу; отношения упорядочились мөнәсәбәттәр яйға һалынды
УПОТРЕБИТЕЛЬНОСТЬ ж ҡулланылыш, ҡулланыш, ҡулланыу дәрәжәһе; употребительность продукции продукцияның ҡулланышы
УПОТРЕБИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое киң ҡулланышлы, киң ҡулланыла торған; широко употребительное слово киң ҡулланышлы һүҙ
УПОТРЕБИТЬ сов. кого - что ҡулланыу, файҙаланыу; употребить свободное время на чтение книг буш ваҡытты китап уҡыуға файҙаланыу
УПОТРЕБИТЬСЯ сов. ҡулланыу, тотолоу, файҙаланыу; это слово употреблено в другом значении был һүҙ икенсе мәғәнәлә ҡулланылған
УПОТРЕБЛЕНИЕ с см. употребить — употреблять, употребиться — употребляться; быть в употреблении ҡулланышта булыу
УПОТРЕБЛЯТЬ несов. см. употребить
УПОТРЕБЛЯТЬСЯ несов. 1. см. употребиться 2. страД. от употреблять
УПРАВА ж 1. разг. буйһондороусы сара, йүгәнләүсе көс, буйһондороу (йүгәнләү) сараһы (көсө, әмәле, юлы); найти управу буйһондороусы сара табыу 2. ист. идаралыҡ, управа (революциям тиклем Рәсәйҙә ҡайһы бер йәмәғәтселек, бай ҡатлам, хакимиәт эштәре менән шөгөл-ләнецсе учрежДениелар исеме); земская управа земство идаралығы
УПРАВДЕЛАМИ м нескл. (управляющий Делами ) управделами (эштәр менән иДара итецсе)
УПРАВДОМ м (управляющий Домами) управдом (йорттар менән иДара итецсе)
УПРАВИТЕЛЬ м; уст. см. управляющий 2
УПРАВИТЬСЯ сов.; разг. 1. с чем и без Доп. башҡарыу, башҡарып сығыу, тамамлау, бөтөрөү, алып барып сығарыу; управиться с хозяйством хужалыҡ эштәрен башҡарып сығыу; управиться с ремонтом дома өйгә ремонт яһауҙы бөтөрөү 2. с кем (оДолеть, заставить повиноваться ) көс етеү, еңеп сығыу, өҫтөн сығыу, буйһондороу; управиться с непослушными учениками тыңламаған уҡыусыларҙы еңеп сығыу
УПРАВЛЕНЕЦ м; разг. идара эшсеһе, идара хеҙмәткәре
УПРАВЛЕНИЕ с 1. см. управлять 1, 2; наука управления идара итеү фәне; методы государственного управления дәүләттең идара итеү саралары 2. идаралыҡ, идара; городское дорожное управление ҡала юл идаралығы 3. (совокупность приборов и механизмов) идара итеү; автоматическое управление автоматик идара итеү;
559