Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 28 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
АКТИВНЫЙ
АКТИВНЫЙ II, -ая, -ое см. актив II; активное имущество актив мөлкәте; активный баланс актив балансы
АКТИНИЙ м актиний (радиоактив химик элемент )
АКТИНИЯ ж актиния (ҡыуыш эслеләр класына ингән һәрмәцесле диңгеҙ хайуаны)
АКТИРОВАНИЕ с см. актировать
АКТИРОВАТЬ сов., несов. что акт төҙөү; актировать имущество мөлкәткә акт төҙөү
АКТИРОВАТЬСЯ несов. страд. от актировать
...Актный, -ая, -ое урыҫ телендәге ҡушма һцҙҙәрҙең “нисә пәрҙәнән (шаршауҙан) торған” мәғәнәһен аңлатҡан икенсе өлөшө, мәҫ., двухактная пьеса ике шаршаулы пьеса
Актовый, -ая, -ое 1. акт(тар) ...ы; актовая бумага акттар ҡағыҙы (төрлө ҡағыҙҙар, киле-шецҙәр һ. б. яҙыла торған герблы ҡағыҙ) 2. акт(тар) ...ы; актовый зал йыйылыштар (тантаналар) залы
АКТРИСА ж актёр ҡатын-ҡыҙ, актриса
АКТУАЛЬНОСТЬ ж актуаллек; актуальность темы теманың актуаллеге; терять актуальность актуаллекте юғалтыу
АКТУАЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. (современный) актуаль; актуальный вопрос актуаль мәсьәлә 2. спец. (существующий) актуаль
АКУЛА ж акула; белая акула аҡ акула; голубая акула зәңгәр акула
АКУЛИЙ, -ья, -ье акула ...ы; акульи зубы акула тештәре; акульи плавники акула йөҙгөстәре
АКУЛОВЫЕ мн.; зоол. акула һымаҡтар
АКУСТИК м акустик (акустика өлкәһендәге белгес)
АКУСТИКА ж акустика (1. физиканың тауыштарҙы өйрәнә торған бцлеге 2. бцлмәлә тауыштың ишетелец шарты); акустика концертного зала концерт залының акустикаһы; законы акустики акустика ҡанундары; плохая акустика насар акустика; хорошая акустика яҡшы акустика
АКУСТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое акустика ...ы; акустические условия зала залдың акустика шарттары 2. акустик; акустический аппарат акустик аппарат
АКУШЕР м акушер (акушерлыҡ буйынса белгес, табип )
АКУШЕРКА ж акушерка (бала тапҡанда цҙ аллы ярҙам итергә хоҡуғы булған урта медицина белеменә эйә ҡатын-ҡыҙ)
АКУШЕРСКИЙ, -ая, -ое 1. акушерҙар ...ы; акушерские курсы акушерҙар курсы 2. акушерлыҡ ...ы; акушерская практика акушерлыҡ практикаһы
АКУШЕРСТВО с акушерлыҡ (1. медицинаның йөклө ҡатындарға һәм бала тапҡандарға
табип ярҙамы кцрһәтә торған бцлеге 2. акушер эшмәкәрлеге )
акцЕнт м акцент (1. лингв. һцҙгә төшкән баҫым, баҫым билдәһе 2. икенсе телде ирекһеҙҙән боҙоп әйтец 3. ниндәйҙер телгә хас цҙенә бер төрлө һөйләц характеры); говорить с акцентом акцент менән һөйләү; произносить слова с акцентом һүҙҙәрҙе акцент яһап әйтеү ♦ делать акцент на чём ниндәйҙер фекергә баҫым яһау, нимәгәлер айырым иғтибар биреү
АКЦЕНТИРОВАТЬ сов., несов. что и без доп. 1. лингв. акцент билдәһе ҡуйыу 2. перен. фекергә баҫым яһау, айырым иғтибар биреү
АКЦЕНТИРОВАТЬСЯ несов. страд. от акцентировать
