Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том VI. 241 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
МАШИНИСТ
1. Бер энергияны икенсе энергияға өйләндереп, файҙалы эш башҡара торған механизм йәки механизмдар йыйылмаһы.
□ Машина (вязальная, швейная, счётная, пишущая, стиральная и т. д.). / Машинный. Кер йыуыу машинаһы. Йөн иләү машинаһы. ■ Ауылда беренсе булып һөт машинаһы алған Әхмәдигә инеп-сығып йөрөүселәр күбәйҙе. «Ағиҙел», № 11, 2011. Уның [М. Ғафури ҡатыны Зөһрә апайҙың] «Зингер» тегеү машинаһын хәҙер Мәжит Ғафуриҙың йорт-музейында күрергә мөмкин. «Башҡортостан ҡыҙы», № 7, 2005. Ашарға беҙ гел бергә әҙерләнек, кер йыуғанда ла янымда йөрөнө, ул ваҡытта автомат машина юҡ ине әле. «Киске Өфө», № 27, 2012.
2. һөйл. Автомобиль йәки башҡа транспорт төрө. □ Автомобиль, грузовая машина. Еңел машина. Йөк машинаһы. ■ Ағас күперҙе үтеп, уйһыулыҡтан күтәрелгәс, машина тигеҙ яланға килеп сыға. Р. Әхмәтов.
МАШИНА БЕЛӘГЕ (Р: ручка машины; И.: creamer’s handle; T: yağ ayırıcının kolu) u. диал.
Һөт айырғыстың барабанды хәрәкәткә килтереп әйләндереү йә эшләтеү өлөшө.
□ Ручка машины, агрегата (например, сепаратора, мясорубки). Машина беләгенән әйләндерә башлау. Машина беләген һындырыу.
МАШИНА КҮМӘСЕ (Р: поплавок сепаратора; И.: detail of a creamer; T.: yağ ayırıcının şamandırası) и. диал.
һөт айырғыстың өлөшө, сепаратор түбәсәйе. □ Поплавок сепаратора. Машина күмәсен йыуыу. Машина күмәсен ҡуйыу.
МАШИНАЛАШТЫРЫЛЫУ (машиналаштырыл-) ҡ. төш. ҡар. машиналаштырыу. страд, от машиналаштырыу. ■ Республикала ерҙе эшкәртеү һәм иген йыйыу тотош тиерлек машиналаштырылған. Интернет селтәренән.
МАШИНАЛАШТЫРЫУ (машиналаштыр-) (Р: механизировать; И.: mechanize; Т.: makineleştirmek) ҡ.
Эште машина хеҙмәтенә күсереү, машина менән тәьмин итеү. □ Механизиро
вать. // Механизация, механизирование. Ауыл хужалығын машиналаштырыу.
МАШИНАЛАШЫУ (машиналаш-) (Р: механизироваться; И.: become mechanized; T.: teknikleşmek) ҡ.
Машина хеҙмәтенә күсеү, машина менән тәьмин ителеү. □ Машинизироваться. // Машинизация. Хәҙерге заман мәктәп ашханаларында бар нәмә, хатта һауыт-һаба йыуыу, икмәк телеү ҙә машиналашҡан.
МАШИНА ТАБАҒЫ (Р: чаша (например, сепаратора)', И.: creamer cup; T.: yağ ayırıcının tabağı) и. диал.
һөт айырғыс табағы. □ Чаша (например, сепаратора, мясорубки). Машина табағына һөт ҡойоу. Машина табағын йыуыу.
МАШИНА-ТРАКТОР СТАНЦИЯҺЫ (Р: машинно-тракторная станция; И.: machine and tractor station; T.: makine ve traktör istasyonu) u.
Ауыл хужалығын машиналар менән тәьмин итеп торған ойошма. □ Машинно-тракторная станция. Машина-трактор станцияһын модернизациялау. ■ Ул ҡыҙ быйыл ғына ауыл хужалығы институтын тамамлаған һәм машина-трактор станцияһына эшкә ебәрелгән Абызбаева ине. Ә. Вәли.
МАШИНА ТӘРЖЕМӘҺЕ (Р: машин ный перевод; И.: machine / computer translation; T.: otomatik makine tercümesi) и. лингв.
Алдан әҙерләнгән программа нигеҙендә электрон машина ярҙамында башҡарылған тәржемә. □ Машинный перевод. Машина тәржемәһе ярҙамында инглиз теле уҡытыла.
МАШИНИСТ [рус.] (Р: машинист; И.: driver, operator; T.: makinist) и.
Тимер юл транспорты, экскаватор, карап менән эш иткән, йөрөткән кеше. □ Машинист. Экскаватор машинисы. Машинист булып эшләү. ■ Машинист дуҫ, йә һин паровозды аҡрынайтыр инең бер аҙға. Ғ. Сәләм. [Леонид Лушников] 1947 йылда Куйбышев тимер юл техникумын тамамлап, Каҙағстанда паровоз машинисы ярҙамсыһы булып эшләй. «Ағиҙел», № 8, 2009.
