Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 152 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ВКЛАДЧИК
3. (являющийся вкладкой) ҡушымта ...ы; вкладной лист ҡушымта бит
ВКЛАДЧИК м и ВКЛАДЧИЦА ж вклад яһаусы, аҡса һалыусы
ВКЛАДЫВАТЬ несов. см. вложить
ВКЛАДЫШ м 1. см. вкладка 2. тех. вкладыш (машина, подшипник детале )
ВКЛЕИВАТЬ несов. см. вклеить
ВКЛЕИВАТЬСЯ несов. 1. см. вклеиться 2. страд. от вклеивать
вклЕить сов. 1. что өҫтәп йәбештереү (эсенә), йәбештереп ҡуйыу; вклеить в книгу лист китап эсенә бер бит өҫтәп йәбештереү 2. перен., разг. һүҙ ҡыҫтырыу; вклеить интересное слОво ҡыҙыҡ һүҙ ҡыҫтырыу
вклеиться сов. йәбешеү, елемләнеү
ВКЛЕЙКА ж 1. см. вклеить 2. йәбештермә, өҫтәлмә бит (мәҫ., китапҡа)
ВКЛЕПАТЬ сов. 1. что (эстән) ҡуша синәү 2. кого; перен., прост. насар эшкә бутау, насарлыҡҡа тарыҡтырыу
ВКЛЁПКА ж ҡуша синәү, сүкеп беректереү
ВКЛЁПЫВАТЬ несов. см. вклепать
ВКЛИНИВАТЬ несов. см. вклинить
ВКЛИНИВАТЬСЯ несов. 1. см. вклиниться 2. страд. от вклинивать
ВКЛИНИТЬ и ВКЛИНИТЬ сов. 1. что шыналау, шыналап индереү; вклинить доску в щель таҡтаны ярыҡҡа шыналап индереү 2. перен ., разг. (вставить в речь) һүҙ ҡыҫтырыу
ВКЛИНИТЬСЯ и ВКЛИНИТЬСЯ сов. 1. (войти клином) килеп ҡушылыу (сығыу), һырығыу; дорога вклинилась в лес юл урманға килеп ҡушылды 2. (вторгнуться) йырып инеү; отряд вклинился в укрепления противника отряд дошман нығытмаларына йырып инде
ВКЛЮЧАТЕЛЬ м включатель, тоташтырғыс
ВКЛЮЧАТЬ несов. 1. см. включить 2. (охватывать ) (үҙ) эсенә алыу; воспитание включает в себя преподавание тәрбиә эше уҡытыуҙы ла үҙ эсенә ала
ВКЛЮЧАТЬСЯ несов. 1. см. включиться 2. страд. от включать
ВКЛЮЧАЯ 1. деепр. от включать 2. предлог с вин. п. (в том числе) шулай уҡ, шуның эсенән, шул иҫәптән; на собрание пришли все, включая стариков йыйылышҡа бөтәһе лә, шул иҫәптән ҡарттар ҙа килде
ВКЛЮЧЕНИЕ с 1. см. включать, включаться; включение вопроса в повестку собрания мәсьәләне йыйылыштың көн тәртибенә индереү 2. спец. (ҡушылган) сит өлөшсә; включения алмаза алмасҡа ҡушылған сит өлөшсәләр
ВКЛЮЧИТЕЛЬНО нареч. ҡушып, индереп, эсенә алып, ҡуша, ҡуша һанағанда; по десятое число включительно унын ҡуша һанағанда
ВКЛЮЧИТЬ сов. 1. кого-что индереү, теркәү, өҫтәү; включить новый пункт в договор ки
лешеүгә яңы пункт өҫтәү; включить в футбольную команду футбол командаһына индереү 2. что ҡабыҙыу, тоҡандырыу, эшләтә башлау; включить электричество электр ҡабыҙыу; включить мотор мотор тоҡандырыу; включить станок станок(ты) эшләтә башлау 3. что (подключить) тоташтырыу; включили телефон телефон тоташтырҙылар
ВКЛЮЧИТЬСЯ сов. 1. ҡушылыу, ҡатнашыу; включиться в соревнование ярышҡа ҡушылыу 2. тоташыу, ҡабыныу, эшләй башлау; радиостанция включилась радиостанция эшләй башланы
ВКОЛАЧИВАТЬ несов. см. вколотить
ВКОЛАЧИВАТЬСЯ несов. страд. от вколачивать
