Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том III. 571 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ЕТЕШҺЕҘЛЕК
изводительные силы. Сәнәғәттә етештереу көстәрен рациональ файҙаланыу. ■ Сәнә-ғәткә йәлеп ителгән етештереу көстәре донъялағы дөйөм иҡтисад системаһының йөҙөн курһәтә. «Башҡортостан», 6 май 2010.
ЕТЕШТЕРЕҮ ҠОРАЛДАРЫ (Р.: орудия производства; И.: implements / tools of production; T.: üretim aletleri) и. иҡт.
Эш һәм етештереү өсөн ҡулланылған бөтә ҡорал-ҡорамал. □ Орудия производства. Алдынғы етештереу ҡоралдары.
ЕТЕШТЕРЕҮ МӨНӘСӘБӘТТӘРЕ (Р.: производственные отношения; И.: production relations; T.: üretim ilişkileri) и. иҡт.
Кешеләрҙең етештереү процесындағы ижтимағи мөнәсәбәттәре. □ Производственные отношения. Йәмғиәт ҡоролошоноң етештереу мөнәсәбәттәре йыйылмаһын өйрәнеу.
■ Бөгөнгө иҡтисад матди етештереу һәм матди булмаған етештереу тармағын берләштерә. «Башҡортостан», 17 февраль 2008.
ЕТЕШТЕРЕҮ САРАЛАРЫ (Р: сред ства производства; И.: means of production; T: üretim araçları) и. иҡт.
Матди байлыҡты етештереүҙә кеше хеҙмәте йүнәлтелгән бөтә предметтар һәм хеҙмәт саралары. □ Средства производства.
■ Яңы асыштар нигеҙендә матди етештереу саралары, тамырынан уҙгәреп, кешенең көндәлек йәшәйешендә быға тиклем хатта куҙ алдына килтереп булмаҫтай өр яңы, мәҫәлән, компьютер, цифрҙар ярҙамында төшөргән фотоаппарат кеуек, техника мөғжизәләрен тыуҙыра. Картотека фондынан.
ЕТЕШТЕРЕҮСЕ (Р: производитель; И.: manufacturer, producer; T.: yetiştirici) и. иҡт.
Әҙерләп, эшләп сығарыусы. □ Производитель. / Производящий. Етештереусе ил. Етештереусе завод. Етештереусе фирма.
ЕТЕШТЕРЕҮСӘН (Р: производительный; И.: productive; efficient; T.: üretken) с. иҡт.
Әҙерләй торған, эшләп сығара торған, етештереү ҡеүәһе булған. □ Производительный. Юғары етештереусән хеҙмәт.
ЕТЕШТЕРЕҮСӘНЛЕК (етештереүсәнлеге) (Р: производительность; И.: productivity, efficiency; T.: üretkenlik) и.
Билдәле ваҡыт берәмеге эсендә бер эшсе етештергән күләм. П Производительность. Йыллыҡ етештереусәнлек. Яңы ҡорамалдарҙың етештереу сәнлеге.
ЕТЕШТЕРЕҮ ТАРМАҒЫ (Р: отрасль производства; И.: branch of industry; T.: üretim dalı) и. иҡт.
Бер үк төрлө йәки бер-береһен алыштыра алырлыҡ әйберҙәр әҙерләп сығарыусы предприятиелар йыйылмаһы. □ Отрасль производства. ■ Төп етештереу тармағы булған ауыл хужылығы бөгөнгө көндә иҡтисади көрсөктә. «Таң», 7 декабрь 2011. Бөгөнгө иҡтисад матди етештереу һәм матди булмаған етештереу тармағын берләштерә. «Башҡортостан», 20 сентябрь 2011.
ЕТЕШҺЕҘ I (Р: с недостатками; И.: im perfect unaccomplished; T.: yetersiz) c.
1. Тейешле сифаттан, талаптан түбән; кәмселекле. □ С недостатками, несовершенный. ■ Был минең өсөнсө эшем генә әле. һеҙ уны маҡтамағыҙ, етешһеҙ яҡтарын курһә-тегеҙ. Ғ. Ғүмәр.
2. Байлыҡ-мөлкәте кәрәк саманан кәм; ҡәнәғәтләнерлек түгел, мохтажлыҡлы. □ С малым достатком, небогатый, небогато. Етешһеҙ тормош. Етешһеҙ донъя.
ЕТЕШҺЕҘ II (Р: небогато, недостаточно; И.: insufficiently; T: yetersiz)/?.
Байлыҡ-мөлкәте кәрәк саманан кәм; ҡәнәғәтләнерлек түгел, мохтажлыҡлы. □ Небогато, недостаточно. Етешһеҙ йәшәу. Конкуренте етешһеҙ.
ЕТЕШҺЕҘЛЕК (етешһеҙлеге) (Р: недостаток; И.: deficiency; T.: yetersizlik) и.
1. Тейешле сифаттан, талаптан тайпылған урын; кәмселек. □ Недостаток, изъян, упущение. Етешһеҙлек бар. Эштең етешһеҙлеге. Етешһеҙлек куп. Етешһеҙлек юҡ.
