Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 124 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ВБИВАТЬ
китеү); вбежать по лестнице баҫҡыстан йүгереп менеү
ВБИВАТЬ несов. см. вбить
ВБИРАТЬ несов. см. вобрать
ВБИТЬ сов. что ҡағыу, һуғып (ҡағып) индереү; вбить гвоздь в стену стенаға ҡаҙау ҡағыу ♦ вбить в голову тылҡыу, башҡа (мейегә) һеңдереү; вбить себе в голову үҙеңдең фекереңдән ҡайтмау, үҙеңдең һүҙеңде бирмәү
ВБЛИЗИ нареч. и предлог 1. нареч. яҡында; его уже не было вблизи ул яҡында юҡ ине инде 2. предлог с род. п. янында, эргәһендә; вблизи реки йылға эргәһендә
ВБОК нареч. бер яҡ ситкә, бер яҡҡа, ҡабырғаға; смотреть вбок бер яҡ ситкә ҡарау
ВБРАСЫВАТЬ несов. см. вбросить
ВБРАСЫВАТЬСЯ несов. страд. от вбрасывать
ВБРОД нареч. кисеп; перейти реку вброд йылғаны кисеп сығыу
ВБРОСИТЬ сов. что эскә төшөрөү (ташлап ебәреү, ырғытыу); вбросить мяч в окно тупты тәҙрәнән эскә ырғытыу
ВБУХАТЬ сов. что; прост. ҡапыл күп итеп һалыу, күп итеп ҡойоу, ауҙарыу; вбухать всю муку в ящик бөтә ондо йәшниккә ҡапыл ауҙарыу
ВВАЛИВАТЬ несов. см. ввалить
ВВАЛИВАТЬСЯ несов. 1. см. ввалиться 2. страд. от вваливать
ВВАЛИВШИЙСЯ, -аяся, -ееся 1. прич. от ввалиться 2. прил. эскә батҡан, өңрәйгән, соҡорайған; ввалившиеся щёки эскә батҡан яңаҡтар
ВВАЛИТЬ сов. 1. кого-что (эскә) ауҙарыу (өйөү, түгеү, ташлау); ввалить рыбу в лодку балыҡты кәмәгә ауҙарыу 2. прост. (войти, вбежать толпой) күмәкләп килеп тулыу, килеп инеү; толпа ввалила во двор күмәк кешеләр ишек алдына килеп тулды
ВВАЛИТЬСЯ сов. 1. во что; разг. (упасть) йығылып төшөү, ҡолау; ввалиться в яму соҡорға йығылып төшөү 2. (стать впалым) эскә батыу, өңөлөү, өңрәйеү, соҡорайыу; у больного ввалились щёки ауырыуҙың яңаҡтары эскә батҡан; глаза ввалились күҙҙәре өңрәйгән 3. прост. (войти) килеп инеү, килеп тулыу; толпа ввалилась в коридор бер төркөм халыҡ коридорға килеп тулды
ВВЕДЕНИЕ с 1. см. ввести — вводить; введение системы всеобщего обучения дөйөм белем биреү системаһын индереү; введение войск ғәскәр индереү 2. (вступительная часть) инеш, инеш һүҙ; введение к главе бүлеккә инеш 3. (вступительная часть, представляющая собой раздел науки) инеш; введение в языкознание тел ғилеменә инеш
ВВЕЗТИ сов. кого-что 1. (внутрь) индереү, керетеү; снопы ввезли в сарай көлтәләрҙе һарайға индерҙеләр; ввезти товары из-за гра
124
ницы сит илдән тауар индереү 2. (наверх) мендереү, мендереп ҡуйыу, алып менеү, күтәреү; ввезти на гору тауға мендереп ҡуйыу
ВВЕК нареч. 1. разг. (при глаголе с отрицанием ) ғүмергә, ғүмерҙә лә, (һис) бер ваҡытта ла, һис (бер) ҡасан да; ввек этого не забуду ғүмергә быны онотмам 2. уст. (всегда) һәр ваҡытта, мәңге; богиня красоты прекрасна будет ввек матурлыҡ аллаһы һәр ваҡытта ла гүзәл булыр
ВВЕРГАТЬ несов. см. ввергнуть
ВВЕРГАТЬСЯ несов. 1. см. ввергнуться 2. страд. от ввергать
ввергнуть сов. кого-что 1. уст. (с силой поместить куда-л.) ябыу, ҡамау, бикләү; ввергнуть в темницу ҡараңғы зинданға ябыу 2. дусар итеү, төшөрөү; ввергнуть в отчаяние өмөтһөҙлөккә төшөрөү, өмөтһөҙлөккә дусар итеү
