Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 174 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ВОСПИТАННЫЙ
ВОСПИТАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от воспитать 2. прил. тәрбиәле, инсафлы, әҙәпле; он воспитанный человек ул тәрбиәле кеше
ВОСПИТАТЕЛЬ м и ВОСПИТАТЕЛЬНИЦА ж тәрбиәсе; воспитатель интерната интернат тәрбиәсеһе
ВОСПИТАТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое тәрбиә ...ы, тәрбиәүи ...ы; воспитательная работа тәрбиә эше; воспитательное значение труда хеҙмәттең тәрбиәүи әһәмиәте
ВОСПИТАТЬ сов. кого-что 1. в разн. знач. тәрбиәләү, тәрбиә биреү, тәрбиәләп үҫтереү; воспитать детей балаларҙы тәрбиәләп үҫтереү; воспитать уважение к старшим өлкәндәргә хөрмәт тәрбиәләү 2. (вырастить по известной системе — о животных, растениях) ҡарап үҫтереү; воспитать растение үҫемлекте ҡарап үҫтереү
ВОСПИТАТЬСЯ сов. тәрбиәләнеү, тәрбиә алыу
ВОСПИТЫВАТЬ несов. см. воспитать
ВОСПИТЫВАТЬСЯ несов. 1. см. воспитаться 2. страд. от воспитывать
ВОСПЛАМЕНИТЬ сов. 1. что тоҡандырыу, тоҡандырып ебәреү, ҡабыҙыу, ҡабыҙып ебәреү, яндырыу 2. кого-что; перен. рухландырыу, дәртләндереү, дәрт биреү, рухландырып ебәреү; воспламенить воображение хыялға дәрт биреү
ВОСПЛАМЕНИТЬСЯ сов. 1. тоҡаныу, тоҡанып китеү, ҡабыныу 2. перен. рухланыу, дәртләнеү
ВОСПЛАМЕНЯЕМОСТЬ ж тоҡаныусанлыҡ; воспламеняемость горючего яғыулыҡтың тоҡа-ныусанлығы
ВОСПЛАМЕНЯТЬ несов. см. воспламенить
ВОСПЛАМЕНЯТЬСЯ несов. 1. см. воспламениться 2. страд. от воспламенять
ВОСПОЛНИТЬ сов. что тулыландырыу, тултырыу, ҡайтарыу, ҡаплау
ВОСПОЛНИТЬСЯ сов. тулыланыу, тулыу, ҡапланыу
ВОСПОЛНЯТЬ несов. см. восполнить
ВОСПОЛНЯТЬСЯ несов. 1. см. восполниться 2. страд. от восполнять
ВОСПОЛЬЗОВАТЬСЯ сов. чем файҙаланыу, файҙаланып алыу (ҡалыу); воспользоваться случаем мөмкинлектән файҙаланып ҡалыу
ВОСПОМИНАНИЕ с 1. см. вспомнить 2. мн. воспоминания иҫтәлек(тәр), хәтирә(ләр); литературные воспоминания әҙәби иҫтәлектәр; воспоминания детства бала саҡ хәтирәләре; предаться воспоминаниям хәтирәләргә бирелеү
ВОСПРЕПЯТСТВОВАТЬ сов. кому-чему тотҡарлау, ҡамасаулау, ҡаршы төшөү, кәртә ҡуйыу; воспрепятствовать намерениям чьим-л. кемдецдер теләгенә ҡаршы төшөү; воспрепятствовать продвижению противника дошмандың алға үтеүенә ҡамасаулау
ВОСПРЕТИТЬ сов. что и с неопр.; книжн., офиц.-дел. тыйыу, рөхсәт итмәү, юл ҡуймау; вход воспрещён инеү тыйылған
ВОСПРЕЩАТЬ несов. см. воспретить
ВОСПРЕЩАТЬСЯ несов.; книжн., офиц. -дел. тыйылыу, рөхсәт ителмәү; курить воспрещается тартыу тыйыла
ВОСПРЕЩЕНИЕ с тыйыу, рөхсәт итмәү, юл ҡуймау
ВОСПРИИМЧИВОСТЬ ж 1. отҡорлоҡ, зирәклек; восприимчивость к знаниям белемгә зирәклек 2. (тиҙ) бирешеүсәнлек; восприимчивость к болезням ауырыуҙарға тиҙ бирешеүсәнлек
ВОСПРИИМЧИВЫЙ, -ая, -ое 1. отҡор, зи-рәк, һәләтле; восприимчивый ребёнок отҡор бала 2. (тиҙ) бирешеүсән; восприимчивый к болезням человек ауырыуҙарға тиҙ бирешеүсән кеше
ВОСПРИНИМАТЬ несов. см. воспринять
