Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том VI. 244 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
МЕБЕЛЬ
Мебель яһаусы. □ Мебельщик. Мебел-селәр бригадаһы. Мебелсе булып эшкә урынлашыу. Фирмала мебелсе вакансияһы бар.
МЕБЕЛЬ [рус. < фр. meuble] (Р.: мебель; И.: furniture; T.: mobilya) и. ҡар. йыһаз 1.
Йорт йыһазы (ултырғыс, өҫтәл, шкаф, диван һ. б.). □ Мебель. / Мебельный. Йомшаҡ мебель. Мебель магазины. Мебель фабрикаһы. М Үҙ дизайны буйынса мебель эшләткән йорт хужаһы нәҡ уҙе теләгән ағастан йорт йыһазы эшләтеу мөмкинлегенә эйә була. «Киске Өфө», № 34, 2011.
МЕГА [рус. < гр. megas ‘ҙур’] (Р: мега; И.: mega; T.: mega) махс.
Ҡушма һүҙҙәрҙең «ҙур үлсәм» мәғәнәһендәге тәүге өлөшө. □ Мега (первая часть сложных слов в значении «большой размер»). Мегаполиста йәшәу. Мегаамперҙа улсэу. Я Мегаватта электр ҡеуәтен ул-сәйҙәр. Мегатонна — ауырлыҡ улсэу берәмеге. Интернет селтәренән.
МЕГАБАЙТ [рус. < ингл. megabyte} (Р: мегабайт; И.: megabyte; T.: megabayt) и. инф.
Мәғлүмәт күләмен иҫәпләү берәмеге (Мб). □ Мегабайт. Файлдыц кулэме бер мегабайт. Текстағы документтар улсәме ике мегабайттан аша. ■ Гигабайт бер мең мегабайт тирәһе, мегабайт бер миллион байт тирәһе; гигабайт яҡынса бер миллиард байт. Интернет селтәренән.
МЕГАВАТТ [рус. < ингл. megawatt] (Р: мегаватт; И.: megawatt; T.: megavat) и. физ.
Юғары электр тогы ҡеүәтен үлсәү берәмеге. □ Мегаватт. Сәғәтенә бер мегаватт электр энергияһы ҡулланыу. ■ Электростанцияның ҡеуәте мегаваттарҙа иҫәпләнә, ләкин һатылған электроэнергияның ҙурлығы киловатт-сәғәттәрҙә һәм мегаватт-сәғәттәрҙә иҫәпләнәсәк. Интернет селтәренән.
МЕГАГЕРЦ [рус. < гр. megas + нем. Herz] (Р: мегагерц; И.: megahertz; T.: megahertz) и. физ.
Тирбәлеүҙәрҙең йышлығын үлсәү берәмеге. □ Мегагерц. Мегагерц курһэткесе. Радио тулҡындары мегагерцта иҫәпләнә. М Бер мегагерцта бер миллион герц билдәләнә. Интернет селтәренән.
МЕГАЛИТ [рус. < гр. megas ‘ҙур’ + lithos ‘таш’](Р: идол; И.: megalith; Т: put) и. ҡар. һынташ.
Таштан ҡуйылған табыныу ҡоролмаһы.
□ Идол, изваяние. Мегалитҡа табыныу. Матриархат дэуеренән ҡалған мегалит. ■ Башҡортостанда мәжусилек заманынан ҡалған мегалиттар бик куп. М. Муллағолов.
МЕГАПОЛИС [рус. < гр. megas ‘ҙур’ + polis ‘ҡала’] (Р: мегаполис; И.: megalopolis; Т: megalopolis) и.
Төрлө яҡлап үҫешкән бик ҙур ҡала.
□ Мегаполис. Мегаполисҡа кусеу. Мегаполиста йәшәу. ■ Әлфиәгә ирен [Өфөгә кусеп килеу гә ] ризалаштырыуы ғына ауырыраҡҡа тура килә, сөнки Нияз шау-шыулы, ҡырмыҫҡа иләуендәй ҡайнап торған мегаполисты уҙһенмәй. «Башҡортостан ҡыҙы», № 7, 2005. Йәш башҡорт ғаиләһенә мегаполиста йәшәу бик ауырға тура килә. Г. Ситдиҡова.
МЕГАФОН [рус. < гр. megas ‘ҙур’ + рһдпё ‘тауыш, ауаз’] (Р: мегафон; И.: megaphone; T: megafon) и.
Һөйләгән тауышты көсәйтеп, билдәле йүнәлеш бирә торған махсус ҡулайлама; рупор. □ Мегафон, рупор. Мегафондан һөйләу. Мегафон микрофоны.
МЕГГЕР [рус. < гр. megga ‘ҙур’] (Р: меггер; И.: earth tester; T: megom ölçeği) и. физ.
Юғары вольтлы электр ҡорамалдарының төҙөклөгөн билдәләүсе, диэлектрик юғалтыуҙарҙы үлсәүсе, изоляция һынағыс ҡорамал. □ Меггер. Меггер ҡулланып, юғары вольтлы изоляцияларҙы улсэу. Меггер ярҙамында электростанцияларға диагностика уткәреу. Меггер менән кабелдәрҙец төҙөклөгөн тикшереу.
МЕДАЛЬ [рус. < фр. medallio] и. һөйл. ҡар. миҙал. Медаль алыу. Медалгә лайыҡ булыу.
МЕДАЛЬОН [рус. < фр. medallion] (Р: медальон; И.: medallion; T: madalyon) и.
