Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том III. 61 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ВАҠ
ВАКУУМ-КАМЕРА [рус.] (Р.: вакуум-камера; И.: vacuum chamber; T.: vakum hücresi) u. a. x.
Орлоҡтарҙы һәм башҡа ауыл хужалығы продукттарын бөжәктәрҙән һәм төрлө йоғошло ауырыуҙарҙан һаҡлап ҡалыу камераһы. □ Вакуум-камера. Вакуум-камераға һалыу. Орлоҡтарҙы вакуум-камерала һаҡлау.
ВАКУУМ-НАСОС [рус.] (Р.: вакуум-насос; И.: vacuum pump; T.: vakum pompası) и.
Вакуум барлыҡҡа килтереү өсөн газ ҡыуҙырыу ҡорамалы. □ Вакуум-насос. Вакуум-насос алыу. Вакуум-насос ҡуйыу. Ваку-ум-насосты эшләтеү.
ВАКУУМ-ЭКСТРАКЦИЯ [рус. < лат. vacuum ‘бушлыҡ’ + extrahere ‘һурыу, тартыу’] (Р: вакуум-экстракция; И.: vacuum extraction; T.: vakum ekstraksiyon) и. мед., eem.
Тыны ҡыҫылып тыуа алмай интеккән баланы вакуумлы аппарат ярҙамында һурып алыу. □ Вакуум-экстракция. Вакуум-экстракция ҡулланыу. Вакуум-экстракция һөҙөмтәләре.
ВАКХАНАЛИЯ [рус. < лат. bacchanalia] (Р: вакханалия; И.: bacchanalia; T.: baküs şenliği) и. мед., eem.
1. Боронғо Римдағы шарап тәңреһе Вакх хөрмәтенә үткәрелгән байрам. □ Вакханалия (празднества в честь Вакха — бога вина и веселья). Римда шарап тәңреһе Вакх хөрмәтенә вакханалия бик ҙур итеп үткәрелгән.
2. күсм. Тәртипһеҙ эске мәжлесе. □ Вакханалия (беспорядок, разгул). Вакханалияға бирелеү. Туҡтауһыҙ вакханалия ойоштороу.
3. күсм. Нимәнецдер саманан тыш кимәлдә сағылышы, шашыу. □ Вакханалия (неистовое, безудержное проявление чего-л.). Төҫтәр вакханалияһы. Вакханалияның, сигенә сыҡты.
ВАКЦИНА [рус. < лат. vaccinus < vacca ‘һыйыр’] (Р: вакцина; И.: vaccine; T: aşı) и. мед., вет.
Йоғошло ауырыуҙарға ҡаршы тороу, ауырыуҙан һаҡлау һәм дауалау өсөн ҡулланылған препарат. □ Вакцина. Туберкулёзға ҡаршы вакцина. Грипҡа ҡаршы вакцина.
■ Гриптан һаҡланыуҙың төп сараһы булып әлегә халыҡҡа вакцина яһау ҡала бирә. «Йәшлек», 8 ғинуар 2008.
ВАКЦИН АЛ АУ (вакцинала-) (Р: вакцинировать; И.: vaccinate; inoculate T.: aşılama) ҡ. мед.
Профилактика йәки дауалау маҡсаты менән кешегә, малға вакцина үткәреү. □ Вакцинировать.// Вакцинация. Грипҡа ҡаршы вакциналау.
ВАКЦИНАЦИЯ [рус. < лат. vacca ‘һыйыр’] и. мед., вет. ҡар. вакциналау. Киҙеүгә ҡаршы вакцинация үткәреү. Туберкулёзға ҡаршы вакцинация эшләтеү. Мәктәптәрҙә уҡыусыларға гриптан вакцинация үткәрелде. Элек трахомаға ҡаршы вакцинация булған.
■ Вакцинация үткән кешелә грипҡа ҡаршы иммунитет 12 көн эсендә барлыҡҡа килә һәм ул йыл дауамында ауырыуға бирешмәй. «То-ратау», 6 октябрь 2011.
ВАКЦИНАЦИЯЛАУ (вакцинацияла-) (Р: вакцинировать; И.: vaccinate, inoculate; T.: aşılama) ҡ. мед., вет.
Йоғошло ауырыуҙарға ҡаршы вакцина яһау. □ Вакцинировать. // Вакцинация. Вак-цинациялау ауырыуҙы алдан иҫкәртеү булып тора. «Иммунопрепарат» предприятиеһында вакцинациялау өсөн препараттар етештерелә.
ВАКЦИНАЦИЯ ЯҺАУ (вакцинация яһа-) ҡ. мед., вет. ҡар. вакцинациялау. Өй беренсә вакцинация яһау.
ВАҠ I [боронғо төрки ушак, увшак] (Р: мелкий; И.: small; T.: ufak) с.
1. Күләме, дәүмәле бәләкәй берәмектәрҙән торған; киреһе — эре. □ Мелкий. Ваҡ ҡырсын. Ваҡ төймә. ■ Башта Яҡуп фуражкаһына күп итеп ваҡ таш йыйҙы. М. Кәрим. Гәйзулла, .. бер нисә урындан ямалған иҫке француз яулығы осондағы төйөндө сисеп, Заһиттың күҙе алдына килтерҙе. Унда
61
ВАКУУМ-КАМЕРА [рус.] (Р.: вакуум-камера; И.: vacuum chamber; T.: vakum hücresi) u. a. x.
