Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том VIII. 246 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ТЕЛЕПОРТАЦИЯ
ТЕЛЕПОРТАЦИЯ [гр. Сё1е ‘йыраҡ’ + ингл. portation ‘күсереү’] (Р.: телепортация; И.: teleportation; T.: ışınlama, telepor-tasyon) u.
Ғәҙәттән тыш көс ярҙамында кемделер йәки нимәнелер бер арауыҡтан икенсеһенә күсереү күренеше. □ Телепортация. Телепортация процесы. Телепортация эшләу. ■ Телепортацияға кеше уҙе ныҡ теләп тә, ниндәйҙер тетрәнеуҙәр кисереу арҡаһында ла барып эләгеуе бар, тип ацлата физиктар. «Башҡортостан», 18 август 2014.
ТЕЛЕПРОГРАММА [гр. tele ‘йыраҡ’ + гр. programma ‘иғлан’] и. ҡар. телетапшы-рыу. Телепрограмма әҙерләу. Телепрограмма мохәррире. Телепрограмманыц ҡуйыусыһы.
ТЕЛЕРАДИОКОМПАНИЯ [гр. tele ‘йыраҡ’ + лат. radiare ‘нур һибеү’ + фр. compagnie] (Р.: телерадиокомпания; И.: television and radio broadcasting company; T: televizyon ve radyo şirketi) и.
Телевидение һәм радио тапшырыуҙары элемтәһе менән тәьмин итеүсе ойошма. □ Телерадиокомпания (компания радиовещания и телевидения). Башҡортостан теле-радиокомпанияһы. Татарстан телерадио-компанияһы.
ТЕЛЕРЕКЛАМА [рус.] (Р: телереклама; И.: television advertising; T: televizyon reklamı) и.
Телевидение аша реклама роликтарын күрһәтеү. □ Телереклама (реклама, осуществляемая средствами телевидения в виде транслируемых роликов). Телереклама ваҡыты. Телереклама хаҡы.
ТЕЛЕРЕПОРТАЖ [гр. tele ‘йыраҡ’ + фр. reportage] (Р: телерепортаж; И.: telecast; T: televizyon röportajı) и.
1. Хәл-ваҡиғаларҙы барған урынынан телевидение аша күрһәтеү. □ Телерепортаж (сообщение с места событий). Телерепортаж ҡарау. Телерепортаж хәбәрсеһе. Ашығыс телерепортаж. Техник сәбәптәр арҡаһында телерепортаж өҙөлдө.
2. Телевидениеның берәй тапшырыуы өсөн уҙған йәки әлеге ваҡытта барған ваҡиғалар тураһында йыйылған мәғлүмәттәр. □ Телерепортаж. Телерепортажды эфирға
сығарыу. Телерепортажды әҙерләуҙә ҡатнашыусылар.
ТЕЛЕРЕПОРТЁР [рус.] (Р: телерепортёр; И.: TV reporter; T: televizyon muhabiri) и.
Телерепортажды әҙерләп алып барыусы. □ Телерепортёр. Телерепортёр профессияһы. Һәләтле телерепортёр. Билдәле телерепортёр.
ТЕЛЕСКОП (телескобы) [гр. tele ‘йыраҡ’ + skopeo ‘ҡарайым’] (Р: телескоп; И.: telescope; T: teleskop) и.
Күк йөҙөндәге еҫемдәрҙе күҙәтә торған оптик прибор. □ Телескоп. / Телескопический; телескопный. Телескоп менән эш итеу. Телескоптан ҡарау. Телескоп аша ку-ҙәтеу. ■ Бөйөк аҡыл эйәһе Джордано Бруно кук донъяһын өйрәнеуҙә тәу башлап телескоп ҡулланған. 3. Биишева. Марста телескоптан куренерлек каналдар бар. И. Абдуллин. [Карам] хатта телескоп һымағыраҡ бер нәмә яһап алған. Ә. Хәкимов.
ТЕЛЕСТУДИЯ [гр. tele ‘йыраҡ’ + ит. studio] (Р: телестудия; И.: television studio; T: televizyon stüdyosu) и.
Телевизион тапшырыуҙар әҙерләү һәм күрһәтеү өсөн махсус ҡорамалдар менән ҡулайлаштырылған бүлмә йәки бина. □ Телестудия (специально оборудованное помещение для подготовки телевизионных программ и их передачи по телевидению). «Тамыр» телестудияһы. Телестудияла эфир башланды.
ТЕЛЕСЦЕНАРИЙ [гр. tele ‘йыраҡ’ + ит. scenario] (P: телесценарий; И.: television script; T: televizyon senaryosu) u.
Телетапшырыуҙың, телефильмдың һ. б. әҙәби нигеҙе, планы. □ Телесценарий (литературная основа телевизионной передачи, телефильма). Яцы йыл телетапшырыуы-ныц телесценарийы. Телесценарий авторы. Телесценарий әҙерләу.
ТЕЛЕТАЙП [ингл. teletype] (Р: телетайп; И.: teletype; T: teletayp) и.
Яҙыу машинкаһыныҡы кеүек баҫмаҡлы телеграф аппараты. □ Телетайп. / Телетайпный. Телетайп яцылыҡтары. Телетайп таҫмаһы. Телетайп менән эшләу.