Эсенә рәсем йәки башҡа нәмә һалып, муйынға тағып йөрөтә торған бәләкәй генә йомро йәки оҙонса итеп эшләнгән затлы биҙәү әйбере. □ Медальон. / Медальон-
244
Мебель яһаусы. □ Мебельщик. Мебел-селәр бригадаһы. Мебелсе булып эшкә урынлашыу. Фирмала мебелсе вакансияһы бар.
МЕБЕЛЬ [рус. < фр. meuble] (Р.: мебель; И.: furniture; T.: mobilya) и. ҡар. йыһаз 1.
Йорт йыһазы (ултырғыс, өҫтәл, шкаф, диван һ. б.). □ Мебель. / Мебельный. Йомшаҡ мебель. Мебель магазины. Мебель фабрикаһы. М Үҙ дизайны буйынса мебель эшләткән йорт хужаһы нәҡ уҙе теләгән ағастан йорт йыһазы эшләтеу мөмкинлегенә эйә була. «Киске Өфө», № 34, 2011.
МЕГА [рус. < гр. megas ‘ҙур’] (Р: мега; И.: mega; T.: mega) махс.
Ҡушма һүҙҙәрҙең «ҙур үлсәм» мәғәнәһендәге тәүге өлөшө. □ Мега (первая часть сложных слов в значении «большой размер»). Мегаполиста йәшәу. Мегаамперҙа улсэу. Я Мегаватта электр ҡеуәтен ул-сәйҙәр. Мегатонна — ауырлыҡ улсэу берәмеге. Интернет селтәренән.
МЕГАБАЙТ [рус. < ингл. megabyte} (Р: мегабайт; И.: megabyte; T.: megabayt) и. инф.
Мәғлүмәт күләмен иҫәпләү берәмеге (Мб). □ Мегабайт. Файлдыц кулэме бер мегабайт. Текстағы документтар улсәме ике мегабайттан аша. ■ Гигабайт бер мең мегабайт тирәһе, мегабайт бер миллион байт тирәһе; гигабайт яҡынса бер миллиард байт. Интернет селтәренән.
МЕГАВАТТ [рус. < ингл. megawatt] (Р: мегаватт; И.: megawatt; T.: megavat) и. физ.
Юғары электр тогы ҡеүәтен үлсәү берәмеге. □ Мегаватт. Сәғәтенә бер мегаватт электр энергияһы ҡулланыу. ■ Электростанцияның ҡеуәте мегаваттарҙа иҫәпләнә, ләкин һатылған электроэнергияның ҙурлығы киловатт-сәғәттәрҙә һәм мегаватт-сәғәттәрҙә иҫәпләнәсәк. Интернет селтәренән.
МЕГАГЕРЦ [рус. < гр. megas + нем. Herz] (Р: мегагерц; И.: megahertz; T.: megahertz) и. физ.
Тирбәлеүҙәрҙең йышлығын үлсәү берәмеге. □ Мегагерц. Мегагерц курһэткесе. Радио тулҡындары мегагерцта иҫәпләнә. М Бер мегагерцта бер миллион герц билдәләнә. Интернет селтәренән.
МЕГАЛИТ [рус. < гр. megas ‘ҙур’ + lithos ‘таш’](Р: идол; И.: megalith; Т: put) и. ҡар. һынташ.
Таштан ҡуйылған табыныу ҡоролмаһы.
□ Идол, изваяние. Мегалитҡа табыныу. Матриархат дэуеренән ҡалған мегалит. ■ Башҡортостанда мәжусилек заманынан ҡалған мегалиттар бик куп. М. Муллағолов.
МЕГАПОЛИС [рус. < гр. megas ‘ҙур’ + polis ‘ҡала’] (Р: мегаполис; И.: megalopolis; Т: megalopolis) и.
Төрлө яҡлап үҫешкән бик ҙур ҡала.
□ Мегаполис. Мегаполисҡа кусеу. Мегаполиста йәшәу. ■ Әлфиәгә ирен [Өфөгә кусеп килеу гә ] ризалаштырыуы ғына ауырыраҡҡа тура килә, сөнки Нияз шау-шыулы, ҡырмыҫҡа иләуендәй ҡайнап торған мегаполисты уҙһенмәй. «Башҡортостан ҡыҙы», № 7, 2005. Йәш башҡорт ғаиләһенә мегаполиста йәшәу бик ауырға тура килә. Г. Ситдиҡова.
МЕГАФОН [рус. < гр. megas ‘ҙур’ + рһдпё ‘тауыш, ауаз’] (Р: мегафон; И.: megaphone; T: megafon) и.
Һөйләгән тауышты көсәйтеп, билдәле йүнәлеш бирә торған махсус ҡулайлама; рупор. □ Мегафон, рупор. Мегафондан һөйләу. Мегафон микрофоны.
МЕГГЕР [рус. < гр. megga ‘ҙур’] (Р: меггер; И.: earth tester; T: megom ölçeği) и. физ.
Юғары вольтлы электр ҡорамалдарының төҙөклөгөн билдәләүсе, диэлектрик юғалтыуҙарҙы үлсәүсе, изоляция һынағыс ҡорамал. □ Меггер. Меггер ҡулланып, юғары вольтлы изоляцияларҙы улсэу. Меггер ярҙамында электростанцияларға диагностика уткәреу. Меггер менән кабелдәрҙец төҙөклөгөн тикшереу.
МЕДАЛЬ [рус. < фр. medallio] и. һөйл. ҡар. миҙал. Медаль алыу. Медалгә лайыҡ булыу.
МЕДАЛЬОН [рус. < фр. medallion] (Р: медальон; И.: medallion; T: madalyon) и.
Эсенә рәсем йәки башҡа нәмә һалып, муйынға тағып йөрөтә торған бәләкәй генә йомро йәки оҙонса итеп эшләнгән затлы биҙәү әйбере. □ Медальон. / Медальон-
244