Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 651
Поиск по словарям
ШШ
ланыусан, шаулаусан, ғауғасыл; шумливые дети ғауғасыл балалар 3. шау-шыулы, йәнле; шумливые дни шау-шыулы көндәр; шумливый торг йәнле сауҙа 4. перен., разг. (напыщенный, громкий ) шаулы, ҡабарынҡы, яңғырауыҡлы; шумливые фразы яңғырауыҡлы фразалар
шУмно 1. нареч. тауышланып, шаулашып, шаулап, шау-шыу менән; собрание прошло шумно йыйылыш шау-шыу менән уҙҙы; шумно обсуждать что-л. берәй нәмәне шаулашып тикшереү 2. в знач. сказ., безл. тауышлы, шаулы, шау-шыулы; на улице очень шумно урамда бик тауышлы
шУмный, -ая, -ое 1. в разн. знач. тауышлы, шаулы, шаулап торған, шау-шыулы; шумный водопад шаулы шарлауыҡ; шумная улица шау-шыулы урам; шумный город шаулы ҡала; шумный праздник шау-шыулы байрам 2. перен. (сенсационный ) шаулы, шау-шыу ҡуптарған; шумный успех шау-шыу ҡуптарған уңыш ♦ шумные согласные лингв. шаулы тартынҡылар
ШУМОВКА ж һөҙгөс
ШУМОВОЙ, -ая, -ое тауышлы; шумовой оркестр тауышлы оркестр
шумОк м; разг. әкрен тауыш, әкрен шау-шыу, ишетелер-ишетелмәҫ һөйләшеү ♦ под шумок аҫтыртын ғына, йәшерен-боҫорон ғына
шУрин м (брат жены — старший) ҡайнаға; (младший ) ҡәйнеш
ШУРОВАТЬ несов. 1. что и без доп.; тех. ҡағыштырыу, болғатыу (яна торган мейесте) 2. прост. (энергично действовать) шартлатып эшләү
ШУРУМ-БУРУМ м собир.; прост. юҡ-бар, иҫке-моҫҡо, шором-бором
шурУп м шөрөп; закрутить шуруп шөрөптө бороп ҡуйыу
ШУРФ м; горн. шурф (ҡаҙылма байлыҡтар эҙләц, шартлатыу эштәре цткәрец өсөн бик цк тәрән итмәйенсә тура йәки ауыш итеп ҡа-ҙылган урын); пробурить шурф шурф быраулау
ШУРФОВАТЬ несов. что и без доп.; горн. шурфлау, шурф ҡаҙып эҙләү
ШУРШАНИЕ с см. шуршать
ШУРШАТЬ несов. 1. ҡыштырлау, шыптырлау, шыштырлау; (о дожде) шыптырлау листья шуршат япраҡтар шыптырлай 2. чем ҡыштырлатыу, шыштырлатыу; шуршать страницами книги китап биттәрен ҡыштырлатыу
шУстрый, -ая, -ое разг. сос, теремек, йылғыр; быть шустрым йылғыр булыу; шустрый мальчик сос малай
ШУТ м; ист. 1. кәмитсе (бай йортондагы) 2. перен., разг. мәрәкәсе, мәҙәксе, көлдөрөүсе 3. разг., в составе выражений: шут его знает уны кем (шайтан) белһен; шут с ним суҡынып китһен; на кой шут нимәгә кәрәк ул ♦ шут гороховый см. гороховый
ШУТИТЬ несов. 1. шаярыу, шаяртыу, уйнап һөйләшеү; любить шутить шаярырға яратыу; вы шутите? һеҙ шаяртаһығыҙмы? 2. над кем-чем (насмехаться) мәрәкәләү, тәләкәләү, мәҙәкләү, көлөү, мыҫҡыллап көлөү 3. чем шаярыу, иҫәпкә алмау, иғтибар итмәү, һанға һуҡмау; не шутите со здоровьем сәләмәтлегегеҙ менән шаярмағыҙ ♦ шутки шутить: 1) шаярыу, шаяртыу, уйнап һөйләшеү; 2) над кем-чем мәрәкәләү, мәҙәкләү, көлөү, мыҫҡыллап көлөү; шутить с огнём ут менән уйнау; чем чёрт не шутит! ғәжәп түгел; булыуы бик мөмкин; кем белә, нимә генә булмай шУтка ж шаяртыу, шаярыу, мәҙәк, ҡыҙыҡ, мәрәкә; злая шутка уҫал шаяртыу; шутки ради мәҙәк өсөн ♦ в шутку шаяртып; кроме шуток см. кроме; не на (не в) шутку ысынтылап, шаярып түгел; сыграть шутку шаяртып берәй күңелһеҙ эш ҡылыу; шутки в сторону шаярыуҙы ситкә ҡуйып тор; шутка ли (сказать) в знач. вводн. сл. әйтеүе анһат, уйын эшме ни, уйынмы ни; шутки плохи с кем-чем кем-нимә менән шаярып булмай, һағыраҡ булырға кәрәк
