Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 638
Поиск по словарям
ШАР
ШАР м; в разн. знач. шар, тупалаҡ; радиус шара шар радиусы; бильярдные шары бильярд шарҙары; баллотировка шарами уст. шарҙар менән тауыш биреү ♦ Земной шар Ер шары; воздушный шар һауа шары; хоть шаром покати бер нәмә лә юҡ, буп-буш, елдәр иҫкән
ШАРАБАН м 1. еңел арба (дцрт тәгәрмәсле, кеше ултыра торган рәт-рәт эскәмйәләр менән ) 2. (кабриолет) ҡуян арба
ШАРАДА ж шарада (уйын-табышмаҡ); составить шараду шарада төҙөү
ШАРАХАТЬСЯ несов. 1. см. шарахнуться 2. перен., разг. (сторониться кого-л.) ситләшеү, ситкә тайпылыу
ШАРАХНУТЬ сов.; прост. 1. кого-что и без доп. бәреү, һуғыу, тондороу, ҡундырыу 2. (выстрелить ) атыу, гөрһөлдәтеү; шарахнуть из пулемёта пулемёттан атыу 3. см. шарахнуться
ШАРАХНУТЬСЯ сов. 1. разг. (отпрянуть) ситкә тайпылыу (ташланыу); лошадь шарахнулась в сторону ат ситкә тайпылды 2. прост. (сильно удариться ) килеп бәрелеү, ныҡ итеп һуғылыу; лодка шарахнулась о берег кәмә ярға килеп бәрелде
ШАРЖ м шарж (шаян һцрәт)
ШАРЖИРОВАТЬ несов. кого-что и без доп. шаржлаштырыу, шарж рәүешендә биреү
ШАРИАТ м шәриғәт (мосолман дини һәм хоҡуҡи нормалар йыйылмаһы); каноны шариата шәриғәт ҡанундары
ШАРИК м 1. уменьш. от шар 2. физиол. бөртөксә; белые кровяные шарики аҡ ҡан бөртөксәләре; красные кровяные шарики ҡыҙыл ҡан бөртөксәләре
шариковый, -ая, -ое шариклы; шариковый подшипник шариклы подшипник; шариковая ручка шариклы ручка
ШАРИКОПОДШИПНИК м шарикоподшипник
ШАРИКОПОДШИПНИКОВЫЙ, -ая, -ое шарикоподшипник ...ы; шарикоподшипниковый завод шарикоподшипник заводы
ШАРИТЬ несов. 1. (искать ощупью) аҡтарыу, һәрмәнеү, аҡтарыныу, ҡапшау, аҡтарынып (ҡапшап, һәрмәнеп) эҙләү; шарить в карманах кеҫәләрҙе аҡтарып эҙләү 2. разг. (разыскивать) эҙләү, эҙләнеү; шарить по домам йорттарҙа эҙләнеү ♦ шарить глазами (взглядом) ныҡ итеп ҡарау, текләү, текләп китеү
ШАРКАТЬ несов. 1. ҡыштырлатыу, шығырлатыу, лаштырлатыу; шаркать туфлями туфлиҙар менән лаштырлатыу; шаркать ногами аяҡ ҡыштырлатыу 2. (при приветствии) аяҡты аяҡҡа бәреп шаҡылдатыу
ШАРКНУТЬ сов.; прост. 1. см. шаркать 2; 2. (неожиданно ударить) кинәт һуғып (атып) ебәреү 3. (с силой бросить) ташлап (һирпеп) ебәреү 4. (неожиданно и стремительно броситься куда-л.) ҡапыл сабып (йүгереп) сығып китеү
ШАРЛАТАН м шарлатан, алдаҡсы, елғыуар
ШАРЛАТАНИТЬ несов. шарлатанланыу (эште алдауга, хәйләгә ҡороу)
ШАРЛАТАНСТВО с шарлатанлыҡ, алдаҡсы-лыҡ; заниматься шарлатанством шарлатанлыҡ менән шөғөлләнеү
ШАРМАНКА ж шарманка ♦ завести (крутить и т.п.) шарманку прост. бер үк балыҡ башын сәйнәү, бер үк һүҙҙе туҡыу
ШАРМАНЩИК м шарманкасы (шарманка уйнаусы )
ШАРНИР м күгән; болтовые шарниры болтлы күгәндәр
ШАРНИРНЫЙ, -ая, -ое күгәнле; шарнирный механизм күгәнле механизм
ШАРОВАРЫ мн. салбар; лыжные шаровары саңғы салбары
ШАРОВАТЬ сов., несов. что; с. -х. рәт араларын йомшартыу