ВОСПРИНИМАТЬСЯ несов. 1. ҡабул ителеү, үҙләштереү 2. страд. от воспринимать
ВОСПРИНЯТЬ сов. что 1. алыу, ҡабул итеү; воспринять тепло йылы ҡабул итеү 2. аңлау, үҙләштереү, төшөнөү; неверно воспринять сказанное әйткәнде яңылыш аңлау
ВОСПРИЯТИЕ с; псих., филос. зиһенгә алыу, аңлау, үҙләштереү; законы восприятия үҙләштереү ҡанундары
ВОСПРОИЗВЕДЕНИЕ с см. воспроизвести
ВОСПРОИЗВЕСТИ сов. что 1. яңынан барлыҡҡа килтереү, ҡабатлап етештереү 2. иҫкә (хәтергә) төшөрөү, (оҡшатып) ҡабатлау, яңынан тыуҙырыу; воспроизвести мотив көйҙө иҫкә төшөрөү 3. ижад итеү, яңынан тергеҙеү; воспроизвести картину боя һуғыш картинаһын тергеҙеү
ВОСПРОИЗВОДИТЬ несов. см. воспроизвести
ВОСПРОИЗВОДСТВО с яңынан (ҡайтанан) етештереү, ҡабатлап етештереү; простое воспроизводство ябай ҡайтанан етештереү; расширенное воспроизводство киңәйтелгән яңынан етештереү; противоречия воспроизводства ҡайтанан етештереүҙең ҡапма-ҡаршылыҡтары
ВОСПРОТИВИТЬСЯ сов. кому-чему ҡаршылыҡ күрһәтеү, ҡаршы килеү (төшөү); воспротивиться решению какому-л. ниндәйҙер ҡарарға ҡаршы килеү
ВОСПРЯНУТЬ сов.; высок., уст. һикереп тороу, аяҡҡа баҫыу ♦ воспрянуть духом күңел күтәрелеү, дәртләнеп (рухланып) китеү
ВОСПЫЛАТЬ сов. чем; уст. яныу, янып китеү, ҡабыныу, ҡабынып китеү, ярһыу, ярһып китеү; воспылать гневом асыу менән яныу
ВОССЕДАТЬ несов. эре ҡиәфәт менән ултырыу, тантаналы итеп ултырыу
воссЕсть сов. эре генә барып (килеп) ултырыу, тантаналы ҡиәфәт менән барып (килеп) ултырыу
ВОССЛАВИТЬ сов. кого-что; уст., высок. данлау, данлыҡлау, дан йырлау, маҡтау; восславить свободу азатлыҡты данлау
174
ВОСПИТАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от воспитать 2. прил. тәрбиәле, инсафлы, әҙәпле; он воспитанный человек ул тәрбиәле кеше
ВОСПИТАТЕЛЬ м и ВОСПИТАТЕЛЬНИЦА ж тәрбиәсе; воспитатель интерната интернат тәрбиәсеһе
ВОСПИТАТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое тәрбиә ...ы, тәрбиәүи ...ы; воспитательная работа тәрбиә эше; воспитательное значение труда хеҙмәттең тәрбиәүи әһәмиәте
ВОСПИТАТЬ сов. кого-что 1. в разн. знач. тәрбиәләү, тәрбиә биреү, тәрбиәләп үҫтереү; воспитать детей балаларҙы тәрбиәләп үҫтереү; воспитать уважение к старшим өлкәндәргә хөрмәт тәрбиәләү 2. (вырастить по известной системе — о животных, растениях) ҡарап үҫтереү; воспитать растение үҫемлекте ҡарап үҫтереү
ВОСПИТАТЬСЯ сов. тәрбиәләнеү, тәрбиә алыу
ВОСПИТЫВАТЬ несов. см. воспитать
ВОСПИТЫВАТЬСЯ несов. 1. см. воспитаться 2. страд. от воспитывать
ВОСПЛАМЕНИТЬ сов. 1. что тоҡандырыу, тоҡандырып ебәреү, ҡабыҙыу, ҡабыҙып ебәреү, яндырыу 2. кого-что; перен. рухландырыу, дәртләндереү, дәрт биреү, рухландырып ебәреү; воспламенить воображение хыялға дәрт биреү
ВОСПЛАМЕНИТЬСЯ сов. 1. тоҡаныу, тоҡанып китеү, ҡабыныу 2. перен. рухланыу, дәртләнеү
ВОСПЛАМЕНЯЕМОСТЬ ж тоҡаныусанлыҡ; воспламеняемость горючего яғыулыҡтың тоҡа-ныусанлығы
ВОСПЛАМЕНЯТЬ несов. см. воспламенить
ВОСПЛАМЕНЯТЬСЯ несов. 1. см. воспламениться 2. страд. от воспламенять
ВОСПОЛНИТЬ сов. что тулыландырыу, тултырыу, ҡайтарыу, ҡаплау
