Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том VI. 310 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
МИСӘТЛӘНЕҮ
һоноп, эшен бөтөргәс, юлайҡан Татыркулгә һуғылырға уйланы Ғөбәй. Ә. Хәкимов.
2. Мисәт һалып бикләнгән. □ Опечатанный, закрытый печатью. Мисәтле ишек. Мисәтле сейф. Мисәтле папка.
3. Бикләп, ҡаплап нығытылған. □ Закупоренный. Мисәтле һауыт. Мисәтле ҡапҡас. Мисәтле дарыу шешәһе.
4. у март. Өҫтө балауыҙ менән һыл аулы. □ Запечатанный сверху воском (о сотовом мёде). Мисәтле кәрәҙ. ■ Мисәтле балауыҙҙың ғына балы өлгөргән була. Экспедиция материалдарынан.
МИСӘТЛӘНЕҮ (мисәтлән-) ҡ. төш. ҡар. мисәтләү. страд, от мисәтләү. Мисәтләнгән кәрәҙ. Мисәтләнгән ишек. ■ Еҫле майҙың еҫе сыҡмай, әллә мисәтләнгәнгә. Халыҡ йырынан. Мин ошонда, дуҫтар, тыуғанмын. Ошо ерҙе, ошо һауаны иң тәу башлап кургән куҙҙәрем, ошо ергә мисәтләнеп ҡалған кескәй генә тәпәй эҙҙәрем. Ә. Атнабаев.
МИСӘТЛӘҮ (мисәтлә-) (Р.: ставить печать; И.: stamp; T.: mühürlemek) ҡ.
1. Мисәт баҫыу (ҡағыҙға). □ Прикладывать печать, скреплять печатью, ставить печать. Документты мисәтләп биреу.
2. Ниҙеңдер биген нығытып, пломба һалыу. □ Закупорить. Келәтте мисәтләу. Пакетты мисәтләу. Фатирҙы мисәтләп китеу. Сейфты мисәтләп ҡуйыу.
3. Ауыҙын ҡаплап, нығытыу. □ Закупорить. Шешәләрҙе мисәтләу.
4. кусм. Ҡәтғи итеп әйтеү; кемдеңдер һүҙен йөпләү. □ Подтверждать, поддакивать, соглашаться, одобрять. Әйткән һайын мисәтләп тороу, һәр һуҙҙе мисәтләп ҡуйыу.
5. у март. Тулы кәрәҙҙең өҫтөн йоҡа ғына балауыҙ менән һылау {бал ҡортона ҡарата)', ҡыналау. □ Закупорить (соты). Кәрәҙҙе мисәтләу. Балауыҙ менән мисәтләу.
МИСӘТ ҺУҒЫУ (мисәт һуҡ-) ҡ. ҡар. мисәт баҫыу. ■ Беренсе булып ручканы Мәрзиә ҡулына алды, ләкин шикләнеп һораны: «Был ниндәй ҡағыҙ һуң? Мисәт һуғылған тугелме?» Д. Бүләков.
МИСӘҮ I (мисә-) (Р: запрягать пристяжным; И.: harness outrunner or trace-horse; T.:
arabaya koşulu esas atın arkasına veya yanına yedek at koşmak) ҡ.
Төптәге атҡа тағы бер атты ҡушарлау.
□ Запрягать пристяжным, припрягать. Мисәп егеу. Мисәй башлау. Аттарҙы мисәп алып ҡайтыу. ■ Ағиҙелкәйҙәрҙе кисәйек, кисә алмаһаҡ, пар ат мисәйек. Халыҡ йырынан. Мисәп-мисәп яҡшы аттар еккән ҡоҙалар, донъяны дер һелкетеп, ауылды бер итеп, ҡыңғырауҙар ҡыңғыратып килә ята, имеш, тимен. М. Кәрим.
МИСӘҮ II (Р. пристяжка, припряжка; И.: outrunner in traces (outside the shafts)’, T.: arabaya koşulu esas atın arkasına veya yanma koşulan yedek at) u.
