Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 29 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
АЛЛАХ
АКЦИОНЕР м акционер (акциялар хужаһы, акционерҙар предприятиеһында ҡатнашыусы кеше )
АКЦИОНЕРНЫЙ, -ая, -ое акционер(ҙар) ...ы; акционерная компания акционерҙар компанияһы; акционерное общество акционерҙар йәмғиәте; акционерный капитал акционерҙар капиталы
АКЦИЯ I ж акция (предприятием өлөш индергәнде белдергән, уның эшендә һәм табышында ҡатнашырға хоҡуҡ биргән ҡиммәтле ҡағыҙ); доходная акция керемле акция; приобретать акции акция һатып алыу; ♦ акции повышаются чьи әһәмиәте (дәрәжәһе) күтәрелә; акции падают чьи әһәмиәте (йоғонтоһо) кәмей (төшә)
АКЦИЯ II ж; книжн. акция, сығыш (ниндәйҙер маҡсатҡа ирешец өсөн башҡарылған эш); военная акция һуғыш акцияһы; дипломатическая акция дипломатик акция
АКЫН м аҡын; творчество акЫнов аҡындар ижады
АЛБАНСКИЙ, -ая, -ое албан ...ы, Ал-бания...ы; албанский народ албан халҡы; албанский язЫк албан теле
АЛБАНЦЫ мн. албандар, албан халҡы // ед. албанец м албан, албан ир-аты; албанка ж албан ҡатын-ҡыҙы
АЛГЕБРА ж алгебра; урок алгебры алгебра дәресе
АЛГЕБРАИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. алгебраик; алгебраическое выражение алгебраик аңлатма; алгебраическое число алгебраик һан 2. алгебра ...ы; алгебраические уравнения алгебра тигеҙләмәләре
АЛГОРИТМ м; мат. алгоритм; алгоритм извлечения корня из числа һандан тамыр алыу алгоритмы
АЛЕБАРДА ж алебарда (осо һөңгө менән барып бөткән оҙон һаплы айбалта, боронғо ҡорал)
АЛЕБАСТР м алебастр; производство алебастра алебастр етештереү
АЛЕБАСТРОВЫЙ, -ая, -ое алебастр ...ы; алебастровый завод алебастр заводы
АЛЕКСАНДРИЙСКИЙ: александрийский стих лит. александрия шиғыры (өсөнсө стопанан һуц пауза (цезура) яһалған ун ике йәки ун өс ижектән торған алты стопалы ямб шиғыры )
АЛЕКСАНДРИТ м александрит (көн яҡтыһында ҡуйы зөбәржәт йәшел төҫтәге, яһалма яҡтылыҡта ҡара ҡыҙыл төҫкә ингән ҡиммәтле таш )
алЕть несов. 1. (выделяться алым цветом) алһыуланып тороу (күренеү); вдали алеют маки алыҫта мәктәр алланып күренә 2. (становиться алым) алланыу, алһыуланыу, ал төҫкә инеү; горизонт алеет офоҡ алһыулана
АЛЕУТСКИЙ, -ая, -ое алеут ...ы; алеутский народ алеут халҡы; алеутский язык алеут теле
АЛЕУТЫ мн. алеуттар, алеут халҡы (Алеут һәм Командор утрауҙарының төп халҡы) // ед. алеут м алеут ир-аты; алеутка ж алеут ҡатын-ҡыҙы
АЛЖИРЦЫ мн. алжирҙар, алжир халҡы // ед. алжирец м алжир ир-аты; алжирка ж алжир ҡатын-ҡыҙы
АЛИ и АЛЬ союз; уст. см. или
АЛИБИ с нескл.; юр. алиби (енәйәт эшләнгән ваҡытта ғәйепләнецсенең енәйәт ҡылынған урында булмауы); доказать своё алиби үҙенең алибийын иҫбатлау; приводить алиби в своё оправдание үҙеңде аҡлап алиби килтереү
АЛИЗАРИН м; хим. ализарин (марена тамырынан йәки яһалма юл менән алынған буяусы матдә)
