Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 173 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ВОСПИТАННОСТЬ
сено бесән әйләндереү 2. прост. (шевелить) ҡыймылдатыу, һелкетеү, туҙғытыу; ветер ворошит волосы ел сәсте туҙғыта
ВОРС м өбөрө, өлпә, өлпәк; гладить по ворсу өбөрө уңайына һыпырыу
ВОРСИНКА ж 1. өбөрө, өлпә, өлпәк 2. бот. үҫенте, төксә 3. анат. төксә (эсәктә)
ВОРСИСТЫЙ, -ая, -ое өбөрөлө, йөнлө, йөнтәҫ; ворсИстое одеяло йөнтәҫ одеял
ВОРСИТЬ несов. что см. ворсовать
ВОРСОВАЛЬНЫЙ, -ая, -ое өбөрөләү ...ы, йөнтәҫләндереү ...ы, өбөрөләй торған, йөнтәҫ-ләндерә торған; ворсовальная машИна өбөрөләү машинаһы
ВОРСОВАТЬ несов. что өбөрөләү, йөнтәҫләндереү
ВОРЧАТЬ несов. 1. ырылдау; собака ворчИт эт ырылдай 2. разг. (сердито бормотать, брюзжать) мығырлау, мыжыу, һөйләнеү; старик всегда ворчал ҡарт һәр ваҡыт мыжый ине
ВОРЧЛИВЫЙ, -ая, -ое 1. мығырлаҡ, мыжыҡ; ворчлИвый человек мыжыҡ кеше 2. ризаһыҙ, асыулы; ворчлИвый голос асыулы тауыш
ВОРЧУН м и ВОРЧУНЬЯ ж; разг. мығырлаҡ, мыжыҡ, һөйләнсек
ВОСВОЯСИ нареч.; разг. үҙ өйөнә, үҙ юлына; пойтИ восвоЯси үҙ өйөнә китеү
ВОСЕМНАДЦАТЫЙ, -ая, -ое числ. ун һигеҙенсе; восемнадцатый номер ун һигеҙенсе номер
ВОСЕМНАДЦАТЬ числ. ун һигеҙ
ВОСЕМЬ числ. һигеҙ
ВОСЕМЬДЕСЯТ числ. һикһән
ВОСЕМЬСОТ числ. һигеҙ йөҙ
ВОСЕМЬЮ нареч. һигеҙ тапҡыр, һигеҙ ерҙә; восемью восемь — шестьдесят четыре һигеҙ (ерҙә) һигеҙең алтмыш дүрт
ВОСК м балауыҙ; пчелИный воск бал ҡорто балауыҙы; растительный воск үҫемлек балауыҙы
ВОСКЛИКНУТЬ сов. тойғо (тулҡынланыу) менән ҡысҡырыу, ҡысҡырып ҡуйыу (ебәреү); воскликнул от радости шатлыҡтан ҡысҡырып ебәрҙе
ВОСКЛИЦАНИЕ с ҡысҡырыу, ҡысҡырыу тауышы, ауаз, тауыш; радостное восклицание шатлыҡлы тауыш
ВОСКЛИЦАТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое өндәү ...ы; восклицательный знак грам. өндәү билдәһе; восклицательная интонация өндәү интонацияһы
ВОСКЛИЦАТЬ несов. см. восклИкнуть
ВОСКОВКА ж восковка, балауыҙланған ҡағыҙ (кцсермәләр алыу өсөн)
ВОСКОВОЙ, -ая, -ое 1. балауыҙ; восковая свеча балауыҙ шәм 2. перен. аҡһыл һары, балауыҙҙай һары; восковое лицо балауыҙҙай һары
йөҙ ♦ восковая спелость (зрелость) емгә ултырыу
ВОСКРЕСАТЬ несов. см. воскреснуть
ВОСКРЕСЕНИЕ с 1. см. воскреснуть 2. перен . (возрождение) яңынан тыуыу, йәнләнеү
ВОСКРЕСЕНЬЕ с йәкшәмбе
ВОСКРЕСИТЬ сов. 1. кого терелтеү, үлгәндән һуң терелтеү, йән индереү 2. кого-что; перен . көс индереү, хәл алдырыу, уятыу; воскресить надежду өмөт уятыу 3. кого-что; перен. (восстановить в сознании) күҙ алдына килтереү, иҫкә төшөрөү; воскресить в памяти молодость йәшлекте иҫкә төшөрөү
ВОСКРЕСНИК м өмә, йәкшәмбе өмәһе
воскреснуть сов. 1. терелеү, үлгәндән һуң терелеү, йән инеү 2. перен. көс инеү, хәл алыу, уяныу 3. перен. күҙ алдына килеү, иҫкә төшөү; в памяти воскресло прошлое үткәндәр күҙ алдына килде