1. Төптәге атҡа тағы бер аттың ҡушарлап егелеүе. □ Пристяжка, припряжка. Мисәугә егеу. Мисәуҙәге ат. ■ Йөктөң ауырлығы төптәге атҡа төшә, мисәүҙәгеләре ҡупшы ғына, тәгәрмәскә тояҡтарын тейҙерә-тейҙерә генә юртып бара. Р. Шәкүр. Йөрөр сағығыҙҙа йугерешеп, өйҙән өйгә алып һөйөнсө, мисәугә лә тугел, төпкә екте тормош һеҙҙе ҡолон көйөнсә. Р. Бикбаев.
2. Ҡушарлап егелгән ат. □ Пристяжная лошадь. Мисәуҙе туғарып ҡуйыу. Мисәугә ултырып килеу.
3. Ҡушарлап егеү өсөн хеҙмәт иткән бау. □ Постромки. ■ Тәзенән мисәу яһап, [Мәхмуттең]атын шунда ектеләр. С. Агиш.
МИСӘҮ БАУЫ и. ҡар. мисәү ҡайышы. Куршенән мисәу бауы һорап тороу. Мисәу бауы эшләтеп алыу.
МИСӘҮГӘ ЕГЕҮ (мисәүгә ек-) ҡ. ҡар. мисәү I. Яҡшы аттарҙы мисәугә егеу. ■ Кунаҡтарҙы ҡаршы алыр өсөн өсәр ат мисәугә ектек. Экспедиция материалдарынан.
МИСӘҮ ҠАЙЫШЫ (Р.: постромки; И.: trace; T: koşum kayışı) и.
Ҡамыттан тәртәгә төшкән яҫы ҡайыш йә бау. □ Постромки. Мисәу ҡайышын сисеу. Мисәу ҡайышын шаҡарып бәйләу.
МИСӘҮЛЕ (Р: пристяжной; И.: outrunner, trace-horse; T: yedekli) с.
Мисәүләп егелгән, мисәү аты егелгән.
□ Пристяжной. Мисәуле арба. Мисәуле һуҡа.
310
һоноп, эшен бөтөргәс, юлайҡан Татыркулгә һуғылырға уйланы Ғөбәй. Ә. Хәкимов.
2. Мисәт һалып бикләнгән. □ Опечатанный, закрытый печатью. Мисәтле ишек. Мисәтле сейф. Мисәтле папка.
3. Бикләп, ҡаплап нығытылған. □ Закупоренный. Мисәтле һауыт. Мисәтле ҡапҡас. Мисәтле дарыу шешәһе.
4. у март. Өҫтө балауыҙ менән һыл аулы. □ Запечатанный сверху воском (о сотовом мёде). Мисәтле кәрәҙ. ■ Мисәтле балауыҙҙың ғына балы өлгөргән була. Экспедиция материалдарынан.
МИСӘТЛӘНЕҮ (мисәтлән-) ҡ. төш. ҡар. мисәтләү. страд, от мисәтләү. Мисәтләнгән кәрәҙ. Мисәтләнгән ишек. ■ Еҫле майҙың еҫе сыҡмай, әллә мисәтләнгәнгә. Халыҡ йырынан. Мин ошонда, дуҫтар, тыуғанмын. Ошо ерҙе, ошо һауаны иң тәу башлап кургән куҙҙәрем, ошо ергә мисәтләнеп ҡалған кескәй генә тәпәй эҙҙәрем. Ә. Атнабаев.
МИСӘТЛӘҮ (мисәтлә-) (Р.: ставить печать; И.: stamp; T.: mühürlemek) ҡ.
1. Мисәт баҫыу (ҡағыҙға). □ Прикладывать печать, скреплять печатью, ставить печать. Документты мисәтләп биреу.
2. Ниҙеңдер биген нығытып, пломба һалыу. □ Закупорить. Келәтте мисәтләу. Пакетты мисәтләу. Фатирҙы мисәтләп китеу. Сейфты мисәтләп ҡуйыу.
3. Ауыҙын ҡаплап, нығытыу. □ Закупорить. Шешәләрҙе мисәтләу.
