Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том VII. 290 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
РОМБИК
бический. Ромбтыц яҡтары. Ромб формаһы. Ромб һыҙыу.
2. 1943 йылға тиклем Совет Армияһының юғары командирҙар дәрәжәһен күрһәткән шул формалағы билдә. □ Ромб.
■ Варистыц утыҙ алты йәшендә ук инде петлицаларында берәр ромб була. И. Абдуллин. Петлицаһына ике ромб таҡҡан бер кеше сәхнә уртаһына баҫып: «Мин мәктәп комиссары Ниғмәт Еникеев булам», — тине. Р. Өмөтбаев.
РОМБИК (ромбигы) [рус.] и. мат. ҡар. ромб. Ромбик һыҙыу. Ромбик төшорөу. Ромбиктыц яҡтары. ■ Бына дерматин менән көпләнеп, йылтыр тубәтәйле ҡаҙаҡтарҙан ромбиктар яһалып биҙәлгән ишек. М. Садиҡова.
РОМЛЫ (Р: ромовый; И.: rum; T.: rom-һ) с.
Составында ромы булған. □ Ромовый. Ромлы кумәс.
РОМШТЕКС [рус. < ингл. rump steak} (Р: ромштекс; И.: rump steak; T.: romstek) и.
Телгеләп, онталған икмәк кәтермәсендә әүәләп ҡыҙҙырылған һыйыр ите. □ Ромштекс. Ромштекс ашау. Тәмле ромштекс.
РОНДО I [рус. < фр. rondeau} (Р: рондо; И.: rondeau, rondel, rondo; Т.: rondo) и.
1. әҙ. Айырым юлдары билдәле бер тәртиптә ҡабатланып килгән шиғыр. □ Рондо. Рондо яҙыу.
2. муз. Төп темаһы күп тапҡыр ҡабатлана торған музыкаль әҫәр. □ Рондо. Рондо башҡарыу.
РОНДО II (Р: рондо; И.: ronde; T.: rondo) и.
1. Тупаҡ башлы ҡаурый. □ Рондо. Рондо менән яҙыу.
2. типогр. Үҙенә бер төрлө түңәрәк шрифт. □ Рондо. Рондо шрифы менән яҙыу.
РОССИЯН(КА) [рус.] и. ҡар. рәсәйле.
■ Рус тугелмен, ләкин россиян мин, россиян мин — ниндәй ғорурлыҡ! Ун ғумерец мицә кәрәк тугел, бер яҙмышым шуға торорлоҡ. М. Кәрим.
РОСТБИФ [рус. < ингл. Roastbeef < roast ‘ҡурыу, ҡыҙҙырыу’ + beef ‘ит’] (Р: ростбиф; И.: roast beef; T: rozbif) и.
Ҙур көйө ҡыҙҙырылған һум һыйыр ите.
□ Ростбиф. Ресторан менюһында ростбиф та бар ине. Ростбиф ашау.
РОСТОВЩИК (ростовщигы) [рус.] (Р: ростовщик; И.: juice dealer; juice man; T: faizci) и. иҫк.
Ҙур процент алыу шарты менән бурысҡа аҡса бирә торған кеше. □ Ростовщик. Ростовщик ссудаһы. Ростовщик утескә биргән һәр йөҙ рупий өсөн процент рәуешендә егерме биш рупий ала.
РОТА [рус. < пол. rota} (Р: рота; И.: squadron; T: bölük) и. хәрби.
Батальон эсенә ингән ғәскәри берәмек.
□ Рота. / Ротный. Автоматсылар ротаһы. Пулемёт ротаһы. Штаб ротаһы. Беренсе рота. Рота командиры. ■ Армияла рота командиры һәр һалдаттыц винтовкаһы, портянкаһы өсөн генә тугел, ә уйҙары, кәйефе өсөн дә яуаплы. И. Абдуллин. Эш көнө аҙағына рота канцелярияһына Недосеко менән взвод командиры Саксонов килеп инде. Н. Мусин. Беренсе уҡсылар ротаһы, казактар менән казачий башҡорт егеттәре һәм оҙон баҫҡыстар кутәргән кешеләр дуртенсе батарея эргәһендә нығынды. Я. Хамматов.
РОТАНГ ПАЛЬМАҺЫ (Р: ротанговая пальма; И.: Rattan; T: benekli hintkamışı) и. бот.
Көньяҡ-көнсығыш Азияла үҫеүсе пальма (йорт йыһаздары эшләуҙә ҡулланыла).
□ Ротанговая пальма (лат. Calamus rotang). Ротанг пальмаһынан эшләнгән шкаф.
РОТАПРИНТ [рус. < лат. rotare ‘әйлән-дереү’ + ингл. print ‘баҫыу’] (Р: ротапринт; И.: offset press for offices; T.: rotaprint) и.
Әҙ тиражлы баҫма өсөн тәғәйенләнгән ҡулъяҙманы фотомеханик йәки электрографик ысул менән күсереп ишәйтә торған бәләкәй машина һәм шул күсереү ысулы.
□ Ротапринт. / Ротапринтный. Ротапринтта баҫылған китап. Ротапринт баҫмаһы. Ротапринт цехы.
РОТАТОР [рус. < лат. rotator} (Р: ротатор; И.: stencil screen printer; T.: duplikatör) и. полигр.
Ҡулъяҙма, һыҙма һәм һүрәттәрҙе трафаретлы баҫма ярҙамында ишәйтә торған
290
бический. Ромбтыц яҡтары. Ромб формаһы. Ромб һыҙыу.
