Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 637
Поиск по словарям
ШАПОЧНЫЙ
шАйба ж; в разн. знач. шайба; подложить шайбу тех. шайба һалыу (кейҙереү); забить шайбу спорт. шайба һуғып индереү
шАйкаI ж шайка, өйөр, төркөм (енәйәт ҡылыусы ); атаман бандитской шайки бандиттар төркөмөнөң атаманы; воровская шайка ҡараҡтар өйөрө
шайка ii ж (сосуд) лаҡан; банная шайка мунса лаҡаны
шайтАн м; в разн. знач. шайтан шакал м сүл бүреһе, шакал
шакАлий, -ья, -ье сүл бүреһе ...ы, шакал ...ы; шакалья стая сүл бүреһе өйөрө
шаланда ж шаланда (1. йөк тейәц, бушатыу , ҡом ташыу өсөн тәғәйенләнгән, һай урындарҙа туҡтай алган баржа 2. Ҡара диңгеҙҙә йөҙә торган йәйпәк төплө, елкәнле балыҡ тотоу кәмәһе )
шалаш м ҡыуыш; охотничий шалаш һунарсы ҡыуышы
ШАЛЕВЫЙ, -ая, -ое шәл ...ы; шалевый узор шәл биҙәге ♦ шалевый воротник см. шаль
шалЕть несов.; прост. шашыу, ҡотороу; шалеть от радости шатлыҡтан ҡотороу
ШАЛИТЬ несов. 1. шаярыу, шуҡланыу, тыйнаҡһыҙланыу; ребёнок шалит бала шаяра 2. разг. дөрөҫ эшләмәү; часы шалят сәғәт дөрөҫ эшләмәй 3. (быть не вполне здоровым) ҡаҡшау, шаярыу; нервы шалят нервылар шаяра 4. во 2 л. ед. ч. наст. вр. шалишь (при возражении) шаярма, улай булмай торһон әле
ШАЛОВЛИВОСТЬ ж шаянлыҡ, шуҡлыҡ
ШАЛОВЛИВЫЙ, -ая, -ое шаян, шуҡ; шаловливая девочка шаян ҡыҙ
ШАЛОПАЙ м; разг. шалапай, эшлекһеҙ, елғыуар
ШАЛОПАЙНИЧАТЬ несов.; разг. елғыуарланыу, шалапайланыу, эшлекһеҙлек күрһәтеү
ШАЛОСТЬ ж шаянлыҡ, йүләрлек, шуҡлыҡ, дыуамаллыҡ; детская шалость балалар шуҡлығы
ШАЛУН м и ШАЛУНЬЯ ж шаян, шуҡ ШАЛУНИШКА м; уменьш. от шалун ШАЛФЕЙ м шалфей, йылан тамыры; запах шалфея шалфей еҫе
ШАЛЬ ж шәл; пуховая шаль дебет шәл ♦ воротник шалью шәл яға
ШАЛЬНОЙ, -ая, -ое 1. (безумный, выражающий безумие) аҡылын юғалтҡан, йүләрләнгән, шашҡан, тиле, тилергән, дыуамал; шальной человек тиле кеше; иметь шальной вид аҡылын юғалтҡан ҡиәфәттә булыу 2. (безрассудный) дыуамал, самаһыҙ, йүгәнһеҙ, тотанаҡһыҙ; шальная фантазия йүгәнһеҙ фантазия; шальная мысль дыуамал уй 3. (случайный — о пуле, снаряде) осраҡлы, аҙашҡан, яҙатайым; шальная пуля осраҡлы пуля ♦ шальная голова дыуамал баш; шальные деньги көс түкмәйенсә, еңел табылған (елдән килгән) күп аҡса
шамАн м шаман
ШАМАНИЗМ м см. шаманство 1
ШАМАНСКИЙ, -ая, -ое шаман ...ы, шаман-лыҡ ...ы; шаманский бубен шаман шөңгөрө; шаманский обряд шаманлыҡ йолаһы
ШАМАНСТВО с шаманлыҡ (1. Африка, Азия, Үҙәк Америка һәм Полинезияның ҡайһы бер халыҡтарында ҡамлау ваҡытында шамандың гәжәйеп көстәргә тәьҫир итә алыуына ышан-ган анимистик ҡараш 2. шамандар шөгөлө)
ШАМКАНЬЕ с см. шамкать
ШАМКАТЬ несов.; разг. (говорить невнятно ) бышылдау, бышылдап һөйләү
ШАМОТ м; тех. шамот (утҡа сыҙамлы балсыҡ)
ШАМПАНСКОЕ с шампанский, шампан шарабы; пить шампанское шампанский эсеү
ШАМПИНЬОН м аҡ көләпә, шампиньон (ашауга яраҡлы бәшмәк)
ШАМПУНЬ м шампунь; мыть голову шампунем башты шампунь менән йыуыу
