Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том IV. 468 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
КИНДЕР ТАРАҒЫ
Киндер сүсенән алынған нәҙек еп. □ Конопляная нить. Киндер сусе менән тегеу.
КИНДЕР ТАРАҒЫ (Р.: бердо с зубьями средней частоты; И.: kind of reed (in loom); T.: dokuma tarağı) и.
Теше уртаса йышлыҡтағы киндер ҡылысы. □ Бердо с зубьями средней частоты. Киндер тарағы яһау. Киндер тарағын ҡулланыу.
КИНДЕР ТАРАМЫШЫ (Р.: грубая конопляная пенька; И.: coarse hemp; T: kenevir) и.
Киндерҙең еп-арҡан ишә торған эре сүсе.
□ Грубая конопляная пенька (для изготовления арканов, канатов). Киндер тарамышынан урелгэн аркан.
КИНДЕР ТАЯҒЫ и. диал. ҡар. тәрәпләүес.
КИНДЕР ТУҠМАУ (киндер туҡма-) (Р: отбивать конопляный холст; И.: treat hemp sackcloth; T: kendir tuvali yapmak) ҡ.
Һуҡҡан киндерҙе йомшартыу өсөн туҡмаҡ менән туҡмау. □ Отбивать конопляный холст. Туҡмаҡ менән киндер туҡмау.
КИНДЕР ТУРҒАЙЫ (Р: коноплянка; И.: linnet; T: keten kuşu) и. зоол.
Түбәһе һоро, арҡаһы көрән, ҡанаттарында киң ҡара һәм аҡ таптар булған турғай ҙурлығындағы ҡош. □ Коноплянка (птица) (лат. Carduelis cannabina). Киндер турғайы һайрауы.
КИНДЕР ҮҘӘГЕ (Р: высококачественный лён; И.: high-quality hemp; T.: en iyi kaliteli keten) и. диал.
Үҙәк етен, етендең иң юғары сорты.
□ Высококачественный лён.
КИНДЕР ҺУҒЫУ (киндер һуҡ-) ҡ. ҡар. киндер туҡмау.
КИНДЕР ЫСНАСЫ (Р: снасти ткацкого станка; И.: tackles of the weaving loom; T.: dokuma tezgahı takımı) и. диал.
Киндер һуғыуҙа кәрәк нәмәләр. □ Снасти ткацкого станка.
КИНДЕРӘ (Р: верёвка для лаптя; И.: rope for a bastshoe; T.: bağ) и. диал.
Сабата бауы. □ Верёвка для завязывания лаптя. Киндерә әҙерләу. ■ Кулы бик өшөгәнгә
курә, киндерәне бәйләй алмай [Йәмилә]. М. Ғафури.
КИНДЕР ЯПМА и. диал. ҡар. сепрәк балаҫ.
КИНЕЗИГРАФИЯ [рус. < гр ] (Р: кине-зиграфия; И.: kinesographics; T.: öd yollarını öğrenen bilim) и. мед.
Үт юлдарын өйрәнеү ысулдарының береһе. □ Кинезиграфия. Кинезиграфияны ҡулланыу. Кинезиграфия ысулы.
КИНЕМА [рус. < гр. kinema ‘хәрәкәт’] (Р: кинема; И.: kinema; T.: hareket) и. лингв.
Теге йәки был өндө әйтелеше яғынан айыра торған билдә. Мәҫәлән, [м] өнө өс кинема-нан (ирен, тамаҡ һәм танау) тора. □ Кинема. Ҙ өнө кинемаһы. Башҡорт өндәренец ки-немаларын билдәләу.
КИНЕМАТИК (Р: кинематический; И.: kinematic(al); T: kinematik) с. махс.
Кинематика менән бәйле. □ Кинематический. Кинематик энергия. Кинематик ысул. Кинематик схема.
КИНЕМАТИКА [рус. < гр. kinema ‘хәрәкәт’] (Р: кинематика; И.: kinematics; T: kinematik) и. махс.
Есемдәр хәрәкәтенең геометрик үҙенсәлектәрен, уларҙың массаһын һәм уларға тәьҫир итеүсе көстәрҙе иҫәпкә алмай өйрәнә торған механика фәне бүлеге. □ Кинематика. Кинематика ысулы. Кинематика буйынса лекция уҡыу.
КИНЕМАТОГРАФ [рус. < гр. kinema ‘хәрәкәт’ + grapho "яҙыу’] и. ҡар. кинематография. ■ Кистәрен һирәкләп кинематографҡа барам. Ә. Хәкимов. Беҙҙе мунсаға, шунан кинематографҡа алып барҙылар, итле аш, майлы бутҡа, аҡ икмәк бирҙеләр. Д. Юлтый.
КИНЕМАТОГРАФИК (Р: кинематографический; И.: cinematographic; T: sinematografik) с.
Кинематографҡа, кинематографияға мөнәсәбәтле. □ Кинематографический. Кине-матографиҡ таҫма. Кинематографик һурәт.
КИНЕМАТОГРАФИСТ [рус ] (Р: кинематографист; И.: cinematographer; T.: filmci) и.