Орлоҡтарҙы һәм башҡа ауыл хужалығы продукттарын бөжәктәрҙән һәм төрлө йоғошло ауырыуҙарҙан һаҡлап ҡалыу камераһы. □ Вакуум-камера. Вакуум-камераға һалыу. Орлоҡтарҙы вакуум-камерала һаҡлау.
ВАКУУМ-НАСОС [рус.] (Р.: вакуум-насос; И.: vacuum pump; T.: vakum pompası) и.
Вакуум барлыҡҡа килтереү өсөн газ ҡыуҙырыу ҡорамалы. □ Вакуум-насос. Вакуум-насос алыу. Вакуум-насос ҡуйыу. Ваку-ум-насосты эшләтеү.
ВАКУУМ-ЭКСТРАКЦИЯ [рус. < лат. vacuum ‘бушлыҡ’ + extrahere ‘һурыу, тартыу’] (Р: вакуум-экстракция; И.: vacuum extraction; T.: vakum ekstraksiyon) и. мед., eem.
Тыны ҡыҫылып тыуа алмай интеккән баланы вакуумлы аппарат ярҙамында һурып алыу. □ Вакуум-экстракция. Вакуум-экстракция ҡулланыу. Вакуум-экстракция һөҙөмтәләре.
ВАКХАНАЛИЯ [рус. < лат. bacchanalia] (Р: вакханалия; И.: bacchanalia; T.: baküs şenliği) и. мед., eem.
1. Боронғо Римдағы шарап тәңреһе Вакх хөрмәтенә үткәрелгән байрам. □ Вакханалия (празднества в честь Вакха — бога вина и веселья). Римда шарап тәңреһе Вакх хөрмәтенә вакханалия бик ҙур итеп үткәрелгән.
2. күсм. Тәртипһеҙ эске мәжлесе. □ Вакханалия (беспорядок, разгул). Вакханалияға бирелеү. Туҡтауһыҙ вакханалия ойоштороу.
3. күсм. Нимәнецдер саманан тыш кимәлдә сағылышы, шашыу. □ Вакханалия (неистовое, безудержное проявление чего-л.). Төҫтәр вакханалияһы. Вакханалияның, сигенә сыҡты.
ВАКЦИНА [рус. < лат. vaccinus < vacca ‘һыйыр’] (Р: вакцина; И.: vaccine; T: aşı) и. мед., вет.
Йоғошло ауырыуҙарға ҡаршы тороу, ауырыуҙан һаҡлау һәм дауалау өсөн ҡулланылған препарат. □ Вакцина. Туберкулёзға ҡаршы вакцина. Грипҡа ҡаршы вакцина.
■ Гриптан һаҡланыуҙың төп сараһы булып әлегә халыҡҡа вакцина яһау ҡала бирә. «Йәшлек», 8 ғинуар 2008.
ВАКЦИН АЛ АУ (вакцинала-) (Р: вакцинировать; И.: vaccinate; inoculate T.: aşılama) ҡ. мед.
Профилактика йәки дауалау маҡсаты менән кешегә, малға вакцина үткәреү. □ Вакцинировать.// Вакцинация. Грипҡа ҡаршы вакциналау.
ВАКЦИНАЦИЯ [рус. < лат. vacca ‘һыйыр’] и. мед., вет. ҡар. вакциналау. Киҙеүгә ҡаршы вакцинация үткәреү. Туберкулёзға ҡаршы вакцинация эшләтеү. Мәктәптәрҙә уҡыусыларға гриптан вакцинация үткәрелде. Элек трахомаға ҡаршы вакцинация булған.
■ Вакцинация үткән кешелә грипҡа ҡаршы иммунитет 12 көн эсендә барлыҡҡа килә һәм ул йыл дауамында ауырыуға бирешмәй. «То-ратау», 6 октябрь 2011.
ВАКЦИНАЦИЯЛАУ (вакцинацияла-) (Р: вакцинировать; И.: vaccinate, inoculate; T.: aşılama) ҡ. мед., вет.
Йоғошло ауырыуҙарға ҡаршы вакцина яһау. □ Вакцинировать. // Вакцинация. Вак-цинациялау ауырыуҙы алдан иҫкәртеү булып тора. «Иммунопрепарат» предприятиеһында вакцинациялау өсөн препараттар етештерелә.
ВАКЦИНАЦИЯ ЯҺАУ (вакцинация яһа-) ҡ. мед., вет. ҡар. вакцинациялау. Өй беренсә вакцинация яһау.
ВАҠ I [боронғо төрки ушак, увшак] (Р: мелкий; И.: small; T.: ufak) с.
1. Күләме, дәүмәле бәләкәй берәмектәрҙән торған; киреһе — эре. □ Мелкий. Ваҡ ҡырсын. Ваҡ төймә. ■ Башта Яҡуп фуражкаһына күп итеп ваҡ таш йыйҙы. М. Кәрим. Гәйзулла, .. бер нисә урындан ямалған иҫке француз яулығы осондағы төйөндө сисеп, Заһиттың күҙе алдына килтерҙе. Унда
61