Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 164 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ВОЗВЫШАТЬ
ВОЗВЫШАТЬ несов. 1. см. возвысить 2. кого (облагораживать) (рухи яҡтан) күтәреү, матурлау; честность возвышает человека намыҫлы булыу кешене матурлай
ВОЗВЫШАТЬСЯ несов. страд. от возвышать
ВОЗВЫШЕНИЕ с 1. күтәреү, күтәрелеү; возвышение Московского государства Мәскәү дәүләтенең күтәрелеүе; возвышение голоса тауыш күтәреү 2. ҡалҡыу урын, бейек урын, ҡалҡыулыҡ; стоять на возвышении ҡалҡыу урында тороу
ВОЗВЫШЕННОСТЬ ж 1. геогр. ҡалҡыулыҡ; Приволжская возвышенность Волга буйы ҡалҡыулығы 2. юғарылыҡ, күтәренкелек, рухи матурлыҡ; возвышенность идей идеялар юғарылығы
ВОЗВЫШЕННЫЙ, -ая, -ое 1. ҡалҡыу, ҡалҡып торған; возвышенное место ҡалҡыу урын 2. юғары, рухи яҡтан матур (камил); возвышенная цель юғары маҡсат; возвышенные идеи юғары идеялар
ВОЗГЛАВИТЬ сов. кого-что башында тороу, етәкләү, етәкселек итеү; возглавить движение хәрәкәткә етәкселек итеү (башында тороу); возглавить комиссию комиссияға етәкселек итеү
ВОЗГЛАВЛЯТЬ несов. см. возглавить
ВОЗГЛАС м тауыш, ауаз; радостные возгласы шатлыҡлы тауыштар; одобрительные возгласы хуплау ауаздары
ВОЗГЛАСИТЬ сов. что и без доп.; высок. ҡысҡырып әйтеү (белдереү), иғлан итеү, тантаналы рәүештә иғлан итеү (белдереү); возгласить здравицу в честь друга дуҫтың һаулығы өсөн тантаналы рәүештә тост әйтеү
ВОЗГЛАШАТЬ несов. см. возгласить
ВОЗГОНКА ж; хим. газға әйләнеү (ҡаты матдәнец газга әйләнеце), ҡыҙҙырып ҡыуыу
ВОЗГОНЯТЬ несов. что; хим. газға әүерелдереү
ВОЗГОРАЕМЫЙ, -ая, -ое спец. тиҙ тоҡа-ныусан
ВОЗГОРАНИЕ с см. возгорать, возгораться
ВОЗГОРАТЬ несов. см. возгореться
ВОЗГОРАТЬСЯ несов. см. возгореться
ВОЗГОРДИТЬСЯ сов. чем и без доп. маһайыу, эреләнеү, ҡупайыу, кәпәренеп китеү, тәкәбберләнеү
ВОЗГОРЕТЬСЯ сов. 1. уст. яна башлау, янып (тоҡанып) китеү, ҡабыныу, дөрләп яныу 2. перен. (внезапно возникнуть) тоҡаныу, тоҡанып (башланып) китеү; возгорелась борьба көрәш башланып китте 3. чем; перен. (каким-л. желанием, чувством) ҡабыныу, уяныу (хистәр тураһында)
ВОЗДАВАТЬ несов. см. воздать
ВОЗДАТЬ сов.; уст., высок. 1. что, кому-чему биреү, күрһәтеү; воздать должное тейеш-
164
леһен биреү; воздать воинские почести хәрби хөрмәт күрһәтеү 2. чем ҡайтарыу, әжерен ҡайтарыу, түләү; воздать добром за зло яманлыҡҡа яҡшылыҡ менән ҡайтарыу
ВОЗДАЯНИЕ с; уст., высок. бүләк, әжер, түләү, ҡоһор
ВОЗДВИГАТЬ несов. см. воздвигнуть
ВОЗДВИГНУТЬ сов. что һалыу, ҡороу, төҙөү, тергеҙеү; воздвигнуть памятник һәйкәл һалыу
ВОЗДЕЙСТВИЕ с йоғонто, тәьҫир; оказать моральное воздействие мораль йоғонто яһау; находиться под воздействием кого-чего-л. кем-децдер тәьҫире аҫтында булыу
ВОЗДЕЙСТВОВАТЬ сов., несов. на кого-что тәьҫир итеү, йоғонто яһау; воздействовать силой примера үрнәк менән тәьҫир итеү
