Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 185 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ВСПЫХНУТЬ
ВСПАХИВАТЬ несов. см. вспахать
ВСПАШКА ж һөрөү; глубокая вспашка тә-рән һөрөү; зяблевая вспашка туңға һөрөү
ВСПЕНИВАТЬ несов. см. вспенить
ВСПЕНИВАТЬСЯ несов. 1. см. вспениться 2. страд. от вспенивать
вспенить сов. что күбекләндереү, күбекләү, күпертеү; вспенить воду һыу күбекләндереү
вспениться сов. (күтәрелеп) күбекләнеү, күперекләнеү, күпереү; пиво вспенилось һыра күбекләнде
ВСПЛАКНУТЬ сов. о ком-чём и без доп.; разг. илап (һыҡтап) алыу, күҙ йәше сығарыу
ВСПЛЕСК м 1. см. всплеснуть 2. (шум, звук) сәпелдәү, шапылдау (тауыш); всплеск вёсел ишкәктәрҙең сәпелдәүе
ВСПЛЕСКИВАТЬ и ВСПЛЁСКИВАТЬ несов . см. всплеснуть
ВСПЛЕСНУТЬ сов. сәпелдәтеү, сайпылтыу, сайпылдырыу ♦ всплеснуть руками ҡулды сабыу (гәжәпләнецҙән, аптырауҙан)
ВСПЛЕСНУТЬСЯ сов. (юғарыға, өҫкә ҡарай) сайпылыу, һирпелеү (һыу, шыйыҡлыҡ)
ВСПЛОШНУЮ нареч.; разг. тотош; луга всплошную покрыты цветами болондар тотош сәскә менән ҡапланған
ВСПЛЫВАТЬ несов. см. всплыть
ВСПЛЫТЬ сов. 1. (һыу өҫтөнә, өҫкә) ҡалҡыу, (һыу өҫтөнә, өҫкә) ҡалҡып сығыу; подводная лодка всплыла һыу аҫты кәмәһе өҫкә ҡалҡып сыҡты 2. перен. асылыу, беленеү, килеп сығыу; недостатки всплыли етешһеҙлектәр асылды
ВСПОИТЬ сов. кого 1. (һөт) эсереү, (һөт) эсереп үҫтереү; вспоить телёнка быҙауҙы һөт эсереп үҫтереү 2. (вырастить, воспитать) ҡарап (тәрбиәләп) үҫтереү; она вспоила, вскормила сестру ул һеңлеһен тәрбиәләп үҫтерҙе
ВСПОЛОХИ мн. (ед. всполох м) 1. йәшен, һаҙағай уты 2. көслө ялҡын, ут
ВСПОЛОШИТЬ сов. кого-что; разг. ығы-зығы килтереү (ҡуптарыу, тыуҙырыу), борсоу һалыу, тынысһыҙлау, борсоу
ВСПОЛОШИТЬСЯ сов.; разг. ығы-зығы килеү (ҡубыу, тыуыу), тынысһыҙланыу, борсолоу, зыҡ ҡубыу; на деревьях всполошились грачи ағас башындағы ҡара ҡарғалар зыҡ ҡупты
ВСПОМИНАТЬ несов. см. вспомнить
ВСПОМИНАТЬСЯ несов. 1. см. вспомниться 2. страд. от вспоминать
ВСПОМНИТЬ сов. кого-что иҫләү, иҫкә төшөрөү (алыу), хәтергә төшөрөү (алыу); вспомнить прошлое үткәнде иҫкә төшөрөү
ВСПОМНИТЬСЯ сов. кому иҫкә (хәтергә) төшөү; мне вспомнилась одна песня бер йыр минең иҫемә төштө
ВСПОМОГАТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое ярҙамсы, өҫтәмә; вспомогательный отряд ярҙамсы отряд; вспомогательная литература өҫтәмә әҙәбиәт ♦ вспомогательный глагол грам. ярҙамсы ҡылым
ВСПОРОТЬ сов. что; разг. һүтеү, ярыу, һүтеп ебәреү, ярып ебәреү; вспороть мешок тоҡто һүтеү; вспороть брюхо медведю айыуҙың ҡорһағын ярып ебәреү
ВСПОРХНУТЬ сов. (тиҙ генә) осоп күтәрелеү, (ҡапыл) осоп китеү; птичка вспорхнула ҡошсоҡ ҡапыл осоп китте
вспотЕть сов. 1. тирләү, тиргә батыу, тир менән ҡапланыу; лошадь быстро вспотела ат тиҙ генә тирләне 2. быуланыу, тирләү; окно вспотело тәҙрә быуланған
ВСПРЫГИВАТЬ несов. см. вспрыгнуть
ВСПРЫГНУТЬ сов. һикереү, һикереп менеү; вспрыгнуть на лошадь атҡа һикереп менеү