ввергнуться сов. ябылыу, ҡамалыу, бикләнеү
ВВЕРЕННЫЙ, -ая, -ое прич. и прил. ышанып тапшырылған; вверенное вам учреждение һеҙгә ышанып тапшырылған учреждение
ВВЕРИТЬ сов. кого-что, кому-чему ышанып тапшырыу, ышанып әйтеү (һөйләү, уртаҡлашыу, ҡарамағына тапшырыу, биреү); вверить свою судьбу кому-л. кемгәлер үҙеңдең яҙмышыңды ышанып тапшырыу; вверить тайну ышанып, сер уртаҡлашыу
ввериться сов. кому-чему ышаныу, үҙен ышанып тапшырыу; ввериться доктору докторға ышаныу
ВВЕРНУТЬ сов. что 1. бороу, бороп индереү; ввернуть электрическую лампочку в патрон электр лампочкаһын патронға бороу 2. разг. ҡыҫтырып ебәреү, ҡатыштырыу, ҡушыу (һцҙ, иҫкәрмә һ.б.); ввернуть словечко һүҙ ҡыҫтырып ебәреү, һүҙгә ҡушылыу
ВВЕРНУТЬСЯ сов. боролоу, боролоп инеү; винт хорошо ввернулся винт яҡшы боролдо
ВВЕРСТАТЬ сов. что; полигр. наборға ҡушымта индереү
ВВЁРСТЫВАТЬ несов. см. вверстать
ВВЕРХ нареч. 1. өҫкә, өҫкә табан, юғарыға; подняться вверх юғарыға күтәрелеү; смотреть вверх өҫкә ҡарау 2. (к истоку реки) үргә, үренә табан; плыть вверх по реке йылға үренә табан йөҙөү ♦ вверх дном (ногами) аҫты-өҫкә, баш түбән; руки вверх! ҡулдарыңды күтәр!
ВВЕРХУ нареч. өҫтә, юғарыла, үрҙә
ВВЕРЯТЬ несов. см. вверить
ВВЕРЯТЬСЯ несов. 1. см. ввериться
2. страд. от вверять
ВВЕСТИ сов. 1. кого-что индереү, керетеү, индереп (керетеп) ебәреү; ввести войска в город ҡалаға ғәскәр индереү 2. кого-что (включить в состав) индереү, теркәү; ввести в состав комиссии комиссия составына индереү 3. что (влить, впустить) индереү, ебәреү; ввести
китеү); вбежать по лестнице баҫҡыстан йүгереп менеү
ВБИВАТЬ несов. см. вбить
ВБИРАТЬ несов. см. вобрать
ВБИТЬ сов. что ҡағыу, һуғып (ҡағып) индереү; вбить гвоздь в стену стенаға ҡаҙау ҡағыу ♦ вбить в голову тылҡыу, башҡа (мейегә) һеңдереү; вбить себе в голову үҙеңдең фекереңдән ҡайтмау, үҙеңдең һүҙеңде бирмәү
ВБЛИЗИ нареч. и предлог 1. нареч. яҡында; его уже не было вблизи ул яҡында юҡ ине инде 2. предлог с род. п. янында, эргәһендә; вблизи реки йылға эргәһендә
ВБОК нареч. бер яҡ ситкә, бер яҡҡа, ҡабырғаға; смотреть вбок бер яҡ ситкә ҡарау
ВБРАСЫВАТЬ несов. см. вбросить
ВБРАСЫВАТЬСЯ несов. страд. от вбрасывать
ВБРОД нареч. кисеп; перейти реку вброд йылғаны кисеп сығыу
ВБРОСИТЬ сов. что эскә төшөрөү (ташлап ебәреү, ырғытыу); вбросить мяч в окно тупты тәҙрәнән эскә ырғытыу
ВБУХАТЬ сов. что; прост. ҡапыл күп итеп һалыу, күп итеп ҡойоу, ауҙарыу; вбухать всю муку в ящик бөтә ондо йәшниккә ҡапыл ауҙарыу
ВВАЛИВАТЬ несов. см. ввалить
ВВАЛИВАТЬСЯ несов. 1. см. ввалиться 2. страд. от вваливать
ВВАЛИВШИЙСЯ, -аяся, -ееся 1. прич. от ввалиться 2. прил. эскә батҡан, өңрәйгән, соҡорайған; ввалившиеся щёки эскә батҡан яңаҡтар
ВВАЛИТЬ сов. 1. кого-что (эскә) ауҙарыу (өйөү, түгеү, ташлау); ввалить рыбу в лодку балыҡты кәмәгә ауҙарыу 2. прост. (войти, вбежать толпой) күмәкләп килеп тулыу, килеп инеү; толпа ввалила во двор күмәк кешеләр ишек алдына килеп тулды
