Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том II. 534 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
БӘХӘССЕ
ишева. Ғабдуллаға ҡаршы төшөу урынһыҙ булһа ла, малайҙар оҙаҡ бәхәсләштеләр. М. Кәрим.
2. Кемдеке дөрөҫтән һүҙ көрәштереп, шарт ҡуйышыу. П Заключать пари. ■ Ҡаҙаҡ араһында йөрөгән саҡта, ҡаҙаҡтар менән бәхәсләшеп, Илек һыуының иң киң еренән йөҙөп сыҡҡайным. Д. Юлтый.
3. Берәй мәсьәлә буйынса төрлө фекерҙәрҙе уртаға һалып һөйләшеү. □ Полемизировать, дискутировать. Фәнни темаға бәхәсләшеу.
4. Мал-мөлкәт, хаҡ-хоҡуҡ әлкәһендә үҙ-ара тартышыу. □ Конфликтовать. Бәхәсләшеп йәшәу.
БӘХӘССЕ (Р.: спорщик; И.: debater, squabbler; T.: tartışmacı) и.
Бәхәстә ҡатнашҡан кеше. □ Спорщик, спорщица.
БӘХӘСҺЕҘ (Р: неоспоримый; И.: unquestionable; T.: tartışmasız) с.
1. Бәхәс уятмаған, бәхәскә килтермәгән.
□ Неоспоримый, бесспорный. Бәхәсһеҙ мәсьәлә. Бәхәсһеҙ дәлил. Бәхәсһеҙ хәҡиҡәт. Бәхәсһеҙ ышаныу.
2. Ҡәтғи фекер белдергәндә әйтелә.
□ Неоспоримо, бесспорно. ■ Ныҡ, ҡаты тәбиғәтле кешенең сәсе бик ағарып бармай. Был, бәхәсһеҙ! X. Зарипов.
БӘҺАНӘ [фарс. I (Р: причина; И.: reason; T.: bahane) и. иҫк.
Һылтау, сәбәп. □ Причина, повод. Бәһанә табыу.
БӘҺАР [фарс. j4-?| ] (Р: весна; И.: spring; T.: bahar) и. иҫк. кит.
Яҙ, яҙғы көн. □ Весна, весенний день. Бәһар ҡояшы.
БӘҺЖӘТI [ғәр. (Р: радость; И.: joy; T.: sevinç) и. иҫк.
Ҡыуаныс, шатлыҡ. □ Радость. Бәһжәт кисереу.
БӘҺЖӘТ II [ғәр. (Р: красота; И.: beauty; T.: behçet) и. иҫк.
Матурлыҡ, гүзәллек. □ Красота. Бәһжәт көсө.
БӘҺИМӘ [ғәр. ] (Р: домашнее животное; И.: domestic animal; T.: evcil hayvan, benime) и. иҫк.
Йорт хайуаны. □ Домашнее животное. Бәһимә аҫрау.
БӘҺИӘТ [ғәр. I (Р: предел; И.: remnant(s); T.: kalan kısım) и. диал.
Ниҙеңдер аҡтығы, аҡтыҡ ризыҡ. □ Остаток, предел, граница. Бәһиәтен ашаған.
БӘҺЛЕҮӘН [фарс. û’A?] (Р: богатырь; И.: giant; T.: pehlivan) и.
1. Сиктән тыш көслө, ғәйрәтле кеше. □ Богатырь, исполин; атлет. ■ һайлап-һайлап [Бабсаҡ] һигеҙ бәһлеуән алды, яу ҡоралын барын да тағып алды. «Бабсаҡ менән Күсәк». Ул [батша] ҡыҙын донъялағы иң көслө бәһлеуәнгә генә бирергә итә. Әкиәттән.
2. Бәйгеләрҙә көрәшкән кеше; батыр, көрәшсе. □ Богатырь, борец. Атаһы бәһлеуән булған.
БӘҺРӘ [фарс. ] (Р: кусок; И.: piece; bit; part; T.: behre) и. иҫк. кит.
1. Киҫәк, өлөш. □ Кусок, доля. Бәһрәһеҙ кеше. ■ Был [Себерҙә йәшәгән] халыҡтар Россиянин алды бәһрә. М. Ғафури.
2. Файҙа, төшөм. □ Польза. Бәһрә алыу. ■ Һәнәремде хәйерһеҙ ҡылма, һуҙемде бәһрәһеҙ ҡылма. М. Өмөтбаев.
БӘҺШӘТ [ғәр. ] (Р: великолепие; И.: grandeur; T.: güzellik) и. иҫк. кит.
1. Матурлыҡ. □ Великолепие, красота; прелесть.
2. Ҡыуаныс. □ Радость, ликование, веселье. ■ Ҡауышыу бәһшәттер, ләкин дәһшәт йәһәннәмдер фираҡ. Ш. Бабич.
БӘШАРӘТ [ғәр. (Р/ радостная весть; И.: joyous tidings; T.: müjde) и. иҫк.
Шатлыҡлы хәбәр. □ Радостная весть. Бәшарәт алыу.
БӘШИР [ғәр. j^| (Р: вестник радости; И.: herald of joy; T.: beşir) и. иҫк.
Шатлыҡлы хәбәр килтереүсе. □ Вестник радости.
БӘШКӘК (бәшкәге) и. диал. ҡар. бәшмәк.
