Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 119 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
хәрәкәттең башҡарыусы тарафынан эскә йц-нәлтелгәнен: вдохнуть тынды эскә тартыу, эскә алыу; всосать һурыу; впитать һеңдереү, үҙенә тартыу (һурыу); 3) “на” предлогы менән эш-хәрәкәттең юшршй табан йцнәлгәнен: вбежать на йүгереп менеү; 4) эш-хәрәкәттең тәрәнлеген , тәьҫирлеген: вдуматься ентекләп (төптән) уйлау, төбөнә (айышына) төшөнөү; всмотреться текләү, төбәлеп ҡарау)
ВА-БАНК нареч. ва-банк, тотош аҡса (кәрт уйынындағы банкыла тотолған бөтә аҡса); играть ва-банк тотош аҡсаға уйнау ♦ идти ва-банк тәүәккәл (ҡыйыу) эш итеү, тәүәккәлләү
ВАБИК м; охот. вабик (ҡоштарҙы алдап саҡырыу өсөн ҡулланылған махсус һыҙғыртҡыс йәки шаҡылдауыҡ)
ВАБИЛЬЩИК м; охот. вабильщик (ҡоштарҙы алдатҡыс менән саҡырыусы)
ВАБИТЬ несов. кого; охот. һыҙғыртҡыс менән саҡырыу (ҡоштарҙы һыҙғыртҡыс, шаҡылдауыҡ менән алдап саҡырыу)
ВАВИЛОНСКИЙ: вавилонское столпотво-
рение мәхшәр, ҡиәмәт көнө
ВАГА ж 1. тех., уст. вага, ҙур үлсәү (бик ҙур, ауыр нәмәне цлсәй торған ҡорамал) 2. һалмауыр (ауыр нәмәләрҙе кцтәртец өсөн ҡулланыла)
ВАГОН м 1. вагон; багажный вагон багаж вагоны; жёсткий вагон ҡаты вагон; мягкий вагон йомшаҡ вагон 2. (количество груза) вагон (миҡдар берәмеге, йәғни вагондың һыйҙырышлығы); вагон угля бер вагон күмер 3. перен., прост. бик күп (һүҙ); вагон новостей бик күп хәбәр
ВАГОНЕТКА ж вагонетка, вагонсыҡ (тар рельс буйлап йөк ташый торған асыҡ бәләкәй вагон-арба); шахтная вагонетка шахта вагонеткаһы
ВАГОНЕТОЧНЫЙ, -ая, -ое вагонеткалы; вагонеточный состав вагонеткалы состав
ВАГОНЕТЧИК м вагонетка йөрөтөүсе
ВАГОННИК м вагонсы (вагон эшләц заводының йәки вагон паркының эшсеһе)
ВАГОННЫЙ, -ая, -ое вагон(дар) ...ы; вагонные окна вагон тәҙрәләре
ВАГОНОВОЖАТЫЙ м и ВАГОНОВО-
ЖАТАЯ ж трамвай йөрөтөүсе, трамвайсы
вагоноопрокИдыватель м вагон бу-
шатҡыс
ВАГОНОРЕМОНТНЫЙ, -ая, -ое вагон йүнәтеү ...ы, вагондар йүнәтә торған; вагоноремонтные мастерские вагон йүнәтеү оҫтаханаһы
ВАГОНОСТРОИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое вагондар) ...ы, вагондар эшләү ...ы, вагон(дар) эшләй торған; вагоностроительный завод вагондар эшләү заводы
ВАГОНЧИК м 1. уменьш. от вагон 2. вагонсыҡ, ялан вагоны (яланда эшләцселәргә тәғәйенләнгән кцсмә вагон-өй)
ВАКУУМ
ВАГРАНКА ж; тех. вагранка (суйын һәм төҫлө металдар иретец, шулай уҡ төрлө материалдар яндыра торған шахта мейесе)
ВАГРАНЩИК м вагранкасы (вагранканы хеҙмәтләндерецсе эшсе)
ВАЖНИЧАТЬ несов.; разг. эреләнеү, эре ҡыланыу, кәпәренеү, ҡуҡрайыу; важничать перед друзьями дуҫтар алдында эре ҡыланыу
ВАЖНО 1. нареч. эре, ҡупым; важно держать себя үҙеңде эре тотоу 2. в знач. сказ. мөһим, әһәмиәтле, кәрәк; это очень важно был бик мөһим; это важно было знать быны белеү кәрәк ине
