Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 168 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ВОЛ
♦ вокруг да около см. около; вокруг пальца обвести төп башына ултыртыу, кәкре ҡайынға терәтеү
ВОЛ м екке үгеҙ, эш үгеҙе ♦ работать (трудиться) как вол үгеҙ (ат) кеүек эшләү
ВОЛАН м 1. волан, бала итәк, ҡатмар, мәскәү 2. спорт. волан
ВОЛДЫРЬ м күпертке
ВОЛЕВОЙ, -ая, -ое 1. ихтыяр ...ы; волевой Импульс ихтыяр импульсы 2. ихтыярлы, ныҡ ихтыярлы; волевой человек ныҡ ихтыярлы кеше; волевое лицо ихтыярлы йөҙ
ВОЛЕИЗЪЯВЛЕНИЕ с; книжн. ихтыяр (теләк) белдереү; свободное волеизъявление народа халыҡтың үҙ ихтыярын белдереүе
ВОЛЕЙБОЛ м волейбол; играть в волейбол волейбол уйнау
ВОЛЕЙБОЛИСТ м и ВОЛЕЙБОЛИСТКА ж волейболсы
ВОЛЕЙБОЛЬНЫЙ, -ая, -ое волейбол ...ы; волейбольный мяч волейбол тубы
ВОЛЕЙ-НЕВОЛЕЙ нареч. теләһәң-теләмә-һәң дә, сараһыҙҙан; волей-неволей согласиться теләһәң-теләмәһәң дә риза булыу
ВОЛК м бүре; волчица ж инә бүре; серый волк күк бүре ♦ морской волк перен. тәжрибәле моряк; волк в овечьей шкуре һарыҡ тиреһе ябынған бүре (ике йөҙлө, мәкерле кеше тураһында ); волком смотреть бүре кеүек ҡарау; хоть волком вой әсе зарланыу, башыңды ташҡа бәрһәң дә; с волками жить — по волчьи выть кем арбаһына ултырһаң, шуның йырын йырларһың
ВОЛКОДАВ м бүре эте, бүре тотар эт
ВОЛНА ж; в разн. знач. тулҡын; морская волна диңгеҙ тулҡыны; воздушная волна һауа тулҡыны; звуковая волна физ. тауыш тулҡыны; волна патриотического движения патриотик хәрәкәт тулҡыны
ВОЛНЕНИЕ с 1. (движение волн) тулҡынланыу; волнение моря диңгеҙ тулҡынланыуы 2. (нервное возбуждение) тулҡынланыу, борсолоу, тынысһыҙланыу; жизнь полна тревог и волнений тормош шом һәм борсолоуҙар менән тулы 3. обычно мн. волнения; перен. сыуалыш; волнения народных масс халыҡ массаларының сыуалышы
ВОЛНИСТЫЙ, -ая, -ое 1. тулҡынланып торған, тулҡынлы; волнистые волосы тулҡынланып торған сәс 2. убалы-түбәле; волнистая местность убалы-түбәле ер
ВОЛНОВАТЬ несов. 1. что тулҡынландырыу; ветер волнует море ел диңгеҙҙе тулҡынландыра 2. кого-что тулҡынландырыу, борсоу, тынысһыҙлау; отсутствие писем меня волнует мине хат килмәү борсой
ВОЛНОВАТЬСЯ несов. 1. тулҡынланыу; море волнуется диңгеҙ тулҡынлана 2. тулҡынла
ныу, борсолоу, тынысһыҙланыу; народ волнуется халыҡ тынысһыҙлана
ВОЛНОВОЙ, -ая, -ое 1. физ. тулҡын ...ы; волновая теория света яҡтылыҡтың тулҡын теорияһы 2. трад. -поэт. ел-дауыллы, тулҡын күтәргес; волновая погода ел-дауыллы һауа торошо волнолОм м тулҡын тотҡос (ҡайтарғыс) ( нығытма )
ВОЛНООБРАЗНЫЙ, -ая, -ое 1. тулҡын кеүек (һымаҡ); волнообразные движения тулҡын һымаҡ хәрәкәттәр 2. убалы-түбәле; волнообразные холмы убалы-түбәле ҡалҡыулыҡтар
ВОЛНОРЕЗ м см. волнолом
ВОЛНУШКА ж йөнтәҫ бәшмәк
ВОЛНУЮЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от волновать 2. прил. тулҡынландырғыс; волнующее событие тулҡынландырғыс ваҡиға
