Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том III. 62 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ВАҠ
ваҡ ҡына һары аҡһыл бөртөктәр куренде. Я. Хамматов.
2. Буй-Һыны, дәүмәле бәләкәй булған, ҙур түгел; киреһе — эре, ҙур. □ Мелкий, маленький. Ваҡ себеш. Ваҡ сауҡалыҡ. Ваҡ ҡыуаҡ. Ваҡ йорттар. ■ Өс кеше һыйырлыҡ ҡыуыштың һөлдәһен тәуҙә сыбыҡ-сабыҡ менән кәпләп, өҫтө ваҡ ботаҡ, ҡамыш, улән менән ябылды. Ә. Хәкимов.
3. Йәше, буйы бәләкәй, кесе йәштәге.
□ Маленький, малолетний. Ваҡ балалар сырылдаша. Ваҡ балалар еләк йыйып, еләк һаталар. ■ [Ныязғол байҙың] ваҡ балалары өйҙә уҡыйҙар. Һ. Дәүләтшина.
4. Милке, мөлкәте бәләкәй, иҡтисади яҡтан көсһөҙ. □ Мелкий. Ваҡ хужалыҡ. Ваҡ предприятие.
5. Һаны һәм тотҡан урыны буйынса бәләкәй булған. □ Малый, малочисленный. Ваҡ милләттәр. Ваҡ халыҡ.
6. Ҡыҫҡа аралы, йыш-йыш булған.
□ Мелкий. Ваҡ тешле тараҡ. Ваҡ баҫып атлау.
7. Йөкмәткеһе, әһәмиәте бәләкәй.
□ Незначительный, мелкий, второстепенный. Ваҡ эш. Ваҡ мәшәҡәт. 1 Был минутта Хөсәйенов иптәште бөтөнләй ваҡ мәсьәлә борсой ине. Й. Солтанов. Дилә өҙлөкһөҙ ҡушылған ваҡ йомоштарҙан бушамай йугер-геләй. Һ. Дәүләтшина. Ваҡ мәсьәләләр кубәй-һә, эреләрен йота. Картотека фондынан.
8. кусм. Бәләкәй, тар маҡсатлы. □ С узким мышлением, кругозором. И Үҙебеҙҙең бөгөнгө яҙмышты уйлап, Новиковтар менән барасаҡ билдәһеҙ ауыр көндәрҙе иҫкә төшөрөп куңел нескәрҙе, бындағы халыҡ, ниңәлер, ваҡ, тубән тойолдо. Д. Юлтый.
9. кусм. Кәрәкмәгән бәләкәй нәмәгә иғтибар итеп бәйләнеүсән; ваҡсыл. □ Мелочный. Ваҡ кеше. Ваҡ ир.
ВАҠ II (вағы) (Р.: мелочь; И.: small change; T.: ufakpara) и.
1. Ҡиммәте бәләкәй металл аҡса (әлеге ваҡытта 5, 10, 50 тин һәм 1, 2, 5, 10 һумлыҡ аҡса йөрөй). □ Мелкие деньги, мелочь. Кеҫәлә гел ваҡ, бер ҡағыҙ аҡса юҡ.
2. Эре аҡса менән сағыштырғанда бәләкәйерәк күләмдәге аҡса. □ Мелочь, мелкие деньги. ■ [Сәуәних] миңә mey әл йөҙ һум аҡса һуҙҙы. — Вағым юҡ, — тинем мин ҡабаланып, — һеҙҙән ун биш һум. Р. Ғабдрахманов.
ВАҠ III (вағы) (Р: крошка; И.: crumb, bit; T.: kırıntı) и. йыйн.
Нимәнеңдер ваҡланған киҫәксәләре, өлөштәре; онтаҡ, валсыҡ. □ Крошка, опилки. Бысҡы вағы. Икмәк вағы. Мәрмәр вағы. Печенье вағы. Тимер вағы. ■ «Аҡбуҙат»та-ғы юлдар иң юғары стандарттарға яуап бирә, ул ҡом һәм бысҡы вағы ҡатышмаһы менән ҡапланған. «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы сайтынан.
