БАЛЛАТЫУ
ластовый. Балласт аҫыу. Караптың балласт системаһы.
2. т. юл. Тимер юлдағы шпал аҫтына һалынған ҡырсын, ҡом. □ Балласт (галька, песок, положенный под шпалой).
3. кусм. Кәрәкһеҙ артыҡ нәмә, кеше.
□ Балласт. Балласт булып тороу.
БАЛЛАТЫУ (баллат-) к. йөкм. ҡар. баллау. понуд. от баллау.
БАЛЛАУ (балла-) (Р.: подслащивать мёдом; И.: sweeten with honey; T.: ballamak) ҡ.
Бал ҡушыу, балға болғау. □ Подслащивать мёдом, смешивать с мёдом. Баллап сәй эсеу. Сәксәкте баллау. ■ Бауырһаҡ татлы булыр баллағанда. М. Аҡмулла.
БАЛЛИСТИК (баллистигы) I [рус.] (Р.: специалист по баллистике; И.: ballistics expert; T: balistik) и.
Баллистика буйынса белгес. □ Специалист по баллистике.
БАЛЛИСТИК II (Р: баллистический; И.: ballistic; T: balistik) с.
Баллистикаға мөнәсәбәтле. □ Баллистический. Баллистик тикшереу.
БАЛЛИСТИКА [рус. < нем. Ballistik < гр. balla ‘бәрәм’] (Р: баллистика; И.: ballistics; T: balistik) и.
Артиллерия снаряды, пуля, мина, авиабомба, реактив снаряд, гарпун кеүек еҫемдәрҙең хәрәкәте тураһындағы фән. □ Баллистика. / Баллистический. Тышҡы баллистика. Эске баллистика.
БАЛЛИСТИК РАКЕТА (Р: баллистическая ракета; И.: ballistic missile; T.: balistik füze) и.
Осҡанда двигатель туҡтағандан һуң ирекле ырғытылған есем траекторияһы буйынса төшкән ракета. □ Баллистическая ракета.
БАЛЛОН [рус. < фр. ballon] (Р: баллон; И.: container; T.: tüp) и.
1. Шыйыҡлыҡ йәки газ өсөн булған ябыҡ {быяла, металл, резина һ. б.) һауыт.
□ Баллон. / Баллонный. Аэростат баллоны. Кислородлы баллон. Автомобилдең баллоны. Газ баллоны.
2. Эсенә тын тултырылған тәгәрмәс шина. □ Баллон (колёсная шина, наполненная воздухом ).
3. Аэростаттың газ тултырылған көбө.
□ Баллон (обивка аэростата, наполненная газом ).
БАЛЛЫ I (Р: медовый; И.: sweetened; Т.: ballı) с.
1. Балы булған, бал ҡушылған, бал тәме килгән. □ Подслащённый мёдом, медовый. Баллы торт. Баллы улэн. ■ Беҙҙең ҡоҙа хәлле икән, йыуасаһы баллы икән. Халыҡ йырынан.
2. кусм. Татлы, яғымлы (һуҙгә, телгә ҡарата). □ Сладкий, приветливый (в отношении слова, языка). • Баллы һуҙ баш әйләндерә. Әйтем.
БАЛЛЫ II (Р.: балловый; И.: mark; T: dereceli) с.
Балл менән бәйле. □ Балловый; -балльный. Ун баллы система.
БАЛЛЫ БАБАЙ (Р: яснотка; И.: day nettle; T: ballıbaba) и. бот.
Ирен сәскәлеләр ғаиләһенә ҡараған аҡ сәскәле күп йыллыҡ үлән. □ Яснотка (лат. Lamium).
БАЛЛЫ БАУЫРСА и. диал. ҡар. сәксәк.
БАЛЛЫ БАУЫРҺАҠ (бауырһағы) и. диал. ҡар. сәксәк.
БАЛЛЫ БӘБӘНӘК (бәбәнәге) (Р: клевер; И.: clover; T.: yonca) и. диал.
1. ҡар. туҡранбаш.
2. ҡар. күк һөтләгән.
БАЛЛЫ БӘШМӘК (бәшмәге) (Р: опёнок; И.: agaric honey; T.: bal mantarı) и. бот.
Нәҙек һабаҡлы, һарғылт ҡалпаҡлы йоҡа бәшмәк (көҙгөһон ағас төбөндә уҫә).
□ Опёнок (лат. Armillaria). Баллы бәшмәк сентябрҙең тәуге яртыһында уҫә.
БАЛЛЫ ЖАУ (Р: туфли; И.: shoes; T.: ayakkabı) и. диал.
Аяҡ кейеме; туфли. □ Туфли.
БАЛЛ ЫҠ (баллығы) (Р: нектарник; И.: nectary; T: ballık) и.
Сәскәле үҫемлектәрҙең тәмле һут бүлеп сығарыусы өлөшө. □ Нектарник.
118