Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том IV. 535 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
КОЛХОЗДАШ
колоратура. Колоратура ҡулланыу. Колоратура менән артыҡ мауығыу.
2. Тауыштың шул биҙәктәрҙе анһат башҡарыу һәләте. □ Колоратура (способность голоса легко исполнять подобные пассажи, рулады). Йырсыныц тауышы колоратураға һәләтле. Яҡшы колоратура.
КОЛОРАТУРАЛЫ (Р.: колоратурный; И.: coloratura; T: koloratür) с. му з.
Колоратураға эйә булған. □ Колоратурный. Колоратуралы сопрано. Колоратуралы ария.
КОЛОРИТ [рус. < ит. colorito < лат. color 'төҫ’] (Р: колорит; И.: colouring, colour; T: renk verme) и.
1. Сәнғәт әҫәрҙәрендә буяуҙарҙың тон һәм төҫ тулылығы яғынан бер-береһенә мөнәсәбәттәре. □ Колорит (сочетание красок и цветов). Сағыу колорит.
2. кусм. Ниҙецдер үҙенсәлекле, үҙенә генә хас сифаттары. □ Колорит (совокупность особенностей чего-л.). Милли колорит. Характерлы колорит. Поэтик колорит. Колорит менән һуғарылған. ■ Шуныһы ҡыуаныслы, спектаклдәрҙә халыҡ ижады элементтары ярылып ята, йыр, бейеу, музыкаға милли колорит хас. Картотека фондынан. Куҙгә бәрелеп, ҡысҡырып торған колорит, төҫ матурлыҡтары менән мауығыу ғына әле әҫәр тыуҙырмай. «Ағиҙел», № 8, 2007.
КОЛОРИТЛЫ (Р: колоритный; И.: colourful, picturesque, vivid; T.: parlak renkli) c.
1. Төрлө асыҡ буяуға буяулы. □ Колоритный (отличающийся сочетанием красок, цветов). И Колоритлы пейзаж. Тандыса шундай колоритлы! Иҫ китмәле портрет буласаҡ! Т. Ғарипова.
2. кусм. Бик үҙенсәлекле, көслө. □ Колоритный (своеобразный, характерный). Колоритлы әҫәр яҙыу. Колоритлы образ. Тормошто колоритлы сағылдырыу. Рәссам сағыу колоритлы картиналар ижад иткән. ■ Нәҡиә, ғөмумән, — әҫәрҙец иц колоритлы фигураһы. Ә. Хәкимов. Бикбай биргән колоритлы һәм уҙенсәлекле образдарҙы композитор [3. Исмәғилев] тағы ла сағыулата, тормошсаныраҡ итә төшә. Картотека фондынан.
КОЛОРИТЛЫҠ (колоритлығы) (Р: колоритность; И.: raciness; T: resimlik) и.
Колоритлы булыу сифаты. □ Колоритность. Колоритлыҡ менән айырылып тороу. Колоритлыҡ етешмәу.
КОЛОРИТСЫ (Р: колорист; И.: colorist; T: ressam) и.
Буяуҙар менән оҫта эш итеүсе рәссам.
□ Колорист. Колоритсы булараҡ танылған рәссам.
КОЛУН [рус.] и. ҡар. һәрпәк. Колун менән ярыу.
КОЛХОЗ [рус. коллективное хозяйство} (Р: колхоз; И.: kolkhoz, collective farm; T: kolhoz) и.
Ауыл хужалығы эштәрен бергәләшеп алып барыу өсөн крәҫтиәндәрҙең берләшкән ирекле ойошмаһы. □ Колхоз. / Колхозный. Алдынғы колхоз. Колхоз баҫыуы. Колхоз рәйесе. Колхоз төҙөу. ■ Фатиманыц колхозда шундай тиҙ арала таныла башлауы Ғариф ҡарттыц эсен яндыра башланы. Б. Бикбай. Бер аҙна-ун көн өйҙә ятты, әммә студенттар колхозға йөрөй башлағанда, уныц [Гөлшандыц] да ауылды кургеһе килде, һауығып бөтмәһә лә, уҙһуҙләнеп китте лә барҙы. Д. Бүләков. Декабрь аҙағында дурт колхоздан уҙ аттары менән ебәрелгән ағас ҡырҡыусылар килеп төшкәс, йәнә бер ҡыуанғайны Аҙнаев. Н. Мусин. • Иҫәпһеҙ колхоз — ишекһеҙ йорт. Мәҡәл. Колхоз башлығын ашлығына ҡарап һынайҙар. Мәҡәл. Колхозыц алда булһа, ауыҙыц балда булыр. Мәҡәл.
КОЛХОЗ-АРА (Р: межколхозный; И.: inter kolkhoz, collective farm; T: kolhoz arası) с.
1. Колхоздар араһында башҡарыла торған. □ Межколхозный. Колхоз-ара ярыш. Колхоз-ара бәйләнеш. Колхоз-ара килешеу.
2. Бер нисә колхоз өсөн уртаҡ булған.
□ Межколхозный. Колхоз-ара станция.
КОЛХОЗДАШ (Р: житель одного и того же колхоза; И.: fellow collective farmer; T: kolhozdaş) и.
Бер үк колхоздан булған кеше. □ Житель одного и того же колхоза. Колхоздаш менән осрашыу. Колхоздаштар йыйылышы.
