Баш
Рус
Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 304 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ДРОЖЖЕВОЙ
ДРОЖЖЕВОЙ, -ая, -ое әсетке ...ы; дрожжевое тесто әсе ҡамыр; дрожжевые грибки әсетке бәшмәктәре
дрОжжи только мн. әсетке, сүпрә, ҡур ♦ как на дрожжах (расти, подниматься) бик тиҙ үҫеү, күпләп үҫеү
ДРОЖКИ только мн. еңел арба, ҡуян арба
ДРОЖЬ ж ҡалтырау, дерелдәү; бросает в дрожь безл. ҡалтырата башлай; говорить с дрожью в голосе ҡалтыранған тауыш менән һөйләү
ДРОЗД м барҡылдаҡ; дрозд-белобровик аҡ ҡаш барҡылдаҡ; дрозд певчий йырсы барҡылдаҡ; дрозд-рябинник мышар барҡылдағы; дрозд синий күк барҡылдаҡ
ДРОТИК м дротик, ҡыҫҡа һаплы һөңгө (боронго һугыш ҡоралы)
ДРОФА ж туғаҙаҡ
ДРУГ I м 1. дуҫ, әшнә; старый друг лучше новых двух иҫке дуҫ яңы ике дуҫҡа биргеһеҙ 2. (при обращении) дуҫым, дуҫҡай ♦ будь другом зинһар, зинһар өсөн (цтенес менән мөрәжәгәт иткәндә)
ДРУГ II: друг друга бер-береһен; друг другу бер-береһенә; друг за другом бер-бер артлы; друг за друга бер-береһе өсөн; друг против друга бер-береһенә ҡаршы; друг о друге бер-бе-реһе тураһында; друг с другом бер-береһе менән другой, -ая, -ое 1. башҡа, бүтән; в другой раз бүтән ваҡытта 2. икенсе, иртәгәһен; на другой день икенсе көндө, иртәгәһенә 3. в знач. сущ. другой м, другая ж, другое с башҡа, бүтән, икенсе, башҡа берәү; заботиться о других бүтәндәр тураһында ҡайғыртыу; ему говоришь одно, он делает другое уға бер нәмә әйтәһең, ул икенсене эшләй ♦ это другое дело уныһы башҡа эш; улай булһа, эш башҡа; другими словами икенсе төрлө әйткәндә, икенсе һүҙ менән әйткәндә; одна нога здесь, (а) другая там бер аяғың бында, икенсеһе — тегендә
ДРУЖБА ж дуҫлыҡ; водить дружбу с кем-л. дуҫлашыу, дуҫ булыу; дружба народов халыҡтар дуҫлығы ♦ не в службу, а в дружбу дуҫлыҡ хөрмәтенә
ДРУЖЕЛЮБИЕ с дуҫлыҡ мөнәсәбәте (тойғоһо, хисе), күңел ятыу; показать дружелюбие дуҫлыҡ мөнәсәбәте күрһәтеү
ДРУЖЕЛЮБНЫЙ, -ая, -ое дуҫтарса (яҡын), күңелсәк; дружелюбный взгляд дуҫтарса яҡын ҡараш; дружелюбное отношение дуҫтарса яҡын мөнәсәбәт
ДРУЖЕСКИЙ, -ая, -ое дуҫлыҡ ...ы, дуҫтарса, ысын күңелдән; дружеский привет дуҫлыҡ сәләме, дуҫтарса сәләм; дружеское участие дуҫтарса ҡатнашлыҡ ♦ быть на дружеской ноге с кем әшнә булыу, әшнәлек мөнәсәбәтендә булыу
ДРУЖЕСТВЕННЫЙ, -ая, -ое дуҫлыҡ ...ы, дуҫлыҡ мөнәсәбәтендәге; дружественные связи
дуҫлыҡ бәйләнештәре; дружественные страны дуҫлыҡ мөнәсәбәтендәге илдәр
ДРУЖИНА ж дружина (1. элекке Рәсәйҙә һәм боронго Көнбайыш илдәрҙә кенәздәр ҡара-магындагы ҡораллы гәскәр 2. берәй маҡсат менән ойошторолган хәрби төркөм, ополчение йәки ирекле йәмәгәт ойошмаһы); народная дружина халыҡ дружинаһы
ДРУЖИННИК м и ДРУЖИННИЦА ж дружинасы, дружина ағзаһы
