Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 130 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ВЕЛИЧАВЫЙ
ВЕЛИЧАВЫЙ, -ая, -ое мөһабәт, олпатлы, тантаналы, мәғрур; величавая мелодия тантаналы мелодия; величавая поступь мөһабәт аҙым; величавые горы мәғрур тауҙар
ВЕЛИЧАЛЬНЫЙ, -ая, -ое (уважаемый, почтительный , прославляемый) ихтирамлы, хөр-мәтләү(се), данлаусы; величальный обряд хөрмәтләү йолаһы; величальная песня данлаусы йыр
ВЕЛИЧАТЬ несов. 1. кого-что, кем-чем хөрмәтләп (ихтирам менән) атау (исемләү), ололап әйтеү; величать профессором профессор тип атау; величать по батюшке атаһының исеме менән ололап әйтеү 2. кого (чествовать песнями) хөрмәтләп йырлау, арнап йырлау; величать наречённых йәрәшелгәндәрҙе хөрмәтләп йырлау
ВЕЛИЧЕСТВЕННОСТЬ ж мөһабәтлек, бөйөклөк; величественность здания йорттоң мөһабәтлеге
ВЕЛИЧЕСТВЕННЫЙ, -ая, -ое мөһабәт, бөйөк; величественный вид мөһабәт күренеш
ВЕЛИЧЕСТВО с; уст. ғали йәнәптәре
ВЕЛИЧИЕ с бөйөклөк, ололоҡ, ҙурлыҡ; величие подвига батырлыҡтың бөйөклөгө ♦ во всём (своём) величии үҙенең бөтә матурлығында (күркәмлегендә); с высоты своего величия үҙ бейеклегенән, өҫтөнлөк менән
ВЕЛИЧИНА ж 1. (размер, объём) күләм, ҙурлыҡ; величина комнаты бүлмәнең ҙурлығы; измерить величину чего-л. нимәнеңдер ҙурлығын үлсәү 2. мат., физ. дәүмәл, ҙурлыҡ; бесконечно малая величина сикһеҙ бәләкәй дәүмәл; неизвестная величина билдәһеҙ дәүмәл; постоянная величина даими дәүмәл, үҙгәрмәүсән дәүмәл 3. перен. (о человеке) атаҡлы (күренекле) кеше; он крупная величина в науке ул фәндә күренекле кеше
ВЕЛОГОНКА ж велосипед ярышы; весенние велогонки яҙғы велосипед ярышы
ВЕЛОГОНЩИК м велосипедта ярышыусы
ВЕЛОДРОМ м велодром (велосипедта ярышыу майҙаны)
ВЕЛОЗАВОД м велосипед заводы
ВЕЛОСИПЕД м велосипед
ВЕЛОСИПЕДИСТ м и ВЕЛОСИПЕДИСТКА ж велосипедсы
ВЕЛОСИПЕДНЫЙ, -ая, -ое велосипед ...ы; велосипедные гонки велосипед ярыштары
ВЕЛЬБОТ м; мор. вельбот (ишкәкле һәм елкәнле ҙур оҙон кәмә)
ВЕЛЬВЕТ м вельвет (туҡыма)
ВЕЛЬВЕТОВЫЙ, -ая, -ое 1. вельвет ...ы, вельвет; вельветовое производство вельвет етештереү 2. вельвет, вельветтан тегелгән; вельветовый костюм вельвет костюм
ВЕЛЬМОЖА м 1. уст. вельможа (атаҡлы нәҫелдән сыҡҡан бай тцрә) 2. ирон. үҙен әллә кемгә ҡуйған кеше
ВЕЛЬМОЖНЫЙ, -ая, -ое 1. вельможа булған, ҙур түрә булған, вельможа; вельможный боярин вельможа баяр 2. вельможаларға (ҙур түрәләргә) хас; вельможная осанка вельможаларға хас килбәт (ҡиәфәт)
велЮр м велюр (махсус эшкәртелгән буҫтау йәки фетр)
вЕна ж вена, ҡан тамыры (йөрәккә ҡан йөрөтөцсе тамыр); расширение вен мед. веналарҙың) киңәйеүе
ВЕНГЕРКА I ж см. венгры
ВЕНГЕРКА II ж венгерка (бейец һәм уға яҙылған музыка әҫәре)
ВЕНГЕРСКИЙ, -ая, -ое венгр(ҙар) ...ы, Венгрия ...ы; венгерский язык венгр теле
ВЕНГРЫ и уст. ВЕНГЕРЦЫ мн. венгрҙар, мадъярҙар, венгр халҡы, мадъяр халҡы // ед. венгр и венгерец м венгр ир-аты; венгерка ж венгр ҡатын-ҡыҙы