АКЦЕНТНЫЙ, -ая, -ое 1. см. акцент 1; акцентный знак акцент билдәһе 2. акцентлы; акцентное произношение акцентлы һөйләү ♦ акцентный стих лит. акцентлы шиғыр (баҫымһыҙ һәм баҫымлы ижектәрҙең сиратлашыуының ирекле булыуы, ритм нигеҙенә баҫымлы ижектәр һанының яҡынса тигеҙлеге һалынған саф тоник шиғыр формаһы)
АКЦЕНТОВАТЬ сов., несов. см. акцентировать
АКЦЕНТОЛОГИЯ ж 1. акцентология (лингв. баҫымдар тураһындағы тәғлимәт, тел ғилемендә баҫымдар системаһын, уларҙың цҫешен йәки билдәле тарихи осорҙағы торошон өйрә-нецсе бцлек) 2. см. акцентуация
АКЦЕНТУАЦИЯ ж; лингв. баҫымдар системаһы; акцентуация башкирского языка башҡорт теленең баҫымдар системаһы; акцентуация произведения әҫәрҙең баҫымдар системаһы
АКЦЕПТ м акцепт (1. юр. тәҡдим ителгән шартта килешец төҙөцгә ризалыҡ 2. фин. хужалыҡ ойошмалары араһындағы ҡул аҡсаһыҙ иҫәп формаһы, шулай уҡ аҡса документтарын — счёттарҙы, векселдәрҙе һ. б. — тцләцгә ризалыҡ )
АКЦЕПТНЫЙ, -ая, -ое акцепт ...ы; акцептная форма расчётов иҫәпләшеүҙең акцепт формаһы
АКЦЕПТОВАТЬ сов., несов. что; фин. ак-цептлау (документтар буйынса аҡса тцләцҙе раҫлау); акцептовать счёт счётты акцептлау
АКЦЕПТОВАТЬСЯ несов. страд. от акцептовать
АКЦИЗ м акциз (1. фин. киң ҡулланыу тауарҙарына ситләтелгән һалым 2. иҫк. революцияға тиклемге Рәсәйҙә шул һалымды йыйған идаралыҡ, ойошма); обложить акцизом акциз һалыу; служить в акцизе акцизда хеҙмәт итеү
АКЦИЗНЫЙ, -ая, -ое акциз ...ы; акцизный инспектор акциз инспекторы; акцизный сбор акциз йыйымы 2. в знач. сущ. акцизный м; уст., разг. акциз чиновнигы
28
АКТИВНЫЙ II, -ая, -ое см. актив II; активное имущество актив мөлкәте; активный баланс актив балансы
АКТИНИЙ м актиний (радиоактив химик элемент )
АКТИНИЯ ж актиния (ҡыуыш эслеләр класына ингән һәрмәцесле диңгеҙ хайуаны)
АКТИРОВАНИЕ с см. актировать
АКТИРОВАТЬ сов., несов. что акт төҙөү; актировать имущество мөлкәткә акт төҙөү
АКТИРОВАТЬСЯ несов. страд. от актировать
...Актный, -ая, -ое урыҫ телендәге ҡушма һцҙҙәрҙең “нисә пәрҙәнән (шаршауҙан) торған” мәғәнәһен аңлатҡан икенсе өлөшө, мәҫ., двухактная пьеса ике шаршаулы пьеса
Актовый, -ая, -ое 1. акт(тар) ...ы; актовая бумага акттар ҡағыҙы (төрлө ҡағыҙҙар, киле-шецҙәр һ. б. яҙыла торған герблы ҡағыҙ) 2. акт(тар) ...ы; актовый зал йыйылыштар (тантаналар) залы
АКТРИСА ж актёр ҡатын-ҡыҙ, актриса
АКТУАЛЬНОСТЬ ж актуаллек; актуальность темы теманың актуаллеге; терять актуальность актуаллекте юғалтыу
АКТУАЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. (современный) актуаль; актуальный вопрос актуаль мәсьәлә 2. спец. (существующий) актуаль
АКУЛА ж акула; белая акула аҡ акула; голубая акула зәңгәр акула
АКУЛИЙ, -ья, -ье акула ...ы; акульи зубы акула тештәре; акульи плавники акула йөҙгөстәре
АКУЛОВЫЕ мн.; зоол. акула һымаҡтар
АКУСТИК м акустик (акустика өлкәһендәге белгес)
