Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том VI. 81 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ЛАТИНЛАШТЫРЫУ
ЛАҪЫМДАУ (лаҫымда-) (Р.: делать кропотливо, аккуратно; И.: do thoroughly; T.: özenle yapmak) ҡ. диал.
Ихласлап, яйлап, урын-еренә еткереп эшләү. □ Делать кропотливо, аккуратно. Лаҫымдап эшләй ул.
ЛАТ [рус. < латш. lat] (Р.: денежная единица Латвии; И.: monetary unit; T: lat, Le-tonya’da kullanılan eski para) u.
Латвияның аҡса берәмеге. □ Денежная единица Латвии.
ЛАТВИЯЛЫ (Р: латвиец; И.: Latvian; Т.: Letonyalı) и. этн.
Латвия кешеһе; латыш. □ Латвиец. Лат-виялылар. Латвиялы ир-ат. Латвиялы ҡатын-ҡыҙ.
ЛАТЕКС [рус. < лат. latex] (Р: латекс; И.: latex; T.: lateks) и. махе.
Каучуклы үҫемлектәрҙең һөткә оҡшаш, каучук, гуттаперча алыу өсөн сеймал булып торған шыйыҡсаһы, һуты. □ Латекс. / Латексный. Тәбиғи латекс. Синтетик латекс. Яһалма латекс. ■ Резина эшләгәндә сифатлы латекс ҡулланалар. Интернет селтәренән.
ЛАТЕНТ [рус. < лат. latens] (Р.: латент; И.: latent; T.: gizli) с. мед.
Билдәле булмаған; йәшерен. □ Латент. Ауырыуҙың латент осоро.
ЛАТЕРАЛЬ [рус. < лат. lateralis ‘ян’] (Р.: латеральный; И.: lateral; Т.: lateral) с.
Ҡабырға яҡ, ян яҡ. □ Латеральный. Ҡулдың латераль яғы.
Л АТИК (латигы) (Р: приспособление для сгибания обода; И.: metal device used in hoop making; T.: kasnak yapma aleti) и. махе.
Туғын бөгөү өсөн ҡулланылған махсус тимер. □ Приспособление для сгибания обода.
ЛАТИН (Р: латины; И.: Latin; T.: Latinler) и. этн.
Боронғо Италияның Лациума әлкәһендә йәшәгән халь!ҡ. □ Латины. / Латинский. Латин халҡы. Латин мәҙәниәте. ■ Латиндар уҙенә күрә итәғәтле, ҡунаҡсыл халыҡ икән. И. Солтанов.
ЛАТИН АЛФАВИТЫ (Р: латинский алфавит; И.: Latin ABC; T.: Latin alfabesi) и.
1. Боронғо Римда ҡулланылған, хәҙер бик күп телдәрҙе хеҙмәтләндергән хәрефтәр системаһы. □ Латинский алфавит. Латин алфавиты хәрефтәре. Латин алфавитын ятлау.
2. 1929 йылдан 1939 йылға тиклем башҡорттар ҡулланған алфавит. □ Латинский алфавит. Латин алфавитын таныу. Латин алфавитына кусеу. ■ [Буребай:] Мәктәпкә төшөп, ике йылда латин алфавитын өйрәнеп бөткәс кенә, тотто-лар ҙа рустыҡына кусерҙеләр. Ә. Хәкимов. Ҡулъяҙманың латин алфавиты булған машинкала башҡортса баҫылған өс данаһы һаҡлана. Н. Зарипов.
ЛАТИН ГРАФИКАҺЫ и. ҡар. латин алфавиты. ■ Яңәлиф буйынса ваҡытлы әлкә комитеты башҡорт теленең латин графикаһына нигеҙләнгән беренсе алфавитын төҙөй. Э. Ишбирҙин.
ЛАТИНИЗМ [рус.] (Р: латинизм; И.: La-tinism; T.: Latinceye özgü) и. лингв.
1. Латин теленә хас үҙенсәлек. □ Латинизм (особенность, присущая латинскому языку). Латинизм ҡалыбы.
2. Латин һүҙе. □ Латинизм (латинское слово). Латинизмдарҙы тикшереу.
3. Латин алфавитына күсеү йүнәлеше.
□ Латинизм. Латинизм хәрәкәте.
ЛАТИНИЦА [рус.] (Р: латиница; И.: Latinic alphabet; T: temeli Latin alfabesi olan yazı) и. лингв.
Латин алфавиты. □ Латиница. Латини-цаға кусеу.
ЛАТИНЛАШТЫРЫЛЫУ (латинлаштырыл-) ҡ. төш. ҡар. латинлаштырыу. страд, от латинлаштырыу. Алфавит латинлаштырылды.
ЛАТИНЛАШТЫРЫУ (латинлаштыр-) (Р.: латинизировать; И.: latinize; T.: Latinleş-tirmek) ҡ.
1. Латин телен, мәҙәниәтен таратыу.
□ Латинизировать (распространять латинский язык, культуру).
2. Яҙманы латин алфавитына күсереү.