ВСПРЫСКИВАНИЕ с 1. см. вспрыскивать 2. разг. (вспрыскиваемая жидкость) бөркөлгән (һибелгән) шыйыҡлыҡ
ВСПРЫСКИВАТЬ несов. см. вспрыснуть
ВСПРЫСНУТЬ сов. что 1. һыу бөркөү, һыу һибеү; вспрыснуть цветы водой сәскәләргә һыу бөркөү 2. перен., прост. (отметить угощением , выпивкой) йыуыу, билдәләп үтеү
ВСПУГИВАТЬ несов. см. вспугнуть
ВСПУГНУТЬ сов. кого-что ҡурҡытыу, ҡурҡытып ебәреү, ҡуҙғатыу; вспугнуть птичек ҡошсоҡтарҙы ҡурҡытыу
ВСПУХАТЬ несов. см. вспухнуть
ВСПУХНУТЬ сов. шешеү, ҡабарыу, бүртеү, ҡабарып китеү, ҡабарып (шешеп) сығыу; ушибленное место вспухло бәрелгән урын шешеп сыҡты
ВСПУЧИВАТЬ несов. см. вспучить
ВСПУЧИТЬ сов. что безл.; разг. күбеү, күбеп сығыу, ҡабарыу, ҡабарып сығыу; живот вспучило эс күпте
ВСПУЧИТЬСЯ сов.; разг. күбеү, күбенеү, ҡабарыныу, ҡабарып (күбеп) сығыу, күтәрелеү; лёд вспучился боҙ күтәрелгән
ВСПЫЛИТЬ сов.; разг. (ҡапыл) туҙып китеү, ҡыҙып (ярһып, ҡабынып) китеү; бабушка вспылила из-за ничего өләсәй буштан ғына ҡыҙып китте
ВСПЫЛЬЧИВОСТЬ ж яндырайлыҡ, ҡыҙыулыҡ, ҡыҙыу ҡанлылыҡ; отличаться вспыльчивостью яндырайлыҡ менән айырылып тороу
ВСПЫЛЬЧИВЫЙ, -ая, -ое яндырай, ҡыҙыу, ҡыҙыу ҡанлы; вспыльчивый человек яндырай кеше; вспыльчивый характер ҡыҙыу холоҡ
ВСПЫХИВАТЬ несов. см. вспыхнуть
ВСПЫХНУТЬ сов. 1. (загореться) (ҡапыл) тоҡаныу, тоҡанып (ҡабынып) китеү, ҡабыныу, янып китеү, яна башлау; порох вспыхнул дары тоҡанып китте 2. балҡыу, яҡтырыу, балҡып (яҡтырып) китеү, балҡып (яҡтырып) күренеү;
185
ВСПАХИВАТЬ несов. см. вспахать
ВСПАШКА ж һөрөү; глубокая вспашка тә-рән һөрөү; зяблевая вспашка туңға һөрөү
ВСПЕНИВАТЬ несов. см. вспенить
ВСПЕНИВАТЬСЯ несов. 1. см. вспениться 2. страд. от вспенивать
вспенить сов. что күбекләндереү, күбекләү, күпертеү; вспенить воду һыу күбекләндереү
вспениться сов. (күтәрелеп) күбекләнеү, күперекләнеү, күпереү; пиво вспенилось һыра күбекләнде
ВСПЛАКНУТЬ сов. о ком-чём и без доп.; разг. илап (һыҡтап) алыу, күҙ йәше сығарыу
ВСПЛЕСК м 1. см. всплеснуть 2. (шум, звук) сәпелдәү, шапылдау (тауыш); всплеск вёсел ишкәктәрҙең сәпелдәүе
ВСПЛЕСКИВАТЬ и ВСПЛЁСКИВАТЬ несов . см. всплеснуть
ВСПЛЕСНУТЬ сов. сәпелдәтеү, сайпылтыу, сайпылдырыу ♦ всплеснуть руками ҡулды сабыу (гәжәпләнецҙән, аптырауҙан)
ВСПЛЕСНУТЬСЯ сов. (юғарыға, өҫкә ҡарай) сайпылыу, һирпелеү (һыу, шыйыҡлыҡ)
ВСПЛОШНУЮ нареч.; разг. тотош; луга всплошную покрыты цветами болондар тотош сәскә менән ҡапланған
ВСПЛЫВАТЬ несов. см. всплыть
ВСПЛЫТЬ сов. 1. (һыу өҫтөнә, өҫкә) ҡалҡыу, (һыу өҫтөнә, өҫкә) ҡалҡып сығыу; подводная лодка всплыла һыу аҫты кәмәһе өҫкә ҡалҡып сыҡты 2. перен. асылыу, беленеү, килеп сығыу; недостатки всплыли етешһеҙлектәр асылды
ВСПОИТЬ сов. кого 1. (һөт) эсереү, (һөт) эсереп үҫтереү; вспоить телёнка быҙауҙы һөт эсереп үҫтереү 2. (вырастить, воспитать) ҡарап (тәрбиәләп) үҫтереү; она вспоила, вскормила сестру ул һеңлеһен тәрбиәләп үҫтерҙе
