Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 177 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ВПЕЧАТЛИТЕЛЬНЫЙ
ВОТКНУТЬ сов. что, во что ҡаҙау, сәнсеү, ҡаҙап ҡуйыу, сәнсеп ҡуйыу; воткнуть иголку энә сәнсеп ҡуйыу; воткнуть кол в землю ҡаҙыҡты ергә ҡаҙап ҡуйыу
ВОТКНУТЬСЯ сов. ҡаҙалыу, сәнселеү
вОтум м вотум (тауыш бирец юлы менән парламентта сыгарылган ҡарар) ♦ вотум доверия ышаныс вотумы; вотум недоверия ышанмауҙы белдергән вотум
ВОТЧИНА ж; ист. биләмә (Рәсәйҙә эре ер биләцсенец вариҫтарына кцсә килгән ере)
ВОТЯКИ мн.; уст. вотяктар (удмурттарҙың элекке исеме) // ед. вотяк м вотяк ир-аты; вотячка ж вотяк ҡатын-ҡыҙы
ВОЦАРИТЬСЯ сов. 1. уст. (вступить на престол) батшалыҡ итә башлау, тәхеткә ултырыу 2. хөкөм һөрөү, урынлашыу; воцарилась полная тишина тулы тынлыҡ урынлашты
ВОЦАРЯТЬСЯ несов. см. воцариться ВОШЬ ж бет ♦ растительная вошь кеблә ВОЩАНКА ж балауыҙланған ҡағыҙ, балауыҙлы туҡыма
ВОЩЁНЫЙ, -ая, -ое балауыҙлы, балауыҙланған; вощёная бумага балауыҙлы ҡағыҙ
ВОЩИНА ж 1. кәрәҙ 2. балауыҙ
ВОЩИТЬ несов. что балауыҙлау, балауыҙ һеңдереү; вощить бумагу ҡағыҙ балауыҙлау
воЯка м; разг., ирон. 1. (тәжрибәле) һуғышсы 2. (задира) һуғыш суҡмары
ВПАДАТЬ несов. 1. см. впасть 2. (о реке, ручье ) ҡойоу, ҡушылыу, тоташыу; Дёма впадает в Белую Дим Ағиҙелгә ҡоя
ВПАДЕНИЕ с 1. ҡойоу, ҡушылыу, тоташыу; впадение реки в море йылғаның диңгеҙгә ҡойо-уы 2. (устье реки) йылға тамағы, ике йылғаның ҡушылған урыны
ВПАДИНА ж сөңгөл, уйпат, соҡор ♦ глазная впадина анат. күҙ соҡоро
впАйка ж 1. иретеп йәбештереү 2. (то, что впаяно) иретеп йәбештерелгән нәмә
впАлый, -ая, -ое батынҡы, батып ингән, эскә батҡан; впалая грудь эскә батҡан күкрәк
ВПАСТЬ сов. 1. эскә батыу (инеү); у неё глаза впали уның күҙҙәре эскә батҡан 2. во что төшөү, бирелеү, ҡалыу; впасть в отчаяние өмөтһөҙлөккә бирелеү ♦ впасть в детство бала аҡылына төшөү; впасть в немилость сит күренеү, рәхимлектән мәхрүм булыу; впасть в противоречие үҙ-үҙеңә ҡаршы килеү
ВПАЯТЬ сов. что иретеп йәбештереү; впаять кран самовара самауырҙың һемәген иретеп йәбештереү
ВПЕРВОЙ нареч.; разг. (обычно с отриц.) см. впервые; видеть не впервой беренсе тапҡыр ғына күреү түгел
ВПЕРВЫЕ нареч. беренсе тапҡыр (мәртәбә), беренсегә; впервые в жизни ғүмергә беренсе тапҡыр
ВПЕРЕБОЙ нареч.; разг. бер-береһен бүл-дерә-бүлдерә (бүлдереп); женщины говорили вперебой ҡатындар бер-береһен бүлдерә-бүлдерә һөйләй ине
ВПЕРЕВАЛКУ нареч.; разг. алпан-толпан, аушанлап; ходить вперевалку аушанлап йөрөү
ВПЕРЕГОНКИ, ВПЕРЕГОНКИ, ВПЕРЕГОНКУ нареч.; разг. уҙыша-уҙыша, ҡыуыша-ҡыуыша, уҙышып, ҡыуышып; бежать вперегонки уҙыша-уҙыша йүгереү
ВПЕРЁД нареч. 1. алға, алға табан; шагнуть вперёд алға атлау; вытянуть руку вперёд ҡулды алға табан һуҙыу 2. разг. башта, элек, тәүҙә; сходите вперёд башта барып килегеҙ 3. разг. алдан; взять плату вперёд алдан түләү 4. в знач. межд. алға; взвод, вперёд! взвод, алға!; вперёд, жизнь! тормош, алға! ♦ взад и вперёд бер алға, бер артҡа; шаг вперёд бер аҙым алға