ВОСКРЕСНЫЙ, -ая, -ое йәкшәмбе, йәкшәмбе ...ы; воскресный день йәкшәмбе көн; воскресный отдых йәкшәмбе ялы ♦ воскресные школы йәкшәмбе мәктәптәре (йәкшәмбе көндө генә эшләй торган мәктәптәр)
ВОСКРЕШАТЬ несов. см. воскресИть
ВОСПАЛЕНИЕ с шешеү, елһенеү; воспаление лёгких үпкә шешеүе; воспаление среднего уха татран
ВОСПАЛЁННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от воспалИть 2. прил. шешкән, елһенгән, ҡыҙарған; воспалённые глаза елһенгән күҙҙәр
ВОСПАЛИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое шешеү ...ы; воспалительный процесс шешеү процесы
ВОСПАЛИТЬ сов. что 1. (вызвать воспаление ) шештереү, елһендереү, ҡыҙартыу 2. уст. (возбудить чувства) уятыу, тоҡандырыу, ҡабыҙыу; воспалИть воображение хыял уятыу
ВОСПАЛИТЬСЯ сов. 1. шешеү, елһенеү, ҡыҙарыу 2. чем; уст. уяныу, тоҡаныу, ҡабыныу; воспалиться гневом асыу тоҡаныу
ВОСПАЛЯТЬ несов. см. воспалИть
ВОСПАЛЯТЬСЯ несов. см. воспалИться
ВОСПЕВАТЬ несов. см. воспеть
воспЕть сов. кого-что; высок. дан йырлау, данлыҡлау, маҡтап йырлау, маҡтау; воспеть родную землю тыуған ерҙе маҡтап йырлау
ВОСПИТАНИЕ с 1. тәрбиәләү; воспитание детей балалар тәрбиәләү; воспитание воли ихтыяр тәрбиәләү 2. тәрбиә; физическое воспитание физик тәрбиә; дать хорошее воспитание яҡшы тәрбиә биреү
ВОСПИТАННИК м и ВОСПИТАННИЦА ж 1. (питомец) тәрбиәләнеүсе 2. (приёмыш) аҫрау, аҫрау бала 3. уҡыусы, уҡыу тамамлаған кеше, шәкерт; воспитанник педагогического института педагогия институтын тамамлаған кеше
ВОСПИТАННОСТЬ ж тәрбиәлелек, инсаф-лылыҡ, әҙәплелек
173
сено бесән әйләндереү 2. прост. (шевелить) ҡыймылдатыу, һелкетеү, туҙғытыу; ветер ворошит волосы ел сәсте туҙғыта
ВОРС м өбөрө, өлпә, өлпәк; гладить по ворсу өбөрө уңайына һыпырыу
ВОРСИНКА ж 1. өбөрө, өлпә, өлпәк 2. бот. үҫенте, төксә 3. анат. төксә (эсәктә)
ВОРСИСТЫЙ, -ая, -ое өбөрөлө, йөнлө, йөнтәҫ; ворсИстое одеяло йөнтәҫ одеял
ВОРСИТЬ несов. что см. ворсовать
ВОРСОВАЛЬНЫЙ, -ая, -ое өбөрөләү ...ы, йөнтәҫләндереү ...ы, өбөрөләй торған, йөнтәҫ-ләндерә торған; ворсовальная машИна өбөрөләү машинаһы
ВОРСОВАТЬ несов. что өбөрөләү, йөнтәҫләндереү
ВОРЧАТЬ несов. 1. ырылдау; собака ворчИт эт ырылдай 2. разг. (сердито бормотать, брюзжать) мығырлау, мыжыу, һөйләнеү; старик всегда ворчал ҡарт һәр ваҡыт мыжый ине
ВОРЧЛИВЫЙ, -ая, -ое 1. мығырлаҡ, мыжыҡ; ворчлИвый человек мыжыҡ кеше 2. ризаһыҙ, асыулы; ворчлИвый голос асыулы тауыш
ВОРЧУН м и ВОРЧУНЬЯ ж; разг. мығырлаҡ, мыжыҡ, һөйләнсек
ВОСВОЯСИ нареч.; разг. үҙ өйөнә, үҙ юлына; пойтИ восвоЯси үҙ өйөнә китеү
ВОСЕМНАДЦАТЫЙ, -ая, -ое числ. ун һигеҙенсе; восемнадцатый номер ун һигеҙенсе номер
ВОСЕМНАДЦАТЬ числ. ун һигеҙ
ВОСЕМЬ числ. һигеҙ
ВОСЕМЬДЕСЯТ числ. һикһән
ВОСЕМЬСОТ числ. һигеҙ йөҙ
ВОСЕМЬЮ нареч. һигеҙ тапҡыр, һигеҙ ерҙә; восемью восемь — шестьдесят четыре һигеҙ (ерҙә) һигеҙең алтмыш дүрт
ВОСК м балауыҙ; пчелИный воск бал ҡорто балауыҙы; растительный воск үҫемлек балауыҙы