535
колоратура. Колоратура ҡулланыу. Колоратура менән артыҡ мауығыу.
2. Тауыштың шул биҙәктәрҙе анһат башҡарыу һәләте. □ Колоратура (способность голоса легко исполнять подобные пассажи, рулады). Йырсыныц тауышы колоратураға һәләтле. Яҡшы колоратура.
КОЛОРАТУРАЛЫ (Р.: колоратурный; И.: coloratura; T: koloratür) с. му з.
Колоратураға эйә булған. □ Колоратурный. Колоратуралы сопрано. Колоратуралы ария.
КОЛОРИТ [рус. < ит. colorito < лат. color 'төҫ’] (Р: колорит; И.: colouring, colour; T: renk verme) и.
1. Сәнғәт әҫәрҙәрендә буяуҙарҙың тон һәм төҫ тулылығы яғынан бер-береһенә мөнәсәбәттәре. □ Колорит (сочетание красок и цветов). Сағыу колорит.
2. кусм. Ниҙецдер үҙенсәлекле, үҙенә генә хас сифаттары. □ Колорит (совокупность особенностей чего-л.). Милли колорит. Характерлы колорит. Поэтик колорит. Колорит менән һуғарылған. ■ Шуныһы ҡыуаныслы, спектаклдәрҙә халыҡ ижады элементтары ярылып ята, йыр, бейеу, музыкаға милли колорит хас. Картотека фондынан. Куҙгә бәрелеп, ҡысҡырып торған колорит, төҫ матурлыҡтары менән мауығыу ғына әле әҫәр тыуҙырмай. «Ағиҙел», № 8, 2007.
КОЛОРИТЛЫ (Р: колоритный; И.: colourful, picturesque, vivid; T.: parlak renkli) c.
1. Төрлө асыҡ буяуға буяулы. □ Колоритный (отличающийся сочетанием красок, цветов). И Колоритлы пейзаж. Тандыса шундай колоритлы! Иҫ китмәле портрет буласаҡ! Т. Ғарипова.
2. кусм. Бик үҙенсәлекле, көслө. □ Колоритный (своеобразный, характерный). Колоритлы әҫәр яҙыу. Колоритлы образ. Тормошто колоритлы сағылдырыу. Рәссам сағыу колоритлы картиналар ижад иткән. ■ Нәҡиә, ғөмумән, — әҫәрҙец иц колоритлы фигураһы. Ә. Хәкимов. Бикбай биргән колоритлы һәм уҙенсәлекле образдарҙы композитор [3. Исмәғилев] тағы ла сағыулата, тормошсаныраҡ итә төшә. Картотека фондынан.
КОЛОРИТЛЫҠ (колоритлығы) (Р: колоритность; И.: raciness; T: resimlik) и.
Колоритлы булыу сифаты. □ Колоритность. Колоритлыҡ менән айырылып тороу. Колоритлыҡ етешмәу.
КОЛОРИТСЫ (Р: колорист; И.: colorist; T: ressam) и.
Буяуҙар менән оҫта эш итеүсе рәссам.
□ Колорист. Колоритсы булараҡ танылған рәссам.
КОЛУН [рус.] и. ҡар. һәрпәк. Колун менән ярыу.
КОЛХОЗ [рус. коллективное хозяйство} (Р: колхоз; И.: kolkhoz, collective farm; T: kolhoz) и.
Ауыл хужалығы эштәрен бергәләшеп алып барыу өсөн крәҫтиәндәрҙең берләшкән ирекле ойошмаһы. □ Колхоз. / Колхозный. Алдынғы колхоз. Колхоз баҫыуы. Колхоз рәйесе. Колхоз төҙөу. ■ Фатиманыц колхозда шундай тиҙ арала таныла башлауы Ғариф ҡарттыц эсен яндыра башланы. Б. Бикбай. Бер аҙна-ун көн өйҙә ятты, әммә студенттар колхозға йөрөй башлағанда, уныц [Гөлшандыц] да ауылды кургеһе килде, һауығып бөтмәһә лә, уҙһуҙләнеп китте лә барҙы. Д. Бүләков. Декабрь аҙағында дурт колхоздан уҙ аттары менән ебәрелгән ағас ҡырҡыусылар килеп төшкәс, йәнә бер ҡыуанғайны Аҙнаев. Н. Мусин. • Иҫәпһеҙ колхоз — ишекһеҙ йорт. Мәҡәл. Колхоз башлығын ашлығына ҡарап һынайҙар. Мәҡәл. Колхозыц алда булһа, ауыҙыц балда булыр. Мәҡәл.
КОЛХОЗ-АРА (Р: межколхозный; И.: inter kolkhoz, collective farm; T: kolhoz arası) с.
1. Колхоздар араһында башҡарыла торған. □ Межколхозный. Колхоз-ара ярыш. Колхоз-ара бәйләнеш. Колхоз-ара килешеу.
2. Бер нисә колхоз өсөн уртаҡ булған.
□ Межколхозный. Колхоз-ара станция.
КОЛХОЗДАШ (Р: житель одного и того же колхоза; И.: fellow collective farmer; T: kolhozdaş) и.
Бер үк колхоздан булған кеше. □ Житель одного и того же колхоза. Колхоздаш менән осрашыу. Колхоздаштар йыйылышы.
535