ВКОЛОТИТЬ сов. что, во что 1. разг. һуғып (ҡағып) индереү, ҡағыу; вколотить в стену гвоздь стенаға ҡаҙаҡ ҡағыу 2. прост. (повторяя , заставить усвоить, запомнить) туҡыу, һеңдереү ♦ вколотить себе в голову что мейегә һеңдереү
ВКОЛОТЬ сов. что сәнсеү, ҡаҙау, сәнсеп, ҡаҙап ҡуйыу; вколоть булавку төйрәмес ҡаҙап ҡуйыу; вколоть иголку в тряпку энәне сепрәккә сәнсеү
ВКОЛОТЬСЯ сов. сәнселеү, ҡаҙалыу
ВКОНЕЦ нареч.; разг. тамам, бөтөнләй; он вконец измучил меня своими вопросами ул мине үҙенең һорауҙары менән тамам йөҙәтте
ВКОПАТЬ сов. что ҡаҙып ултыртыу; вкопать столб в землю бағананы ергә ҡаҙып ултыртыу ♦ как (словно, точно) вкопанный бағана кеүек (ҡатып ҡалыу)
ВКОПАТЬСЯ сов. ҡаҙып (соҡоп) инеү; вкопаться в угольный пласт күмер ҡатламына ҡаҙып инеү
ВКОРЕНИТЬ сов. что һеңдереү, ғәҙәткә әйләндереү, нығытыу; вкоренить послушность с детства бала саҡтан тыңлаусанлыҡ һеңдереү
ВКОРЕНИТЬСЯ сов. тамырланыу, ғәҙәткә инеү, ерләнеү; обычай вкоренился йола тамырланған
ВКОРЕНЯТЬ несов. см. вкоренить
ВКОРЕНЯТЬСЯ несов. 1. см. вкорениться
2. страд. от вкоренять
ВКОСЬ нареч. ҡыя, янтыҡ, ҡыялап, ҡыйыш; смотреть вкось ҡыйыш ҡарау; сложить платок вкось яулыҡты ҡыялап бөкләү ♦ вкось и вкривь; вкривь и вкось: 1) төрлө яҡҡа ҡараған, ҡыйыш-мыйыш, тырым-тырағай, салыш-солош; 2) рәт-сиратһыҙ
ВКРАДЧИВОСТЬ ж ярамһаҡлыҡ, йомаҡай-лыҡ, ялағайлыҡ
ВКРАДЧИВЫЙ, -ая, -ое 1. ярамһаҡ, йомаҡай, ялағай, юха; вкрадчивые манеры ялағай ҡыланыштар 2. йомшаҡ, тәьҫирле, юха; вкрадчивый голос юха тауыш
152
3. (являющийся вкладкой) ҡушымта ...ы; вкладной лист ҡушымта бит
ВКЛАДЧИК м и ВКЛАДЧИЦА ж вклад яһаусы, аҡса һалыусы
ВКЛАДЫВАТЬ несов. см. вложить
ВКЛАДЫШ м 1. см. вкладка 2. тех. вкладыш (машина, подшипник детале )
ВКЛЕИВАТЬ несов. см. вклеить
ВКЛЕИВАТЬСЯ несов. 1. см. вклеиться 2. страд. от вклеивать
вклЕить сов. 1. что өҫтәп йәбештереү (эсенә), йәбештереп ҡуйыу; вклеить в книгу лист китап эсенә бер бит өҫтәп йәбештереү 2. перен., разг. һүҙ ҡыҫтырыу; вклеить интересное слОво ҡыҙыҡ һүҙ ҡыҫтырыу
вклеиться сов. йәбешеү, елемләнеү
ВКЛЕЙКА ж 1. см. вклеить 2. йәбештермә, өҫтәлмә бит (мәҫ., китапҡа)
ВКЛЕПАТЬ сов. 1. что (эстән) ҡуша синәү 2. кого; перен., прост. насар эшкә бутау, насарлыҡҡа тарыҡтырыу
ВКЛЁПКА ж ҡуша синәү, сүкеп беректереү
ВКЛЁПЫВАТЬ несов. см. вклепать
ВКЛИНИВАТЬ несов. см. вклинить
ВКЛИНИВАТЬСЯ несов. 1. см. вклиниться 2. страд. от вклинивать
ВКЛИНИТЬ и ВКЛИНИТЬ сов. 1. что шыналау, шыналап индереү; вклинить доску в щель таҡтаны ярыҡҡа шыналап индереү 2. перен ., разг. (вставить в речь) һүҙ ҡыҫтырыу
ВКЛИНИТЬСЯ и ВКЛИНИТЬСЯ сов. 1. (войти клином) килеп ҡушылыу (сығыу), һырығыу; дорога вклинилась в лес юл урманға килеп ҡушылды 2. (вторгнуться) йырып инеү; отряд вклинился в укрепления противника отряд дошман нығытмаларына йырып инде
ВКЛЮЧАТЕЛЬ м включатель, тоташтырғыс