ДРУЖИТЬ несов. с кем и без доп. дуҫлашыу, дуҫ булыу; дружить с одноклассниками синыфташтар менән дуҫлашыу
ДРУЖИЩЕ м; разг. дуҫҡай
дрУжный, -ая, -ое 1. дуҫ, татыу; дружная семья татыу ғаилә; дружный коллектив татыу коллектив; быть дружными дуҫ булыу 2. дәррәү, берҙәм, әүҙем, бер юлы, бер ваҡытта; дружная весна дәррәү (килгән) яҙ; дружная работа берҙәм эш
дружОк м; ласк. дуҫҡай, әшнә, ҡушаға
ДРЫГАТЬ несов. чем; разг. тыпырсыныу, тибенеү; дрыгать ногами аяҡ менән тыпырсыныу
ДРЫГНУТЬ сов. чем; разг. тыпырсынып ҡуйыу, тибеп ебәреү
ДРЯБЛЫЙ, -ая, -ое 1. һулыған, сырышҡан; дряблое лицо сырышҡан бит 2. перен. ебегән, ебек, йомшаҡ 3. перен. ҡаҡшаған, туҙған, бәлтерәгән
ДРЯБНУТЬ несов.; разг. һулыу, бәлтерәү, сырышыу
дрЯзги мн.; разг. юҡ-бар һүҙ, әрләш, талаш, ыҙғыш; домашние дрязги өйҙәге ыҙғыш
дрянной, -ая, -ое разг. алама, насар, йүнһеҙ, әшәке, хөрт; дрянной человек алама кеше
ДРЯНЬ ж; разг. 1. собир. алама, алам-һалам, иҫке-моҫҡо, ҡый-ғыпыр 2. в знач. сказ. хөрт, бик насар; дело дрянь эш хөрт; погода дрянь көн бик насар
ДРЯХЛЕТЬ сов. ныҡ ҡартайыу, бәлтерәү, бәҫтән (ҡарыуҙан) тайыу
ДРЯХЛОСТЬ ж ныҡ ҡартайғанлыҡ, бәлтерәгәнлек, бәҫтән (ҡарыуҙан) тайыу
ДРЯХЛЫЙ, -ая, -ое 1. ныҡ ҡартайған, бәлтерәгән, бәҫтән (ҡарыуҙан) тайған, бәҫһеҙ, ҡарыуһыҙ 2. перен., разг. (старый — о предметах ) туҙған, иҫкергән, эштән сыҡҡан, алама
ДУАЛИЗМ м; филос. дуализм (донъяныц нигеҙендә ике цҙ аллы, бер-береһенә ҡапма-ҡаршы , бер-береһе менән көрәш алып барыусы ике башлангыс — материя һәм рух ятыуын раҫлаган идеалистик тәглимәт)
ДУАЛИСТ м дуалист (дуализм тәглимәтен яҡлаусы )
ДУАЛИСТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое дуалистик, дуализм ...ы; дуалистическая философия дуалистик фәлсәфә
304
ДРОЖЖЕВОЙ, -ая, -ое әсетке ...ы; дрожжевое тесто әсе ҡамыр; дрожжевые грибки әсетке бәшмәктәре
дрОжжи только мн. әсетке, сүпрә, ҡур ♦ как на дрожжах (расти, подниматься) бик тиҙ үҫеү, күпләп үҫеү
ДРОЖКИ только мн. еңел арба, ҡуян арба
ДРОЖЬ ж ҡалтырау, дерелдәү; бросает в дрожь безл. ҡалтырата башлай; говорить с дрожью в голосе ҡалтыранған тауыш менән һөйләү
ДРОЗД м барҡылдаҡ; дрозд-белобровик аҡ ҡаш барҡылдаҡ; дрозд певчий йырсы барҡылдаҡ; дрозд-рябинник мышар барҡылдағы; дрозд синий күк барҡылдаҡ
ДРОТИК м дротик, ҡыҫҡа һаплы һөңгө (боронго һугыш ҡоралы)
ДРОФА ж туғаҙаҡ
ДРУГ I м 1. дуҫ, әшнә; старый друг лучше новых двух иҫке дуҫ яңы ике дуҫҡа биргеһеҙ 2. (при обращении) дуҫым, дуҫҡай ♦ будь другом зинһар, зинһар өсөн (цтенес менән мөрәжәгәт иткәндә)