ВАЖНОСТЬ ж: 1. (значительность, значимость ) мөһимлек, әһәмиәтлелек, әһәмиәт; важность вопроса мәсьәләнең мөһимлеге; дела государственной важности дәүләт әһәмиәтендәге эштәр 2. (надменность) тәкәбберлек, эрелек, тәкәббер, эре; напускать на себя важность тәкәббер төҫ алыу ♦ велика важность; эка важность; не велика важность бик иҫ китерлек түгел, иҫең киткән икән иҫке сәкмәнгә
ВАЖНЫЙ, -ая, -ое 1. мөһим, әһәмиәтле, кәрәкле; важный вопрос мөһим мәсьәлә; важное открытие әһәмиәтле асыш 2. разг. ҙур, ҙур дәрәжәле; важная персона ҙур дәрәжәле кеше; важное лицо ҙур кеше 3. эре, тәкәббер, ғорур; важный вид эре ҡиәфәт 4. прост. (хороший по качеству, отличный) яҡшы, һәйбәт, яҡшы сифатлы
ВАЗА ж ваза, һауыт; ваза для цветов сәскә вазаһы
ВАЗЕЛИН м вазелин; технический вазелин техник вазелин
ВАЗЕЛИНОВЫЙ, -ая, -ое вазелин, вазелин ...ы, вазелинлы, вазелин ҡушылған; вазелиновое производство вазелин етештереү; вазелиновое мыло вазелинлы һабын
ВАЗОН м вазон, гөл һауыты
ВАЗОЧКА ж; уменьш. от ваза
вАйя ж; бот. вайя (абаға япрағы)
ВАКАНСИЯ ж вакансия, буш урын (учреждение штатындағы, уҡыу йортондағы һ. б. буш урын); у нас есть вакансия беҙҙә вакансия бар
ВАКАНТНЫЙ, -ая, -ое вакант(лы), буш; вакантное место буш урын; вакантная должность вакантлы вазифа
ВАКСА ж вакса (аяҡ кейеме кремы)
ВАКСИТЬ несов. что; разг. ваксалау, майлау; ваксить сапоги итектәрҙе ваксалау
ВАКУОЛИ мн. (ед. вакуоля ж); физиол. вакуоли (хайуан һәм цҫемлек кцҙәнәктәрендә кескәй шар формаһындағы аш һеңдерец һәм бцлеп сығарыу ҡыуыҡсаһы)
ВАКУУМ м; физ., тех. вакуум, бушлыҡ (бөтәш һауыт эсендәге баҫымы һауаныҡынан тцбән газ )
119
ВА-БАНК нареч. ва-банк, тотош аҡса (кәрт уйынындағы банкыла тотолған бөтә аҡса); играть ва-банк тотош аҡсаға уйнау ♦ идти ва-банк тәүәккәл (ҡыйыу) эш итеү, тәүәккәлләү
ВАБИК м; охот. вабик (ҡоштарҙы алдап саҡырыу өсөн ҡулланылған махсус һыҙғыртҡыс йәки шаҡылдауыҡ)
ВАБИЛЬЩИК м; охот. вабильщик (ҡоштарҙы алдатҡыс менән саҡырыусы)
ВАБИТЬ несов. кого; охот. һыҙғыртҡыс менән саҡырыу (ҡоштарҙы һыҙғыртҡыс, шаҡылдауыҡ менән алдап саҡырыу)
ВАВИЛОНСКИЙ: вавилонское столпотво-
рение мәхшәр, ҡиәмәт көнө
ВАГА ж 1. тех., уст. вага, ҙур үлсәү (бик ҙур, ауыр нәмәне цлсәй торған ҡорамал) 2. һалмауыр (ауыр нәмәләрҙе кцтәртец өсөн ҡулланыла)
ВАГОН м 1. вагон; багажный вагон багаж вагоны; жёсткий вагон ҡаты вагон; мягкий вагон йомшаҡ вагон 2. (количество груза) вагон (миҡдар берәмеге, йәғни вагондың һыйҙырышлығы); вагон угля бер вагон күмер 3. перен., прост. бик күп (һүҙ); вагон новостей бик күп хәбәр
ВАГОНЕТКА ж вагонетка, вагонсыҡ (тар рельс буйлап йөк ташый торған асыҡ бәләкәй вагон-арба); шахтная вагонетка шахта вагонеткаһы
ВАГОНЕТОЧНЫЙ, -ая, -ое вагонеткалы; вагонеточный состав вагонеткалы состав
ВАГОНЕТЧИК м вагонетка йөрөтөүсе
