Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том VI. 300 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
МИНОР
XIX быуаттың икенсе яртыһында һәм XX быуат башындағы торпедолар менән ҡоралланған хәрби карап. □ Миноносец (военный корабль с торпедным вооружением). Миноноста хеҙмәт итеу. Минонос морягы. Миноностағы команда.
МИНОР [рус. < лат. minor ‘кесе’] (Р.: минор; И.: minor key; T.: minör) и.
1. муз. Бәләкәй терцияға ҡоролоп, моңло, ҡайғылы бер көй хасил иткән берҙәм тауыштар теҙеме; киреһе — мажор. □ Минор. / Минорный. ■ Ҡурай тубән минор ноталарға кусте. Ә. Чанышев.
2. кусм. Моңһоу кәйеф. □ Минор, грусть.
МИНОРАТ [рус. < лат. minor ‘кесе’] (Р.: минорат; И.: ultimogeniture; T.: en küçük oğlu varis olarak kabul eden sistem) u.
Мираҫ тапшырыу йолаһы. □ Минорат (в гражданском праве форма наследования недвижимости). Минорат буйынса мираҫ ҡалдырыу. ■ Минорат буйынса мираҫ иң кесе мираҫсыға ҡала. Интернет селтәренән.
МИНОРЛЫ (Р: минорный; И.: minor; Т.: minör) с. муз.
Минор тауыш теҙмәһенә нигеҙләнгән. □ Минорный. Минорлы аккорд. Минорлы гамма.
МИНОТАВР [рус. < лат. < гр. minotauros] (Р: Минотавр; И.: mythical bull's name; T.: yarı insan yarı boğa) и. миф.
(баш хәреф менән) Үгеҙ башлы, кеше кәүҙәле йән эйәһе. □ Минотавр. ■ Грек мифологияһы буйынса, Минотаврҙы Тесей ултерә. Интернет селтәренән.
МИНТАЙ I [рус.] (Р: минтай; И.: Alaska pollock or wall-eye pollock; T.: Alaska mezgit) и. зоол.
Тымыҡ океандың һыуыҡ ағымдарында үрсеүсе пелагикаль йыртҡыс балыҡ (промысла балығы). □ Минтай. / Минтаевый (лат. Theragra chalcogramma). ■ Минтай һыуыҡ һыуҙа 300 метр тәрәнлектә 15—16 йылға саҡлы йәшәй. Интернет селтәренән.
МИНТАЙ II (Р: глупый; И.: ninny; foolish; T: aptal) с. диал.
Тейешенсә уйлау, фекер йөрөтөү һәләтенән мәхрүм; аҡылы самалы; иҫәр; аңра.
□ Глупый. Минтай кеше. Минтайға әй-ләнеу. Минтай әҙәм.
МИНУАРЦИЯ [рус. < лат. Minuartia] (Р: минуарция; И.: minuartia ог sandwort; Т: kum otu) и. бот.
Ҡәнәфер сәскәлеләр ғаиләһенә ҡараған, аҡ сәскәле бер йәки күп йыллыҡ үлән.
□ Минуарция или минуартия (лат. Minuartia). Гельм минуарцияһы. Крашенников ми-нуарцияһы.
МИНУС [рус. < лат.] (Р.: минус; И.: minus; T: eksi) и. мат.
1. Алыу ғәмәлен йәки ике һан араһында икенсеһенең тәүгеһенән алынғанын күрһәтер өсөн ҡулланылған тамға [—]; киреһе — плюс. □ Минус (знак —). Биш минус өс. Ун минус бер.
2. Математикала кире һан, кире дәүмәлде күрһәтә торған билдә. □ Минус (знак отрицательной величины; отрицательное число). Минус ике. Минус өс. Минус ҡырҡ.
3. Температураның нулдән түбән булыуын белдергән тамға. □ Минус (показатель температуры ниже нуля). Минус 20 градус. И Тупраҡта температура минус 10—12 градусҡа төшөп, тамырға һыуыҡ тейҙеме — ағастарға, ҡыуаҡтарға йәшәу бөттө тигән һуҙ. Башҡортостан календарынан. Ерҙә иц тубән температура — минус 88,3 °C — Антарктидала «Восток» поляр станцияһында теркәлгән. Интернет селтәренән.
4. Уҡыусының белем һәм тәртип кимәлен баһалағанда тейешле баһанан ҡайтышыраҡ билдә. □ Оценка с минусом (в учёбе). Минус биш ҡуйыу.
5. кусм. һөйл. Берәй кешеләге, эштәге тиҫкәре яҡ; кәмселек. □ Недостаток, минус. Эштәге минустарҙы бөтөрөу. Һәр кем уҙ минусына иғтибар итһен. Холоҡтағы минустарҙы кәметеу.
МИНУСЛЫ (Р: минусовой; И.: negative; T: eksi) с.
1. һөйл. Нулдән түбән, һыуыҡ (температура тураһында). □ Минусовой, холодный (о температуре). Минуслы һауа торошо. Минуслы көндәр көтөлә. Минуслы температура башлана.