венЕрик м; разг. венерик (венерик ауырыу менән сирләцсе)
ВЕНЕРИЧЕСКИЙ, -ая, -ое мед. венерик; венерические болезни венерик ауырыуҙар
ВЕНЕРОЛОГ м; мед. венеролог (венерик ауырыуҙар врачы)
ВЕНЕРОЛОГИЯ ж; мед. венерология (медицинаның, венерик ауырыуҙарҙы өйрәнец бцлеге)
венЕц м 1. уст., трад.-поэт. венок; терновый венец сәнскеле венок 2. уст. (драгоценный головной убор) таж; царский венец батша тажы 3. церк. венок (йәрәшец йолаһын цтәгәндә башҡа кейҙерелгән венок) 4. разг. (бракосочетание ) никах, никах йолаһы; до венца никахҡа тиклем; после венца никахтан һуң 5. перен. (последняя , высшая ступень) һуңғы (юғары) баҫҡыс; венец творения ижадтың һуңғы баҫҡысы 6. астр. шаңдаҡ; венец вокруг луны ай әйләнәһендәге шаңдаҡ 7. ниргә (бураның бер ҡат бцрәнәһе) ♦ идти под венец уст. кейәүгә сығыу, өйләнешеү
ВЕНЕЦИАНСКИЙ, -ая, -ое Венеция ...ы ♦ венецианское окно өс өлөштән торған ҙур тәҙрә (урта кцҙгәнәге ҙур, ә ике яҡ ситтәгеһе ярым кцҙгәнәктәрҙән тора)
ВЕНЕЧНЫЙ, -ая, -ое 1. таж ...ы; венечные украшения таж биҙәктәре 2. ниргә ...ы (бурала); венечная скоба ниргә атламаһы 3. анат. коро-нар; венечные сосуды коронар тамырҙар
вЕнзель м вензель (исем менән фамилияның йәки ике исемдең баш хәрефтәренең семәрләп бергә яҙылышы) ♦ писать вензеля алпан-толпан баҫып, бәүелеп атлау (иҫерек кеше тураһында)
вЕник м миндек
ВЕНОЗНЫЙ, -ая, -ое вена ...ы; венозная кровь вена ҡаны
ВЕНОК м венок (сәскә йәки япраҡтан тц-ңәрәкләп црелгән бәйләм); лавровый венок лавр веногы
130
ВЕЛИЧАВЫЙ, -ая, -ое мөһабәт, олпатлы, тантаналы, мәғрур; величавая мелодия тантаналы мелодия; величавая поступь мөһабәт аҙым; величавые горы мәғрур тауҙар
ВЕЛИЧАЛЬНЫЙ, -ая, -ое (уважаемый, почтительный , прославляемый) ихтирамлы, хөр-мәтләү(се), данлаусы; величальный обряд хөрмәтләү йолаһы; величальная песня данлаусы йыр
ВЕЛИЧАТЬ несов. 1. кого-что, кем-чем хөрмәтләп (ихтирам менән) атау (исемләү), ололап әйтеү; величать профессором профессор тип атау; величать по батюшке атаһының исеме менән ололап әйтеү 2. кого (чествовать песнями) хөрмәтләп йырлау, арнап йырлау; величать наречённых йәрәшелгәндәрҙе хөрмәтләп йырлау
ВЕЛИЧЕСТВЕННОСТЬ ж мөһабәтлек, бөйөклөк; величественность здания йорттоң мөһабәтлеге
ВЕЛИЧЕСТВЕННЫЙ, -ая, -ое мөһабәт, бөйөк; величественный вид мөһабәт күренеш
ВЕЛИЧЕСТВО с; уст. ғали йәнәптәре
ВЕЛИЧИЕ с бөйөклөк, ололоҡ, ҙурлыҡ; величие подвига батырлыҡтың бөйөклөгө ♦ во всём (своём) величии үҙенең бөтә матурлығында (күркәмлегендә); с высоты своего величия үҙ бейеклегенән, өҫтөнлөк менән
ВЕЛИЧИНА ж 1. (размер, объём) күләм, ҙурлыҡ; величина комнаты бүлмәнең ҙурлығы; измерить величину чего-л. нимәнеңдер ҙурлығын үлсәү 2. мат., физ. дәүмәл, ҙурлыҡ; бесконечно малая величина сикһеҙ бәләкәй дәүмәл; неизвестная величина билдәһеҙ дәүмәл; постоянная величина даими дәүмәл, үҙгәрмәүсән дәүмәл 3. перен. (о человеке) атаҡлы (күренекле) кеше; он крупная величина в науке ул фәндә күренекле кеше
