Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 135 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ВЕСТИ
төргәге менән бергә тауар, аҙыҡ ауырлығы); вес нетто нетто ауырлығы, үҙ ауырлығы
ВЕС II: на весу аҫылындырып, һалындырып тотоу
ВЕСЕЛЕТЬ несов. күңел күтәрелеү, кәйефләнеү
ВЕСЕЛИТЬ несов. кого күңелен күтәреү, күңелен асыу, кәйефләндереү, ҡыуандырыу, шатландырыу; веселить ребёнка баланы ҡыуандырыу, баланың күңелен асыу; веселить публику халыҡтың күңелен күтәреү, күңелен асыу
ВЕСЕЛИТЬСЯ несов. күңел асыу, кәйеф-сафа ҡороу, күңелләнеү
ВЕСЕЛО 1. нареч. күңелле, күңелле итеп, шат, шатланып; она весело засмеялась ул күңелле итеп көлөп ебәрҙе 2. в знач. сказ., безл. күңелле; мне очень весело миңә бик күңелле
ВЕСЁЛОСТЬ ж күңеллелек, күңел күтәренкелеге, шат күңеллелек, шат күңелле булыу, шат булыу
ВЕСЁЛЫЙ, -ая, -ое 1. күңелле, шат күңелле, күтәренке; весёлое настроение күтәренке кәйеф; весёлый спектакль күңелле спектакль; он всегда весёлый ул һәр ваҡыт шат күңелле 2. көләс, шат; весёлое лицо көләс йөҙ; весёлая улыбка шат йылмайыу 3. йәмле, матур, яҡты, хозур; весёлая комната йәмле бүлмә; весёлая расцветка ткани матур биҙәкле тауар; весёлый вид хозур күренеш
ВЕСЕЛЬЕ с 1. (радостное настроение) күңеллелек, шат күңеллелек, кәйеф күтәренкелеге 2. (развлечение) уйын-көлкө, кәйеф-сафа, күңел асыу
ВЕСЕЛЬНЫЙ и разг. ВЁСЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. ишкәк ...ы; весельная ручка ишкәк тотҡаһы 2. ишкәкле; весельная лодка ишкәкле кәмә
ВЕСЕЛЬЧАК м; разг. мәҙәксе, шаян, күңелсәк, уйын-көлкөсөл кеше
ВЕСЕННИЙ, -яя, -ее яҙғы, яҙ ...ы; весенний воздух яҙғы һауа; весенний день яҙғы көн; весенний сев яҙғы сәсеү; весенние каникулы яҙғы каникул
ВЕСИТЬ несов. тартыу; рыба весит два килограмма балыҡ ике килограмм тарта 2. перен. әһәмиәткә эйә булыу; ваши слова ничего не весят һеҙҙең һүҙҙәрегеҙ бер ниндәй ҙә әһәмиәткә эйә түгел
ВЕСКИЙ, -ая, -ое 1. тос, һәлмәк, берәгәйле; свинец — веский металл ҡурғаш — тос металл 2. (убедительный, значительный) төплө, нигеҙле, ышандырырлыҡ; веский довод төплө дәлил; веское замечание нигеҙле иҫкәрмә
веслО с ишкәк; грести веслом ишкәк менән ишеү
ВЕСНА ж 1. яҙ; ранняя весна иртә яҙ; наступает весна яҙ килә 2. перен. (о молодости) яҙ
ВЕСНОВСПАШКА ж; с. -х. яҙғы һөрөү (туцга һөрөлмәгән ерҙе)
ВЕСНОЙ и ВЕСНОЮ нареч. яҙын, яҙғыһын, яҙ көнөндә; ранней весной иртә яҙын
ВЕСНУШКИ мн. (ед. веснушка ж) һипкел; весенние веснушки яҙғы һипкел
ВЕСНУШЧАТЫЙ, -ая, -ое һипкелле; веснушчатое лицо һипкелле бит
ВЕСОВОЙ, -ая, -ое 1. (служащий для определения веса) үлсәү ...ы; весовая гиря үлсәү гере; весовая категория спорт. ауырлыҡ категорияһы 2. (продаваемый на вес) үлсәүле, үлсәмле, үлсәп һатыла торған; весовой товар үлсәүле тауар; весовой хлеб үлсәп һатыла торған икмәк
ВЕСОВЩИК м и ВЕСОВЩИЦА ж үлсәүсе
ВЕСОМОСТЬ ж ауырлыҡ, ауырлығы булыу
ВЕСОМЫЙ, -ая, -ое 1. (обладающий весом) ауырлыҡлы, ауырлығы булған 2. перен. (ощутимый , значимый) әһәмиәтле, һәлмәк, көслө генә; весомое слово әһәмиәтле һүҙ; весомые доводы көслө генә дәлилдәр