ШУТЛИВЫЙ, -ая, -ое 1. разг. шаяртыусан, шаярырға яратыусан, мәрәкәсел, уйынсыл, йор; шутливый человек мәрәкәсел кеше; шутливый тон уйынсыл тон 2. шаян, көлкөлө; шутливый разговор шаян һөйләшеү; шутливая песенка шаян йыр
ШУТНИК м и ШУТНИЦА ж шаян, мәрәкәсел, шаяртырға яратыусы, йор (кеше)
ШУТОВСКОЙ, -ая, -ое 1. кәмитсе(ләр) ...ы, мәҙәксе(ләр) ...ы, көлдөрөүсе(ләр) ...ы; шутовской наряд кәмитселәр кейеме 2. кәмитселәр кеүек, мәҙәкселәргә хас; шутовские выходки кәмитселәр кеүек ҡыланыштар
ШУТОВСТВО с кәмитселек, мәҙәкселек
ШУТОЧНЫЙ, -ая, -ое көлкөлө, күңелле, ҡыҙыҡлы, шаян; шуточное стихотворение көлкөлө шиғыр; шуточный разговор ҡыҙыҡлы һөйләшеү шутЯ нареч. 1. анһат ҡына, еңел генә; шутя отделаться анһат ҡына ҡотолоу; учиться шутя еңел генә уҡыу 2. шаярып, шаяртып; говорить шутя шаяртып һөйләү ♦ не шутя ысынлап
ШУШЕРА 1. ж собир.; уст. (хлам) алам-һалам 2. м и ж собир.; прост. юҡ-бар кеше, әтрәгәләм; связаться со всякой шушерой теләһә ниндәй әтрәгәләм менән бәйләнешкә инеү
ШУШУКАНЬЕ с; разг. 1. см. шушукаться 2. обычно мн. шушуканья (сплетни) ғәйбәт, бышылдашыу, шыбырлашыу, быш-быш килеү
ШУШУКАТЬСЯ несов .; разг. 1. с кем и без доп. бышылдашыу, шыбырлашыу, быш-быш килеү 2. (сплетничать) ғәйбәт һатыу; шушукаться по углам мөйөш һайын ғәйбәт һатыу
шхЕры мн. шхерҙар (ҡаялы ваҡ утрауҙар) ШХУНА ж шхуна (ике йәки өс елкәнле кәмә) ШШ межд. шш, тшш, тсс; шш, слушайте тсс, тыңлағыҙ
651
ланыусан, шаулаусан, ғауғасыл; шумливые дети ғауғасыл балалар 3. шау-шыулы, йәнле; шумливые дни шау-шыулы көндәр; шумливый торг йәнле сауҙа 4. перен., разг. (напыщенный, громкий ) шаулы, ҡабарынҡы, яңғырауыҡлы; шумливые фразы яңғырауыҡлы фразалар
шУмно 1. нареч. тауышланып, шаулашып, шаулап, шау-шыу менән; собрание прошло шумно йыйылыш шау-шыу менән уҙҙы; шумно обсуждать что-л. берәй нәмәне шаулашып тикшереү 2. в знач. сказ., безл. тауышлы, шаулы, шау-шыулы; на улице очень шумно урамда бик тауышлы
шУмный, -ая, -ое 1. в разн. знач. тауышлы, шаулы, шаулап торған, шау-шыулы; шумный водопад шаулы шарлауыҡ; шумная улица шау-шыулы урам; шумный город шаулы ҡала; шумный праздник шау-шыулы байрам 2. перен. (сенсационный ) шаулы, шау-шыу ҡуптарған; шумный успех шау-шыу ҡуптарған уңыш ♦ шумные согласные лингв. шаулы тартынҡылар
ШУМОВКА ж һөҙгөс
ШУМОВОЙ, -ая, -ое тауышлы; шумовой оркестр тауышлы оркестр
шумОк м; разг. әкрен тауыш, әкрен шау-шыу, ишетелер-ишетелмәҫ һөйләшеү ♦ под шумок аҫтыртын ғына, йәшерен-боҫорон ғына
шУрин м (брат жены — старший) ҡайнаға; (младший ) ҡәйнеш
ШУРОВАТЬ несов. 1. что и без доп.; тех. ҡағыштырыу, болғатыу (яна торган мейесте) 2. прост. (энергично действовать) шартлатып эшләү
ШУРУМ-БУРУМ м собир.; прост. юҡ-бар, иҫке-моҫҡо, шором-бором
шурУп м шөрөп; закрутить шуруп шөрөптө бороп ҡуйыу
ШУРФ м; горн. шурф (ҡаҙылма байлыҡтар эҙләц, шартлатыу эштәре цткәрец өсөн бик цк тәрән итмәйенсә тура йәки ауыш итеп ҡа-ҙылган урын); пробурить шурф шурф быраулау
