Баш
Рус
Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 303 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ДРОЖАТЬ
ДРЁМА ж; разг. см. дремота
ДРЕМАТЬ несов. 1. йоҡомһорау, ҡалғыу, ойоу, серем итеү; (о животных) юшау 2. перен. һелкенмәү, ойоу, тып-тын тороу ♦ не дремать уяу (һаҡ, һиҙгер) булыу (тороу)
ДРЕМАТЬСЯ несов. безл. йоҡомһоратыу, йоҡо баҫыу (килеү); к вечеру дремлется кискә табан йоҡомһората, йоҡо баҫа
ДРЕМОТА ж йоҡомһорау, йоҡо баҫыу, серем итеү; дремота одолевает йоҡо баҫа
ДРЕМОТНЫЙ, -ая, -ое йоҡо килтергес (килтерә торған), йоҡо килтерерлек; дремотное состояние йоҡо килтергес хәл; дремотная тишина йоҡо килтергес тынлыҡ
ДРЕМУЧИЙ, -ая, -ее 1. (о лесе) ҡара, ҡуйы, ҡалын; дремучий лес ҡалын ҡара урман 2. перен . ҡара, тома, шыр; дремучий невежда шыр наҙан
ДРЕНАЖ м дренаж (1. тех. канауҙар, торбалар ярҙамында һаҙлыҡ киптерец системаһы һәм ысулы 2. мед. эренле яранан көпшә ярҙамында эрен, һцл агыҙыу)
ДРЕНАЖИРОВАТЬ несов. что; тех., мед. дренаж яһау (үткәреү), дренажлау
ДРЕНАЖНЫЙ, -ая, -ое тех., мед. дренаж ...ы; дренажные трубы дренаж торбалары; дренажные трубки дренаж көпшәләре
ДРЕСВА ж эре ҡом, ваҡ таш
ДРЕССИРОВАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от дрессировать 2. прил. өйрәтелгән, күнекте-релгән; дрессированные звери өйрәтелгән хайуандар
ДРЕССИРОВАТЬ несов. кого-что өйрәтеү, күнектереү; дрессировать собак эттәрҙе өйрәтеү
ДРЕССИРОВКА ж см. дрессировать
ДРЕССИРОВЩИК м и ДРЕССИРОВЩИЦА ж хайуандарҙы өйрәтеүсе, күнектереүсе
ДРОБИЛКА ж; разг. дробилка, ваҡлағыс, онтағыс (машина )
ДРОБИЛЬНЫЙ, -ая, -ое ваҡлағыс, онтағыс, ваҡлау ...ы, онтау ...ы; дробильная машина ваҡлағыс машина
ДРОБИНА ж йәҙрә бөртөгө, бер бөртөк йәҙрә
ДРОБИНКА ж; уменьш. от дробина
ДРОБИТЬ несов. что 1. ваҡлау, онтау, ярыу; дробить камни таш ватыу, ваҡлау; дробить кости һөйәк онтау, ваҡлау 2. (делить, расчленять ) ваҡлау, бүлеү, бүлгеләү; дробить целое число бөтөн һанды бүлеү 3. по чему; разг. (часто стучать) тыпырлау, тупырлатыу, тыпырлатыу; град дробит по крыше ҡыйыҡты боҙ тупырлата
ДРОБИТЬСЯ несов. 1. (разбиваться) ваҡланыу, онталыу, ярылыу 2. (расчленяться) таралыу, бүленеү, тарҡалыу; отряд быстро дробился на группы отряд тиҙ генә төркөмдәргә тарҡалды 3. страд. от дробить 1, 2
ДРОБЛЕНИЕ с 1. см. дробить 1, 2 и дробиться 1, 2; дробление зерна игенде ярмаға ярыу; дробление щебня ваҡ ташты онтау 2. биол. бүленеү; дробление клеток күҙәнәктәр бүленеүе
ДРОБНИЦА ж; охот. йәҙрә янсығы (тоҡсайы)
ДРОБНЫЙ, -ая, -ое 1. (разделённый, расчленённый ) бүленгән, бүлгеләнгән, ваҡланған 2. (частый — о звуках, шагах и т.п.) туп-туп, тупыр-тупыр иткән, тупырлаған, тупыр иткән (тауыш), тып-тып-тып, тыптыр-тыптыр; дробный топот коней аттарҙың тупыр-тупыр тояҡ тауышы; дробный стук дождя тыптырлап яуған ямғыр тауышы 3. мат. кәсер, кәсерле; дробные числа кәсер һандар ♦ дробные числительные грам. кәсерле һандар
ДРОБОВИК м йәҙрә мылтығы
ДРОБЬ ж 1. йәҙрә, дробь 2. мат. кәсер; десятичная дробь унарлы кәсер; простые дроби ябай кәсерҙәр
