Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том VIII. 209 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ТАШТУҪТАҠ
уҙе бәләкәй генә ул ташпаш, мыйығы бар, ашамайҙар. Экспедиция материалдарынан.
2. ҡар. ташбаш. Ҡармаҡҡа ташпаш эләкте. Ташпаш куп урсегән.
ТАШ САЙЫ (Р.: мох на камне; И.: stone moss; T.: taştaki yosun) и. диал.
Таш мүге. □ Мох на камне. Таш сайы ҡаплаған. Ташты таш сайынан таҙартыу.
ТАШ САНА (Р.: сани для перевозки чугуна; И.: sled for carrying pig-iron; T.: dökme demir arabası) и. диал.
Суйын ташый торған сана. □ Сани для перевозки чугуна. Таш сана юлға сыҡты. Таш сана менән бик куп нәмә ташынылар. Таш сана бик ауыр йөктө лә кутәрә.
ТАШСЫ (Р.: каменщик; И.: mason; T.: duvarcı) и.
1. Таштан төрлө нәмә яһаусы. □ Каменщик. ■ Шафиҡ бик тиҙ оҫта ташсы булып китә. Ә. Вахитов.
2. Таштан, кирбестән йорт, бина һалыусы. □ Каменщик. Ташсылар бригадаһы. Н Ялан ине был урында — килде ташсылар, күмәкләшеп улар бында ҙур йорт һалдылар. М. Сөндөклө.
ТАШСӘСКӘ (Р: каменный цветок; И.: flower made of clay; T: pişmiş balçıktan yapılmış çiçek) и. диал.
Балсыҡтан эшләнгән сәскә. □ Каменный цветок. Ташсәскәһен бик семәрләп эшләгән. Ишек башын ташсәскә биҙәй.
ТАШТАБАҠ (таштабағы) (Р: широкая глиняная миска; И.: broad clay plate; T: çanak) и.
Йәйпәк һай аш һауыты; тәрилкә. □ Широкая глиняная миска. Бәләкәй таштабаҡ. Ҙур таштабаҡ. Тимер таштабаҡ. М Нәсимә киске сепарат ҡаймағын таштабаҡ менән килтереп ултыртты, һ. Дәүләтшина.
ТАШТАБАН (Р: деревянная подошва для лаптей; И.: wooden sole (in a bastshoe); T: /«pri’nin ahşap tabanı) и.
Сабатаға ҡуйылған ағас күтәрмә. □ Деревянная подошва для лаптей. ■ Малайҙар аяҡтары һыуланмаһын өсөн сабаталарына таштабан таҡҡан. Ғ. Хәйри.
ТАШ ТАБАН (Р: огрубевшая пятка; И.: callous sole; T: sertleşen ayak tabanı) и. һөйл.
Ялан аяҡ йөрөп, ҡатып бөткән табан. □ Огрубевшая пятка, огрубевшая кожа на пятках. ■ Бер яғында йырлап ер тырмата таш табанлы малайҙар. Б. Вәлид.
ТАШТАҠ (таштағы) и. диал. ҡар. каса. Таштаҡ менән сәй эсеу.
ТАШТАҠАЙ с. диал. ҡар. ҡылансыҡ. Таштаҡай ҡыҙ.
ТАШ ТАҠТА (Р: каменная доска; И.: kind of slate; T.: yazı için kullanılan ince kara taş) u.
Таш ҡәләм менән яҙа торған йоҡа ғына ҡара таш. □ Каменная доска. Таш таҡтаға яҙыу.
ТАШТЕЙЕН (Р: разновидность белки; И.: squirrel species; T.: bir tür sincap) и.
Ташлы ерҙә йәшәгән ваҡ тейен. □ Разновидность белки. Йәтсә кеуек бәләкәй генә ул таштейен. Таштейен өяһын табыу. Таш-тейен куреу.
ТАШ ТӨРТӨҮ (Р: магический способ лечения грыжи; И.: magical treatment of hernia; T.: fıtığı büyü ile tedavi etme usulü) и. миф.
Бүҫерҙе дауалауҙың магик ысулы. □ Магический способ лечения грыжи. ■ Таш төртөу ысулының һамағы була. «Заһир ташы, Ғәфур ташы, Заһир ташы, Ғәфур ташы, Сабур ташы», — тип ете ташты берәм-берәм алып эскә төртәһең. «Башҡорт мифологияһы »нан.
ТАШТУРҒАЙ (Р: каменка; И.: wheatear; T.: bir tür kuş) и. диал.
Сыбар көрән һыртлы, буҙ ҡорһаҡлы бәләкәй ҡош. □ Каменка (лат. Oenante). Таштурғай ояһы. Таштурғайҙар сырҡылдай. Таштурғай балаһы.
ТАШТУСТАҒАН (Р: фарфоровая чашка; И.: porcelain cup; T.: porselen bardak) и. диал. ҡар. сынаяҡ.
Сәй эсеү өсөн сөм һәм йәйенке итеп эшләнгән фарфор һауыт. □ Фарфоровая чашка. Бер пар таштустаған. Таш-тустаған менән сәй эсеу. Таштустаған аҫты.
ТАШТУҪТАҠ (таштуҫтағы) (Р: пиала; И.: kind of saucer; T.: kâse) и. диал. ҡар. каса.