246
ТЕЛЕПОРТАЦИЯ [гр. Сё1е ‘йыраҡ’ + ингл. portation ‘күсереү’] (Р.: телепортация; И.: teleportation; T.: ışınlama, telepor-tasyon) u.
Ғәҙәттән тыш көс ярҙамында кемделер йәки нимәнелер бер арауыҡтан икенсеһенә күсереү күренеше. □ Телепортация. Телепортация процесы. Телепортация эшләу. ■ Телепортацияға кеше уҙе ныҡ теләп тә, ниндәйҙер тетрәнеуҙәр кисереу арҡаһында ла барып эләгеуе бар, тип ацлата физиктар. «Башҡортостан», 18 август 2014.
ТЕЛЕПРОГРАММА [гр. tele ‘йыраҡ’ + гр. programma ‘иғлан’] и. ҡар. телетапшы-рыу. Телепрограмма әҙерләу. Телепрограмма мохәррире. Телепрограмманыц ҡуйыусыһы.
ТЕЛЕРАДИОКОМПАНИЯ [гр. tele ‘йыраҡ’ + лат. radiare ‘нур һибеү’ + фр. compagnie] (Р.: телерадиокомпания; И.: television and radio broadcasting company; T: televizyon ve radyo şirketi) и.
Телевидение һәм радио тапшырыуҙары элемтәһе менән тәьмин итеүсе ойошма. □ Телерадиокомпания (компания радиовещания и телевидения). Башҡортостан теле-радиокомпанияһы. Татарстан телерадио-компанияһы.
ТЕЛЕРЕКЛАМА [рус.] (Р: телереклама; И.: television advertising; T: televizyon reklamı) и.
Телевидение аша реклама роликтарын күрһәтеү. □ Телереклама (реклама, осуществляемая средствами телевидения в виде транслируемых роликов). Телереклама ваҡыты. Телереклама хаҡы.
ТЕЛЕРЕПОРТАЖ [гр. tele ‘йыраҡ’ + фр. reportage] (Р: телерепортаж; И.: telecast; T: televizyon röportajı) и.
1. Хәл-ваҡиғаларҙы барған урынынан телевидение аша күрһәтеү. □ Телерепортаж (сообщение с места событий). Телерепортаж ҡарау. Телерепортаж хәбәрсеһе. Ашығыс телерепортаж. Техник сәбәптәр арҡаһында телерепортаж өҙөлдө.
2. Телевидениеның берәй тапшырыуы өсөн уҙған йәки әлеге ваҡытта барған ваҡиғалар тураһында йыйылған мәғлүмәттәр. □ Телерепортаж. Телерепортажды эфирға
сығарыу. Телерепортажды әҙерләуҙә ҡатнашыусылар.
ТЕЛЕРЕПОРТЁР [рус.] (Р: телерепортёр; И.: TV reporter; T: televizyon muhabiri) и.
Телерепортажды әҙерләп алып барыусы. □ Телерепортёр. Телерепортёр профессияһы. Һәләтле телерепортёр. Билдәле телерепортёр.
ТЕЛЕСКОП (телескобы) [гр. tele ‘йыраҡ’ + skopeo ‘ҡарайым’] (Р: телескоп; И.: telescope; T: teleskop) и.
Күк йөҙөндәге еҫемдәрҙе күҙәтә торған оптик прибор. □ Телескоп. / Телескопический; телескопный. Телескоп менән эш итеу. Телескоптан ҡарау. Телескоп аша ку-ҙәтеу. ■ Бөйөк аҡыл эйәһе Джордано Бруно кук донъяһын өйрәнеуҙә тәу башлап телескоп ҡулланған. 3. Биишева. Марста телескоптан куренерлек каналдар бар. И. Абдуллин. [Карам] хатта телескоп һымағыраҡ бер нәмә яһап алған. Ә. Хәкимов.
ТЕЛЕСТУДИЯ [гр. tele ‘йыраҡ’ + ит. studio] (Р: телестудия; И.: television studio; T: televizyon stüdyosu) и.
Телевизион тапшырыуҙар әҙерләү һәм күрһәтеү өсөн махсус ҡорамалдар менән ҡулайлаштырылған бүлмә йәки бина. □ Телестудия (специально оборудованное помещение для подготовки телевизионных программ и их передачи по телевидению). «Тамыр» телестудияһы. Телестудияла эфир башланды.
ТЕЛЕСЦЕНАРИЙ [гр. tele ‘йыраҡ’ + ит. scenario] (P: телесценарий; И.: television script; T: televizyon senaryosu) u.
Телетапшырыуҙың, телефильмдың һ. б. әҙәби нигеҙе, планы. □ Телесценарий (литературная основа телевизионной передачи, телефильма). Яцы йыл телетапшырыуы-ныц телесценарийы. Телесценарий авторы. Телесценарий әҙерләу.
ТЕЛЕТАЙП [ингл. teletype] (Р: телетайп; И.: teletype; T: teletayp) и.
Яҙыу машинкаһыныҡы кеүек баҫмаҡлы телеграф аппараты. □ Телетайп. / Телетайпный. Телетайп яцылыҡтары. Телетайп таҫмаһы. Телетайп менән эшләу.
246