ВСПОЛОХИ мн. (ед. всполох м) 1. йәшен, һаҙағай уты 2. көслө ялҡын, ут
ВСПОЛОШИТЬ сов. кого-что; разг. ығы-зығы килтереү (ҡуптарыу, тыуҙырыу), борсоу һалыу, тынысһыҙлау, борсоу
ВСПОЛОШИТЬСЯ сов.; разг. ығы-зығы килеү (ҡубыу, тыуыу), тынысһыҙланыу, борсолоу, зыҡ ҡубыу; на деревьях всполошились грачи ағас башындағы ҡара ҡарғалар зыҡ ҡупты
ВСПОМИНАТЬ несов. см. вспомнить
ВСПОМИНАТЬСЯ несов. 1. см. вспомниться 2. страд. от вспоминать
ВСПОМНИТЬ сов. кого-что иҫләү, иҫкә төшөрөү (алыу), хәтергә төшөрөү (алыу); вспомнить прошлое үткәнде иҫкә төшөрөү
ВСПОМНИТЬСЯ сов. кому иҫкә (хәтергә) төшөү; мне вспомнилась одна песня бер йыр минең иҫемә төштө
ВСПОМОГАТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое ярҙамсы, өҫтәмә; вспомогательный отряд ярҙамсы отряд; вспомогательная литература өҫтәмә әҙәбиәт ♦ вспомогательный глагол грам. ярҙамсы ҡылым
ВСПОРОТЬ сов. что; разг. һүтеү, ярыу, һүтеп ебәреү, ярып ебәреү; вспороть мешок тоҡто һүтеү; вспороть брюхо медведю айыуҙың ҡорһағын ярып ебәреү
ВСПОРХНУТЬ сов. (тиҙ генә) осоп күтәрелеү, (ҡапыл) осоп китеү; птичка вспорхнула ҡошсоҡ ҡапыл осоп китте
вспотЕть сов. 1. тирләү, тиргә батыу, тир менән ҡапланыу; лошадь быстро вспотела ат тиҙ генә тирләне 2. быуланыу, тирләү; окно вспотело тәҙрә быуланған
ВСПРЫГИВАТЬ несов. см. вспрыгнуть
ВСПРЫГНУТЬ сов. һикереү, һикереп менеү; вспрыгнуть на лошадь атҡа һикереп менеү
ВСПРЫСКИВАНИЕ с 1. см. вспрыскивать 2. разг. (вспрыскиваемая жидкость) бөркөлгән (һибелгән) шыйыҡлыҡ
ВСПРЫСКИВАТЬ несов. см. вспрыснуть
ВСПРЫСНУТЬ сов. что 1. һыу бөркөү, һыу һибеү; вспрыснуть цветы водой сәскәләргә һыу бөркөү 2. перен., прост. (отметить угощением , выпивкой) йыуыу, билдәләп үтеү
ВСПУГИВАТЬ несов. см. вспугнуть
ВСПУГНУТЬ сов. кого-что ҡурҡытыу, ҡурҡытып ебәреү, ҡуҙғатыу; вспугнуть птичек ҡошсоҡтарҙы ҡурҡытыу
ВСПУХАТЬ несов. см. вспухнуть
ВСПУХНУТЬ сов. шешеү, ҡабарыу, бүртеү, ҡабарып китеү, ҡабарып (шешеп) сығыу; ушибленное место вспухло бәрелгән урын шешеп сыҡты
ВСПУЧИВАТЬ несов. см. вспучить
ВСПУЧИТЬ сов. что безл.; разг. күбеү, күбеп сығыу, ҡабарыу, ҡабарып сығыу; живот вспучило эс күпте
ВСПУЧИТЬСЯ сов.; разг. күбеү, күбенеү, ҡабарыныу, ҡабарып (күбеп) сығыу, күтәрелеү; лёд вспучился боҙ күтәрелгән
ВСПЫЛИТЬ сов.; разг. (ҡапыл) туҙып китеү, ҡыҙып (ярһып, ҡабынып) китеү; бабушка вспылила из-за ничего өләсәй буштан ғына ҡыҙып китте
ВСПЫЛЬЧИВОСТЬ ж яндырайлыҡ, ҡыҙыулыҡ, ҡыҙыу ҡанлылыҡ; отличаться вспыльчивостью яндырайлыҡ менән айырылып тороу
ВСПЫЛЬЧИВЫЙ, -ая, -ое яндырай, ҡыҙыу, ҡыҙыу ҡанлы; вспыльчивый человек яндырай кеше; вспыльчивый характер ҡыҙыу холоҡ
ВСПЫХИВАТЬ несов. см. вспыхнуть
ВСПЫХНУТЬ сов. 1. (загореться) (ҡапыл) тоҡаныу, тоҡанып (ҡабынып) китеү, ҡабыныу, янып китеү, яна башлау; порох вспыхнул дары тоҡанып китте 2. балҡыу, яҡтырыу, балҡып (яҡтырып) китеү, балҡып (яҡтырып) күренеү;
185