241
1. Бер энергияны икенсе энергияға өйләндереп, файҙалы эш башҡара торған механизм йәки механизмдар йыйылмаһы.
□ Машина (вязальная, швейная, счётная, пишущая, стиральная и т. д.). / Машинный. Кер йыуыу машинаһы. Йөн иләү машинаһы. ■ Ауылда беренсе булып һөт машинаһы алған Әхмәдигә инеп-сығып йөрөүселәр күбәйҙе. «Ағиҙел», № 11, 2011. Уның [М. Ғафури ҡатыны Зөһрә апайҙың] «Зингер» тегеү машинаһын хәҙер Мәжит Ғафуриҙың йорт-музейында күрергә мөмкин. «Башҡортостан ҡыҙы», № 7, 2005. Ашарға беҙ гел бергә әҙерләнек, кер йыуғанда ла янымда йөрөнө, ул ваҡытта автомат машина юҡ ине әле. «Киске Өфө», № 27, 2012.
2. һөйл. Автомобиль йәки башҡа транспорт төрө. □ Автомобиль, грузовая машина. Еңел машина. Йөк машинаһы. ■ Ағас күперҙе үтеп, уйһыулыҡтан күтәрелгәс, машина тигеҙ яланға килеп сыға. Р. Әхмәтов.
МАШИНА БЕЛӘГЕ (Р: ручка машины; И.: creamer’s handle; T: yağ ayırıcının kolu) u. диал.
Һөт айырғыстың барабанды хәрәкәткә килтереп әйләндереү йә эшләтеү өлөшө.
□ Ручка машины, агрегата (например, сепаратора, мясорубки). Машина беләгенән әйләндерә башлау. Машина беләген һындырыу.
МАШИНА КҮМӘСЕ (Р: поплавок сепаратора; И.: detail of a creamer; T.: yağ ayırıcının şamandırası) и. диал.
һөт айырғыстың өлөшө, сепаратор түбәсәйе. □ Поплавок сепаратора. Машина күмәсен йыуыу. Машина күмәсен ҡуйыу.
МАШИНАЛАШТЫРЫЛЫУ (машиналаштырыл-) ҡ. төш. ҡар. машиналаштырыу. страд, от машиналаштырыу. ■ Республикала ерҙе эшкәртеү һәм иген йыйыу тотош тиерлек машиналаштырылған. Интернет селтәренән.
МАШИНАЛАШТЫРЫУ (машиналаштыр-) (Р: механизировать; И.: mechanize; Т.: makineleştirmek) ҡ.
Эште машина хеҙмәтенә күсереү, машина менән тәьмин итеү. □ Механизиро
вать. // Механизация, механизирование. Ауыл хужалығын машиналаштырыу.
МАШИНАЛАШЫУ (машиналаш-) (Р: механизироваться; И.: become mechanized; T.: teknikleşmek) ҡ.
Машина хеҙмәтенә күсеү, машина менән тәьмин ителеү. □ Машинизироваться. // Машинизация. Хәҙерге заман мәктәп ашханаларында бар нәмә, хатта һауыт-һаба йыуыу, икмәк телеү ҙә машиналашҡан.
МАШИНА ТАБАҒЫ (Р: чаша (например, сепаратора)', И.: creamer cup; T.: yağ ayırıcının tabağı) и. диал.
һөт айырғыс табағы. □ Чаша (например, сепаратора, мясорубки). Машина табағына һөт ҡойоу. Машина табағын йыуыу.
МАШИНА-ТРАКТОР СТАНЦИЯҺЫ (Р: машинно-тракторная станция; И.: machine and tractor station; T.: makine ve traktör istasyonu) u.
Ауыл хужалығын машиналар менән тәьмин итеп торған ойошма. □ Машинно-тракторная станция. Машина-трактор станцияһын модернизациялау. ■ Ул ҡыҙ быйыл ғына ауыл хужалығы институтын тамамлаған һәм машина-трактор станцияһына эшкә ебәрелгән Абызбаева ине. Ә. Вәли.
МАШИНА ТӘРЖЕМӘҺЕ (Р: машин ный перевод; И.: machine / computer translation; T.: otomatik makine tercümesi) и. лингв.
Алдан әҙерләнгән программа нигеҙендә электрон машина ярҙамында башҡарылған тәржемә. □ Машинный перевод. Машина тәржемәһе ярҙамында инглиз теле уҡытыла.
МАШИНИСТ [рус.] (Р: машинист; И.: driver, operator; T.: makinist) и.
Тимер юл транспорты, экскаватор, карап менән эш иткән, йөрөткән кеше. □ Машинист. Экскаватор машинисы. Машинист булып эшләү. ■ Машинист дуҫ, йә һин паровозды аҡрынайтыр инең бер аҙға. Ғ. Сәләм. [Леонид Лушников] 1947 йылда Куйбышев тимер юл техникумын тамамлап, Каҙағстанда паровоз машинисы ярҙамсыһы булып эшләй. «Ағиҙел», № 8, 2009.
241