Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том VI. 305 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
МИРТЕК
сереусе хромосомалар. Мираҫлыҡ нигеҙен тәшкил итеусе куҙәнәктәр.
МИРАҪСЫ (Р.: наследник; И.: heir; legatee; T.: mirasçı) и.
Мираҫ алыусы. □ Наследник. Төпсөгө мираҫсы булыр. Берҙән-бер мираҫсы булыу. Мираҫсы хоҡуғы.
МИРАҪХАНА [ғәр. + фарс. <Л^] и. ҡар. мөрәғәт.
МИР БАЛЫ (Р: медовуха для односельчан невесты, привезённая родителями жениха на свадьбу; И.: home brew for a wedding made collectively; T: düğün için hazırlanan bal likörü) и. этн. диал.
Ауылға, мирға туйлыҡ ҡойған бал. □ Медовуха для односельчан невесты, привезённая родителями жениха на свадьбу. Мир балы асыу. Мир балы ҡойоу. Туйға мир балы эсетеу.
МИРЕКӘЙ (Р: эпилепсия; И.: epilepsy; T.: epilepsi) и. диал.
Кешенең тыны быуылып, ҡапыл ҡолап киткән ауырыу атамаһы; быума. □ Эпилепсия. Мирекәй менән яфаланыу. Мирекәй булыу. Мирекәй сире. ■ Мирекәй тотһа, кешенең ауыҙ-морононан кубек килә, кеше тартыша, тыпырсына башлай. Картотека фондынан. Мирекәйменән ауырыған кешенең кейемдәрен ағын һыуға ташлайҙар, сире китһен тип. Башҡорт мифологияһынан.
МИРЗА [фарс. 'jj^l и. тар. ҡар. мырҙа 1,
2. Мирза булыу. Нуғай нәҫеле мирзалары. Мирзалар тоҡомо.
МИРЗАЛЫҠ (мирзалығы) (Р: титул мирза; И.: mirza title; T.: mirza) и. ҡар. мырҙалыҡ.
Мирза булыу, мирза дәрәжәһе. □ Титул мирзы, мурза. Мирзалыҡ алыу. Мирзалығын юғалтты. Мирзалыҡта тороу. Мирзалыҡ итеу.
МИР ҠОРБАНЫ (Р: коллективное, родовое жертвоприношение; И.: collective sacrifice; T.: kurban verme) и. дини.
Бөтә ырыу исеменән салынған ҡорбан. □ Коллективное, родовое жертвоприношение. Н Мир ҡорбаны тип шуға әйткәндәр: мир — халыҡ, ә ҡорбан — ҡан сығарып мал һуйыу. Халыҡ ижадынан.
МИРОВОЙ [рус.] (Р: мировой; И.: conciliatory; T.: sulh) с.
Килешеү, татыулыҡ менән бәйле. □ Мировой. Мировой суд. Мировой аралашсы. Мировойға ризалашыу.
МИРОВОЙ СУД [рус.] (Р: мировой суд; И.: Magistrates Court; T: sulh mahkemesi) и. юр.
Рәсәйҙә һәм башҡа ҡайһы бер илдәрҙә гражданлыҡ эштәрен ҡараған суд. □ Мировой суд. Мировой суд ҡарары. Мировой судҡа барыу.
МИРОВОЙ СУДЬЯ [рус.] (Р: мировой судья; И.: lustice of the Piece; T.: sulh hakimi) и. юр.
Рәсәйҙә һәм башҡа ҡайһы бер илдәрҙә ваҡ-төйәк эштәрҙе ҡараусы судья. □ Мировой судья. Мировой судьяға мөрәжәғәт итеу. Мировой судья ҡарары. Мировой судьяны эшенән бушатыу.
МИРРА [рус. < гр. туггһа < ғәр. j^] (Р: мирра; И.: myrrh; T: sarı sakız, mür) и.
1. Тропиктарҙа үҫкән ҡайһы бер ағастарҙың ҡабығынан алынған хуш еҫле ыҫмала (медицинала, парфюмерияла һәм еҫле тәмәке эшләгәндә ҡулланыла). □ Мирра. / Мирровый. Мирра еҫе. Мирра майы. Мирра ыҫмалаһы дини ритуалдарҙа киң ҡулланыла.
2. бот. Шундай ыҫмаланы биреүсе тропиктарҙа үҫкән ағас йәки ҡыуаҡ; бальзам ағасы. □ Мирра (лат. Commiphora туггһа). Мирра майы.
МИРТ [рус. < лат. myrtos] (Р: мирт; И.: myrtle; T: mersin) и. бот.
Хуш еҫле аҡ сәскә ата торған, мәңге йәшел көньяҡ ҡыуағы. □ Мирт (лат. Myrtus). Мирт ҡыуағы. Мирт сәскәһе.
МИРТЕК I (миртеге) (Р: поясничные боли; И.: lumbago; T: bel ağrısı) и.
Бил имгәнеүе, бил ауыртыуы; биртек. □ Поясничные боли, повреждение в пояснице. Миртек әпсене. Миртек име. ■ Миртек-те ҡырҡ өйҙән йыйылған ризыҡ ашатып дауалайҙар. «Башҡорттарҙың им-том китабы»нан. Миртек булһа, миртек ашы йыйып ашаталар. Экспедиция материалдарынан.