ВЕСТ м 1. мор. көнбайыш 2. мор., метеор. көнбайыш еле
ВЕСТИ несов. 1. кого-что алып барыу, килеү; вести мальчика за руку малайҙы етәкләп алып барыу 2. (управлять движущимся предметом ) алып барыу, йөрөтөү; вести самолёт самолёт йөрөтөү; вести поезд поезды алып барыу 3. перен. (направлять деятельность кого-л., руководить кем-л.) алып барыу, үткәреү, етәкселек итеү, идара итеү; вести семинар семинар алып барыу; вести практические занятия практик дәрестәр үткәреү; вести производственный отдел производство бүлеге менән етәкселек итеү 4. чем, по чему (двигать, перемещать что-л. по какой-л. поверхности) йөрөтөү, күрһәтеү; вести указкой по карте указканы карта буйлап йөрөтөү 5. что (прокладывать, протягивать, проводить) үткәреү, һалыу, төҙөү, һуҙыу; вести железную дорогу тимер юл һалыу; вести телефонную линию телефон линияһы үткәреү 6. перен . алып барыу, килтереп сығарыу, килтереү; ложь к добру не ведёт ялған яҡшылыҡҡа алып бармай; неопытность ведёт к авариям тәжрибәһеҙлек аварияларға килтерә 7. (в сочетании с некоторыми существительными означает “составлять ”, “ выполнять ”, “ производить ”,
“ осуществлять ”) төҙөү, үтәү, алып барыу, тормошҡа ашырыу; вести протокол протокол алып барыу; вести огонь атышыу, атыу; вести дружбу дуҫ булыу 8. (в сочетании с существительными , обозначающими действие, образует описательное выражение со значением этого действия ) ...ыу, ...ыу итеү; вести войну һуғышыу; вести борьбу көрәшеү; вести торговлю һатыу итеү ♦ вести речь к чему һөйләшеү алып барыу; вести начало от кого-чего башланыу, башланып китеү; вести свой род от кого үҙеңдең ырыуыңды
135
төргәге менән бергә тауар, аҙыҡ ауырлығы); вес нетто нетто ауырлығы, үҙ ауырлығы
ВЕС II: на весу аҫылындырып, һалындырып тотоу
ВЕСЕЛЕТЬ несов. күңел күтәрелеү, кәйефләнеү
ВЕСЕЛИТЬ несов. кого күңелен күтәреү, күңелен асыу, кәйефләндереү, ҡыуандырыу, шатландырыу; веселить ребёнка баланы ҡыуандырыу, баланың күңелен асыу; веселить публику халыҡтың күңелен күтәреү, күңелен асыу
ВЕСЕЛИТЬСЯ несов. күңел асыу, кәйеф-сафа ҡороу, күңелләнеү
ВЕСЕЛО 1. нареч. күңелле, күңелле итеп, шат, шатланып; она весело засмеялась ул күңелле итеп көлөп ебәрҙе 2. в знач. сказ., безл. күңелле; мне очень весело миңә бик күңелле
ВЕСЁЛОСТЬ ж күңеллелек, күңел күтәренкелеге, шат күңеллелек, шат күңелле булыу, шат булыу
ВЕСЁЛЫЙ, -ая, -ое 1. күңелле, шат күңелле, күтәренке; весёлое настроение күтәренке кәйеф; весёлый спектакль күңелле спектакль; он всегда весёлый ул һәр ваҡыт шат күңелле 2. көләс, шат; весёлое лицо көләс йөҙ; весёлая улыбка шат йылмайыу 3. йәмле, матур, яҡты, хозур; весёлая комната йәмле бүлмә; весёлая расцветка ткани матур биҙәкле тауар; весёлый вид хозур күренеш
ВЕСЕЛЬЕ с 1. (радостное настроение) күңеллелек, шат күңеллелек, кәйеф күтәренкелеге 2. (развлечение) уйын-көлкө, кәйеф-сафа, күңел асыу
ВЕСЕЛЬНЫЙ и разг. ВЁСЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. ишкәк ...ы; весельная ручка ишкәк тотҡаһы 2. ишкәкле; весельная лодка ишкәкле кәмә
ВЕСЕЛЬЧАК м; разг. мәҙәксе, шаян, күңелсәк, уйын-көлкөсөл кеше