ВЕЛОГОНКА ж велосипед ярышы; весенние велогонки яҙғы велосипед ярышы
ВЕЛОГОНЩИК м велосипедта ярышыусы
ВЕЛОДРОМ м велодром (велосипедта ярышыу майҙаны)
ВЕЛОЗАВОД м велосипед заводы
ВЕЛОСИПЕД м велосипед
ВЕЛОСИПЕДИСТ м и ВЕЛОСИПЕДИСТКА ж велосипедсы
ВЕЛОСИПЕДНЫЙ, -ая, -ое велосипед ...ы; велосипедные гонки велосипед ярыштары
ВЕЛЬБОТ м; мор. вельбот (ишкәкле һәм елкәнле ҙур оҙон кәмә)
ВЕЛЬВЕТ м вельвет (туҡыма)
ВЕЛЬВЕТОВЫЙ, -ая, -ое 1. вельвет ...ы, вельвет; вельветовое производство вельвет етештереү 2. вельвет, вельветтан тегелгән; вельветовый костюм вельвет костюм
ВЕЛЬМОЖА м 1. уст. вельможа (атаҡлы нәҫелдән сыҡҡан бай тцрә) 2. ирон. үҙен әллә кемгә ҡуйған кеше
ВЕЛЬМОЖНЫЙ, -ая, -ое 1. вельможа булған, ҙур түрә булған, вельможа; вельможный боярин вельможа баяр 2. вельможаларға (ҙур түрәләргә) хас; вельможная осанка вельможаларға хас килбәт (ҡиәфәт)
велЮр м велюр (махсус эшкәртелгән буҫтау йәки фетр)
вЕна ж вена, ҡан тамыры (йөрәккә ҡан йөрөтөцсе тамыр); расширение вен мед. веналарҙың) киңәйеүе
ВЕНГЕРКА I ж см. венгры
ВЕНГЕРКА II ж венгерка (бейец һәм уға яҙылған музыка әҫәре)
ВЕНГЕРСКИЙ, -ая, -ое венгр(ҙар) ...ы, Венгрия ...ы; венгерский язык венгр теле
ВЕНГРЫ и уст. ВЕНГЕРЦЫ мн. венгрҙар, мадъярҙар, венгр халҡы, мадъяр халҡы // ед. венгр и венгерец м венгр ир-аты; венгерка ж венгр ҡатын-ҡыҙы
венЕрик м; разг. венерик (венерик ауырыу менән сирләцсе)
ВЕНЕРИЧЕСКИЙ, -ая, -ое мед. венерик; венерические болезни венерик ауырыуҙар
ВЕНЕРОЛОГ м; мед. венеролог (венерик ауырыуҙар врачы)
ВЕНЕРОЛОГИЯ ж; мед. венерология (медицинаның, венерик ауырыуҙарҙы өйрәнец бцлеге)
венЕц м 1. уст., трад.-поэт. венок; терновый венец сәнскеле венок 2. уст. (драгоценный головной убор) таж; царский венец батша тажы 3. церк. венок (йәрәшец йолаһын цтәгәндә башҡа кейҙерелгән венок) 4. разг. (бракосочетание ) никах, никах йолаһы; до венца никахҡа тиклем; после венца никахтан һуң 5. перен. (последняя , высшая ступень) һуңғы (юғары) баҫҡыс; венец творения ижадтың һуңғы баҫҡысы 6. астр. шаңдаҡ; венец вокруг луны ай әйләнәһендәге шаңдаҡ 7. ниргә (бураның бер ҡат бцрәнәһе) ♦ идти под венец уст. кейәүгә сығыу, өйләнешеү
ВЕНЕЦИАНСКИЙ, -ая, -ое Венеция ...ы ♦ венецианское окно өс өлөштән торған ҙур тәҙрә (урта кцҙгәнәге ҙур, ә ике яҡ ситтәгеһе ярым кцҙгәнәктәрҙән тора)
ВЕНЕЧНЫЙ, -ая, -ое 1. таж ...ы; венечные украшения таж биҙәктәре 2. ниргә ...ы (бурала); венечная скоба ниргә атламаһы 3. анат. коро-нар; венечные сосуды коронар тамырҙар
вЕнзель м вензель (исем менән фамилияның йәки ике исемдең баш хәрефтәренең семәрләп бергә яҙылышы) ♦ писать вензеля алпан-толпан баҫып, бәүелеп атлау (иҫерек кеше тураһында)
вЕник м миндек
ВЕНОЗНЫЙ, -ая, -ое вена ...ы; венозная кровь вена ҡаны
ВЕНОК м венок (сәскә йәки япраҡтан тц-ңәрәкләп црелгән бәйләм); лавровый венок лавр веногы
130