2. 1943 йылға тиклем Совет Армияһының юғары командирҙар дәрәжәһен күрһәткән шул формалағы билдә. □ Ромб.
■ Варистыц утыҙ алты йәшендә ук инде петлицаларында берәр ромб була. И. Абдуллин. Петлицаһына ике ромб таҡҡан бер кеше сәхнә уртаһына баҫып: «Мин мәктәп комиссары Ниғмәт Еникеев булам», — тине. Р. Өмөтбаев.
РОМБИК (ромбигы) [рус.] и. мат. ҡар. ромб. Ромбик һыҙыу. Ромбик төшорөу. Ромбиктыц яҡтары. ■ Бына дерматин менән көпләнеп, йылтыр тубәтәйле ҡаҙаҡтарҙан ромбиктар яһалып биҙәлгән ишек. М. Садиҡова.
РОМЛЫ (Р: ромовый; И.: rum; T.: rom-һ) с.
Составында ромы булған. □ Ромовый. Ромлы кумәс.
РОМШТЕКС [рус. < ингл. rump steak} (Р: ромштекс; И.: rump steak; T.: romstek) и.
Телгеләп, онталған икмәк кәтермәсендә әүәләп ҡыҙҙырылған һыйыр ите. □ Ромштекс. Ромштекс ашау. Тәмле ромштекс.
РОНДО I [рус. < фр. rondeau} (Р: рондо; И.: rondeau, rondel, rondo; Т.: rondo) и.
1. әҙ. Айырым юлдары билдәле бер тәртиптә ҡабатланып килгән шиғыр. □ Рондо. Рондо яҙыу.
2. муз. Төп темаһы күп тапҡыр ҡабатлана торған музыкаль әҫәр. □ Рондо. Рондо башҡарыу.
РОНДО II (Р: рондо; И.: ronde; T.: rondo) и.
1. Тупаҡ башлы ҡаурый. □ Рондо. Рондо менән яҙыу.
2. типогр. Үҙенә бер төрлө түңәрәк шрифт. □ Рондо. Рондо шрифы менән яҙыу.
РОССИЯН(КА) [рус.] и. ҡар. рәсәйле.
■ Рус тугелмен, ләкин россиян мин, россиян мин — ниндәй ғорурлыҡ! Ун ғумерец мицә кәрәк тугел, бер яҙмышым шуға торорлоҡ. М. Кәрим.
РОСТБИФ [рус. < ингл. Roastbeef < roast ‘ҡурыу, ҡыҙҙырыу’ + beef ‘ит’] (Р: ростбиф; И.: roast beef; T: rozbif) и.
Ҙур көйө ҡыҙҙырылған һум һыйыр ите.
□ Ростбиф. Ресторан менюһында ростбиф та бар ине. Ростбиф ашау.
РОСТОВЩИК (ростовщигы) [рус.] (Р: ростовщик; И.: juice dealer; juice man; T: faizci) и. иҫк.
Ҙур процент алыу шарты менән бурысҡа аҡса бирә торған кеше. □ Ростовщик. Ростовщик ссудаһы. Ростовщик утескә биргән һәр йөҙ рупий өсөн процент рәуешендә егерме биш рупий ала.
РОТА [рус. < пол. rota} (Р: рота; И.: squadron; T: bölük) и. хәрби.
Батальон эсенә ингән ғәскәри берәмек.
□ Рота. / Ротный. Автоматсылар ротаһы. Пулемёт ротаһы. Штаб ротаһы. Беренсе рота. Рота командиры. ■ Армияла рота командиры һәр һалдаттыц винтовкаһы, портянкаһы өсөн генә тугел, ә уйҙары, кәйефе өсөн дә яуаплы. И. Абдуллин. Эш көнө аҙағына рота канцелярияһына Недосеко менән взвод командиры Саксонов килеп инде. Н. Мусин. Беренсе уҡсылар ротаһы, казактар менән казачий башҡорт егеттәре һәм оҙон баҫҡыстар кутәргән кешеләр дуртенсе батарея эргәһендә нығынды. Я. Хамматов.
РОТАНГ ПАЛЬМАҺЫ (Р: ротанговая пальма; И.: Rattan; T: benekli hintkamışı) и. бот.
Көньяҡ-көнсығыш Азияла үҫеүсе пальма (йорт йыһаздары эшләуҙә ҡулланыла).
□ Ротанговая пальма (лат. Calamus rotang). Ротанг пальмаһынан эшләнгән шкаф.
РОТАПРИНТ [рус. < лат. rotare ‘әйлән-дереү’ + ингл. print ‘баҫыу’] (Р: ротапринт; И.: offset press for offices; T.: rotaprint) и.
Әҙ тиражлы баҫма өсөн тәғәйенләнгән ҡулъяҙманы фотомеханик йәки электрографик ысул менән күсереп ишәйтә торған бәләкәй машина һәм шул күсереү ысулы.
□ Ротапринт. / Ротапринтный. Ротапринтта баҫылған китап. Ротапринт баҫмаһы. Ротапринт цехы.
РОТАТОР [рус. < лат. rotator} (Р: ротатор; И.: stencil screen printer; T.: duplikatör) и. полигр.
Ҡулъяҙма, һыҙма һәм һүрәттәрҙе трафаретлы баҫма ярҙамында ишәйтә торған
290