ВПЕРЕДИ нареч. и предлог 1. нареч. алда, алдан; идти впереди алдан барыу; впереди показался лес алда урман күренде 2. нареч. киләсәктә, алда; у него вся жизнь ещё впереди уның бөтә тормошо алда әле; что ждёт впереди? киләсәктә нимә көтә? 3. предлог с род. п. алда, алдынан; он ехал впереди всех ул бөтәһенән дә алда барҙы ♦ быть впереди кого-чего алдын булыу, алдынғы
ВПЕРЕМЕЖКУ нареч.; разг. алмаш-тилмәш, алмашлап, аралашып, аралаш; сидеть вперемежку аралаш ултырыу
ВПЕРЕМЕШКУ нареч.; разг. буталып, буталышып; вперемешку с пакетами лежали мешки пакеттар менән буталып тоҡтар ята ине
ВПЕРЕХВАТ нареч.; прост. 1. әйләндереп алып 2. (наперерез) юлына арҡыры төшөп, юлын киҫеп
ВПЕРИТЬ: вперить взор (взгляд, глаза) күҙ текәү, ҡараш төбәү, текләп ҡарау; вперить глаза в потолок түбәгә текләп ҡарау
ВПЕРЯТЬ несов. см. вперить
ВПЕЧАТЛЕНИЕ с 1. тәьҫир, тәьҫорат, күңелдәге эҙ; впечатления первых полётов тәүге осош тәьҫораттары 2. йоғонто, тәьҫир; находиться под впечатлением чего-л. берәй нәмәнең тәьҫирендә булыу; производить сильное впечатление көслө тәьҫир итеү 3. тәьҫорат, тәьҫир, фекер; делиться впечатлениями о путешествии сәйәхәт тураһындағы тәьҫораттар менән уртаҡлашыу
ВПЕЧАТЛИТЕЛЬНОСТЬ ж күңелсәклек, йомшаҡ күңеллелек, тәьҫирләнеүсәнлек, әҫәрлә-неүсәнлек; отличается впечатлительностью кү-ңелсәклеге менән айырыла
ВПЕЧАТЛИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое йомшаҡ күңелле, тәьҫирләнеүсән, тәьҫиргә бирелеүсән, әҫәрләнеүсән; впечатлительная натура тәьҫиргә бирелеүсән, йомшаҡ тәбиғәтле күңел
177
ВОТКНУТЬ сов. что, во что ҡаҙау, сәнсеү, ҡаҙап ҡуйыу, сәнсеп ҡуйыу; воткнуть иголку энә сәнсеп ҡуйыу; воткнуть кол в землю ҡаҙыҡты ергә ҡаҙап ҡуйыу
ВОТКНУТЬСЯ сов. ҡаҙалыу, сәнселеү
вОтум м вотум (тауыш бирец юлы менән парламентта сыгарылган ҡарар) ♦ вотум доверия ышаныс вотумы; вотум недоверия ышанмауҙы белдергән вотум
ВОТЧИНА ж; ист. биләмә (Рәсәйҙә эре ер биләцсенец вариҫтарына кцсә килгән ере)
ВОТЯКИ мн.; уст. вотяктар (удмурттарҙың элекке исеме) // ед. вотяк м вотяк ир-аты; вотячка ж вотяк ҡатын-ҡыҙы
ВОЦАРИТЬСЯ сов. 1. уст. (вступить на престол) батшалыҡ итә башлау, тәхеткә ултырыу 2. хөкөм һөрөү, урынлашыу; воцарилась полная тишина тулы тынлыҡ урынлашты
ВОЦАРЯТЬСЯ несов. см. воцариться ВОШЬ ж бет ♦ растительная вошь кеблә ВОЩАНКА ж балауыҙланған ҡағыҙ, балауыҙлы туҡыма
ВОЩЁНЫЙ, -ая, -ое балауыҙлы, балауыҙланған; вощёная бумага балауыҙлы ҡағыҙ
ВОЩИНА ж 1. кәрәҙ 2. балауыҙ
ВОЩИТЬ несов. что балауыҙлау, балауыҙ һеңдереү; вощить бумагу ҡағыҙ балауыҙлау
воЯка м; разг., ирон. 1. (тәжрибәле) һуғышсы 2. (задира) һуғыш суҡмары
ВПАДАТЬ несов. 1. см. впасть 2. (о реке, ручье ) ҡойоу, ҡушылыу, тоташыу; Дёма впадает в Белую Дим Ағиҙелгә ҡоя
ВПАДЕНИЕ с 1. ҡойоу, ҡушылыу, тоташыу; впадение реки в море йылғаның диңгеҙгә ҡойо-уы 2. (устье реки) йылға тамағы, ике йылғаның ҡушылған урыны
ВПАДИНА ж сөңгөл, уйпат, соҡор ♦ глазная впадина анат. күҙ соҡоро
впАйка ж 1. иретеп йәбештереү 2. (то, что впаяно) иретеп йәбештерелгән нәмә
