Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том II. 121 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
БАЛТА ҺАЛЫУ
нос, приуныл, букв. Его топор упал в воду ■ Тыйнаҡмын да, ҡолтан тинеләр, ауыҙ йырып торған мәлдәремдә һыуға төшкән балтаң, тинеләр. Т. Йосопов, һапһыҙ ҡара балта башын баҫып туҡтауһыҙ эшләп йөрөгән йыуаш кешегә ҡарата әйтелә. □ Безропотный, покорный человек, букв. Чёрный топор без топорища.
БАЛТА БОРСАҠ и. бот. диал. ҡар. бохар селеге.
БАЛТАҒОЛ (Р.: название одного из родовых подразделений башкир; И.: name of a Bashkir clanal subdivision; T.: bir Başkurt soyunun ismi) u.
Табындарҙың аймаҡ исеме. □ Балтагул (название родового подразделения башкир-табынцев).
БАЛТА ДҮДӘ (Р: обух топора; И.: ахе head; T: balta tersi) и. диал.
Балта төйҙәһе. □ Обух топора.
БАЛТА ИМЕ (Р: заговаривание топором; И.: exorcizing with an axe; T: balta büyüsü) и. миф.
Тимрәүҙе имләү сараһы. □ Заговаривание топором (магическое средство избавления от лишая). ■ Тимрәу булһа, тал сыбығы һуты менән тутыҡҡан балтаны туңәрәк яһап майлайҙар. Башҡорт мифологияһынан.
БАЛТА ИМСӘГЕ и. диал. ҡар. балта һағағы. Балта имсәге ҡағыу.
БАЛТАЙ (Р: название родового подразделения башкир; И.: name of a Bashkir clanal subdivision; T: bir Başkurt soyunun ismi) и. этн.
Ун башҡорттарының аймаҡ-нәҫел исеме. □ Балтай (название родового подразделения башкир-у нларцев). Улар балтай нәҫеленән.
БАЛТА ҠАБЫ (Р: чехол для топора; И.: axe sheath; T: balta kılıfı) и. диал.
Балта ҡыны. □ Чехол для топора (носимый на поясе). Балта ҡынын билемә тағып алдым.
БАЛТАҠАЙ (Р: болтун; И.: fond of saying repeatedly the same thing; T: aynı şeyi defalarca tekrarlayan) с. диал.
Бер һүҙҙе ҡабат-ҡабат һөйләүсе. □ Любящий много раз говорить одно и то же. Был балтаҡан егет әллә нәмәләр һөйләй.
БАЛТА ҠОЛАҒЫ и. диал. ҡар. балта һағағы. Балта ҡолағы ҡағыу.
БАЛТА ОҪТАҺЫ (Р: плотник; И.: carpenter; T: dülger) и.
Ағастан йорт-ҡура һалыу менән шөғөлләнгән оҫта; балтасы. □ Плотник. / Плотничий. Балта оҫтаһы булып китеу. Н Бер балта оҫтаһының ҡатыны сирләгән. Ул ҡатынына имсе саҡырған. Хикәйәттән.
БАЛТАС (Р: название одного из родовых подразделений башкир; И.: one of clan names; T.: bir Başkurt soyunun ismi) u.
Меңле ырыуы аймағы. □ Балтас (название родового подразделения башкир рода мин). Улар балтас нәҫеленән.
БАЛТАСЫ (Р: плотник; И.: carpenter; T.: dülger) и.
Ағастан йорт, ҡура һалыу менән шөғөлләнгән оҫта. □ Плотник. / Плотничий. Балтасылар бригадаһы.
БАЛТАСЫ Л ЫҠ (балтасылығы) (Р: плотничество; И.: carpentry; T.: dülgerlik) и.
Балта эше менән шөғөлләнеү. □ Плотничество. Балтасылыҡ менән шөғөлләнеу. Балтасылыҡ һәнәре.
БАЛТА ҺАҒАҒЫ (Р.: бородка топора; И.: ах bit; T.: balta deliği) u.
Балта оңғоһоноң артындағы сой. □ Бородка топора. Балта һағағы ҡағыу.
БАЛТАҺАҠАЛ и. диал. ҡар. балта һағағы. Балтаһаҡал ҡағыу.
БАЛТА ҺАҠАЛЫ и. диал. ҡар. балта һағағы. Балта һаҡалы сөйләу.
БАЛТА ҺАЛЫУ (балта һал-) (Р: обычай подкладывания топора; И.: sort of folk ceremony; T.: bir gelenek) ҡ. миф.