ВАҠ IV (вағы) (Р: родовое подразделение башкир; И.: Bashkir clanal subdivision; T.: bir Başkurt soyunun ismi) и. этн.
Әйле ырыуына ҡараған бер аймаҡ исеме.
□ Название родового подразделения баш-кир-айлинцев.
ВАҠАЙ (Р: низкий; И.: lowey; T.: alçak) с.
1. Маҡсаты бәләкәй, түбән мәнфәғәтле.
□ Низкий. Ваҡай әҙәм.
2. диал. Ваҡсыл; иренмәй, ашыҡмай ғына эшләй торған кеше. □ Мелочный. Бик ваҡай кеше. Ваҡай ир.
3. ҡар. бөтмөр 1.
В АҠ АЙЛАНЫУ (ваҡайлан-) ҡ. диал. ҡар. ваҡсылланыу. Ваҡайланыу шәп тугел.
ВАҠАЙЛАУ (ваҡайла-) (Р: делать тщательно; И.: do smth thoroughly; T.: özenle yapmak) ҡ. диал.
Ентекләп эшләү, ентекләү. □ Делать тщательно, аккуратно. ■ [Егет] [сабатаһын таҙартыуҙы] шундай ваҡайлап эшләй. Бер бөртөк тупраҡты ла сабатаһына эйәртеп ҡайтырға ҡыҙғана тиерһең. Ғ. Хөсәйенов.
В АҠ АЙ Л ЫҠ (ваҡайлығы) и. диал. ҡар. ваҡсы лл ыҡ.
ВАҠ АҠСА и. ҡар. ваҡ II. Ваҡ аҡсам юҡ. Килен оҙатҡанда кейәу кеше ергә ваҡ аҡса һибә.
ВАҠ АЛАҒУРА и. бот. ҡар. алабута 1.
62
ваҡ ҡына һары аҡһыл бөртөктәр куренде. Я. Хамматов.
2. Буй-Һыны, дәүмәле бәләкәй булған, ҙур түгел; киреһе — эре, ҙур. □ Мелкий, маленький. Ваҡ себеш. Ваҡ сауҡалыҡ. Ваҡ ҡыуаҡ. Ваҡ йорттар. ■ Өс кеше һыйырлыҡ ҡыуыштың һөлдәһен тәуҙә сыбыҡ-сабыҡ менән кәпләп, өҫтө ваҡ ботаҡ, ҡамыш, улән менән ябылды. Ә. Хәкимов.
3. Йәше, буйы бәләкәй, кесе йәштәге.
□ Маленький, малолетний. Ваҡ балалар сырылдаша. Ваҡ балалар еләк йыйып, еләк һаталар. ■ [Ныязғол байҙың] ваҡ балалары өйҙә уҡыйҙар. Һ. Дәүләтшина.
4. Милке, мөлкәте бәләкәй, иҡтисади яҡтан көсһөҙ. □ Мелкий. Ваҡ хужалыҡ. Ваҡ предприятие.
5. Һаны һәм тотҡан урыны буйынса бәләкәй булған. □ Малый, малочисленный. Ваҡ милләттәр. Ваҡ халыҡ.
6. Ҡыҫҡа аралы, йыш-йыш булған.
□ Мелкий. Ваҡ тешле тараҡ. Ваҡ баҫып атлау.
7. Йөкмәткеһе, әһәмиәте бәләкәй.
□ Незначительный, мелкий, второстепенный. Ваҡ эш. Ваҡ мәшәҡәт. 1 Был минутта Хөсәйенов иптәште бөтөнләй ваҡ мәсьәлә борсой ине. Й. Солтанов. Дилә өҙлөкһөҙ ҡушылған ваҡ йомоштарҙан бушамай йугер-геләй. Һ. Дәүләтшина. Ваҡ мәсьәләләр кубәй-һә, эреләрен йота. Картотека фондынан.
