Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 125 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ВГРЫЗАТЬСЯ
глюкозу в вену венаға глюкоза ебәреү 4. кого-что (вовлечь) бутау, яңылыштырыу, аҙаштырыу; ввести в заблуждение яңылыштырыу, бутау 5. что (установить) индереү; ввести новые методы яңы ысул(дар) индереү; ввести новые порядки яңы тәртип индереү 6. (в сочет. с сущ. и предлогом “в”) индереп ебәреү, килтереү, эшләй башлатыу, сафҡа индереү, файҙаланыуға тапшырыу; ввести в бой һуғышҡа индереү; ввести в эксплуатацию файҙаланыуға тапшырыу; ввести в действие хәрәкәткә килтереү, эшләй башлатыу; ввести в оборот әйләнешкә индереп ебәреү; ввести в употребление ҡулланыуға индереп ебәреү ♦ ввести во владение рәсми рәүештә милеккә әйләндереү; ввести в дом таныштырыу; ввести в курс дела (в суть вопроса) эштең айышына (асылына) төшөндөрөү
ВНЕСТИСЬ сов. безл. (войти в употребление ) индерелеү, инеп китеү; ввелось в обычай йолаға инеп китте
ВВИДУ предлог с род. п. (по причине чего -л.) сәбәпле, арҡаһында, айҡанлы, -ға/-гә күрә, -ғанлыҡтан/-гәнлектән; ввиду болезни ауырыу булыу сәбәпле; ввиду недостатка времени ваҡыт етмәгәнлектән
ВВИНТИТЬ сов. что бороп индереү; ввинтить шуруп шөрөп бороп индереү
ВВИНТИТЬСЯ сов. что бороп индерелеү, боролоу
ВВИНЧИВАТЬ несов. см. ввинтить
ВВИНЧИВАТЬСЯ несов. 1. см. ввинтиться 2. страд. от ввинчивать
ВВИТЬ сов. что ҡушып үреү (ишеү); ввить ленту в венок венокка таҫма ҡушып үреү
ВВОД м 1. см. ввести — вводить; ввод войск ғәскәр индереү; ввод в действие новых предприятий яңы предприятиеларҙы сафҡа индереү 2. тех. (место) индереү урыны
ВВОДИТЬ несов. см. ввести
ВВОДИТЬСЯ несов. 1. см. ввестись 2. страд. от вводить
ВВОДНЫЙ и ВВОДНОЙ, -ая, -ое 1. индереү ...ы, керетеү ...ы; вводное отверстие керетеү тишеге 2. (вступительный) инеш; вводная лекция инеш лекция 3. (вставной) өҫтәмә; вводный образ өҫтәмә образ ♦ вводное слово грам. инеш һүҙ; вводное предложение грам. инеш һөйләм
ВВОЗ м 1. см. ввезти; ввоз товаров тауар индереү 2. импорт, индерелгән тауар; ввоз хлеба икмәк импорты
ВВОЗИТЬ несов. см. ввезти
ВВОЗИТЬСЯ несов. страд. от ввозить
ВВОЗНЫЙ и ВВОЗНОЙ, -ая, -ое 1. ситтән индерелгән; ввозный товар ситтән индерелгән тауар 2. (взимаемый за ввоз) ситтән индереү ...ы; ввозная пошлина ситтән индереү пошлинаһы
ВВОЛАКИВАТЬ несов. см. вволочь
ВВОЛАКИВАТЬСЯ несов. страд. от вволакивать
ВВОЛОЧЬ сов. кого-что; прост. һөйрәү, һөйрәп индереү, тартыу, тартып индереү; вволочь брёвна в сарай бүрәнәләрҙе һарайға һөйрәп индереү
ввОлю нареч.; разг. туйғанса, теләгәнсә, теләгән тиклем (саҡлы); вволю наесться туйғансы ашау; вволю играть теләгәнсә уйнау; отдохнуть вволю теләгәнсә ял итеү
ВВОСЬМЕРО нареч. һигеҙ тапҡыр (мәртәбә); ввосьмеро больше һигеҙ тапҡыр артығыраҡ (күп)
ВВОСЬМЕРОМ нареч. һигеҙ кеше бергә; мы ввосьмером беҙ һигеҙебеҙ бергә
В-ВОСЬМЫХ вводн. сл. һигеҙенсенән