АЛИЗАРИНОВЫЙ, -ая, -ое ализарин; ализариновая краска ализарин буяу
АЛИМЕНТНЫЙ, -ая, -ое алимент ...ы; алиментные дела в суде судтағы алимент юллау эштәре
АЛИМЕНТЩИК м и АЛИМЕНТЩИЦА ж алимент түләүсе
АЛИМЕНТЫ мн. алимент; платить алименты алимент түләү; получать алименты алимент алыу
АЛКАЛОИД м; хим. алкалоид (көслө физиологик тәьҫирле һелте характерындағы азотлы органик матдә)
АЛКАЛОИДНЫЙ, -ая, -ое алкалоид ...ы; алкалоидный раствор алкалоид иретмәһе
АЛКАТЬ несов.; книжн., уст. 1. асығыу 2. чего и с неопр. бик ныҡ теләү
АЛКОГОЛИЗМ м алкоголизм, эскеселек, эскелек; борьба против алкоголизма алкоголизмға ҡаршы көрәш, эскелеккә ҡаршы көрәш; лечиться от алкоголизма алкоголизмдан дауаланыу
АЛКОГОЛИК м и АЛКОГОЛИЧКА ж алкоголик эскесе
АЛКОГОЛЬ м 1. алкоголь, иҫерткес эсемлектәр); действие алкоголя иҫерткес эсемлек тәьҫире, алкоголь тәьҫире 2. мн. алкоголи хим. алкоголдәр (кислород менән водород төркөмдәренән торған органик берләшмәләр)
АЛКОГОЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. спиртлы, алкоголле, иҫерткес; алкогольные напитки алкоголле эсемлектәр, спиртлы эсемлектәр 2. алкоголь ...ы; алкогольная промышленность алкоголь сәнәғәте; алкогольное воздействие алкоголь тәьҫире 3. алкоголь тыуҙырған, алкоголдән булған; алкогольное отравление алкоголдән ағыуланыу
АЛЛАХ м Алла ♦ аллах знает (ведает) алла белә, бер кемгә билдәһеҙ; одному аллаху известно алла үҙе генә белә, бер кем дә белмәй
29
АКЦИОНЕР м акционер (акциялар хужаһы, акционерҙар предприятиеһында ҡатнашыусы кеше )
АКЦИОНЕРНЫЙ, -ая, -ое акционер(ҙар) ...ы; акционерная компания акционерҙар компанияһы; акционерное общество акционерҙар йәмғиәте; акционерный капитал акционерҙар капиталы
АКЦИЯ I ж акция (предприятием өлөш индергәнде белдергән, уның эшендә һәм табышында ҡатнашырға хоҡуҡ биргән ҡиммәтле ҡағыҙ); доходная акция керемле акция; приобретать акции акция һатып алыу; ♦ акции повышаются чьи әһәмиәте (дәрәжәһе) күтәрелә; акции падают чьи әһәмиәте (йоғонтоһо) кәмей (төшә)
АКЦИЯ II ж; книжн. акция, сығыш (ниндәйҙер маҡсатҡа ирешец өсөн башҡарылған эш); военная акция һуғыш акцияһы; дипломатическая акция дипломатик акция
АКЫН м аҡын; творчество акЫнов аҡындар ижады
АЛБАНСКИЙ, -ая, -ое албан ...ы, Ал-бания...ы; албанский народ албан халҡы; албанский язЫк албан теле
АЛБАНЦЫ мн. албандар, албан халҡы // ед. албанец м албан, албан ир-аты; албанка ж албан ҡатын-ҡыҙы
АЛГЕБРА ж алгебра; урок алгебры алгебра дәресе
АЛГЕБРАИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. алгебраик; алгебраическое выражение алгебраик аңлатма; алгебраическое число алгебраик һан 2. алгебра ...ы; алгебраические уравнения алгебра тигеҙләмәләре
АЛГОРИТМ м; мат. алгоритм; алгоритм извлечения корня из числа һандан тамыр алыу алгоритмы