ВВАЛИТЬСЯ сов. 1. во что; разг. (упасть) йығылып төшөү, ҡолау; ввалиться в яму соҡорға йығылып төшөү 2. (стать впалым) эскә батыу, өңөлөү, өңрәйеү, соҡорайыу; у больного ввалились щёки ауырыуҙың яңаҡтары эскә батҡан; глаза ввалились күҙҙәре өңрәйгән 3. прост. (войти) килеп инеү, килеп тулыу; толпа ввалилась в коридор бер төркөм халыҡ коридорға килеп тулды
ВВЕДЕНИЕ с 1. см. ввести — вводить; введение системы всеобщего обучения дөйөм белем биреү системаһын индереү; введение войск ғәскәр индереү 2. (вступительная часть) инеш, инеш һүҙ; введение к главе бүлеккә инеш 3. (вступительная часть, представляющая собой раздел науки) инеш; введение в языкознание тел ғилеменә инеш
ВВЕЗТИ сов. кого-что 1. (внутрь) индереү, керетеү; снопы ввезли в сарай көлтәләрҙе һарайға индерҙеләр; ввезти товары из-за гра
124
ницы сит илдән тауар индереү 2. (наверх) мендереү, мендереп ҡуйыу, алып менеү, күтәреү; ввезти на гору тауға мендереп ҡуйыу
ВВЕК нареч. 1. разг. (при глаголе с отрицанием ) ғүмергә, ғүмерҙә лә, (һис) бер ваҡытта ла, һис (бер) ҡасан да; ввек этого не забуду ғүмергә быны онотмам 2. уст. (всегда) һәр ваҡытта, мәңге; богиня красоты прекрасна будет ввек матурлыҡ аллаһы һәр ваҡытта ла гүзәл булыр
ВВЕРГАТЬ несов. см. ввергнуть
ВВЕРГАТЬСЯ несов. 1. см. ввергнуться 2. страд. от ввергать
ввергнуть сов. кого-что 1. уст. (с силой поместить куда-л.) ябыу, ҡамау, бикләү; ввергнуть в темницу ҡараңғы зинданға ябыу 2. дусар итеү, төшөрөү; ввергнуть в отчаяние өмөтһөҙлөккә төшөрөү, өмөтһөҙлөккә дусар итеү
ввергнуться сов. ябылыу, ҡамалыу, бикләнеү
ВВЕРЕННЫЙ, -ая, -ое прич. и прил. ышанып тапшырылған; вверенное вам учреждение һеҙгә ышанып тапшырылған учреждение
ВВЕРИТЬ сов. кого-что, кому-чему ышанып тапшырыу, ышанып әйтеү (һөйләү, уртаҡлашыу, ҡарамағына тапшырыу, биреү); вверить свою судьбу кому-л. кемгәлер үҙеңдең яҙмышыңды ышанып тапшырыу; вверить тайну ышанып, сер уртаҡлашыу
ввериться сов. кому-чему ышаныу, үҙен ышанып тапшырыу; ввериться доктору докторға ышаныу
ВВЕРНУТЬ сов. что 1. бороу, бороп индереү; ввернуть электрическую лампочку в патрон электр лампочкаһын патронға бороу 2. разг. ҡыҫтырып ебәреү, ҡатыштырыу, ҡушыу (һцҙ, иҫкәрмә һ.б.); ввернуть словечко һүҙ ҡыҫтырып ебәреү, һүҙгә ҡушылыу
ВВЕРНУТЬСЯ сов. боролоу, боролоп инеү; винт хорошо ввернулся винт яҡшы боролдо
ВВЕРСТАТЬ сов. что; полигр. наборға ҡушымта индереү
ВВЁРСТЫВАТЬ несов. см. вверстать
ВВЕРХ нареч. 1. өҫкә, өҫкә табан, юғарыға; подняться вверх юғарыға күтәрелеү; смотреть вверх өҫкә ҡарау 2. (к истоку реки) үргә, үренә табан; плыть вверх по реке йылға үренә табан йөҙөү ♦ вверх дном (ногами) аҫты-өҫкә, баш түбән; руки вверх! ҡулдарыңды күтәр!
ВВЕРХУ нареч. өҫтә, юғарыла, үрҙә
ВВЕРЯТЬ несов. см. вверить
ВВЕРЯТЬСЯ несов. 1. см. ввериться
2. страд. от вверять
ВВЕСТИ сов. 1. кого-что индереү, керетеү, индереп (керетеп) ебәреү; ввести войска в город ҡалаға ғәскәр индереү 2. кого-что (включить в состав) индереү, теркәү; ввести в состав комиссии комиссия составына индереү 3. что (влить, впустить) индереү, ебәреү; ввести