ВЕСЕННИЙ, -яя, -ее яҙғы, яҙ ...ы; весенний воздух яҙғы һауа; весенний день яҙғы көн; весенний сев яҙғы сәсеү; весенние каникулы яҙғы каникул
ВЕСИТЬ несов. тартыу; рыба весит два килограмма балыҡ ике килограмм тарта 2. перен. әһәмиәткә эйә булыу; ваши слова ничего не весят һеҙҙең һүҙҙәрегеҙ бер ниндәй ҙә әһәмиәткә эйә түгел
ВЕСКИЙ, -ая, -ое 1. тос, һәлмәк, берәгәйле; свинец — веский металл ҡурғаш — тос металл 2. (убедительный, значительный) төплө, нигеҙле, ышандырырлыҡ; веский довод төплө дәлил; веское замечание нигеҙле иҫкәрмә
веслО с ишкәк; грести веслом ишкәк менән ишеү
ВЕСНА ж 1. яҙ; ранняя весна иртә яҙ; наступает весна яҙ килә 2. перен. (о молодости) яҙ
ВЕСНОВСПАШКА ж; с. -х. яҙғы һөрөү (туцга һөрөлмәгән ерҙе)
ВЕСНОЙ и ВЕСНОЮ нареч. яҙын, яҙғыһын, яҙ көнөндә; ранней весной иртә яҙын
ВЕСНУШКИ мн. (ед. веснушка ж) һипкел; весенние веснушки яҙғы һипкел
ВЕСНУШЧАТЫЙ, -ая, -ое һипкелле; веснушчатое лицо һипкелле бит
ВЕСОВОЙ, -ая, -ое 1. (служащий для определения веса) үлсәү ...ы; весовая гиря үлсәү гере; весовая категория спорт. ауырлыҡ категорияһы 2. (продаваемый на вес) үлсәүле, үлсәмле, үлсәп һатыла торған; весовой товар үлсәүле тауар; весовой хлеб үлсәп һатыла торған икмәк
ВЕСОВЩИК м и ВЕСОВЩИЦА ж үлсәүсе
ВЕСОМОСТЬ ж ауырлыҡ, ауырлығы булыу
ВЕСОМЫЙ, -ая, -ое 1. (обладающий весом) ауырлыҡлы, ауырлығы булған 2. перен. (ощутимый , значимый) әһәмиәтле, һәлмәк, көслө генә; весомое слово әһәмиәтле һүҙ; весомые доводы көслө генә дәлилдәр
ВЕСТ м 1. мор. көнбайыш 2. мор., метеор. көнбайыш еле
ВЕСТИ несов. 1. кого-что алып барыу, килеү; вести мальчика за руку малайҙы етәкләп алып барыу 2. (управлять движущимся предметом ) алып барыу, йөрөтөү; вести самолёт самолёт йөрөтөү; вести поезд поезды алып барыу 3. перен. (направлять деятельность кого-л., руководить кем-л.) алып барыу, үткәреү, етәкселек итеү, идара итеү; вести семинар семинар алып барыу; вести практические занятия практик дәрестәр үткәреү; вести производственный отдел производство бүлеге менән етәкселек итеү 4. чем, по чему (двигать, перемещать что-л. по какой-л. поверхности) йөрөтөү, күрһәтеү; вести указкой по карте указканы карта буйлап йөрөтөү 5. что (прокладывать, протягивать, проводить) үткәреү, һалыу, төҙөү, һуҙыу; вести железную дорогу тимер юл һалыу; вести телефонную линию телефон линияһы үткәреү 6. перен . алып барыу, килтереп сығарыу, килтереү; ложь к добру не ведёт ялған яҡшылыҡҡа алып бармай; неопытность ведёт к авариям тәжрибәһеҙлек аварияларға килтерә 7. (в сочетании с некоторыми существительными означает “составлять ”, “ выполнять ”, “ производить ”,
“ осуществлять ”) төҙөү, үтәү, алып барыу, тормошҡа ашырыу; вести протокол протокол алып барыу; вести огонь атышыу, атыу; вести дружбу дуҫ булыу 8. (в сочетании с существительными , обозначающими действие, образует описательное выражение со значением этого действия ) ...ыу, ...ыу итеү; вести войну һуғышыу; вести борьбу көрәшеү; вести торговлю һатыу итеү ♦ вести речь к чему һөйләшеү алып барыу; вести начало от кого-чего башланыу, башланып китеү; вести свой род от кого үҙеңдең ырыуыңды
135