Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том VI. 291 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
МИЛӘҮШӘ
МИЛЛӘТЛЕ (Р.: национальный; И.: national; T.: milli) с.
Милләткә мөнәсәбәтле. □ Национальный. Төрлө милләтле коллектив. ■ Уҡытыусылар һәм тәрбиәселәр коллективы тик башҡорт милләтле кешеләрҙән тора. М. Хафизов. Башҡорт милләтле студенттарымдан ғына сығып әйтәм: теманы белһәләр ҙә, дәрестә белемдәрен курһәтеп бармайҙар. «Киске Өфө», № 16,2012.
МИЛЛӘТПӘРҮӘР [фарс. (Р.: патриот; И.: patriot; T.: vatansever) и. иҫк.
Үҙ милләтен яратҡан кеше; илһөйәр, патриот. □ Патриот. Милләтпәруәр булыу.
МИЛЛӘТСЕ (Р: националист; И.: nationalist; T.: milliyetçi) и.
1. Милли азатлыҡ яҡлы булып, шуның өсөн көрәшкән кеше; үҙ милләтенең мәнфәғәтен яҡлаусы. □ Националист. / Националистический. Милләтсе булыу. Милләтсегә әйләнеу. ■ Милләтсе һәр саҡ уҙ милләтенең мәнфәғәтен ҡайғыртып, уның яҙмышы өсөн, яҡшы киләсәге өсөн изге эштәр башҡара. Интернет селтәренән.
2. Бер милләтте икенсеһенән өҫтөн ҡуйған кеше. □ Националист. Милләтселәр төркөмө. Милләтселәргә һуҡырҙарса эйәреу-селәр. ■ Ҡарабаш ..уҙ идеяһын һөйөп яҡлай, шул юлда бирелеп эшләй торған милләтсе ине. И. Насыри. Милләтселәрҙең арҡаға аҫтыртын бысаҡ ҡаҙаусы ҡулдарын өҙә һуҡмайса, Көнбайыш Украина халҡына тыныс көн булмаясаҡ. X. Ғиләжев.
МИЛЛӘТСЕЛЕК (милләтселеге) (Р: национализм; И.: nationalism; T.: milliyetçilik) и.
1. Милли азатлыҡ, бойондороҡһоҙлоҡ өсөн алып барылған милли хәрәкәт. □ Национализм (национальное движение против колониализма и империализма за национальную независимость). Милләтселек идеялары. Милләтселек сәйәсәте. Буржуаз милләтселек.
2. Милләт мәнфәғәтен, ихтыяжын яҡлаусы. □ Национализм (термин, используемый для обозначения людей, привержен
ных интересам своей нации, её ценностям и т. п.). / Националистический. Милләтселек менән һуғарылған эштәр. Милләтселек рухында йәшәу.
3. Үҙ милләтенең мәнфәғәтен өҫтөн күреп, уны башҡа милләттәр мәнфәғәтенә ҡаршы ҡуйған идеология. □ Национализм. / Националистический. ■ Хәсән Туфан 1938 йылда, милләтселектә ғәйепләнеп, хөкөм ителә. «Ағиҙел», № 8, 2013. М.Бу-ранғоловтың тарихи әҫәрҙәренә ҡарата милләтселек мөһөрө һуғыла, автор тарихты боҙоп курһәтеуҙә ғәйепләнә һәм эҙәрлек-ләуҙәргә дусар ителә. Ф. Күзбәков.
МИЛЛӘТТӘШ (Р: люди одной национальности; И.: person of the same nationality; T: aynı milletin insanları) и.
1. Бер милләттән булған кешеләр (бер-бе-реһенә ҡарата). □ Люди одной национальности; сородич. ■ Милләттәштәребеҙ йәшәгән һәр бишенсе йорттан илебеҙҙе данға кумерҙәй шәхестәр уҫеп сыҡһын! «Киске Өфө», № 52, 2011. Бөгөнгө йәмғиәт шарттарында туған телде өйрәнеуҙе артыҡ әйбер һанап, туған телебеҙҙән ваз кискән милләттәштәрем борсой мине. Интернет селтәренән.
2. Бер милләт кешеләренең бер-береһенә мөрәжәғәт итеү, өндәшеү һүҙе. □ Обращение к представителям своей нации.
МИЛОРД [рус. < фр. milord < ингл. mylord] (Р: милорд; И.: (mi)lord; T.: Веу) и.
Инглиз аристократына ихтирам менән мөрәжәғәт итеү һүҙе. □ Милорд (наименование английского аристократа, а также вежливо-почтительное обращение к лорду, епископу, судье). Милорд тип мөрәжәғәт итеу.
МИЛТӘ [ғәр. d£â] (Р: фитиль; И.: wick; T.: fitil) и.
Кәрәсин менән эшләгән (шәм һ. б.) приборҙарҙа яндырыу өсөн хеҙмәт иткән таҫма, бәй һымаҡ нәмә. □ Фитиль. Шәм милтәһе. Милтә яһау. Милтәһен яндырыу.
МИЛӘҮШӘ I [фарс. (Р: фиалка; И.: viola; T.: menekşe) и. бот.