300
XIX быуаттың икенсе яртыһында һәм XX быуат башындағы торпедолар менән ҡоралланған хәрби карап. □ Миноносец (военный корабль с торпедным вооружением). Миноноста хеҙмәт итеу. Минонос морягы. Миноностағы команда.
МИНОР [рус. < лат. minor ‘кесе’] (Р.: минор; И.: minor key; T.: minör) и.
1. муз. Бәләкәй терцияға ҡоролоп, моңло, ҡайғылы бер көй хасил иткән берҙәм тауыштар теҙеме; киреһе — мажор. □ Минор. / Минорный. ■ Ҡурай тубән минор ноталарға кусте. Ә. Чанышев.
2. кусм. Моңһоу кәйеф. □ Минор, грусть.
МИНОРАТ [рус. < лат. minor ‘кесе’] (Р.: минорат; И.: ultimogeniture; T.: en küçük oğlu varis olarak kabul eden sistem) u.
Мираҫ тапшырыу йолаһы. □ Минорат (в гражданском праве форма наследования недвижимости). Минорат буйынса мираҫ ҡалдырыу. ■ Минорат буйынса мираҫ иң кесе мираҫсыға ҡала. Интернет селтәренән.
МИНОРЛЫ (Р: минорный; И.: minor; Т.: minör) с. муз.
Минор тауыш теҙмәһенә нигеҙләнгән. □ Минорный. Минорлы аккорд. Минорлы гамма.
МИНОТАВР [рус. < лат. < гр. minotauros] (Р: Минотавр; И.: mythical bull's name; T.: yarı insan yarı boğa) и. миф.
(баш хәреф менән) Үгеҙ башлы, кеше кәүҙәле йән эйәһе. □ Минотавр. ■ Грек мифологияһы буйынса, Минотаврҙы Тесей ултерә. Интернет селтәренән.
МИНТАЙ I [рус.] (Р: минтай; И.: Alaska pollock or wall-eye pollock; T.: Alaska mezgit) и. зоол.
Тымыҡ океандың һыуыҡ ағымдарында үрсеүсе пелагикаль йыртҡыс балыҡ (промысла балығы). □ Минтай. / Минтаевый (лат. Theragra chalcogramma). ■ Минтай һыуыҡ һыуҙа 300 метр тәрәнлектә 15—16 йылға саҡлы йәшәй. Интернет селтәренән.
МИНТАЙ II (Р: глупый; И.: ninny; foolish; T: aptal) с. диал.
Тейешенсә уйлау, фекер йөрөтөү һәләтенән мәхрүм; аҡылы самалы; иҫәр; аңра.
□ Глупый. Минтай кеше. Минтайға әй-ләнеу. Минтай әҙәм.
МИНУАРЦИЯ [рус. < лат. Minuartia] (Р: минуарция; И.: minuartia ог sandwort; Т: kum otu) и. бот.
Ҡәнәфер сәскәлеләр ғаиләһенә ҡараған, аҡ сәскәле бер йәки күп йыллыҡ үлән.
□ Минуарция или минуартия (лат. Minuartia). Гельм минуарцияһы. Крашенников ми-нуарцияһы.
МИНУС [рус. < лат.] (Р.: минус; И.: minus; T: eksi) и. мат.
1. Алыу ғәмәлен йәки ике һан араһында икенсеһенең тәүгеһенән алынғанын күрһәтер өсөн ҡулланылған тамға [—]; киреһе — плюс. □ Минус (знак —). Биш минус өс. Ун минус бер.
2. Математикала кире һан, кире дәүмәлде күрһәтә торған билдә. □ Минус (знак отрицательной величины; отрицательное число). Минус ике. Минус өс. Минус ҡырҡ.
3. Температураның нулдән түбән булыуын белдергән тамға. □ Минус (показатель температуры ниже нуля). Минус 20 градус. И Тупраҡта температура минус 10—12 градусҡа төшөп, тамырға һыуыҡ тейҙеме — ағастарға, ҡыуаҡтарға йәшәу бөттө тигән һуҙ. Башҡортостан календарынан. Ерҙә иц тубән температура — минус 88,3 °C — Антарктидала «Восток» поляр станцияһында теркәлгән. Интернет селтәренән.
4. Уҡыусының белем һәм тәртип кимәлен баһалағанда тейешле баһанан ҡайтышыраҡ билдә. □ Оценка с минусом (в учёбе). Минус биш ҡуйыу.
5. кусм. һөйл. Берәй кешеләге, эштәге тиҫкәре яҡ; кәмселек. □ Недостаток, минус. Эштәге минустарҙы бөтөрөу. Һәр кем уҙ минусына иғтибар итһен. Холоҡтағы минустарҙы кәметеу.
МИНУСЛЫ (Р: минусовой; И.: negative; T: eksi) с.
1. һөйл. Нулдән түбән, һыуыҡ (температура тураһында). □ Минусовой, холодный (о температуре). Минуслы һауа торошо. Минуслы көндәр көтөлә. Минуслы температура башлана.
300