ШАРОВИДНЫЙ, -ая, -ое тумалаҡ, шар һымаҡ, йомро; шаровидные кактусы шар һымаҡ кактустар
ШАРОВКА ж; с. -х. см. шаровать
ШАРОВОЙ, -ая, -ое 1. шар ...ы; шаровая поверхность шар йөҙө 2. шар һымаҡ; шаровая молния шар һымаҡ йәшен (йомғағы) 3. шарлы; шаровая мельница шарлы тирмән
ШАРФ м шарф; пуховый шарф дебет шарф; детский шарф балалар шарфы
ШАССИ с нескл. шасси; шасси автомобиля автомобиль шассийы; убирающееся шасси йыйылмалы шасси
ШАСТАТЬ несов. 1. что; с. -х. орлоҡ һурҙырыу; шастать пшеницу бойҙай һурҙырыу 2. прост. (бродить, шнырять) йөрөп ятыу, темеҫкенеп (һәптәнләп) йөрөү; шастать целыми днями көн оҙоно темеҫкенеп йөрөү
ШАТАНИЕ с 1. см. шатать 1, шататься 1—3; 2. перен. (непостоянство во взглядах, убеждениях ) аумаҡайлыҡ; идейные шатания идея йәһәтенән аумаҡайлыҡтар
ШАТАТЬ несов. 1. что һелкетеү, бәүелдереү, тирбәлдереү, сайҡалтыу, ҡыймылдатыу, ҡуҙғалтыу, янтайтыу; ветер шатает ставни ел тәҙрә ҡапҡастарын һелкетә; шатать столб бағананы ҡуҙғалтыу; шатать зуб теште ҡыймылдатыу 2. кого-что безл. бәүелеү, сайҡалыу, алпан-толпан баҫыу, ау-шаңлау; его шатает от усталости ул арыуҙан алпан-толпан баҫа
ШАТАТЬСЯ несов. 1. ҡыймылдау, һелкенеү, бәүелеү, сайҡалыу, тирбәлеү; зуб шатается теш ҡыймылдай 2. (при ходьбе) бәүелеү, тәнтерәкләү; шататься от бессонницы йоҡоһоҙлоҡтан тәнтерәкләү 3. разг. (бродить без дела) ҡыҙырыу, тик йөрөү, юҡты бушҡа ауҙарыу, һәптәнләү 4. страд. от шатать 1
шатЕн м шатен, ҡуңыр сәсле ир; шатенка ж шатенка, ҡуңыр сәсле ҡатын-ҡыҙ
638
ШАР м; в разн. знач. шар, тупалаҡ; радиус шара шар радиусы; бильярдные шары бильярд шарҙары; баллотировка шарами уст. шарҙар менән тауыш биреү ♦ Земной шар Ер шары; воздушный шар һауа шары; хоть шаром покати бер нәмә лә юҡ, буп-буш, елдәр иҫкән
ШАРАБАН м 1. еңел арба (дцрт тәгәрмәсле, кеше ултыра торган рәт-рәт эскәмйәләр менән ) 2. (кабриолет) ҡуян арба
ШАРАДА ж шарада (уйын-табышмаҡ); составить шараду шарада төҙөү
ШАРАХАТЬСЯ несов. 1. см. шарахнуться 2. перен., разг. (сторониться кого-л.) ситләшеү, ситкә тайпылыу
ШАРАХНУТЬ сов.; прост. 1. кого-что и без доп. бәреү, һуғыу, тондороу, ҡундырыу 2. (выстрелить ) атыу, гөрһөлдәтеү; шарахнуть из пулемёта пулемёттан атыу 3. см. шарахнуться
ШАРАХНУТЬСЯ сов. 1. разг. (отпрянуть) ситкә тайпылыу (ташланыу); лошадь шарахнулась в сторону ат ситкә тайпылды 2. прост. (сильно удариться ) килеп бәрелеү, ныҡ итеп һуғылыу; лодка шарахнулась о берег кәмә ярға килеп бәрелде
ШАРЖ м шарж (шаян һцрәт)
ШАРЖИРОВАТЬ несов. кого-что и без доп. шаржлаштырыу, шарж рәүешендә биреү
ШАРИАТ м шәриғәт (мосолман дини һәм хоҡуҡи нормалар йыйылмаһы); каноны шариата шәриғәт ҡанундары
ШАРИК м 1. уменьш. от шар 2. физиол. бөртөксә; белые кровяные шарики аҡ ҡан бөртөксәләре; красные кровяные шарики ҡыҙыл ҡан бөртөксәләре
шариковый, -ая, -ое шариклы; шариковый подшипник шариклы подшипник; шариковая ручка шариклы ручка
ШАРИКОПОДШИПНИК м шарикоподшипник