8. кусм. Бәләкәй, тар маҡсатлы. □ С узким мышлением, кругозором. И Үҙебеҙҙең бөгөнгө яҙмышты уйлап, Новиковтар менән барасаҡ билдәһеҙ ауыр көндәрҙе иҫкә төшөрөп куңел нескәрҙе, бындағы халыҡ, ниңәлер, ваҡ, тубән тойолдо. Д. Юлтый.
9. кусм. Кәрәкмәгән бәләкәй нәмәгә иғтибар итеп бәйләнеүсән; ваҡсыл. □ Мелочный. Ваҡ кеше. Ваҡ ир.
ВАҠ II (вағы) (Р.: мелочь; И.: small change; T.: ufakpara) и.
1. Ҡиммәте бәләкәй металл аҡса (әлеге ваҡытта 5, 10, 50 тин һәм 1, 2, 5, 10 һумлыҡ аҡса йөрөй). □ Мелкие деньги, мелочь. Кеҫәлә гел ваҡ, бер ҡағыҙ аҡса юҡ.
2. Эре аҡса менән сағыштырғанда бәләкәйерәк күләмдәге аҡса. □ Мелочь, мелкие деньги. ■ [Сәуәних] миңә mey әл йөҙ һум аҡса һуҙҙы. — Вағым юҡ, — тинем мин ҡабаланып, — һеҙҙән ун биш һум. Р. Ғабдрахманов.
ВАҠ III (вағы) (Р: крошка; И.: crumb, bit; T.: kırıntı) и. йыйн.
Нимәнеңдер ваҡланған киҫәксәләре, өлөштәре; онтаҡ, валсыҡ. □ Крошка, опилки. Бысҡы вағы. Икмәк вағы. Мәрмәр вағы. Печенье вағы. Тимер вағы. ■ «Аҡбуҙат»та-ғы юлдар иң юғары стандарттарға яуап бирә, ул ҡом һәм бысҡы вағы ҡатышмаһы менән ҡапланған. «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы сайтынан.
ВАҠ IV (вағы) (Р: родовое подразделение башкир; И.: Bashkir clanal subdivision; T.: bir Başkurt soyunun ismi) и. этн.
Әйле ырыуына ҡараған бер аймаҡ исеме.
□ Название родового подразделения баш-кир-айлинцев.
ВАҠАЙ (Р: низкий; И.: lowey; T.: alçak) с.
1. Маҡсаты бәләкәй, түбән мәнфәғәтле.
□ Низкий. Ваҡай әҙәм.
2. диал. Ваҡсыл; иренмәй, ашыҡмай ғына эшләй торған кеше. □ Мелочный. Бик ваҡай кеше. Ваҡай ир.
3. ҡар. бөтмөр 1.
В АҠ АЙЛАНЫУ (ваҡайлан-) ҡ. диал. ҡар. ваҡсылланыу. Ваҡайланыу шәп тугел.
ВАҠАЙЛАУ (ваҡайла-) (Р: делать тщательно; И.: do smth thoroughly; T.: özenle yapmak) ҡ. диал.
Ентекләп эшләү, ентекләү. □ Делать тщательно, аккуратно. ■ [Егет] [сабатаһын таҙартыуҙы] шундай ваҡайлап эшләй. Бер бөртөк тупраҡты ла сабатаһына эйәртеп ҡайтырға ҡыҙғана тиерһең. Ғ. Хөсәйенов.
В АҠ АЙ Л ЫҠ (ваҡайлығы) и. диал. ҡар. ваҡсы лл ыҡ.
ВАҠ АҠСА и. ҡар. ваҡ II. Ваҡ аҡсам юҡ. Килен оҙатҡанда кейәу кеше ергә ваҡ аҡса һибә.
ВАҠ АЛАҒУРА и. бот. ҡар. алабута 1.
62