ШУРФОВАТЬ несов. что и без доп.; горн. шурфлау, шурф ҡаҙып эҙләү
ШУРШАНИЕ с см. шуршать
ШУРШАТЬ несов. 1. ҡыштырлау, шыптырлау, шыштырлау; (о дожде) шыптырлау листья шуршат япраҡтар шыптырлай 2. чем ҡыштырлатыу, шыштырлатыу; шуршать страницами книги китап биттәрен ҡыштырлатыу
шУстрый, -ая, -ое разг. сос, теремек, йылғыр; быть шустрым йылғыр булыу; шустрый мальчик сос малай
ШУТ м; ист. 1. кәмитсе (бай йортондагы) 2. перен., разг. мәрәкәсе, мәҙәксе, көлдөрөүсе 3. разг., в составе выражений: шут его знает уны кем (шайтан) белһен; шут с ним суҡынып китһен; на кой шут нимәгә кәрәк ул ♦ шут гороховый см. гороховый
ШУТИТЬ несов. 1. шаярыу, шаяртыу, уйнап һөйләшеү; любить шутить шаярырға яратыу; вы шутите? һеҙ шаяртаһығыҙмы? 2. над кем-чем (насмехаться) мәрәкәләү, тәләкәләү, мәҙәкләү, көлөү, мыҫҡыллап көлөү 3. чем шаярыу, иҫәпкә алмау, иғтибар итмәү, һанға һуҡмау; не шутите со здоровьем сәләмәтлегегеҙ менән шаярмағыҙ ♦ шутки шутить: 1) шаярыу, шаяртыу, уйнап һөйләшеү; 2) над кем-чем мәрәкәләү, мәҙәкләү, көлөү, мыҫҡыллап көлөү; шутить с огнём ут менән уйнау; чем чёрт не шутит! ғәжәп түгел; булыуы бик мөмкин; кем белә, нимә генә булмай шУтка ж шаяртыу, шаярыу, мәҙәк, ҡыҙыҡ, мәрәкә; злая шутка уҫал шаяртыу; шутки ради мәҙәк өсөн ♦ в шутку шаяртып; кроме шуток см. кроме; не на (не в) шутку ысынтылап, шаярып түгел; сыграть шутку шаяртып берәй күңелһеҙ эш ҡылыу; шутки в сторону шаярыуҙы ситкә ҡуйып тор; шутка ли (сказать) в знач. вводн. сл. әйтеүе анһат, уйын эшме ни, уйынмы ни; шутки плохи с кем-чем кем-нимә менән шаярып булмай, һағыраҡ булырға кәрәк
ШУТЛИВЫЙ, -ая, -ое 1. разг. шаяртыусан, шаярырға яратыусан, мәрәкәсел, уйынсыл, йор; шутливый человек мәрәкәсел кеше; шутливый тон уйынсыл тон 2. шаян, көлкөлө; шутливый разговор шаян һөйләшеү; шутливая песенка шаян йыр
ШУТНИК м и ШУТНИЦА ж шаян, мәрәкәсел, шаяртырға яратыусы, йор (кеше)
ШУТОВСКОЙ, -ая, -ое 1. кәмитсе(ләр) ...ы, мәҙәксе(ләр) ...ы, көлдөрөүсе(ләр) ...ы; шутовской наряд кәмитселәр кейеме 2. кәмитселәр кеүек, мәҙәкселәргә хас; шутовские выходки кәмитселәр кеүек ҡыланыштар
ШУТОВСТВО с кәмитселек, мәҙәкселек
ШУТОЧНЫЙ, -ая, -ое көлкөлө, күңелле, ҡыҙыҡлы, шаян; шуточное стихотворение көлкөлө шиғыр; шуточный разговор ҡыҙыҡлы һөйләшеү шутЯ нареч. 1. анһат ҡына, еңел генә; шутя отделаться анһат ҡына ҡотолоу; учиться шутя еңел генә уҡыу 2. шаярып, шаяртып; говорить шутя шаяртып һөйләү ♦ не шутя ысынлап
ШУШЕРА 1. ж собир.; уст. (хлам) алам-һалам 2. м и ж собир.; прост. юҡ-бар кеше, әтрәгәләм; связаться со всякой шушерой теләһә ниндәй әтрәгәләм менән бәйләнешкә инеү
ШУШУКАНЬЕ с; разг. 1. см. шушукаться 2. обычно мн. шушуканья (сплетни) ғәйбәт, бышылдашыу, шыбырлашыу, быш-быш килеү
ШУШУКАТЬСЯ несов .; разг. 1. с кем и без доп. бышылдашыу, шыбырлашыу, быш-быш килеү 2. (сплетничать) ғәйбәт һатыу; шушукаться по углам мөйөш һайын ғәйбәт һатыу
шхЕры мн. шхерҙар (ҡаялы ваҡ утрауҙар) ШХУНА ж шхуна (ике йәки өс елкәнле кәмә) ШШ межд. шш, тшш, тсс; шш, слушайте тсс, тыңлағыҙ
651