ВКЛЮЧАТЬ несов. 1. см. включить 2. (охватывать ) (үҙ) эсенә алыу; воспитание включает в себя преподавание тәрбиә эше уҡытыуҙы ла үҙ эсенә ала
ВКЛЮЧАТЬСЯ несов. 1. см. включиться 2. страд. от включать
ВКЛЮЧАЯ 1. деепр. от включать 2. предлог с вин. п. (в том числе) шулай уҡ, шуның эсенән, шул иҫәптән; на собрание пришли все, включая стариков йыйылышҡа бөтәһе лә, шул иҫәптән ҡарттар ҙа килде
ВКЛЮЧЕНИЕ с 1. см. включать, включаться; включение вопроса в повестку собрания мәсьәләне йыйылыштың көн тәртибенә индереү 2. спец. (ҡушылган) сит өлөшсә; включения алмаза алмасҡа ҡушылған сит өлөшсәләр
ВКЛЮЧИТЕЛЬНО нареч. ҡушып, индереп, эсенә алып, ҡуша, ҡуша һанағанда; по десятое число включительно унын ҡуша һанағанда
ВКЛЮЧИТЬ сов. 1. кого-что индереү, теркәү, өҫтәү; включить новый пункт в договор ки
лешеүгә яңы пункт өҫтәү; включить в футбольную команду футбол командаһына индереү 2. что ҡабыҙыу, тоҡандырыу, эшләтә башлау; включить электричество электр ҡабыҙыу; включить мотор мотор тоҡандырыу; включить станок станок(ты) эшләтә башлау 3. что (подключить) тоташтырыу; включили телефон телефон тоташтырҙылар
ВКЛЮЧИТЬСЯ сов. 1. ҡушылыу, ҡатнашыу; включиться в соревнование ярышҡа ҡушылыу 2. тоташыу, ҡабыныу, эшләй башлау; радиостанция включилась радиостанция эшләй башланы
ВКОЛАЧИВАТЬ несов. см. вколотить
ВКОЛАЧИВАТЬСЯ несов. страд. от вколачивать
ВКОЛОТИТЬ сов. что, во что 1. разг. һуғып (ҡағып) индереү, ҡағыу; вколотить в стену гвоздь стенаға ҡаҙаҡ ҡағыу 2. прост. (повторяя , заставить усвоить, запомнить) туҡыу, һеңдереү ♦ вколотить себе в голову что мейегә һеңдереү
ВКОЛОТЬ сов. что сәнсеү, ҡаҙау, сәнсеп, ҡаҙап ҡуйыу; вколоть булавку төйрәмес ҡаҙап ҡуйыу; вколоть иголку в тряпку энәне сепрәккә сәнсеү
ВКОЛОТЬСЯ сов. сәнселеү, ҡаҙалыу
ВКОНЕЦ нареч.; разг. тамам, бөтөнләй; он вконец измучил меня своими вопросами ул мине үҙенең һорауҙары менән тамам йөҙәтте
ВКОПАТЬ сов. что ҡаҙып ултыртыу; вкопать столб в землю бағананы ергә ҡаҙып ултыртыу ♦ как (словно, точно) вкопанный бағана кеүек (ҡатып ҡалыу)
ВКОПАТЬСЯ сов. ҡаҙып (соҡоп) инеү; вкопаться в угольный пласт күмер ҡатламына ҡаҙып инеү
ВКОРЕНИТЬ сов. что һеңдереү, ғәҙәткә әйләндереү, нығытыу; вкоренить послушность с детства бала саҡтан тыңлаусанлыҡ һеңдереү
ВКОРЕНИТЬСЯ сов. тамырланыу, ғәҙәткә инеү, ерләнеү; обычай вкоренился йола тамырланған
ВКОРЕНЯТЬ несов. см. вкоренить
ВКОРЕНЯТЬСЯ несов. 1. см. вкорениться
2. страд. от вкоренять
ВКОСЬ нареч. ҡыя, янтыҡ, ҡыялап, ҡыйыш; смотреть вкось ҡыйыш ҡарау; сложить платок вкось яулыҡты ҡыялап бөкләү ♦ вкось и вкривь; вкривь и вкось: 1) төрлө яҡҡа ҡараған, ҡыйыш-мыйыш, тырым-тырағай, салыш-солош; 2) рәт-сиратһыҙ
ВКРАДЧИВОСТЬ ж ярамһаҡлыҡ, йомаҡай-лыҡ, ялағайлыҡ
ВКРАДЧИВЫЙ, -ая, -ое 1. ярамһаҡ, йомаҡай, ялағай, юха; вкрадчивые манеры ялағай ҡыланыштар 2. йомшаҡ, тәьҫирле, юха; вкрадчивый голос юха тауыш
152