□ Латинизировать (заменить существующее письмо или шрифт латинским). Алфа-
81
ЛАҪЫМДАУ (лаҫымда-) (Р.: делать кропотливо, аккуратно; И.: do thoroughly; T.: özenle yapmak) ҡ. диал.
Ихласлап, яйлап, урын-еренә еткереп эшләү. □ Делать кропотливо, аккуратно. Лаҫымдап эшләй ул.
ЛАТ [рус. < латш. lat] (Р.: денежная единица Латвии; И.: monetary unit; T: lat, Le-tonya’da kullanılan eski para) u.
Латвияның аҡса берәмеге. □ Денежная единица Латвии.
ЛАТВИЯЛЫ (Р: латвиец; И.: Latvian; Т.: Letonyalı) и. этн.
Латвия кешеһе; латыш. □ Латвиец. Лат-виялылар. Латвиялы ир-ат. Латвиялы ҡатын-ҡыҙ.
ЛАТЕКС [рус. < лат. latex] (Р: латекс; И.: latex; T.: lateks) и. махе.
Каучуклы үҫемлектәрҙең һөткә оҡшаш, каучук, гуттаперча алыу өсөн сеймал булып торған шыйыҡсаһы, һуты. □ Латекс. / Латексный. Тәбиғи латекс. Синтетик латекс. Яһалма латекс. ■ Резина эшләгәндә сифатлы латекс ҡулланалар. Интернет селтәренән.
ЛАТЕНТ [рус. < лат. latens] (Р.: латент; И.: latent; T.: gizli) с. мед.
Билдәле булмаған; йәшерен. □ Латент. Ауырыуҙың латент осоро.
ЛАТЕРАЛЬ [рус. < лат. lateralis ‘ян’] (Р.: латеральный; И.: lateral; Т.: lateral) с.
Ҡабырға яҡ, ян яҡ. □ Латеральный. Ҡулдың латераль яғы.
Л АТИК (латигы) (Р: приспособление для сгибания обода; И.: metal device used in hoop making; T.: kasnak yapma aleti) и. махе.
Туғын бөгөү өсөн ҡулланылған махсус тимер. □ Приспособление для сгибания обода.
ЛАТИН (Р: латины; И.: Latin; T.: Latinler) и. этн.
Боронғо Италияның Лациума әлкәһендә йәшәгән халь!ҡ. □ Латины. / Латинский. Латин халҡы. Латин мәҙәниәте. ■ Латиндар уҙенә күрә итәғәтле, ҡунаҡсыл халыҡ икән. И. Солтанов.
ЛАТИН АЛФАВИТЫ (Р: латинский алфавит; И.: Latin ABC; T.: Latin alfabesi) и.
1. Боронғо Римда ҡулланылған, хәҙер бик күп телдәрҙе хеҙмәтләндергән хәрефтәр системаһы. □ Латинский алфавит. Латин алфавиты хәрефтәре. Латин алфавитын ятлау.
2. 1929 йылдан 1939 йылға тиклем башҡорттар ҡулланған алфавит. □ Латинский алфавит. Латин алфавитын таныу. Латин алфавитына кусеу. ■ [Буребай:] Мәктәпкә төшөп, ике йылда латин алфавитын өйрәнеп бөткәс кенә, тотто-лар ҙа рустыҡына кусерҙеләр. Ә. Хәкимов. Ҡулъяҙманың латин алфавиты булған машинкала башҡортса баҫылған өс данаһы һаҡлана. Н. Зарипов.
ЛАТИН ГРАФИКАҺЫ и. ҡар. латин алфавиты. ■ Яңәлиф буйынса ваҡытлы әлкә комитеты башҡорт теленең латин графикаһына нигеҙләнгән беренсе алфавитын төҙөй. Э. Ишбирҙин.
ЛАТИНИЗМ [рус.] (Р: латинизм; И.: La-tinism; T.: Latinceye özgü) и. лингв.
1. Латин теленә хас үҙенсәлек. □ Латинизм (особенность, присущая латинскому языку). Латинизм ҡалыбы.
2. Латин һүҙе. □ Латинизм (латинское слово). Латинизмдарҙы тикшереу.
3. Латин алфавитына күсеү йүнәлеше.
□ Латинизм. Латинизм хәрәкәте.
ЛАТИНИЦА [рус.] (Р: латиница; И.: Latinic alphabet; T: temeli Latin alfabesi olan yazı) и. лингв.
Латин алфавиты. □ Латиница. Латини-цаға кусеу.
ЛАТИНЛАШТЫРЫЛЫУ (латинлаштырыл-) ҡ. төш. ҡар. латинлаштырыу. страд, от латинлаштырыу. Алфавит латинлаштырылды.
ЛАТИНЛАШТЫРЫУ (латинлаштыр-) (Р.: латинизировать; И.: latinize; T.: Latinleş-tirmek) ҡ.
1. Латин телен, мәҙәниәтен таратыу.
□ Латинизировать (распространять латинский язык, культуру).
2. Яҙманы латин алфавитына күсереү.
□ Латинизировать (заменить существующее письмо или шрифт латинским). Алфа-
81