ВОЗДЕЛАТЬ сов. см. возделывать
ВОЗДЕЛЫВАНИЕ с 1. эшкәртеү; возделывание полей баҫыуҙарҙы эшкәртеү 2. үҫтереү, игеү; возделывание овощных культур йәшелсә культуралары үҫтереү
ВОЗДЕЛЫВАТЬ несов. что 1. эшкәртеү; возделывать землю ер эшкәртеү 2. үҫтереү, игеү; возделывать лён етен үҫтереү
ВОЗДЕРЖАВШИЙСЯ, -аяся, -ееся 1. прич. тыйылған, баш тартҡан 2. в знач. сущ. воздержавшийся м тауыш бирмәй ҡалыусы; при голосовании воздержавшихся не было һайлағанда тауыш бирмәй ҡалыусылар булманы
ВОЗдЕржАНИЕ с тыйылыу, һаҡланыу, нәфсене тыйыу; воздержание в еде ашауҙан тыйылыу
ВОЗДЕРЖАННОСТЬ ж тыйнаҡлыҡ, тота-наҡлыҡ, сабырлыҡ; проявить воздержанность тотанаҡлыҡ күрһәтеү
ВОЗДЕРЖАННЫЙ, -ая, -ое тыйнаҡ, тотанаҡлы, сабыр; воздержанный человек тотанаҡлы кеше
ВОЗДЕРЖАТЬСЯ сов. от чего 1. тыйылыу, баш тартыу; воздержаться от курения тәмәке тартыуҙан тыйылыу; воздержаться от ответа яуап биреүҙән баш тартыу 2. бирмәй ҡалыу, тыйылып ҡалыу; воздержаться от голосования һайлағанда тауыш бирмәй ҡалыу
ВОЗДЕРЖИВАТЬСЯ несов. см. воздержаться
ВОЗДЕТЬ: воздеть руки книжн. ҡулдарҙы юғары күтәреү (цтенес, ҡаршылыҡ һ. б. белдереп )
ВОЗДУХ м һауа; свежий воздух саф һауа; спёртый воздух тынсыу һауа; давление воздуха һауа баҫымы; горение в воздухе һауала яныу; дышать свежим воздухом саф һауа һулау ♦ воздух! һауа! (дошман самолётыныц килецен белдерә); в воздухе носится һиҙелә, беленә (ни-ҙецдер булыуы, килеце һ.б.); взлететь в воздух: 1) шартлап емерелеү, юҡҡа сығыу; 2) хыял,
ВОЗВЫШАТЬ несов. 1. см. возвысить 2. кого (облагораживать) (рухи яҡтан) күтәреү, матурлау; честность возвышает человека намыҫлы булыу кешене матурлай
ВОЗВЫШАТЬСЯ несов. страд. от возвышать
ВОЗВЫШЕНИЕ с 1. күтәреү, күтәрелеү; возвышение Московского государства Мәскәү дәүләтенең күтәрелеүе; возвышение голоса тауыш күтәреү 2. ҡалҡыу урын, бейек урын, ҡалҡыулыҡ; стоять на возвышении ҡалҡыу урында тороу
ВОЗВЫШЕННОСТЬ ж 1. геогр. ҡалҡыулыҡ; Приволжская возвышенность Волга буйы ҡалҡыулығы 2. юғарылыҡ, күтәренкелек, рухи матурлыҡ; возвышенность идей идеялар юғарылығы
ВОЗВЫШЕННЫЙ, -ая, -ое 1. ҡалҡыу, ҡалҡып торған; возвышенное место ҡалҡыу урын 2. юғары, рухи яҡтан матур (камил); возвышенная цель юғары маҡсат; возвышенные идеи юғары идеялар
ВОЗГЛАВИТЬ сов. кого-что башында тороу, етәкләү, етәкселек итеү; возглавить движение хәрәкәткә етәкселек итеү (башында тороу); возглавить комиссию комиссияға етәкселек итеү
ВОЗГЛАВЛЯТЬ несов. см. возглавить
ВОЗГЛАС м тауыш, ауаз; радостные возгласы шатлыҡлы тауыштар; одобрительные возгласы хуплау ауаздары
ВОЗГЛАСИТЬ сов. что и без доп.; высок. ҡысҡырып әйтеү (белдереү), иғлан итеү, тантаналы рәүештә иғлан итеү (белдереү); возгласить здравицу в честь друга дуҫтың һаулығы өсөн тантаналы рәүештә тост әйтеү
ВОЗГЛАШАТЬ несов. см. возгласить
ВОЗГОНКА ж; хим. газға әйләнеү (ҡаты матдәнец газга әйләнеце), ҡыҙҙырып ҡыуыу