ю*
291
МИЛЛӘТЛЕ (Р.: национальный; И.: national; T.: milli) с.
Милләткә мөнәсәбәтле. □ Национальный. Төрлө милләтле коллектив. ■ Уҡытыусылар һәм тәрбиәселәр коллективы тик башҡорт милләтле кешеләрҙән тора. М. Хафизов. Башҡорт милләтле студенттарымдан ғына сығып әйтәм: теманы белһәләр ҙә, дәрестә белемдәрен курһәтеп бармайҙар. «Киске Өфө», № 16,2012.
МИЛЛӘТПӘРҮӘР [фарс. (Р.: патриот; И.: patriot; T.: vatansever) и. иҫк.
Үҙ милләтен яратҡан кеше; илһөйәр, патриот. □ Патриот. Милләтпәруәр булыу.
МИЛЛӘТСЕ (Р: националист; И.: nationalist; T.: milliyetçi) и.
1. Милли азатлыҡ яҡлы булып, шуның өсөн көрәшкән кеше; үҙ милләтенең мәнфәғәтен яҡлаусы. □ Националист. / Националистический. Милләтсе булыу. Милләтсегә әйләнеу. ■ Милләтсе һәр саҡ уҙ милләтенең мәнфәғәтен ҡайғыртып, уның яҙмышы өсөн, яҡшы киләсәге өсөн изге эштәр башҡара. Интернет селтәренән.
2. Бер милләтте икенсеһенән өҫтөн ҡуйған кеше. □ Националист. Милләтселәр төркөмө. Милләтселәргә һуҡырҙарса эйәреу-селәр. ■ Ҡарабаш ..уҙ идеяһын һөйөп яҡлай, шул юлда бирелеп эшләй торған милләтсе ине. И. Насыри. Милләтселәрҙең арҡаға аҫтыртын бысаҡ ҡаҙаусы ҡулдарын өҙә һуҡмайса, Көнбайыш Украина халҡына тыныс көн булмаясаҡ. X. Ғиләжев.
МИЛЛӘТСЕЛЕК (милләтселеге) (Р: национализм; И.: nationalism; T.: milliyetçilik) и.
1. Милли азатлыҡ, бойондороҡһоҙлоҡ өсөн алып барылған милли хәрәкәт. □ Национализм (национальное движение против колониализма и империализма за национальную независимость). Милләтселек идеялары. Милләтселек сәйәсәте. Буржуаз милләтселек.
2. Милләт мәнфәғәтен, ихтыяжын яҡлаусы. □ Национализм (термин, используемый для обозначения людей, привержен
ных интересам своей нации, её ценностям и т. п.). / Националистический. Милләтселек менән һуғарылған эштәр. Милләтселек рухында йәшәу.
3. Үҙ милләтенең мәнфәғәтен өҫтөн күреп, уны башҡа милләттәр мәнфәғәтенә ҡаршы ҡуйған идеология. □ Национализм. / Националистический. ■ Хәсән Туфан 1938 йылда, милләтселектә ғәйепләнеп, хөкөм ителә. «Ағиҙел», № 8, 2013. М.Бу-ранғоловтың тарихи әҫәрҙәренә ҡарата милләтселек мөһөрө һуғыла, автор тарихты боҙоп курһәтеуҙә ғәйепләнә һәм эҙәрлек-ләуҙәргә дусар ителә. Ф. Күзбәков.
МИЛЛӘТТӘШ (Р: люди одной национальности; И.: person of the same nationality; T: aynı milletin insanları) и.
1. Бер милләттән булған кешеләр (бер-бе-реһенә ҡарата). □ Люди одной национальности; сородич. ■ Милләттәштәребеҙ йәшәгән һәр бишенсе йорттан илебеҙҙе данға кумерҙәй шәхестәр уҫеп сыҡһын! «Киске Өфө», № 52, 2011. Бөгөнгө йәмғиәт шарттарында туған телде өйрәнеуҙе артыҡ әйбер һанап, туған телебеҙҙән ваз кискән милләттәштәрем борсой мине. Интернет селтәренән.
2. Бер милләт кешеләренең бер-береһенә мөрәжәғәт итеү, өндәшеү һүҙе. □ Обращение к представителям своей нации.
МИЛОРД [рус. < фр. milord < ингл. mylord] (Р: милорд; И.: (mi)lord; T.: Веу) и.
Инглиз аристократына ихтирам менән мөрәжәғәт итеү һүҙе. □ Милорд (наименование английского аристократа, а также вежливо-почтительное обращение к лорду, епископу, судье). Милорд тип мөрәжәғәт итеу.
МИЛТӘ [ғәр. d£â] (Р: фитиль; И.: wick; T.: fitil) и.
Кәрәсин менән эшләгән (шәм һ. б.) приборҙарҙа яндырыу өсөн хеҙмәт иткән таҫма, бәй һымаҡ нәмә. □ Фитиль. Шәм милтәһе. Милтә яһау. Милтәһен яндырыу.
МИЛӘҮШӘ I [фарс. (Р: фиалка; И.: viola; T.: menekşe) и. бот.
ю*
291