209
уҙе бәләкәй генә ул ташпаш, мыйығы бар, ашамайҙар. Экспедиция материалдарынан.
2. ҡар. ташбаш. Ҡармаҡҡа ташпаш эләкте. Ташпаш куп урсегән.
ТАШ САЙЫ (Р.: мох на камне; И.: stone moss; T.: taştaki yosun) и. диал.
Таш мүге. □ Мох на камне. Таш сайы ҡаплаған. Ташты таш сайынан таҙартыу.
ТАШ САНА (Р.: сани для перевозки чугуна; И.: sled for carrying pig-iron; T.: dökme demir arabası) и. диал.
Суйын ташый торған сана. □ Сани для перевозки чугуна. Таш сана юлға сыҡты. Таш сана менән бик куп нәмә ташынылар. Таш сана бик ауыр йөктө лә кутәрә.
ТАШСЫ (Р.: каменщик; И.: mason; T.: duvarcı) и.
1. Таштан төрлө нәмә яһаусы. □ Каменщик. ■ Шафиҡ бик тиҙ оҫта ташсы булып китә. Ә. Вахитов.
2. Таштан, кирбестән йорт, бина һалыусы. □ Каменщик. Ташсылар бригадаһы. Н Ялан ине был урында — килде ташсылар, күмәкләшеп улар бында ҙур йорт һалдылар. М. Сөндөклө.
ТАШСӘСКӘ (Р: каменный цветок; И.: flower made of clay; T: pişmiş balçıktan yapılmış çiçek) и. диал.
Балсыҡтан эшләнгән сәскә. □ Каменный цветок. Ташсәскәһен бик семәрләп эшләгән. Ишек башын ташсәскә биҙәй.
ТАШТАБАҠ (таштабағы) (Р: широкая глиняная миска; И.: broad clay plate; T: çanak) и.
Йәйпәк һай аш һауыты; тәрилкә. □ Широкая глиняная миска. Бәләкәй таштабаҡ. Ҙур таштабаҡ. Тимер таштабаҡ. М Нәсимә киске сепарат ҡаймағын таштабаҡ менән килтереп ултыртты, һ. Дәүләтшина.
ТАШТАБАН (Р: деревянная подошва для лаптей; И.: wooden sole (in a bastshoe); T: /«pri’nin ahşap tabanı) и.
Сабатаға ҡуйылған ағас күтәрмә. □ Деревянная подошва для лаптей. ■ Малайҙар аяҡтары һыуланмаһын өсөн сабаталарына таштабан таҡҡан. Ғ. Хәйри.
ТАШ ТАБАН (Р: огрубевшая пятка; И.: callous sole; T: sertleşen ayak tabanı) и. һөйл.
Ялан аяҡ йөрөп, ҡатып бөткән табан. □ Огрубевшая пятка, огрубевшая кожа на пятках. ■ Бер яғында йырлап ер тырмата таш табанлы малайҙар. Б. Вәлид.
ТАШТАҠ (таштағы) и. диал. ҡар. каса. Таштаҡ менән сәй эсеу.
ТАШТАҠАЙ с. диал. ҡар. ҡылансыҡ. Таштаҡай ҡыҙ.
ТАШ ТАҠТА (Р: каменная доска; И.: kind of slate; T.: yazı için kullanılan ince kara taş) u.
Таш ҡәләм менән яҙа торған йоҡа ғына ҡара таш. □ Каменная доска. Таш таҡтаға яҙыу.
ТАШТЕЙЕН (Р: разновидность белки; И.: squirrel species; T.: bir tür sincap) и.
Ташлы ерҙә йәшәгән ваҡ тейен. □ Разновидность белки. Йәтсә кеуек бәләкәй генә ул таштейен. Таштейен өяһын табыу. Таш-тейен куреу.
ТАШ ТӨРТӨҮ (Р: магический способ лечения грыжи; И.: magical treatment of hernia; T.: fıtığı büyü ile tedavi etme usulü) и. миф.
Бүҫерҙе дауалауҙың магик ысулы. □ Магический способ лечения грыжи. ■ Таш төртөу ысулының һамағы була. «Заһир ташы, Ғәфур ташы, Заһир ташы, Ғәфур ташы, Сабур ташы», — тип ете ташты берәм-берәм алып эскә төртәһең. «Башҡорт мифологияһы »нан.
ТАШТУРҒАЙ (Р: каменка; И.: wheatear; T.: bir tür kuş) и. диал.
Сыбар көрән һыртлы, буҙ ҡорһаҡлы бәләкәй ҡош. □ Каменка (лат. Oenante). Таштурғай ояһы. Таштурғайҙар сырҡылдай. Таштурғай балаһы.
ТАШТУСТАҒАН (Р: фарфоровая чашка; И.: porcelain cup; T.: porselen bardak) и. диал. ҡар. сынаяҡ.
Сәй эсеү өсөн сөм һәм йәйенке итеп эшләнгән фарфор һауыт. □ Фарфоровая чашка. Бер пар таштустаған. Таш-тустаған менән сәй эсеу. Таштустаған аҫты.
ТАШТУҪТАҠ (таштуҫтағы) (Р: пиала; И.: kind of saucer; T.: kâse) и. диал. ҡар. каса.
209