ВВЫСЬ нареч. юғарыға, үргә, өҫкә; самолёт быстро поднялся ввысь самолёт бик тиҙ юғарыға күтәрелде
ВВЯЗАТЬ сов. 1. что (вплести вязанием) ҡушып бәйләү (ҡуша бәйләү), бәйләп ҡушыу; ввязать пятку в чулок үксәне ойоҡҡа бәйләп ҡушыу 2. кого; перен., разг. (вовлечь, впутать) бутау, ҡатнаштырыу, ылыҡтырыу, ҡыҫтырыу; ввязать в неприятную историю кого-л. кемделер насар эшкә ылыҡтырыу
ВВЯЗАТЬСЯ сов.; разг. ҡыҫылыу, ҡатнашыу, ҡатнашып китеү, ҡыҫылып китеү, тығылыу; ввязаться в чужой разговор сит кеше һүҙенә ҡыҫылыу; полк ввязался в бой полк һуғышҡа ҡатнашып китте
ВВЯЗКА ж; разг. см. ввязать
ВВЯЗЫВАНИЕ с см. ввязывать
ВВЯЗЫВАТЬ несов. см. ввязать
ВВЯЗЫВАТЬСЯ несов. 1. см. ввязаться 2. страд. от ввязывать
ВГИБ м бөгөү, бөгөм, бөгөлөш, бөгөлмә
ВГИБАТЬ несов. см. вогнуть
ВГИБАТЬСЯ несов. 1. см. вогнуться
2. страд. от вгибать
ВГЛУБЬ нареч. и предлог 1. нареч. эскә, эскә табан, тәрәнгә; продвигаться вглубь эскә табан үтеү 2. предлог с род. п. эсенә, төпкөлөнә; вглубь страны илдең төпкөлөнә
вглядеться сов. в кого-что текләп (текәлеп, ентекләп) ҡарау; вглядеться в темноту ҡараңғыға текләп ҡарау
ВГЛЯДЫВАТЬСЯ несов. см. вглядеться
ВГНЕЗДИТЬСЯ сов. (вселиться, укорениться ) урынлашыу, төпләнеү, тамыр йәйеү
ВГОНЯТЬ несов. см. вогнать
ВГОНЯТЬСЯ несов. страд. от вгонять
ВГОРЯЧАХ нареч.; разг. ҡыҙыулыҡ менән, ҡыҙып китеп, ҡыҙып, ярһып; вгорячах высказаться ҡыҙыулыҡ менән әйтеп ташлау
ВГРЫЗАТЬСЯ несов. в кого-что; разг. (вцепляться зубами) тештәрҙе батырыу, тештәр менән эләктереү
125
глюкозу в вену венаға глюкоза ебәреү 4. кого-что (вовлечь) бутау, яңылыштырыу, аҙаштырыу; ввести в заблуждение яңылыштырыу, бутау 5. что (установить) индереү; ввести новые методы яңы ысул(дар) индереү; ввести новые порядки яңы тәртип индереү 6. (в сочет. с сущ. и предлогом “в”) индереп ебәреү, килтереү, эшләй башлатыу, сафҡа индереү, файҙаланыуға тапшырыу; ввести в бой һуғышҡа индереү; ввести в эксплуатацию файҙаланыуға тапшырыу; ввести в действие хәрәкәткә килтереү, эшләй башлатыу; ввести в оборот әйләнешкә индереп ебәреү; ввести в употребление ҡулланыуға индереп ебәреү ♦ ввести во владение рәсми рәүештә милеккә әйләндереү; ввести в дом таныштырыу; ввести в курс дела (в суть вопроса) эштең айышына (асылына) төшөндөрөү
ВНЕСТИСЬ сов. безл. (войти в употребление ) индерелеү, инеп китеү; ввелось в обычай йолаға инеп китте
ВВИДУ предлог с род. п. (по причине чего -л.) сәбәпле, арҡаһында, айҡанлы, -ға/-гә күрә, -ғанлыҡтан/-гәнлектән; ввиду болезни ауырыу булыу сәбәпле; ввиду недостатка времени ваҡыт етмәгәнлектән
ВВИНТИТЬ сов. что бороп индереү; ввинтить шуруп шөрөп бороп индереү
ВВИНТИТЬСЯ сов. что бороп индерелеү, боролоу
ВВИНЧИВАТЬ несов. см. ввинтить
ВВИНЧИВАТЬСЯ несов. 1. см. ввинтиться 2. страд. от ввинчивать
ВВИТЬ сов. что ҡушып үреү (ишеү); ввить ленту в венок венокка таҫма ҡушып үреү