ДРОВА только мн. утын; берёзовые дрова ҡайын утын; сырые дрова сей утын ♦ кто в лес, кто по дрова төрлөһө-төрлөсә, төрлөһө — төрлө яҡҡа, тырым-тырағай
ДРОВНИ только мн. утын санаһы
ДРОВОЗАГОТОВКИ мн. (ед. дровозаготовка ж) утын әҙерләү
дровокОл м утын ярыусы (кеше)
ДРОВОСЕК м 1. утын ҡырҡыусы 2. зоол. мыйыҡлы ҡуңыҙ
ДРОВЯНОЙ, -ая, -ое 1. утын ...ы; дровяной сарай утын һарайы 2. утын яғып йылытылған; дровяное отопление утын яғып йылытыу
дрОги только мн. оҙон арба
ДРОГНУТЬ сов. 1. терт итеү, тертелдәү, тертләү, тетрәү, тартылыу (тартыу), һелкенеү; тело его дрогнуло тәне тертләп ҡуйҙы; земля дрогнула от взрыва шартлауҙан ер һелкенде; сердце его дрогнуло уның йөрәге тертләне 2. ҡалтырау, ҡалтыранып ҡуйыу (китеү); рука его не дрогнула уның ҡулы ҡалтыраманы; голос мой дрогнул минең тауышым ҡалтырап китте 3. ҡаушау, ҡуҙғалыу, ҡуҙғалып ҡуйыу (китеү); толпа дрогнула халыҡ төркөмө ҡуҙғалып ҡуйҙы; враг дрогнул дошман ҡаушаны ♦ рука не дрогнет ҡулы ҡалтырамаҫ
ДРОЖАНИЕ с см. дрожать
ДРОЖАТЬ несов. 1. ҡалтырау, ҡалтыраныу, дерелдәү, дер-дер килеү; дрожать от страха ҡурҡыуҙан ҡалтыраныу; стёкла окон дрожали тәҙрә быялалары дерелдәп торҙо 2. (мерцать) емелдәү, ем-ем итеү; в небе дрожали звёзды күктә йондоҙҙар емелдәне 3. перен. ҡалтырау, йөрәк сығыу, хафаланыу, борсолоу; сердце дрожит йөрәк ҡалтырай; мать дрожит за своего ребёнка әсә балаһы өсөн хафаланып тора 4. над чем (скупо расходовать) ҡалтырап тороу; дрожать над каждой копейкой һәр бер тин өсөн ҡалтырап тороу
303
ДРЁМА ж; разг. см. дремота
ДРЕМАТЬ несов. 1. йоҡомһорау, ҡалғыу, ойоу, серем итеү; (о животных) юшау 2. перен. һелкенмәү, ойоу, тып-тын тороу ♦ не дремать уяу (һаҡ, һиҙгер) булыу (тороу)
ДРЕМАТЬСЯ несов. безл. йоҡомһоратыу, йоҡо баҫыу (килеү); к вечеру дремлется кискә табан йоҡомһората, йоҡо баҫа
ДРЕМОТА ж йоҡомһорау, йоҡо баҫыу, серем итеү; дремота одолевает йоҡо баҫа
ДРЕМОТНЫЙ, -ая, -ое йоҡо килтергес (килтерә торған), йоҡо килтерерлек; дремотное состояние йоҡо килтергес хәл; дремотная тишина йоҡо килтергес тынлыҡ
ДРЕМУЧИЙ, -ая, -ее 1. (о лесе) ҡара, ҡуйы, ҡалын; дремучий лес ҡалын ҡара урман 2. перен . ҡара, тома, шыр; дремучий невежда шыр наҙан
ДРЕНАЖ м дренаж (1. тех. канауҙар, торбалар ярҙамында һаҙлыҡ киптерец системаһы һәм ысулы 2. мед. эренле яранан көпшә ярҙамында эрен, һцл агыҙыу)
ДРЕНАЖИРОВАТЬ несов. что; тех., мед. дренаж яһау (үткәреү), дренажлау
ДРЕНАЖНЫЙ, -ая, -ое тех., мед. дренаж ...ы; дренажные трубы дренаж торбалары; дренажные трубки дренаж көпшәләре
ДРЕСВА ж эре ҡом, ваҡ таш
ДРЕССИРОВАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от дрессировать 2. прил. өйрәтелгән, күнекте-релгән; дрессированные звери өйрәтелгән хайуандар
ДРЕССИРОВАТЬ несов. кого-что өйрәтеү, күнектереү; дрессировать собак эттәрҙе өйрәтеү
ДРЕССИРОВКА ж см. дрессировать
ДРЕССИРОВЩИК м и ДРЕССИРОВЩИЦА ж хайуандарҙы өйрәтеүсе, күнектереүсе
ДРОБИЛКА ж; разг. дробилка, ваҡлағыс, онтағыс (машина )