Кинематография әлкәһендә эшләгән белгес. □ Кинематографист. Кинематогра
468
Киндер сүсенән алынған нәҙек еп. □ Конопляная нить. Киндер сусе менән тегеу.
КИНДЕР ТАРАҒЫ (Р.: бердо с зубьями средней частоты; И.: kind of reed (in loom); T.: dokuma tarağı) и.
Теше уртаса йышлыҡтағы киндер ҡылысы. □ Бердо с зубьями средней частоты. Киндер тарағы яһау. Киндер тарағын ҡулланыу.
КИНДЕР ТАРАМЫШЫ (Р.: грубая конопляная пенька; И.: coarse hemp; T: kenevir) и.
Киндерҙең еп-арҡан ишә торған эре сүсе.
□ Грубая конопляная пенька (для изготовления арканов, канатов). Киндер тарамышынан урелгэн аркан.
КИНДЕР ТАЯҒЫ и. диал. ҡар. тәрәпләүес.
КИНДЕР ТУҠМАУ (киндер туҡма-) (Р: отбивать конопляный холст; И.: treat hemp sackcloth; T: kendir tuvali yapmak) ҡ.
Һуҡҡан киндерҙе йомшартыу өсөн туҡмаҡ менән туҡмау. □ Отбивать конопляный холст. Туҡмаҡ менән киндер туҡмау.
КИНДЕР ТУРҒАЙЫ (Р: коноплянка; И.: linnet; T: keten kuşu) и. зоол.
Түбәһе һоро, арҡаһы көрән, ҡанаттарында киң ҡара һәм аҡ таптар булған турғай ҙурлығындағы ҡош. □ Коноплянка (птица) (лат. Carduelis cannabina). Киндер турғайы һайрауы.
КИНДЕР ҮҘӘГЕ (Р: высококачественный лён; И.: high-quality hemp; T.: en iyi kaliteli keten) и. диал.
Үҙәк етен, етендең иң юғары сорты.
□ Высококачественный лён.
КИНДЕР ҺУҒЫУ (киндер һуҡ-) ҡ. ҡар. киндер туҡмау.
КИНДЕР ЫСНАСЫ (Р: снасти ткацкого станка; И.: tackles of the weaving loom; T.: dokuma tezgahı takımı) и. диал.
Киндер һуғыуҙа кәрәк нәмәләр. □ Снасти ткацкого станка.
КИНДЕРӘ (Р: верёвка для лаптя; И.: rope for a bastshoe; T.: bağ) и. диал.
Сабата бауы. □ Верёвка для завязывания лаптя. Киндерә әҙерләу. ■ Кулы бик өшөгәнгә
курә, киндерәне бәйләй алмай [Йәмилә]. М. Ғафури.
КИНДЕР ЯПМА и. диал. ҡар. сепрәк балаҫ.
КИНЕЗИГРАФИЯ [рус. < гр ] (Р: кине-зиграфия; И.: kinesographics; T.: öd yollarını öğrenen bilim) и. мед.
Үт юлдарын өйрәнеү ысулдарының береһе. □ Кинезиграфия. Кинезиграфияны ҡулланыу. Кинезиграфия ысулы.
КИНЕМА [рус. < гр. kinema ‘хәрәкәт’] (Р: кинема; И.: kinema; T.: hareket) и. лингв.
Теге йәки был өндө әйтелеше яғынан айыра торған билдә. Мәҫәлән, [м] өнө өс кинема-нан (ирен, тамаҡ һәм танау) тора. □ Кинема. Ҙ өнө кинемаһы. Башҡорт өндәренец ки-немаларын билдәләу.
КИНЕМАТИК (Р: кинематический; И.: kinematic(al); T: kinematik) с. махс.
Кинематика менән бәйле. □ Кинематический. Кинематик энергия. Кинематик ысул. Кинематик схема.
КИНЕМАТИКА [рус. < гр. kinema ‘хәрәкәт’] (Р: кинематика; И.: kinematics; T: kinematik) и. махс.
Есемдәр хәрәкәтенең геометрик үҙенсәлектәрен, уларҙың массаһын һәм уларға тәьҫир итеүсе көстәрҙе иҫәпкә алмай өйрәнә торған механика фәне бүлеге. □ Кинематика. Кинематика ысулы. Кинематика буйынса лекция уҡыу.
КИНЕМАТОГРАФ [рус. < гр. kinema ‘хәрәкәт’ + grapho "яҙыу’] и. ҡар. кинематография. ■ Кистәрен һирәкләп кинематографҡа барам. Ә. Хәкимов. Беҙҙе мунсаға, шунан кинематографҡа алып барҙылар, итле аш, майлы бутҡа, аҡ икмәк бирҙеләр. Д. Юлтый.
КИНЕМАТОГРАФИК (Р: кинематографический; И.: cinematographic; T: sinematografik) с.
Кинематографҡа, кинематографияға мөнәсәбәтле. □ Кинематографический. Кине-матографиҡ таҫма. Кинематографик һурәт.
КИНЕМАТОГРАФИСТ [рус ] (Р: кинематографист; И.: cinematographer; T.: filmci) и.
Кинематография әлкәһендә эшләгән белгес. □ Кинематографист. Кинематогра
468