ВОСПОЛНИТЬСЯ сов. тулыланыу, тулыу, ҡапланыу
ВОСПОЛНЯТЬ несов. см. восполнить
ВОСПОЛНЯТЬСЯ несов. 1. см. восполниться 2. страд. от восполнять
ВОСПОЛЬЗОВАТЬСЯ сов. чем файҙаланыу, файҙаланып алыу (ҡалыу); воспользоваться случаем мөмкинлектән файҙаланып ҡалыу
ВОСПОМИНАНИЕ с 1. см. вспомнить 2. мн. воспоминания иҫтәлек(тәр), хәтирә(ләр); литературные воспоминания әҙәби иҫтәлектәр; воспоминания детства бала саҡ хәтирәләре; предаться воспоминаниям хәтирәләргә бирелеү
ВОСПРЕПЯТСТВОВАТЬ сов. кому-чему тотҡарлау, ҡамасаулау, ҡаршы төшөү, кәртә ҡуйыу; воспрепятствовать намерениям чьим-л. кемдецдер теләгенә ҡаршы төшөү; воспрепятствовать продвижению противника дошмандың алға үтеүенә ҡамасаулау
ВОСПРЕТИТЬ сов. что и с неопр.; книжн., офиц.-дел. тыйыу, рөхсәт итмәү, юл ҡуймау; вход воспрещён инеү тыйылған
ВОСПРЕЩАТЬ несов. см. воспретить
ВОСПРЕЩАТЬСЯ несов.; книжн., офиц. -дел. тыйылыу, рөхсәт ителмәү; курить воспрещается тартыу тыйыла
ВОСПРЕЩЕНИЕ с тыйыу, рөхсәт итмәү, юл ҡуймау
ВОСПРИИМЧИВОСТЬ ж 1. отҡорлоҡ, зирәклек; восприимчивость к знаниям белемгә зирәклек 2. (тиҙ) бирешеүсәнлек; восприимчивость к болезням ауырыуҙарға тиҙ бирешеүсәнлек
ВОСПРИИМЧИВЫЙ, -ая, -ое 1. отҡор, зи-рәк, һәләтле; восприимчивый ребёнок отҡор бала 2. (тиҙ) бирешеүсән; восприимчивый к болезням человек ауырыуҙарға тиҙ бирешеүсән кеше
ВОСПРИНИМАТЬ несов. см. воспринять
ВОСПРИНИМАТЬСЯ несов. 1. ҡабул ителеү, үҙләштереү 2. страд. от воспринимать
ВОСПРИНЯТЬ сов. что 1. алыу, ҡабул итеү; воспринять тепло йылы ҡабул итеү 2. аңлау, үҙләштереү, төшөнөү; неверно воспринять сказанное әйткәнде яңылыш аңлау
ВОСПРИЯТИЕ с; псих., филос. зиһенгә алыу, аңлау, үҙләштереү; законы восприятия үҙләштереү ҡанундары
ВОСПРОИЗВЕДЕНИЕ с см. воспроизвести
ВОСПРОИЗВЕСТИ сов. что 1. яңынан барлыҡҡа килтереү, ҡабатлап етештереү 2. иҫкә (хәтергә) төшөрөү, (оҡшатып) ҡабатлау, яңынан тыуҙырыу; воспроизвести мотив көйҙө иҫкә төшөрөү 3. ижад итеү, яңынан тергеҙеү; воспроизвести картину боя һуғыш картинаһын тергеҙеү
ВОСПРОИЗВОДИТЬ несов. см. воспроизвести
ВОСПРОИЗВОДСТВО с яңынан (ҡайтанан) етештереү, ҡабатлап етештереү; простое воспроизводство ябай ҡайтанан етештереү; расширенное воспроизводство киңәйтелгән яңынан етештереү; противоречия воспроизводства ҡайтанан етештереүҙең ҡапма-ҡаршылыҡтары
ВОСПРОТИВИТЬСЯ сов. кому-чему ҡаршылыҡ күрһәтеү, ҡаршы килеү (төшөү); воспротивиться решению какому-л. ниндәйҙер ҡарарға ҡаршы килеү
ВОСПРЯНУТЬ сов.; высок., уст. һикереп тороу, аяҡҡа баҫыу ♦ воспрянуть духом күңел күтәрелеү, дәртләнеп (рухланып) китеү
ВОСПЫЛАТЬ сов. чем; уст. яныу, янып китеү, ҡабыныу, ҡабынып китеү, ярһыу, ярһып китеү; воспылать гневом асыу менән яныу
ВОССЕДАТЬ несов. эре ҡиәфәт менән ултырыу, тантаналы итеп ултырыу
воссЕсть сов. эре генә барып (килеп) ултырыу, тантаналы ҡиәфәт менән барып (килеп) ултырыу
ВОССЛАВИТЬ сов. кого-что; уст., высок. данлау, данлыҡлау, дан йырлау, маҡтау; восславить свободу азатлыҡты данлау
174