534
ишева. Ғабдуллаға ҡаршы төшөу урынһыҙ булһа ла, малайҙар оҙаҡ бәхәсләштеләр. М. Кәрим.
2. Кемдеке дөрөҫтән һүҙ көрәштереп, шарт ҡуйышыу. П Заключать пари. ■ Ҡаҙаҡ араһында йөрөгән саҡта, ҡаҙаҡтар менән бәхәсләшеп, Илек һыуының иң киң еренән йөҙөп сыҡҡайным. Д. Юлтый.
3. Берәй мәсьәлә буйынса төрлө фекерҙәрҙе уртаға һалып һөйләшеү. □ Полемизировать, дискутировать. Фәнни темаға бәхәсләшеу.
4. Мал-мөлкәт, хаҡ-хоҡуҡ әлкәһендә үҙ-ара тартышыу. □ Конфликтовать. Бәхәсләшеп йәшәу.
БӘХӘССЕ (Р.: спорщик; И.: debater, squabbler; T.: tartışmacı) и.
Бәхәстә ҡатнашҡан кеше. □ Спорщик, спорщица.
БӘХӘСҺЕҘ (Р: неоспоримый; И.: unquestionable; T.: tartışmasız) с.
1. Бәхәс уятмаған, бәхәскә килтермәгән.
□ Неоспоримый, бесспорный. Бәхәсһеҙ мәсьәлә. Бәхәсһеҙ дәлил. Бәхәсһеҙ хәҡиҡәт. Бәхәсһеҙ ышаныу.
2. Ҡәтғи фекер белдергәндә әйтелә.
□ Неоспоримо, бесспорно. ■ Ныҡ, ҡаты тәбиғәтле кешенең сәсе бик ағарып бармай. Был, бәхәсһеҙ! X. Зарипов.
БӘҺАНӘ [фарс. I (Р: причина; И.: reason; T.: bahane) и. иҫк.
Һылтау, сәбәп. □ Причина, повод. Бәһанә табыу.
БӘҺАР [фарс. j4-?| ] (Р: весна; И.: spring; T.: bahar) и. иҫк. кит.
Яҙ, яҙғы көн. □ Весна, весенний день. Бәһар ҡояшы.
БӘҺЖӘТI [ғәр. (Р: радость; И.: joy; T.: sevinç) и. иҫк.
Ҡыуаныс, шатлыҡ. □ Радость. Бәһжәт кисереу.
БӘҺЖӘТ II [ғәр. (Р: красота; И.: beauty; T.: behçet) и. иҫк.
Матурлыҡ, гүзәллек. □ Красота. Бәһжәт көсө.
БӘҺИМӘ [ғәр. ] (Р: домашнее животное; И.: domestic animal; T.: evcil hayvan, benime) и. иҫк.
Йорт хайуаны. □ Домашнее животное. Бәһимә аҫрау.
БӘҺИӘТ [ғәр. I (Р: предел; И.: remnant(s); T.: kalan kısım) и. диал.
Ниҙеңдер аҡтығы, аҡтыҡ ризыҡ. □ Остаток, предел, граница. Бәһиәтен ашаған.
БӘҺЛЕҮӘН [фарс. û’A?] (Р: богатырь; И.: giant; T.: pehlivan) и.
1. Сиктән тыш көслө, ғәйрәтле кеше. □ Богатырь, исполин; атлет. ■ һайлап-һайлап [Бабсаҡ] һигеҙ бәһлеуән алды, яу ҡоралын барын да тағып алды. «Бабсаҡ менән Күсәк». Ул [батша] ҡыҙын донъялағы иң көслө бәһлеуәнгә генә бирергә итә. Әкиәттән.
2. Бәйгеләрҙә көрәшкән кеше; батыр, көрәшсе. □ Богатырь, борец. Атаһы бәһлеуән булған.
БӘҺРӘ [фарс. ] (Р: кусок; И.: piece; bit; part; T.: behre) и. иҫк. кит.
1. Киҫәк, өлөш. □ Кусок, доля. Бәһрәһеҙ кеше. ■ Был [Себерҙә йәшәгән] халыҡтар Россиянин алды бәһрә. М. Ғафури.
2. Файҙа, төшөм. □ Польза. Бәһрә алыу. ■ Һәнәремде хәйерһеҙ ҡылма, һуҙемде бәһрәһеҙ ҡылма. М. Өмөтбаев.
БӘҺШӘТ [ғәр. ] (Р: великолепие; И.: grandeur; T.: güzellik) и. иҫк. кит.
1. Матурлыҡ. □ Великолепие, красота; прелесть.
2. Ҡыуаныс. □ Радость, ликование, веселье. ■ Ҡауышыу бәһшәттер, ләкин дәһшәт йәһәннәмдер фираҡ. Ш. Бабич.
БӘШАРӘТ [ғәр. (Р/ радостная весть; И.: joyous tidings; T.: müjde) и. иҫк.
Шатлыҡлы хәбәр. □ Радостная весть. Бәшарәт алыу.
БӘШИР [ғәр. j^| (Р: вестник радости; И.: herald of joy; T.: beşir) и. иҫк.
Шатлыҡлы хәбәр килтереүсе. □ Вестник радости.
БӘШКӘК (бәшкәге) и. диал. ҡар. бәшмәк.
534