ВОСКЛИКНУТЬ сов. тойғо (тулҡынланыу) менән ҡысҡырыу, ҡысҡырып ҡуйыу (ебәреү); воскликнул от радости шатлыҡтан ҡысҡырып ебәрҙе
ВОСКЛИЦАНИЕ с ҡысҡырыу, ҡысҡырыу тауышы, ауаз, тауыш; радостное восклицание шатлыҡлы тауыш
ВОСКЛИЦАТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое өндәү ...ы; восклицательный знак грам. өндәү билдәһе; восклицательная интонация өндәү интонацияһы
ВОСКЛИЦАТЬ несов. см. восклИкнуть
ВОСКОВКА ж восковка, балауыҙланған ҡағыҙ (кцсермәләр алыу өсөн)
ВОСКОВОЙ, -ая, -ое 1. балауыҙ; восковая свеча балауыҙ шәм 2. перен. аҡһыл һары, балауыҙҙай һары; восковое лицо балауыҙҙай һары
йөҙ ♦ восковая спелость (зрелость) емгә ултырыу
ВОСКРЕСАТЬ несов. см. воскреснуть
ВОСКРЕСЕНИЕ с 1. см. воскреснуть 2. перен . (возрождение) яңынан тыуыу, йәнләнеү
ВОСКРЕСЕНЬЕ с йәкшәмбе
ВОСКРЕСИТЬ сов. 1. кого терелтеү, үлгәндән һуң терелтеү, йән индереү 2. кого-что; перен . көс индереү, хәл алдырыу, уятыу; воскресить надежду өмөт уятыу 3. кого-что; перен. (восстановить в сознании) күҙ алдына килтереү, иҫкә төшөрөү; воскресить в памяти молодость йәшлекте иҫкә төшөрөү
ВОСКРЕСНИК м өмә, йәкшәмбе өмәһе
воскреснуть сов. 1. терелеү, үлгәндән һуң терелеү, йән инеү 2. перен. көс инеү, хәл алыу, уяныу 3. перен. күҙ алдына килеү, иҫкә төшөү; в памяти воскресло прошлое үткәндәр күҙ алдына килде
ВОСКРЕСНЫЙ, -ая, -ое йәкшәмбе, йәкшәмбе ...ы; воскресный день йәкшәмбе көн; воскресный отдых йәкшәмбе ялы ♦ воскресные школы йәкшәмбе мәктәптәре (йәкшәмбе көндө генә эшләй торган мәктәптәр)
ВОСКРЕШАТЬ несов. см. воскресИть
ВОСПАЛЕНИЕ с шешеү, елһенеү; воспаление лёгких үпкә шешеүе; воспаление среднего уха татран
ВОСПАЛЁННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от воспалИть 2. прил. шешкән, елһенгән, ҡыҙарған; воспалённые глаза елһенгән күҙҙәр
ВОСПАЛИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое шешеү ...ы; воспалительный процесс шешеү процесы
ВОСПАЛИТЬ сов. что 1. (вызвать воспаление ) шештереү, елһендереү, ҡыҙартыу 2. уст. (возбудить чувства) уятыу, тоҡандырыу, ҡабыҙыу; воспалИть воображение хыял уятыу
ВОСПАЛИТЬСЯ сов. 1. шешеү, елһенеү, ҡыҙарыу 2. чем; уст. уяныу, тоҡаныу, ҡабыныу; воспалиться гневом асыу тоҡаныу
ВОСПАЛЯТЬ несов. см. воспалИть
ВОСПАЛЯТЬСЯ несов. см. воспалИться
ВОСПЕВАТЬ несов. см. воспеть
воспЕть сов. кого-что; высок. дан йырлау, данлыҡлау, маҡтап йырлау, маҡтау; воспеть родную землю тыуған ерҙе маҡтап йырлау
ВОСПИТАНИЕ с 1. тәрбиәләү; воспитание детей балалар тәрбиәләү; воспитание воли ихтыяр тәрбиәләү 2. тәрбиә; физическое воспитание физик тәрбиә; дать хорошее воспитание яҡшы тәрбиә биреү
ВОСПИТАННИК м и ВОСПИТАННИЦА ж 1. (питомец) тәрбиәләнеүсе 2. (приёмыш) аҫрау, аҫрау бала 3. уҡыусы, уҡыу тамамлаған кеше, шәкерт; воспитанник педагогического института педагогия институтын тамамлаған кеше
ВОСПИТАННОСТЬ ж тәрбиәлелек, инсаф-лылыҡ, әҙәплелек
173