впАлый, -ая, -ое батынҡы, батып ингән, эскә батҡан; впалая грудь эскә батҡан күкрәк
ВПАСТЬ сов. 1. эскә батыу (инеү); у неё глаза впали уның күҙҙәре эскә батҡан 2. во что төшөү, бирелеү, ҡалыу; впасть в отчаяние өмөтһөҙлөккә бирелеү ♦ впасть в детство бала аҡылына төшөү; впасть в немилость сит күренеү, рәхимлектән мәхрүм булыу; впасть в противоречие үҙ-үҙеңә ҡаршы килеү
ВПАЯТЬ сов. что иретеп йәбештереү; впаять кран самовара самауырҙың һемәген иретеп йәбештереү
ВПЕРВОЙ нареч.; разг. (обычно с отриц.) см. впервые; видеть не впервой беренсе тапҡыр ғына күреү түгел
ВПЕРВЫЕ нареч. беренсе тапҡыр (мәртәбә), беренсегә; впервые в жизни ғүмергә беренсе тапҡыр
ВПЕРЕБОЙ нареч.; разг. бер-береһен бүл-дерә-бүлдерә (бүлдереп); женщины говорили вперебой ҡатындар бер-береһен бүлдерә-бүлдерә һөйләй ине
ВПЕРЕВАЛКУ нареч.; разг. алпан-толпан, аушанлап; ходить вперевалку аушанлап йөрөү
ВПЕРЕГОНКИ, ВПЕРЕГОНКИ, ВПЕРЕГОНКУ нареч.; разг. уҙыша-уҙыша, ҡыуыша-ҡыуыша, уҙышып, ҡыуышып; бежать вперегонки уҙыша-уҙыша йүгереү
ВПЕРЁД нареч. 1. алға, алға табан; шагнуть вперёд алға атлау; вытянуть руку вперёд ҡулды алға табан һуҙыу 2. разг. башта, элек, тәүҙә; сходите вперёд башта барып килегеҙ 3. разг. алдан; взять плату вперёд алдан түләү 4. в знач. межд. алға; взвод, вперёд! взвод, алға!; вперёд, жизнь! тормош, алға! ♦ взад и вперёд бер алға, бер артҡа; шаг вперёд бер аҙым алға
ВПЕРЕДИ нареч. и предлог 1. нареч. алда, алдан; идти впереди алдан барыу; впереди показался лес алда урман күренде 2. нареч. киләсәктә, алда; у него вся жизнь ещё впереди уның бөтә тормошо алда әле; что ждёт впереди? киләсәктә нимә көтә? 3. предлог с род. п. алда, алдынан; он ехал впереди всех ул бөтәһенән дә алда барҙы ♦ быть впереди кого-чего алдын булыу, алдынғы
ВПЕРЕМЕЖКУ нареч.; разг. алмаш-тилмәш, алмашлап, аралашып, аралаш; сидеть вперемежку аралаш ултырыу
ВПЕРЕМЕШКУ нареч.; разг. буталып, буталышып; вперемешку с пакетами лежали мешки пакеттар менән буталып тоҡтар ята ине
ВПЕРЕХВАТ нареч.; прост. 1. әйләндереп алып 2. (наперерез) юлына арҡыры төшөп, юлын киҫеп
ВПЕРИТЬ: вперить взор (взгляд, глаза) күҙ текәү, ҡараш төбәү, текләп ҡарау; вперить глаза в потолок түбәгә текләп ҡарау
ВПЕРЯТЬ несов. см. вперить
ВПЕЧАТЛЕНИЕ с 1. тәьҫир, тәьҫорат, күңелдәге эҙ; впечатления первых полётов тәүге осош тәьҫораттары 2. йоғонто, тәьҫир; находиться под впечатлением чего-л. берәй нәмәнең тәьҫирендә булыу; производить сильное впечатление көслө тәьҫир итеү 3. тәьҫорат, тәьҫир, фекер; делиться впечатлениями о путешествии сәйәхәт тураһындағы тәьҫораттар менән уртаҡлашыу
ВПЕЧАТЛИТЕЛЬНОСТЬ ж күңелсәклек, йомшаҡ күңеллелек, тәьҫирләнеүсәнлек, әҫәрлә-неүсәнлек; отличается впечатлительностью кү-ңелсәклеге менән айырыла
ВПЕЧАТЛИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое йомшаҡ күңелле, тәьҫирләнеүсән, тәьҫиргә бирелеүсән, әҫәрләнеүсән; впечатлительная натура тәьҫиргә бирелеүсән, йомшаҡ тәбиғәтле күңел
177