ШАМПУР м шампур, шеш (шашлыҡ ҡыҙҙырыу өсөн ҡулайлама)
ШАНКР: мягкий шанкр мед. шанкр (йогошло енси ауырыу); твёрдый шанкр мед. йәрәхәт (сифилис йоҡҡан урында барлыҡҡа килгән язва)
ШАНС м өмөт, ышаныс, мөмкинлек; один шанс из ста йөҙҙән бер мөмкинлек; последний шанс һуңғы өмөт
ШАНСОНЕТКА ж шансонетка (1. шаян еңелсә йыр, гәҙәттә әҙәпһеҙ йөкмәткеле 2. йырсы)
ШАНТАЖ м шантаж, янау, ҡурҡытыу; политический шантаж сәйәси шантаж; заниматься шантажом шантаж менән шөғөлләнеү
ШАНТАЖИРОВАТЬ несов. кого-что шантаж яһау, шантажлау
ШАНТАЖИСТ м и ШАНТАЖИСТКА ж шантажсы
ШАНТРАПА 1. м и ж; прост., бран. йүнһеҙ кеше, әтрәгәләм 2. ж собир. юҡ-бар кешеләр
ШАПКА ж 1. шапка; (меховая) бүрек, кәпәс; норковая шапка шәшке бүрек; вязаная шапка бәйләнгән шапка 2. чего; перен. баш, ос; шапки стогов кәбән баштары 3. (заголовок в газете) дөйөм баш ♦ дать по шапке прост. ҡыуыу, һөрөү; на воре шапка горит ҡараҡтың бүрке яна; получить по шапке прост. ҡыуылыу, һөрөлөү; по Сеньке шапка силәгенә күрә ҡапҡасы; шапками закидаем бүрек менән бәреп йығыу, бер ни тормау, еңел генә отоу (маҡтанып әйтелә); ломать шапку см. ломать; шапка-невидимка см. невидимка
ШАПОЧКА ж; уменьш. от шапка 1
ШАПОЧНИК м бүрексе (бцрек тегецсе) шапочный, -ая, -ое бүрек ...ы, кәпәс ...ы, бүрек (кәпәс) тегеү ...ы; шапочная мастерская бүрек тегеү оҫтаханаһы ♦ шапочное знакомство осраҡлы танышлыҡ, яҡындан таныш булмау; шапочный знакомый осраҡлы таныш; прийти к шапочному разбору туйҙан һуң дөмбөргә
637
шАйба ж; в разн. знач. шайба; подложить шайбу тех. шайба һалыу (кейҙереү); забить шайбу спорт. шайба һуғып индереү
шАйкаI ж шайка, өйөр, төркөм (енәйәт ҡылыусы ); атаман бандитской шайки бандиттар төркөмөнөң атаманы; воровская шайка ҡараҡтар өйөрө
шайка ii ж (сосуд) лаҡан; банная шайка мунса лаҡаны
шайтАн м; в разн. знач. шайтан шакал м сүл бүреһе, шакал
шакАлий, -ья, -ье сүл бүреһе ...ы, шакал ...ы; шакалья стая сүл бүреһе өйөрө
шаланда ж шаланда (1. йөк тейәц, бушатыу , ҡом ташыу өсөн тәғәйенләнгән, һай урындарҙа туҡтай алган баржа 2. Ҡара диңгеҙҙә йөҙә торган йәйпәк төплө, елкәнле балыҡ тотоу кәмәһе )
шалаш м ҡыуыш; охотничий шалаш һунарсы ҡыуышы
ШАЛЕВЫЙ, -ая, -ое шәл ...ы; шалевый узор шәл биҙәге ♦ шалевый воротник см. шаль
шалЕть несов.; прост. шашыу, ҡотороу; шалеть от радости шатлыҡтан ҡотороу
ШАЛИТЬ несов. 1. шаярыу, шуҡланыу, тыйнаҡһыҙланыу; ребёнок шалит бала шаяра 2. разг. дөрөҫ эшләмәү; часы шалят сәғәт дөрөҫ эшләмәй 3. (быть не вполне здоровым) ҡаҡшау, шаярыу; нервы шалят нервылар шаяра 4. во 2 л. ед. ч. наст. вр. шалишь (при возражении) шаярма, улай булмай торһон әле
ШАЛОВЛИВОСТЬ ж шаянлыҡ, шуҡлыҡ
ШАЛОВЛИВЫЙ, -ая, -ое шаян, шуҡ; шаловливая девочка шаян ҡыҙ
ШАЛОПАЙ м; разг. шалапай, эшлекһеҙ, елғыуар
ШАЛОПАЙНИЧАТЬ несов.; разг. елғыуарланыу, шалапайланыу, эшлекһеҙлек күрһәтеү
ШАЛОСТЬ ж шаянлыҡ, йүләрлек, шуҡлыҡ, дыуамаллыҡ; детская шалость балалар шуҡлығы