ВОЗГОНЯТЬ несов. что; хим. газға әүерелдереү
ВОЗГОРАЕМЫЙ, -ая, -ое спец. тиҙ тоҡа-ныусан
ВОЗГОРАНИЕ с см. возгорать, возгораться
ВОЗГОРАТЬ несов. см. возгореться
ВОЗГОРАТЬСЯ несов. см. возгореться
ВОЗГОРДИТЬСЯ сов. чем и без доп. маһайыу, эреләнеү, ҡупайыу, кәпәренеп китеү, тәкәбберләнеү
ВОЗГОРЕТЬСЯ сов. 1. уст. яна башлау, янып (тоҡанып) китеү, ҡабыныу, дөрләп яныу 2. перен. (внезапно возникнуть) тоҡаныу, тоҡанып (башланып) китеү; возгорелась борьба көрәш башланып китте 3. чем; перен. (каким-л. желанием, чувством) ҡабыныу, уяныу (хистәр тураһында)
ВОЗДАВАТЬ несов. см. воздать
ВОЗДАТЬ сов.; уст., высок. 1. что, кому-чему биреү, күрһәтеү; воздать должное тейеш-
164
леһен биреү; воздать воинские почести хәрби хөрмәт күрһәтеү 2. чем ҡайтарыу, әжерен ҡайтарыу, түләү; воздать добром за зло яманлыҡҡа яҡшылыҡ менән ҡайтарыу
ВОЗДАЯНИЕ с; уст., высок. бүләк, әжер, түләү, ҡоһор
ВОЗДВИГАТЬ несов. см. воздвигнуть
ВОЗДВИГНУТЬ сов. что һалыу, ҡороу, төҙөү, тергеҙеү; воздвигнуть памятник һәйкәл һалыу
ВОЗДЕЙСТВИЕ с йоғонто, тәьҫир; оказать моральное воздействие мораль йоғонто яһау; находиться под воздействием кого-чего-л. кем-децдер тәьҫире аҫтында булыу
ВОЗДЕЙСТВОВАТЬ сов., несов. на кого-что тәьҫир итеү, йоғонто яһау; воздействовать силой примера үрнәк менән тәьҫир итеү
ВОЗДЕЛАТЬ сов. см. возделывать
ВОЗДЕЛЫВАНИЕ с 1. эшкәртеү; возделывание полей баҫыуҙарҙы эшкәртеү 2. үҫтереү, игеү; возделывание овощных культур йәшелсә культуралары үҫтереү
ВОЗДЕЛЫВАТЬ несов. что 1. эшкәртеү; возделывать землю ер эшкәртеү 2. үҫтереү, игеү; возделывать лён етен үҫтереү
ВОЗДЕРЖАВШИЙСЯ, -аяся, -ееся 1. прич. тыйылған, баш тартҡан 2. в знач. сущ. воздержавшийся м тауыш бирмәй ҡалыусы; при голосовании воздержавшихся не было һайлағанда тауыш бирмәй ҡалыусылар булманы
ВОЗдЕржАНИЕ с тыйылыу, һаҡланыу, нәфсене тыйыу; воздержание в еде ашауҙан тыйылыу
ВОЗДЕРЖАННОСТЬ ж тыйнаҡлыҡ, тота-наҡлыҡ, сабырлыҡ; проявить воздержанность тотанаҡлыҡ күрһәтеү
ВОЗДЕРЖАННЫЙ, -ая, -ое тыйнаҡ, тотанаҡлы, сабыр; воздержанный человек тотанаҡлы кеше
ВОЗДЕРЖАТЬСЯ сов. от чего 1. тыйылыу, баш тартыу; воздержаться от курения тәмәке тартыуҙан тыйылыу; воздержаться от ответа яуап биреүҙән баш тартыу 2. бирмәй ҡалыу, тыйылып ҡалыу; воздержаться от голосования һайлағанда тауыш бирмәй ҡалыу
ВОЗДЕРЖИВАТЬСЯ несов. см. воздержаться
ВОЗДЕТЬ: воздеть руки книжн. ҡулдарҙы юғары күтәреү (цтенес, ҡаршылыҡ һ. б. белдереп )
ВОЗДУХ м һауа; свежий воздух саф һауа; спёртый воздух тынсыу һауа; давление воздуха һауа баҫымы; горение в воздухе һауала яныу; дышать свежим воздухом саф һауа һулау ♦ воздух! һауа! (дошман самолётыныц килецен белдерә); в воздухе носится һиҙелә, беленә (ни-ҙецдер булыуы, килеце һ.б.); взлететь в воздух: 1) шартлап емерелеү, юҡҡа сығыу; 2) хыял,