305
сереусе хромосомалар. Мираҫлыҡ нигеҙен тәшкил итеусе куҙәнәктәр.
МИРАҪСЫ (Р.: наследник; И.: heir; legatee; T.: mirasçı) и.
Мираҫ алыусы. □ Наследник. Төпсөгө мираҫсы булыр. Берҙән-бер мираҫсы булыу. Мираҫсы хоҡуғы.
МИРАҪХАНА [ғәр. + фарс. <Л^] и. ҡар. мөрәғәт.
МИР БАЛЫ (Р: медовуха для односельчан невесты, привезённая родителями жениха на свадьбу; И.: home brew for a wedding made collectively; T: düğün için hazırlanan bal likörü) и. этн. диал.
Ауылға, мирға туйлыҡ ҡойған бал. □ Медовуха для односельчан невесты, привезённая родителями жениха на свадьбу. Мир балы асыу. Мир балы ҡойоу. Туйға мир балы эсетеу.
МИРЕКӘЙ (Р: эпилепсия; И.: epilepsy; T.: epilepsi) и. диал.
Кешенең тыны быуылып, ҡапыл ҡолап киткән ауырыу атамаһы; быума. □ Эпилепсия. Мирекәй менән яфаланыу. Мирекәй булыу. Мирекәй сире. ■ Мирекәй тотһа, кешенең ауыҙ-морононан кубек килә, кеше тартыша, тыпырсына башлай. Картотека фондынан. Мирекәйменән ауырыған кешенең кейемдәрен ағын һыуға ташлайҙар, сире китһен тип. Башҡорт мифологияһынан.
МИРЗА [фарс. 'jj^l и. тар. ҡар. мырҙа 1,
2. Мирза булыу. Нуғай нәҫеле мирзалары. Мирзалар тоҡомо.
МИРЗАЛЫҠ (мирзалығы) (Р: титул мирза; И.: mirza title; T.: mirza) и. ҡар. мырҙалыҡ.
Мирза булыу, мирза дәрәжәһе. □ Титул мирзы, мурза. Мирзалыҡ алыу. Мирзалығын юғалтты. Мирзалыҡта тороу. Мирзалыҡ итеу.
МИР ҠОРБАНЫ (Р: коллективное, родовое жертвоприношение; И.: collective sacrifice; T.: kurban verme) и. дини.
Бөтә ырыу исеменән салынған ҡорбан. □ Коллективное, родовое жертвоприношение. Н Мир ҡорбаны тип шуға әйткәндәр: мир — халыҡ, ә ҡорбан — ҡан сығарып мал һуйыу. Халыҡ ижадынан.
МИРОВОЙ [рус.] (Р: мировой; И.: conciliatory; T.: sulh) с.
Килешеү, татыулыҡ менән бәйле. □ Мировой. Мировой суд. Мировой аралашсы. Мировойға ризалашыу.
МИРОВОЙ СУД [рус.] (Р: мировой суд; И.: Magistrates Court; T: sulh mahkemesi) и. юр.
Рәсәйҙә һәм башҡа ҡайһы бер илдәрҙә гражданлыҡ эштәрен ҡараған суд. □ Мировой суд. Мировой суд ҡарары. Мировой судҡа барыу.
МИРОВОЙ СУДЬЯ [рус.] (Р: мировой судья; И.: lustice of the Piece; T.: sulh hakimi) и. юр.
Рәсәйҙә һәм башҡа ҡайһы бер илдәрҙә ваҡ-төйәк эштәрҙе ҡараусы судья. □ Мировой судья. Мировой судьяға мөрәжәғәт итеу. Мировой судья ҡарары. Мировой судьяны эшенән бушатыу.
МИРРА [рус. < гр. туггһа < ғәр. j^] (Р: мирра; И.: myrrh; T: sarı sakız, mür) и.
1. Тропиктарҙа үҫкән ҡайһы бер ағастарҙың ҡабығынан алынған хуш еҫле ыҫмала (медицинала, парфюмерияла һәм еҫле тәмәке эшләгәндә ҡулланыла). □ Мирра. / Мирровый. Мирра еҫе. Мирра майы. Мирра ыҫмалаһы дини ритуалдарҙа киң ҡулланыла.
2. бот. Шундай ыҫмаланы биреүсе тропиктарҙа үҫкән ағас йәки ҡыуаҡ; бальзам ағасы. □ Мирра (лат. Commiphora туггһа). Мирра майы.
МИРТ [рус. < лат. myrtos] (Р: мирт; И.: myrtle; T: mersin) и. бот.
Хуш еҫле аҡ сәскә ата торған, мәңге йәшел көньяҡ ҡыуағы. □ Мирт (лат. Myrtus). Мирт ҡыуағы. Мирт сәскәһе.
МИРТЕК I (миртеге) (Р: поясничные боли; И.: lumbago; T: bel ağrısı) и.
Бил имгәнеүе, бил ауыртыуы; биртек. □ Поясничные боли, повреждение в пояснице. Миртек әпсене. Миртек име. ■ Миртек-те ҡырҡ өйҙән йыйылған ризыҡ ашатып дауалайҙар. «Башҡорттарҙың им-том китабы»нан. Миртек булһа, миртек ашы йыйып ашаталар. Экспедиция материалдарынан.
305