ВОЛОВИЙ, -ья, -ье 1. үгеҙ ...ы; воловья шкура үгеҙ тиреһе; воловье стадо үгеҙ көтөүе 2. перен., разг. ныҡ, көслө; воловье здоровье ныҡлы сәләмәтлек ♦ воловьи глаза үгеҙ күҙле; воловья шея ҡыҫҡа муйын, үгеҙ муйын
ВОЛОВИНА ж үгеҙ тиреһе
ВОЛОВНЯ ж үгеҙ һарайы
вОлок м волок, һөйрәмә ер (бер йылғаныц икенсеһенә яҡын килгән урынынан кәмәне, пароходты һөйрәп төшөрә торған ер)
ВОЛОКИТА I ж волокита; бюрократическая волокита бюрократик волокита
ВОЛОКИТА II м; разг., уст. шырмый (ҡатын-ҡыҙ тирәһендә уралған ир )
ВОЛОКНИСТЫЙ, -ая, -ое сүсле; волокнистые вещества сүсле матдәләр; волокнистые растения сүсле үҫемлектәр
ВОЛОКНО с 1. сүс; шёлковое волокно ебәк сүс 2. обычно мн. волокна; биол. ептәр (епсәләр); нервные волокна нерв епсәләре
ВОЛОКОМ нареч. һөйрәп, һөйрәтеп; тащить лодку волоком кәмәне һөйрәтеп алып барыу
ВОЛОКУША ж һөйрәтке, һөйрәткес
ВОЛОНТЁР м; уст. волонтёр (ирекле ғәскәри хеҙмәткәр )
волоОкий, -ая, -ое ҙур күҙле, аҡыш күҙле
вОлос м 1. сәс, сәс бөртөгө (кешелә); седой волос сал сәс 2. собир. ҡыл (ат һәм һыйыр ҡойроғонда ), йөн (кеше, ҡош-ҡорт һәм хайуандар тәнендә), төк (кеше, хайуан тәнендә), шырт (кеше һәм ҡайһы бер хайуанда); конский волос ат ҡылы ♦ ни на волос саҡ ҡына ла, аҙ ғына ла, һис тә, бер ҙә; волосы стали (поднялись) дыбом сәстәр үрә торҙо; рвать (драть) на себе волосы сәсте йолҡоу, ныҡ үкенеү; до седых волос ҡартайғансы
ВОЛОСАТИК м ҡылйылан, ҡылселәүсен волосатый, -ая, -ое сәсле, йөнлө, йөнтәҫ; волосатая грудь йөнтәҫ түш
ВОЛОСИНКА ж бер бөртөк сәс, сәс бөртөгө (ҡыҫҡа, нәҙек)
168
♦ вокруг да около см. около; вокруг пальца обвести төп башына ултыртыу, кәкре ҡайынға терәтеү
ВОЛ м екке үгеҙ, эш үгеҙе ♦ работать (трудиться) как вол үгеҙ (ат) кеүек эшләү
ВОЛАН м 1. волан, бала итәк, ҡатмар, мәскәү 2. спорт. волан
ВОЛДЫРЬ м күпертке
ВОЛЕВОЙ, -ая, -ое 1. ихтыяр ...ы; волевой Импульс ихтыяр импульсы 2. ихтыярлы, ныҡ ихтыярлы; волевой человек ныҡ ихтыярлы кеше; волевое лицо ихтыярлы йөҙ
ВОЛЕИЗЪЯВЛЕНИЕ с; книжн. ихтыяр (теләк) белдереү; свободное волеизъявление народа халыҡтың үҙ ихтыярын белдереүе
ВОЛЕЙБОЛ м волейбол; играть в волейбол волейбол уйнау
ВОЛЕЙБОЛИСТ м и ВОЛЕЙБОЛИСТКА ж волейболсы
ВОЛЕЙБОЛЬНЫЙ, -ая, -ое волейбол ...ы; волейбольный мяч волейбол тубы
ВОЛЕЙ-НЕВОЛЕЙ нареч. теләһәң-теләмә-һәң дә, сараһыҙҙан; волей-неволей согласиться теләһәң-теләмәһәң дә риза булыу
ВОЛК м бүре; волчица ж инә бүре; серый волк күк бүре ♦ морской волк перен. тәжрибәле моряк; волк в овечьей шкуре һарыҡ тиреһе ябынған бүре (ике йөҙлө, мәкерле кеше тураһында ); волком смотреть бүре кеүек ҡарау; хоть волком вой әсе зарланыу, башыңды ташҡа бәрһәң дә; с волками жить — по волчьи выть кем арбаһына ултырһаң, шуның йырын йырларһың
ВОЛКОДАВ м бүре эте, бүре тотар эт
ВОЛНА ж; в разн. знач. тулҡын; морская волна диңгеҙ тулҡыны; воздушная волна һауа тулҡыны; звуковая волна физ. тауыш тулҡыны; волна патриотического движения патриотик хәрәкәт тулҡыны