571
изводительные силы. Сәнәғәттә етештереу көстәрен рациональ файҙаланыу. ■ Сәнә-ғәткә йәлеп ителгән етештереу көстәре донъялағы дөйөм иҡтисад системаһының йөҙөн курһәтә. «Башҡортостан», 6 май 2010.
ЕТЕШТЕРЕҮ ҠОРАЛДАРЫ (Р.: орудия производства; И.: implements / tools of production; T.: üretim aletleri) и. иҡт.
Эш һәм етештереү өсөн ҡулланылған бөтә ҡорал-ҡорамал. □ Орудия производства. Алдынғы етештереу ҡоралдары.
ЕТЕШТЕРЕҮ МӨНӘСӘБӘТТӘРЕ (Р.: производственные отношения; И.: production relations; T.: üretim ilişkileri) и. иҡт.
Кешеләрҙең етештереү процесындағы ижтимағи мөнәсәбәттәре. □ Производственные отношения. Йәмғиәт ҡоролошоноң етештереу мөнәсәбәттәре йыйылмаһын өйрәнеу.
■ Бөгөнгө иҡтисад матди етештереу һәм матди булмаған етештереу тармағын берләштерә. «Башҡортостан», 17 февраль 2008.
ЕТЕШТЕРЕҮ САРАЛАРЫ (Р: сред ства производства; И.: means of production; T: üretim araçları) и. иҡт.
Матди байлыҡты етештереүҙә кеше хеҙмәте йүнәлтелгән бөтә предметтар һәм хеҙмәт саралары. □ Средства производства.
■ Яңы асыштар нигеҙендә матди етештереу саралары, тамырынан уҙгәреп, кешенең көндәлек йәшәйешендә быға тиклем хатта куҙ алдына килтереп булмаҫтай өр яңы, мәҫәлән, компьютер, цифрҙар ярҙамында төшөргән фотоаппарат кеуек, техника мөғжизәләрен тыуҙыра. Картотека фондынан.
ЕТЕШТЕРЕҮСЕ (Р: производитель; И.: manufacturer, producer; T.: yetiştirici) и. иҡт.
Әҙерләп, эшләп сығарыусы. □ Производитель. / Производящий. Етештереусе ил. Етештереусе завод. Етештереусе фирма.
ЕТЕШТЕРЕҮСӘН (Р: производительный; И.: productive; efficient; T.: üretken) с. иҡт.
Әҙерләй торған, эшләп сығара торған, етештереү ҡеүәһе булған. □ Производительный. Юғары етештереусән хеҙмәт.
ЕТЕШТЕРЕҮСӘНЛЕК (етештереүсәнлеге) (Р: производительность; И.: productivity, efficiency; T.: üretkenlik) и.
Билдәле ваҡыт берәмеге эсендә бер эшсе етештергән күләм. П Производительность. Йыллыҡ етештереусәнлек. Яңы ҡорамалдарҙың етештереу сәнлеге.
ЕТЕШТЕРЕҮ ТАРМАҒЫ (Р: отрасль производства; И.: branch of industry; T.: üretim dalı) и. иҡт.
Бер үк төрлө йәки бер-береһен алыштыра алырлыҡ әйберҙәр әҙерләп сығарыусы предприятиелар йыйылмаһы. □ Отрасль производства. ■ Төп етештереу тармағы булған ауыл хужылығы бөгөнгө көндә иҡтисади көрсөктә. «Таң», 7 декабрь 2011. Бөгөнгө иҡтисад матди етештереу һәм матди булмаған етештереу тармағын берләштерә. «Башҡортостан», 20 сентябрь 2011.
ЕТЕШҺЕҘ I (Р: с недостатками; И.: im perfect unaccomplished; T.: yetersiz) c.
1. Тейешле сифаттан, талаптан түбән; кәмселекле. □ С недостатками, несовершенный. ■ Был минең өсөнсө эшем генә әле. һеҙ уны маҡтамағыҙ, етешһеҙ яҡтарын курһә-тегеҙ. Ғ. Ғүмәр.
2. Байлыҡ-мөлкәте кәрәк саманан кәм; ҡәнәғәтләнерлек түгел, мохтажлыҡлы. □ С малым достатком, небогатый, небогато. Етешһеҙ тормош. Етешһеҙ донъя.
ЕТЕШҺЕҘ II (Р: небогато, недостаточно; И.: insufficiently; T: yetersiz)/?.
Байлыҡ-мөлкәте кәрәк саманан кәм; ҡәнәғәтләнерлек түгел, мохтажлыҡлы. □ Небогато, недостаточно. Етешһеҙ йәшәу. Конкуренте етешһеҙ.
ЕТЕШҺЕҘЛЕК (етешһеҙлеге) (Р: недостаток; И.: deficiency; T.: yetersizlik) и.
1. Тейешле сифаттан, талаптан тайпылған урын; кәмселек. □ Недостаток, изъян, упущение. Етешһеҙлек бар. Эштең етешһеҙлеге. Етешһеҙлек куп. Етешһеҙлек юҡ.
571