4. кусм. Ҡәтғи итеп әйтеү; кемдеңдер һүҙен йөпләү. □ Подтверждать, поддакивать, соглашаться, одобрять. Әйткән һайын мисәтләп тороу, һәр һуҙҙе мисәтләп ҡуйыу.
5. у март. Тулы кәрәҙҙең өҫтөн йоҡа ғына балауыҙ менән һылау {бал ҡортона ҡарата)', ҡыналау. □ Закупорить (соты). Кәрәҙҙе мисәтләу. Балауыҙ менән мисәтләу.
МИСӘТ ҺУҒЫУ (мисәт һуҡ-) ҡ. ҡар. мисәт баҫыу. ■ Беренсе булып ручканы Мәрзиә ҡулына алды, ләкин шикләнеп һораны: «Был ниндәй ҡағыҙ һуң? Мисәт һуғылған тугелме?» Д. Бүләков.
МИСӘҮ I (мисә-) (Р: запрягать пристяжным; И.: harness outrunner or trace-horse; T.:
arabaya koşulu esas atın arkasına veya yanına yedek at koşmak) ҡ.
Төптәге атҡа тағы бер атты ҡушарлау.
□ Запрягать пристяжным, припрягать. Мисәп егеу. Мисәй башлау. Аттарҙы мисәп алып ҡайтыу. ■ Ағиҙелкәйҙәрҙе кисәйек, кисә алмаһаҡ, пар ат мисәйек. Халыҡ йырынан. Мисәп-мисәп яҡшы аттар еккән ҡоҙалар, донъяны дер һелкетеп, ауылды бер итеп, ҡыңғырауҙар ҡыңғыратып килә ята, имеш, тимен. М. Кәрим.
МИСӘҮ II (Р. пристяжка, припряжка; И.: outrunner in traces (outside the shafts)’, T.: arabaya koşulu esas atın arkasına veya yanma koşulan yedek at) u.
1. Төптәге атҡа тағы бер аттың ҡушарлап егелеүе. □ Пристяжка, припряжка. Мисәугә егеу. Мисәуҙәге ат. ■ Йөктөң ауырлығы төптәге атҡа төшә, мисәүҙәгеләре ҡупшы ғына, тәгәрмәскә тояҡтарын тейҙерә-тейҙерә генә юртып бара. Р. Шәкүр. Йөрөр сағығыҙҙа йугерешеп, өйҙән өйгә алып һөйөнсө, мисәугә лә тугел, төпкә екте тормош һеҙҙе ҡолон көйөнсә. Р. Бикбаев.
2. Ҡушарлап егелгән ат. □ Пристяжная лошадь. Мисәуҙе туғарып ҡуйыу. Мисәугә ултырып килеу.
3. Ҡушарлап егеү өсөн хеҙмәт иткән бау. □ Постромки. ■ Тәзенән мисәу яһап, [Мәхмуттең]атын шунда ектеләр. С. Агиш.
МИСӘҮ БАУЫ и. ҡар. мисәү ҡайышы. Куршенән мисәу бауы һорап тороу. Мисәу бауы эшләтеп алыу.
МИСӘҮГӘ ЕГЕҮ (мисәүгә ек-) ҡ. ҡар. мисәү I. Яҡшы аттарҙы мисәугә егеу. ■ Кунаҡтарҙы ҡаршы алыр өсөн өсәр ат мисәугә ектек. Экспедиция материалдарынан.
МИСӘҮ ҠАЙЫШЫ (Р.: постромки; И.: trace; T: koşum kayışı) и.
Ҡамыттан тәртәгә төшкән яҫы ҡайыш йә бау. □ Постромки. Мисәу ҡайышын сисеу. Мисәу ҡайышын шаҡарып бәйләу.
МИСӘҮЛЕ (Р: пристяжной; И.: outrunner, trace-horse; T: yedekli) с.
Мисәүләп егелгән, мисәү аты егелгән.
□ Пристяжной. Мисәуле арба. Мисәуле һуҡа.
310