ШАРИКОПОДШИПНИКОВЫЙ, -ая, -ое шарикоподшипник ...ы; шарикоподшипниковый завод шарикоподшипник заводы
ШАРИТЬ несов. 1. (искать ощупью) аҡтарыу, һәрмәнеү, аҡтарыныу, ҡапшау, аҡтарынып (ҡапшап, һәрмәнеп) эҙләү; шарить в карманах кеҫәләрҙе аҡтарып эҙләү 2. разг. (разыскивать) эҙләү, эҙләнеү; шарить по домам йорттарҙа эҙләнеү ♦ шарить глазами (взглядом) ныҡ итеп ҡарау, текләү, текләп китеү
ШАРКАТЬ несов. 1. ҡыштырлатыу, шығырлатыу, лаштырлатыу; шаркать туфлями туфлиҙар менән лаштырлатыу; шаркать ногами аяҡ ҡыштырлатыу 2. (при приветствии) аяҡты аяҡҡа бәреп шаҡылдатыу
ШАРКНУТЬ сов.; прост. 1. см. шаркать 2; 2. (неожиданно ударить) кинәт һуғып (атып) ебәреү 3. (с силой бросить) ташлап (һирпеп) ебәреү 4. (неожиданно и стремительно броситься куда-л.) ҡапыл сабып (йүгереп) сығып китеү
ШАРЛАТАН м шарлатан, алдаҡсы, елғыуар
ШАРЛАТАНИТЬ несов. шарлатанланыу (эште алдауга, хәйләгә ҡороу)
ШАРЛАТАНСТВО с шарлатанлыҡ, алдаҡсы-лыҡ; заниматься шарлатанством шарлатанлыҡ менән шөғөлләнеү
ШАРМАНКА ж шарманка ♦ завести (крутить и т.п.) шарманку прост. бер үк балыҡ башын сәйнәү, бер үк һүҙҙе туҡыу
ШАРМАНЩИК м шарманкасы (шарманка уйнаусы )
ШАРНИР м күгән; болтовые шарниры болтлы күгәндәр
ШАРНИРНЫЙ, -ая, -ое күгәнле; шарнирный механизм күгәнле механизм
ШАРОВАРЫ мн. салбар; лыжные шаровары саңғы салбары
ШАРОВАТЬ сов., несов. что; с. -х. рәт араларын йомшартыу
ШАРОВИДНЫЙ, -ая, -ое тумалаҡ, шар һымаҡ, йомро; шаровидные кактусы шар һымаҡ кактустар
ШАРОВКА ж; с. -х. см. шаровать
ШАРОВОЙ, -ая, -ое 1. шар ...ы; шаровая поверхность шар йөҙө 2. шар һымаҡ; шаровая молния шар һымаҡ йәшен (йомғағы) 3. шарлы; шаровая мельница шарлы тирмән
ШАРФ м шарф; пуховый шарф дебет шарф; детский шарф балалар шарфы
ШАССИ с нескл. шасси; шасси автомобиля автомобиль шассийы; убирающееся шасси йыйылмалы шасси
ШАСТАТЬ несов. 1. что; с. -х. орлоҡ һурҙырыу; шастать пшеницу бойҙай һурҙырыу 2. прост. (бродить, шнырять) йөрөп ятыу, темеҫкенеп (һәптәнләп) йөрөү; шастать целыми днями көн оҙоно темеҫкенеп йөрөү
ШАТАНИЕ с 1. см. шатать 1, шататься 1—3; 2. перен. (непостоянство во взглядах, убеждениях ) аумаҡайлыҡ; идейные шатания идея йәһәтенән аумаҡайлыҡтар
ШАТАТЬ несов. 1. что һелкетеү, бәүелдереү, тирбәлдереү, сайҡалтыу, ҡыймылдатыу, ҡуҙғалтыу, янтайтыу; ветер шатает ставни ел тәҙрә ҡапҡастарын һелкетә; шатать столб бағананы ҡуҙғалтыу; шатать зуб теште ҡыймылдатыу 2. кого-что безл. бәүелеү, сайҡалыу, алпан-толпан баҫыу, ау-шаңлау; его шатает от усталости ул арыуҙан алпан-толпан баҫа
ШАТАТЬСЯ несов. 1. ҡыймылдау, һелкенеү, бәүелеү, сайҡалыу, тирбәлеү; зуб шатается теш ҡыймылдай 2. (при ходьбе) бәүелеү, тәнтерәкләү; шататься от бессонницы йоҡоһоҙлоҡтан тәнтерәкләү 3. разг. (бродить без дела) ҡыҙырыу, тик йөрөү, юҡты бушҡа ауҙарыу, һәптәнләү 4. страд. от шатать 1
шатЕн м шатен, ҡуңыр сәсле ир; шатенка ж шатенка, ҡуңыр сәсле ҡатын-ҡыҙ
638