ДРОБИЛЬНЫЙ, -ая, -ое ваҡлағыс, онтағыс, ваҡлау ...ы, онтау ...ы; дробильная машина ваҡлағыс машина
ДРОБИНА ж йәҙрә бөртөгө, бер бөртөк йәҙрә
ДРОБИНКА ж; уменьш. от дробина
ДРОБИТЬ несов. что 1. ваҡлау, онтау, ярыу; дробить камни таш ватыу, ваҡлау; дробить кости һөйәк онтау, ваҡлау 2. (делить, расчленять ) ваҡлау, бүлеү, бүлгеләү; дробить целое число бөтөн һанды бүлеү 3. по чему; разг. (часто стучать) тыпырлау, тупырлатыу, тыпырлатыу; град дробит по крыше ҡыйыҡты боҙ тупырлата
ДРОБИТЬСЯ несов. 1. (разбиваться) ваҡланыу, онталыу, ярылыу 2. (расчленяться) таралыу, бүленеү, тарҡалыу; отряд быстро дробился на группы отряд тиҙ генә төркөмдәргә тарҡалды 3. страд. от дробить 1, 2
ДРОБЛЕНИЕ с 1. см. дробить 1, 2 и дробиться 1, 2; дробление зерна игенде ярмаға ярыу; дробление щебня ваҡ ташты онтау 2. биол. бүленеү; дробление клеток күҙәнәктәр бүленеүе
ДРОБНИЦА ж; охот. йәҙрә янсығы (тоҡсайы)
ДРОБНЫЙ, -ая, -ое 1. (разделённый, расчленённый ) бүленгән, бүлгеләнгән, ваҡланған 2. (частый — о звуках, шагах и т.п.) туп-туп, тупыр-тупыр иткән, тупырлаған, тупыр иткән (тауыш), тып-тып-тып, тыптыр-тыптыр; дробный топот коней аттарҙың тупыр-тупыр тояҡ тауышы; дробный стук дождя тыптырлап яуған ямғыр тауышы 3. мат. кәсер, кәсерле; дробные числа кәсер һандар ♦ дробные числительные грам. кәсерле һандар
ДРОБОВИК м йәҙрә мылтығы
ДРОБЬ ж 1. йәҙрә, дробь 2. мат. кәсер; десятичная дробь унарлы кәсер; простые дроби ябай кәсерҙәр
ДРОВА только мн. утын; берёзовые дрова ҡайын утын; сырые дрова сей утын ♦ кто в лес, кто по дрова төрлөһө-төрлөсә, төрлөһө — төрлө яҡҡа, тырым-тырағай
ДРОВНИ только мн. утын санаһы
ДРОВОЗАГОТОВКИ мн. (ед. дровозаготовка ж) утын әҙерләү
дровокОл м утын ярыусы (кеше)
ДРОВОСЕК м 1. утын ҡырҡыусы 2. зоол. мыйыҡлы ҡуңыҙ
ДРОВЯНОЙ, -ая, -ое 1. утын ...ы; дровяной сарай утын һарайы 2. утын яғып йылытылған; дровяное отопление утын яғып йылытыу
дрОги только мн. оҙон арба
ДРОГНУТЬ сов. 1. терт итеү, тертелдәү, тертләү, тетрәү, тартылыу (тартыу), һелкенеү; тело его дрогнуло тәне тертләп ҡуйҙы; земля дрогнула от взрыва шартлауҙан ер һелкенде; сердце его дрогнуло уның йөрәге тертләне 2. ҡалтырау, ҡалтыранып ҡуйыу (китеү); рука его не дрогнула уның ҡулы ҡалтыраманы; голос мой дрогнул минең тауышым ҡалтырап китте 3. ҡаушау, ҡуҙғалыу, ҡуҙғалып ҡуйыу (китеү); толпа дрогнула халыҡ төркөмө ҡуҙғалып ҡуйҙы; враг дрогнул дошман ҡаушаны ♦ рука не дрогнет ҡулы ҡалтырамаҫ
ДРОЖАНИЕ с см. дрожать
ДРОЖАТЬ несов. 1. ҡалтырау, ҡалтыраныу, дерелдәү, дер-дер килеү; дрожать от страха ҡурҡыуҙан ҡалтыраныу; стёкла окон дрожали тәҙрә быялалары дерелдәп торҙо 2. (мерцать) емелдәү, ем-ем итеү; в небе дрожали звёзды күктә йондоҙҙар емелдәне 3. перен. ҡалтырау, йөрәк сығыу, хафаланыу, борсолоу; сердце дрожит йөрәк ҡалтырай; мать дрожит за своего ребёнка әсә балаһы өсөн хафаланып тора 4. над чем (скупо расходовать) ҡалтырап тороу; дрожать над каждой копейкой һәр бер тин өсөн ҡалтырап тороу
303