ВВОД м 1. см. ввести — вводить; ввод войск ғәскәр индереү; ввод в действие новых предприятий яңы предприятиеларҙы сафҡа индереү 2. тех. (место) индереү урыны
ВВОДИТЬ несов. см. ввести
ВВОДИТЬСЯ несов. 1. см. ввестись 2. страд. от вводить
ВВОДНЫЙ и ВВОДНОЙ, -ая, -ое 1. индереү ...ы, керетеү ...ы; вводное отверстие керетеү тишеге 2. (вступительный) инеш; вводная лекция инеш лекция 3. (вставной) өҫтәмә; вводный образ өҫтәмә образ ♦ вводное слово грам. инеш һүҙ; вводное предложение грам. инеш һөйләм
ВВОЗ м 1. см. ввезти; ввоз товаров тауар индереү 2. импорт, индерелгән тауар; ввоз хлеба икмәк импорты
ВВОЗИТЬ несов. см. ввезти
ВВОЗИТЬСЯ несов. страд. от ввозить
ВВОЗНЫЙ и ВВОЗНОЙ, -ая, -ое 1. ситтән индерелгән; ввозный товар ситтән индерелгән тауар 2. (взимаемый за ввоз) ситтән индереү ...ы; ввозная пошлина ситтән индереү пошлинаһы
ВВОЛАКИВАТЬ несов. см. вволочь
ВВОЛАКИВАТЬСЯ несов. страд. от вволакивать
ВВОЛОЧЬ сов. кого-что; прост. һөйрәү, һөйрәп индереү, тартыу, тартып индереү; вволочь брёвна в сарай бүрәнәләрҙе һарайға һөйрәп индереү
ввОлю нареч.; разг. туйғанса, теләгәнсә, теләгән тиклем (саҡлы); вволю наесться туйғансы ашау; вволю играть теләгәнсә уйнау; отдохнуть вволю теләгәнсә ял итеү
ВВОСЬМЕРО нареч. һигеҙ тапҡыр (мәртәбә); ввосьмеро больше һигеҙ тапҡыр артығыраҡ (күп)
ВВОСЬМЕРОМ нареч. һигеҙ кеше бергә; мы ввосьмером беҙ һигеҙебеҙ бергә
В-ВОСЬМЫХ вводн. сл. һигеҙенсенән
ВВЫСЬ нареч. юғарыға, үргә, өҫкә; самолёт быстро поднялся ввысь самолёт бик тиҙ юғарыға күтәрелде
ВВЯЗАТЬ сов. 1. что (вплести вязанием) ҡушып бәйләү (ҡуша бәйләү), бәйләп ҡушыу; ввязать пятку в чулок үксәне ойоҡҡа бәйләп ҡушыу 2. кого; перен., разг. (вовлечь, впутать) бутау, ҡатнаштырыу, ылыҡтырыу, ҡыҫтырыу; ввязать в неприятную историю кого-л. кемделер насар эшкә ылыҡтырыу
ВВЯЗАТЬСЯ сов.; разг. ҡыҫылыу, ҡатнашыу, ҡатнашып китеү, ҡыҫылып китеү, тығылыу; ввязаться в чужой разговор сит кеше һүҙенә ҡыҫылыу; полк ввязался в бой полк һуғышҡа ҡатнашып китте
ВВЯЗКА ж; разг. см. ввязать
ВВЯЗЫВАНИЕ с см. ввязывать
ВВЯЗЫВАТЬ несов. см. ввязать
ВВЯЗЫВАТЬСЯ несов. 1. см. ввязаться 2. страд. от ввязывать
ВГИБ м бөгөү, бөгөм, бөгөлөш, бөгөлмә
ВГИБАТЬ несов. см. вогнуть
ВГИБАТЬСЯ несов. 1. см. вогнуться
2. страд. от вгибать
ВГЛУБЬ нареч. и предлог 1. нареч. эскә, эскә табан, тәрәнгә; продвигаться вглубь эскә табан үтеү 2. предлог с род. п. эсенә, төпкөлөнә; вглубь страны илдең төпкөлөнә
вглядеться сов. в кого-что текләп (текәлеп, ентекләп) ҡарау; вглядеться в темноту ҡараңғыға текләп ҡарау
ВГЛЯДЫВАТЬСЯ несов. см. вглядеться
ВГНЕЗДИТЬСЯ сов. (вселиться, укорениться ) урынлашыу, төпләнеү, тамыр йәйеү
ВГОНЯТЬ несов. см. вогнать
ВГОНЯТЬСЯ несов. страд. от вгонять
ВГОРЯЧАХ нареч.; разг. ҡыҙыулыҡ менән, ҡыҙып китеп, ҡыҙып, ярһып; вгорячах высказаться ҡыҙыулыҡ менән әйтеп ташлау
ВГРЫЗАТЬСЯ несов. в кого-что; разг. (вцепляться зубами) тештәрҙе батырыу, тештәр менән эләктереү
125