Ышаныуҙар буйынса, мендәр аҫтына балта һалып йоҡлаһаң, тыуасаҡ балаң малай була икән. □ Подкладывание топора (обычай класть топор под подушку, чтобы зачать сына). К Ҡатын гел ҡыҙ тапһа, up
121
нос, приуныл, букв. Его топор упал в воду ■ Тыйнаҡмын да, ҡолтан тинеләр, ауыҙ йырып торған мәлдәремдә һыуға төшкән балтаң, тинеләр. Т. Йосопов, һапһыҙ ҡара балта башын баҫып туҡтауһыҙ эшләп йөрөгән йыуаш кешегә ҡарата әйтелә. □ Безропотный, покорный человек, букв. Чёрный топор без топорища.
БАЛТА БОРСАҠ и. бот. диал. ҡар. бохар селеге.
БАЛТАҒОЛ (Р.: название одного из родовых подразделений башкир; И.: name of a Bashkir clanal subdivision; T.: bir Başkurt soyunun ismi) u.
Табындарҙың аймаҡ исеме. □ Балтагул (название родового подразделения башкир-табынцев).
БАЛТА ДҮДӘ (Р: обух топора; И.: ахе head; T: balta tersi) и. диал.
Балта төйҙәһе. □ Обух топора.
БАЛТА ИМЕ (Р: заговаривание топором; И.: exorcizing with an axe; T: balta büyüsü) и. миф.
Тимрәүҙе имләү сараһы. □ Заговаривание топором (магическое средство избавления от лишая). ■ Тимрәу булһа, тал сыбығы һуты менән тутыҡҡан балтаны туңәрәк яһап майлайҙар. Башҡорт мифологияһынан.
БАЛТА ИМСӘГЕ и. диал. ҡар. балта һағағы. Балта имсәге ҡағыу.
БАЛТАЙ (Р: название родового подразделения башкир; И.: name of a Bashkir clanal subdivision; T: bir Başkurt soyunun ismi) и. этн.
Ун башҡорттарының аймаҡ-нәҫел исеме. □ Балтай (название родового подразделения башкир-у нларцев). Улар балтай нәҫеленән.
БАЛТА ҠАБЫ (Р: чехол для топора; И.: axe sheath; T: balta kılıfı) и. диал.
Балта ҡыны. □ Чехол для топора (носимый на поясе). Балта ҡынын билемә тағып алдым.
БАЛТАҠАЙ (Р: болтун; И.: fond of saying repeatedly the same thing; T: aynı şeyi defalarca tekrarlayan) с. диал.
Бер һүҙҙе ҡабат-ҡабат һөйләүсе. □ Любящий много раз говорить одно и то же. Был балтаҡан егет әллә нәмәләр һөйләй.
БАЛТА ҠОЛАҒЫ и. диал. ҡар. балта һағағы. Балта ҡолағы ҡағыу.
БАЛТА ОҪТАҺЫ (Р: плотник; И.: carpenter; T: dülger) и.
Ағастан йорт-ҡура һалыу менән шөғөлләнгән оҫта; балтасы. □ Плотник. / Плотничий. Балта оҫтаһы булып китеу. Н Бер балта оҫтаһының ҡатыны сирләгән. Ул ҡатынына имсе саҡырған. Хикәйәттән.
БАЛТАС (Р: название одного из родовых подразделений башкир; И.: one of clan names; T.: bir Başkurt soyunun ismi) u.
Меңле ырыуы аймағы. □ Балтас (название родового подразделения башкир рода мин). Улар балтас нәҫеленән.
БАЛТАСЫ (Р: плотник; И.: carpenter; T.: dülger) и.
Ағастан йорт, ҡура һалыу менән шөғөлләнгән оҫта. □ Плотник. / Плотничий. Балтасылар бригадаһы.
БАЛТАСЫ Л ЫҠ (балтасылығы) (Р: плотничество; И.: carpentry; T.: dülgerlik) и.
Балта эше менән шөғөлләнеү. □ Плотничество. Балтасылыҡ менән шөғөлләнеу. Балтасылыҡ һәнәре.
БАЛТА ҺАҒАҒЫ (Р.: бородка топора; И.: ах bit; T.: balta deliği) u.
Балта оңғоһоноң артындағы сой. □ Бородка топора. Балта һағағы ҡағыу.
БАЛТАҺАҠАЛ и. диал. ҡар. балта һағағы. Балтаһаҡал ҡағыу.
БАЛТА ҺАҠАЛЫ и. диал. ҡар. балта һағағы. Балта һаҡалы сөйләу.
БАЛТА ҺАЛЫУ (балта һал-) (Р: обычай подкладывания топора; И.: sort of folk ceremony; T.: bir gelenek) ҡ. миф.
Ышаныуҙар буйынса, мендәр аҫтына балта һалып йоҡлаһаң, тыуасаҡ балаң малай була икән. □ Подкладывание топора (обычай класть топор под подушку, чтобы зачать сына). К Ҡатын гел ҡыҙ тапһа, up
121