АЛЕБАРДА ж алебарда (осо һөңгө менән барып бөткән оҙон һаплы айбалта, боронғо ҡорал)
АЛЕБАСТР м алебастр; производство алебастра алебастр етештереү
АЛЕБАСТРОВЫЙ, -ая, -ое алебастр ...ы; алебастровый завод алебастр заводы
АЛЕКСАНДРИЙСКИЙ: александрийский стих лит. александрия шиғыры (өсөнсө стопанан һуц пауза (цезура) яһалған ун ике йәки ун өс ижектән торған алты стопалы ямб шиғыры )
АЛЕКСАНДРИТ м александрит (көн яҡтыһында ҡуйы зөбәржәт йәшел төҫтәге, яһалма яҡтылыҡта ҡара ҡыҙыл төҫкә ингән ҡиммәтле таш )
алЕть несов. 1. (выделяться алым цветом) алһыуланып тороу (күренеү); вдали алеют маки алыҫта мәктәр алланып күренә 2. (становиться алым) алланыу, алһыуланыу, ал төҫкә инеү; горизонт алеет офоҡ алһыулана
АЛЕУТСКИЙ, -ая, -ое алеут ...ы; алеутский народ алеут халҡы; алеутский язык алеут теле
АЛЕУТЫ мн. алеуттар, алеут халҡы (Алеут һәм Командор утрауҙарының төп халҡы) // ед. алеут м алеут ир-аты; алеутка ж алеут ҡатын-ҡыҙы
АЛЖИРЦЫ мн. алжирҙар, алжир халҡы // ед. алжирец м алжир ир-аты; алжирка ж алжир ҡатын-ҡыҙы
АЛИ и АЛЬ союз; уст. см. или
АЛИБИ с нескл.; юр. алиби (енәйәт эшләнгән ваҡытта ғәйепләнецсенең енәйәт ҡылынған урында булмауы); доказать своё алиби үҙенең алибийын иҫбатлау; приводить алиби в своё оправдание үҙеңде аҡлап алиби килтереү
АЛИЗАРИН м; хим. ализарин (марена тамырынан йәки яһалма юл менән алынған буяусы матдә)
АЛИЗАРИНОВЫЙ, -ая, -ое ализарин; ализариновая краска ализарин буяу
АЛИМЕНТНЫЙ, -ая, -ое алимент ...ы; алиментные дела в суде судтағы алимент юллау эштәре
АЛИМЕНТЩИК м и АЛИМЕНТЩИЦА ж алимент түләүсе
АЛИМЕНТЫ мн. алимент; платить алименты алимент түләү; получать алименты алимент алыу
АЛКАЛОИД м; хим. алкалоид (көслө физиологик тәьҫирле һелте характерындағы азотлы органик матдә)
АЛКАЛОИДНЫЙ, -ая, -ое алкалоид ...ы; алкалоидный раствор алкалоид иретмәһе
АЛКАТЬ несов.; книжн., уст. 1. асығыу 2. чего и с неопр. бик ныҡ теләү
АЛКОГОЛИЗМ м алкоголизм, эскеселек, эскелек; борьба против алкоголизма алкоголизмға ҡаршы көрәш, эскелеккә ҡаршы көрәш; лечиться от алкоголизма алкоголизмдан дауаланыу
АЛКОГОЛИК м и АЛКОГОЛИЧКА ж алкоголик эскесе
АЛКОГОЛЬ м 1. алкоголь, иҫерткес эсемлектәр); действие алкоголя иҫерткес эсемлек тәьҫире, алкоголь тәьҫире 2. мн. алкоголи хим. алкоголдәр (кислород менән водород төркөмдәренән торған органик берләшмәләр)
АЛКОГОЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. спиртлы, алкоголле, иҫерткес; алкогольные напитки алкоголле эсемлектәр, спиртлы эсемлектәр 2. алкоголь ...ы; алкогольная промышленность алкоголь сәнәғәте; алкогольное воздействие алкоголь тәьҫире 3. алкоголь тыуҙырған, алкоголдән булған; алкогольное отравление алкоголдән ағыуланыу
АЛЛАХ м Алла ♦ аллах знает (ведает) алла белә, бер кемгә билдәһеҙ; одному аллаху известно алла үҙе генә белә, бер кем дә белмәй
29