ВАГОННИК м вагонсы (вагон эшләц заводының йәки вагон паркының эшсеһе)
ВАГОННЫЙ, -ая, -ое вагон(дар) ...ы; вагонные окна вагон тәҙрәләре
ВАГОНОВОЖАТЫЙ м и ВАГОНОВО-
ЖАТАЯ ж трамвай йөрөтөүсе, трамвайсы
вагоноопрокИдыватель м вагон бу-
шатҡыс
ВАГОНОРЕМОНТНЫЙ, -ая, -ое вагон йүнәтеү ...ы, вагондар йүнәтә торған; вагоноремонтные мастерские вагон йүнәтеү оҫтаханаһы
ВАГОНОСТРОИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое вагондар) ...ы, вагондар эшләү ...ы, вагон(дар) эшләй торған; вагоностроительный завод вагондар эшләү заводы
ВАГОНЧИК м 1. уменьш. от вагон 2. вагонсыҡ, ялан вагоны (яланда эшләцселәргә тәғәйенләнгән кцсмә вагон-өй)
ВАКУУМ
ВАГРАНКА ж; тех. вагранка (суйын һәм төҫлө металдар иретец, шулай уҡ төрлө материалдар яндыра торған шахта мейесе)
ВАГРАНЩИК м вагранкасы (вагранканы хеҙмәтләндерецсе эшсе)
ВАЖНИЧАТЬ несов.; разг. эреләнеү, эре ҡыланыу, кәпәренеү, ҡуҡрайыу; важничать перед друзьями дуҫтар алдында эре ҡыланыу
ВАЖНО 1. нареч. эре, ҡупым; важно держать себя үҙеңде эре тотоу 2. в знач. сказ. мөһим, әһәмиәтле, кәрәк; это очень важно был бик мөһим; это важно было знать быны белеү кәрәк ине
ВАЖНОСТЬ ж: 1. (значительность, значимость ) мөһимлек, әһәмиәтлелек, әһәмиәт; важность вопроса мәсьәләнең мөһимлеге; дела государственной важности дәүләт әһәмиәтендәге эштәр 2. (надменность) тәкәбберлек, эрелек, тәкәббер, эре; напускать на себя важность тәкәббер төҫ алыу ♦ велика важность; эка важность; не велика важность бик иҫ китерлек түгел, иҫең киткән икән иҫке сәкмәнгә
ВАЖНЫЙ, -ая, -ое 1. мөһим, әһәмиәтле, кәрәкле; важный вопрос мөһим мәсьәлә; важное открытие әһәмиәтле асыш 2. разг. ҙур, ҙур дәрәжәле; важная персона ҙур дәрәжәле кеше; важное лицо ҙур кеше 3. эре, тәкәббер, ғорур; важный вид эре ҡиәфәт 4. прост. (хороший по качеству, отличный) яҡшы, һәйбәт, яҡшы сифатлы
ВАЗА ж ваза, һауыт; ваза для цветов сәскә вазаһы
ВАЗЕЛИН м вазелин; технический вазелин техник вазелин
ВАЗЕЛИНОВЫЙ, -ая, -ое вазелин, вазелин ...ы, вазелинлы, вазелин ҡушылған; вазелиновое производство вазелин етештереү; вазелиновое мыло вазелинлы һабын
ВАЗОН м вазон, гөл һауыты
ВАЗОЧКА ж; уменьш. от ваза
вАйя ж; бот. вайя (абаға япрағы)
ВАКАНСИЯ ж вакансия, буш урын (учреждение штатындағы, уҡыу йортондағы һ. б. буш урын); у нас есть вакансия беҙҙә вакансия бар
ВАКАНТНЫЙ, -ая, -ое вакант(лы), буш; вакантное место буш урын; вакантная должность вакантлы вазифа
ВАКСА ж вакса (аяҡ кейеме кремы)
ВАКСИТЬ несов. что; разг. ваксалау, майлау; ваксить сапоги итектәрҙе ваксалау
ВАКУОЛИ мн. (ед. вакуоля ж); физиол. вакуоли (хайуан һәм цҫемлек кцҙәнәктәрендә кескәй шар формаһындағы аш һеңдерец һәм бцлеп сығарыу ҡыуыҡсаһы)
ВАКУУМ м; физ., тех. вакуум, бушлыҡ (бөтәш һауыт эсендәге баҫымы һауаныҡынан тцбән газ )
119