ШАЛУН м и ШАЛУНЬЯ ж шаян, шуҡ ШАЛУНИШКА м; уменьш. от шалун ШАЛФЕЙ м шалфей, йылан тамыры; запах шалфея шалфей еҫе
ШАЛЬ ж шәл; пуховая шаль дебет шәл ♦ воротник шалью шәл яға
ШАЛЬНОЙ, -ая, -ое 1. (безумный, выражающий безумие) аҡылын юғалтҡан, йүләрләнгән, шашҡан, тиле, тилергән, дыуамал; шальной человек тиле кеше; иметь шальной вид аҡылын юғалтҡан ҡиәфәттә булыу 2. (безрассудный) дыуамал, самаһыҙ, йүгәнһеҙ, тотанаҡһыҙ; шальная фантазия йүгәнһеҙ фантазия; шальная мысль дыуамал уй 3. (случайный — о пуле, снаряде) осраҡлы, аҙашҡан, яҙатайым; шальная пуля осраҡлы пуля ♦ шальная голова дыуамал баш; шальные деньги көс түкмәйенсә, еңел табылған (елдән килгән) күп аҡса
шамАн м шаман
ШАМАНИЗМ м см. шаманство 1
ШАМАНСКИЙ, -ая, -ое шаман ...ы, шаман-лыҡ ...ы; шаманский бубен шаман шөңгөрө; шаманский обряд шаманлыҡ йолаһы
ШАМАНСТВО с шаманлыҡ (1. Африка, Азия, Үҙәк Америка һәм Полинезияның ҡайһы бер халыҡтарында ҡамлау ваҡытында шамандың гәжәйеп көстәргә тәьҫир итә алыуына ышан-ган анимистик ҡараш 2. шамандар шөгөлө)
ШАМКАНЬЕ с см. шамкать
ШАМКАТЬ несов.; разг. (говорить невнятно ) бышылдау, бышылдап һөйләү
ШАМОТ м; тех. шамот (утҡа сыҙамлы балсыҡ)
ШАМПАНСКОЕ с шампанский, шампан шарабы; пить шампанское шампанский эсеү
ШАМПИНЬОН м аҡ көләпә, шампиньон (ашауга яраҡлы бәшмәк)
ШАМПУНЬ м шампунь; мыть голову шампунем башты шампунь менән йыуыу
ШАМПУР м шампур, шеш (шашлыҡ ҡыҙҙырыу өсөн ҡулайлама)
ШАНКР: мягкий шанкр мед. шанкр (йогошло енси ауырыу); твёрдый шанкр мед. йәрәхәт (сифилис йоҡҡан урында барлыҡҡа килгән язва)
ШАНС м өмөт, ышаныс, мөмкинлек; один шанс из ста йөҙҙән бер мөмкинлек; последний шанс һуңғы өмөт
ШАНСОНЕТКА ж шансонетка (1. шаян еңелсә йыр, гәҙәттә әҙәпһеҙ йөкмәткеле 2. йырсы)
ШАНТАЖ м шантаж, янау, ҡурҡытыу; политический шантаж сәйәси шантаж; заниматься шантажом шантаж менән шөғөлләнеү
ШАНТАЖИРОВАТЬ несов. кого-что шантаж яһау, шантажлау
ШАНТАЖИСТ м и ШАНТАЖИСТКА ж шантажсы
ШАНТРАПА 1. м и ж; прост., бран. йүнһеҙ кеше, әтрәгәләм 2. ж собир. юҡ-бар кешеләр
ШАПКА ж 1. шапка; (меховая) бүрек, кәпәс; норковая шапка шәшке бүрек; вязаная шапка бәйләнгән шапка 2. чего; перен. баш, ос; шапки стогов кәбән баштары 3. (заголовок в газете) дөйөм баш ♦ дать по шапке прост. ҡыуыу, һөрөү; на воре шапка горит ҡараҡтың бүрке яна; получить по шапке прост. ҡыуылыу, һөрөлөү; по Сеньке шапка силәгенә күрә ҡапҡасы; шапками закидаем бүрек менән бәреп йығыу, бер ни тормау, еңел генә отоу (маҡтанып әйтелә); ломать шапку см. ломать; шапка-невидимка см. невидимка
ШАПОЧКА ж; уменьш. от шапка 1
ШАПОЧНИК м бүрексе (бцрек тегецсе) шапочный, -ая, -ое бүрек ...ы, кәпәс ...ы, бүрек (кәпәс) тегеү ...ы; шапочная мастерская бүрек тегеү оҫтаханаһы ♦ шапочное знакомство осраҡлы танышлыҡ, яҡындан таныш булмау; шапочный знакомый осраҡлы таныш; прийти к шапочному разбору туйҙан һуң дөмбөргә
637