ВОЛНЕНИЕ с 1. (движение волн) тулҡынланыу; волнение моря диңгеҙ тулҡынланыуы 2. (нервное возбуждение) тулҡынланыу, борсолоу, тынысһыҙланыу; жизнь полна тревог и волнений тормош шом һәм борсолоуҙар менән тулы 3. обычно мн. волнения; перен. сыуалыш; волнения народных масс халыҡ массаларының сыуалышы
ВОЛНИСТЫЙ, -ая, -ое 1. тулҡынланып торған, тулҡынлы; волнистые волосы тулҡынланып торған сәс 2. убалы-түбәле; волнистая местность убалы-түбәле ер
ВОЛНОВАТЬ несов. 1. что тулҡынландырыу; ветер волнует море ел диңгеҙҙе тулҡынландыра 2. кого-что тулҡынландырыу, борсоу, тынысһыҙлау; отсутствие писем меня волнует мине хат килмәү борсой
ВОЛНОВАТЬСЯ несов. 1. тулҡынланыу; море волнуется диңгеҙ тулҡынлана 2. тулҡынла
ныу, борсолоу, тынысһыҙланыу; народ волнуется халыҡ тынысһыҙлана
ВОЛНОВОЙ, -ая, -ое 1. физ. тулҡын ...ы; волновая теория света яҡтылыҡтың тулҡын теорияһы 2. трад. -поэт. ел-дауыллы, тулҡын күтәргес; волновая погода ел-дауыллы һауа торошо волнолОм м тулҡын тотҡос (ҡайтарғыс) ( нығытма )
ВОЛНООБРАЗНЫЙ, -ая, -ое 1. тулҡын кеүек (һымаҡ); волнообразные движения тулҡын һымаҡ хәрәкәттәр 2. убалы-түбәле; волнообразные холмы убалы-түбәле ҡалҡыулыҡтар
ВОЛНОРЕЗ м см. волнолом
ВОЛНУШКА ж йөнтәҫ бәшмәк
ВОЛНУЮЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от волновать 2. прил. тулҡынландырғыс; волнующее событие тулҡынландырғыс ваҡиға
ВОЛОВИЙ, -ья, -ье 1. үгеҙ ...ы; воловья шкура үгеҙ тиреһе; воловье стадо үгеҙ көтөүе 2. перен., разг. ныҡ, көслө; воловье здоровье ныҡлы сәләмәтлек ♦ воловьи глаза үгеҙ күҙле; воловья шея ҡыҫҡа муйын, үгеҙ муйын
ВОЛОВИНА ж үгеҙ тиреһе
ВОЛОВНЯ ж үгеҙ һарайы
вОлок м волок, һөйрәмә ер (бер йылғаныц икенсеһенә яҡын килгән урынынан кәмәне, пароходты һөйрәп төшөрә торған ер)
ВОЛОКИТА I ж волокита; бюрократическая волокита бюрократик волокита
ВОЛОКИТА II м; разг., уст. шырмый (ҡатын-ҡыҙ тирәһендә уралған ир )
ВОЛОКНИСТЫЙ, -ая, -ое сүсле; волокнистые вещества сүсле матдәләр; волокнистые растения сүсле үҫемлектәр
ВОЛОКНО с 1. сүс; шёлковое волокно ебәк сүс 2. обычно мн. волокна; биол. ептәр (епсәләр); нервные волокна нерв епсәләре
ВОЛОКОМ нареч. һөйрәп, һөйрәтеп; тащить лодку волоком кәмәне һөйрәтеп алып барыу
ВОЛОКУША ж һөйрәтке, һөйрәткес
ВОЛОНТЁР м; уст. волонтёр (ирекле ғәскәри хеҙмәткәр )
волоОкий, -ая, -ое ҙур күҙле, аҡыш күҙле
вОлос м 1. сәс, сәс бөртөгө (кешелә); седой волос сал сәс 2. собир. ҡыл (ат һәм һыйыр ҡойроғонда ), йөн (кеше, ҡош-ҡорт һәм хайуандар тәнендә), төк (кеше, хайуан тәнендә), шырт (кеше һәм ҡайһы бер хайуанда); конский волос ат ҡылы ♦ ни на волос саҡ ҡына ла, аҙ ғына ла, һис тә, бер ҙә; волосы стали (поднялись) дыбом сәстәр үрә торҙо; рвать (драть) на себе волосы сәсте йолҡоу, ныҡ үкенеү; до седых волос ҡартайғансы
ВОЛОСАТИК м ҡылйылан, ҡылселәүсен волосатый, -ая, -ое сәсле, йөнлө, йөнтәҫ; волосатая грудь йөнтәҫ түш
ВОЛОСИНКА ж бер бөртөк сәс, сәс бөртөгө (ҡыҫҡа, нәҙек)
168