АКУСТИКА ж акустика (1. физиканың тауыштарҙы өйрәнә торған бцлеге 2. бцлмәлә тауыштың ишетелец шарты); акустика концертного зала концерт залының акустикаһы; законы акустики акустика ҡанундары; плохая акустика насар акустика; хорошая акустика яҡшы акустика
АКУСТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое акустика ...ы; акустические условия зала залдың акустика шарттары 2. акустик; акустический аппарат акустик аппарат
АКУШЕР м акушер (акушерлыҡ буйынса белгес, табип )
АКУШЕРКА ж акушерка (бала тапҡанда цҙ аллы ярҙам итергә хоҡуғы булған урта медицина белеменә эйә ҡатын-ҡыҙ)
АКУШЕРСКИЙ, -ая, -ое 1. акушерҙар ...ы; акушерские курсы акушерҙар курсы 2. акушерлыҡ ...ы; акушерская практика акушерлыҡ практикаһы
АКУШЕРСТВО с акушерлыҡ (1. медицинаның йөклө ҡатындарға һәм бала тапҡандарға
табип ярҙамы кцрһәтә торған бцлеге 2. акушер эшмәкәрлеге )
акцЕнт м акцент (1. лингв. һцҙгә төшкән баҫым, баҫым билдәһе 2. икенсе телде ирекһеҙҙән боҙоп әйтец 3. ниндәйҙер телгә хас цҙенә бер төрлө һөйләц характеры); говорить с акцентом акцент менән һөйләү; произносить слова с акцентом һүҙҙәрҙе акцент яһап әйтеү ♦ делать акцент на чём ниндәйҙер фекергә баҫым яһау, нимәгәлер айырым иғтибар биреү
АКЦЕНТИРОВАТЬ сов., несов. что и без доп. 1. лингв. акцент билдәһе ҡуйыу 2. перен. фекергә баҫым яһау, айырым иғтибар биреү
АКЦЕНТИРОВАТЬСЯ несов. страд. от акцентировать
АКЦЕНТНЫЙ, -ая, -ое 1. см. акцент 1; акцентный знак акцент билдәһе 2. акцентлы; акцентное произношение акцентлы һөйләү ♦ акцентный стих лит. акцентлы шиғыр (баҫымһыҙ һәм баҫымлы ижектәрҙең сиратлашыуының ирекле булыуы, ритм нигеҙенә баҫымлы ижектәр һанының яҡынса тигеҙлеге һалынған саф тоник шиғыр формаһы)
АКЦЕНТОВАТЬ сов., несов. см. акцентировать
АКЦЕНТОЛОГИЯ ж 1. акцентология (лингв. баҫымдар тураһындағы тәғлимәт, тел ғилемендә баҫымдар системаһын, уларҙың цҫешен йәки билдәле тарихи осорҙағы торошон өйрә-нецсе бцлек) 2. см. акцентуация
АКЦЕНТУАЦИЯ ж; лингв. баҫымдар системаһы; акцентуация башкирского языка башҡорт теленең баҫымдар системаһы; акцентуация произведения әҫәрҙең баҫымдар системаһы
АКЦЕПТ м акцепт (1. юр. тәҡдим ителгән шартта килешец төҙөцгә ризалыҡ 2. фин. хужалыҡ ойошмалары араһындағы ҡул аҡсаһыҙ иҫәп формаһы, шулай уҡ аҡса документтарын — счёттарҙы, векселдәрҙе һ. б. — тцләцгә ризалыҡ )
АКЦЕПТНЫЙ, -ая, -ое акцепт ...ы; акцептная форма расчётов иҫәпләшеүҙең акцепт формаһы
АКЦЕПТОВАТЬ сов., несов. что; фин. ак-цептлау (документтар буйынса аҡса тцләцҙе раҫлау); акцептовать счёт счётты акцептлау
АКЦЕПТОВАТЬСЯ несов. страд. от акцептовать
АКЦИЗ м акциз (1. фин. киң ҡулланыу тауарҙарына ситләтелгән һалым 2. иҫк. революцияға тиклемге Рәсәйҙә шул һалымды йыйған идаралыҡ, ойошма); обложить акцизом акциз һалыу; служить в акцизе акцизда хеҙмәт итеү
АКЦИЗНЫЙ, -ая, -ое акциз ...ы; акцизный инспектор акциз инспекторы; акцизный сбор акциз йыйымы 2. в знач. сущ. акцизный м; уст., разг. акциз чиновнигы
28