ДРУГ II: друг друга бер-береһен; друг другу бер-береһенә; друг за другом бер-бер артлы; друг за друга бер-береһе өсөн; друг против друга бер-береһенә ҡаршы; друг о друге бер-бе-реһе тураһында; друг с другом бер-береһе менән другой, -ая, -ое 1. башҡа, бүтән; в другой раз бүтән ваҡытта 2. икенсе, иртәгәһен; на другой день икенсе көндө, иртәгәһенә 3. в знач. сущ. другой м, другая ж, другое с башҡа, бүтән, икенсе, башҡа берәү; заботиться о других бүтәндәр тураһында ҡайғыртыу; ему говоришь одно, он делает другое уға бер нәмә әйтәһең, ул икенсене эшләй ♦ это другое дело уныһы башҡа эш; улай булһа, эш башҡа; другими словами икенсе төрлө әйткәндә, икенсе һүҙ менән әйткәндә; одна нога здесь, (а) другая там бер аяғың бында, икенсеһе — тегендә
ДРУЖБА ж дуҫлыҡ; водить дружбу с кем-л. дуҫлашыу, дуҫ булыу; дружба народов халыҡтар дуҫлығы ♦ не в службу, а в дружбу дуҫлыҡ хөрмәтенә
ДРУЖЕЛЮБИЕ с дуҫлыҡ мөнәсәбәте (тойғоһо, хисе), күңел ятыу; показать дружелюбие дуҫлыҡ мөнәсәбәте күрһәтеү
ДРУЖЕЛЮБНЫЙ, -ая, -ое дуҫтарса (яҡын), күңелсәк; дружелюбный взгляд дуҫтарса яҡын ҡараш; дружелюбное отношение дуҫтарса яҡын мөнәсәбәт
ДРУЖЕСКИЙ, -ая, -ое дуҫлыҡ ...ы, дуҫтарса, ысын күңелдән; дружеский привет дуҫлыҡ сәләме, дуҫтарса сәләм; дружеское участие дуҫтарса ҡатнашлыҡ ♦ быть на дружеской ноге с кем әшнә булыу, әшнәлек мөнәсәбәтендә булыу
ДРУЖЕСТВЕННЫЙ, -ая, -ое дуҫлыҡ ...ы, дуҫлыҡ мөнәсәбәтендәге; дружественные связи
дуҫлыҡ бәйләнештәре; дружественные страны дуҫлыҡ мөнәсәбәтендәге илдәр
ДРУЖИНА ж дружина (1. элекке Рәсәйҙә һәм боронго Көнбайыш илдәрҙә кенәздәр ҡара-магындагы ҡораллы гәскәр 2. берәй маҡсат менән ойошторолган хәрби төркөм, ополчение йәки ирекле йәмәгәт ойошмаһы); народная дружина халыҡ дружинаһы
ДРУЖИННИК м и ДРУЖИННИЦА ж дружинасы, дружина ағзаһы
ДРУЖИТЬ несов. с кем и без доп. дуҫлашыу, дуҫ булыу; дружить с одноклассниками синыфташтар менән дуҫлашыу
ДРУЖИЩЕ м; разг. дуҫҡай
дрУжный, -ая, -ое 1. дуҫ, татыу; дружная семья татыу ғаилә; дружный коллектив татыу коллектив; быть дружными дуҫ булыу 2. дәррәү, берҙәм, әүҙем, бер юлы, бер ваҡытта; дружная весна дәррәү (килгән) яҙ; дружная работа берҙәм эш
дружОк м; ласк. дуҫҡай, әшнә, ҡушаға
ДРЫГАТЬ несов. чем; разг. тыпырсыныу, тибенеү; дрыгать ногами аяҡ менән тыпырсыныу
ДРЫГНУТЬ сов. чем; разг. тыпырсынып ҡуйыу, тибеп ебәреү
ДРЯБЛЫЙ, -ая, -ое 1. һулыған, сырышҡан; дряблое лицо сырышҡан бит 2. перен. ебегән, ебек, йомшаҡ 3. перен. ҡаҡшаған, туҙған, бәлтерәгән
ДРЯБНУТЬ несов.; разг. һулыу, бәлтерәү, сырышыу
дрЯзги мн.; разг. юҡ-бар һүҙ, әрләш, талаш, ыҙғыш; домашние дрязги өйҙәге ыҙғыш
дрянной, -ая, -ое разг. алама, насар, йүнһеҙ, әшәке, хөрт; дрянной человек алама кеше
ДРЯНЬ ж; разг. 1. собир. алама, алам-һалам, иҫке-моҫҡо, ҡый-ғыпыр 2. в знач. сказ. хөрт, бик насар; дело дрянь эш хөрт; погода дрянь көн бик насар
ДРЯХЛЕТЬ сов. ныҡ ҡартайыу, бәлтерәү, бәҫтән (ҡарыуҙан) тайыу
ДРЯХЛОСТЬ ж ныҡ ҡартайғанлыҡ, бәлтерәгәнлек, бәҫтән (ҡарыуҙан) тайыу
ДРЯХЛЫЙ, -ая, -ое 1. ныҡ ҡартайған, бәлтерәгән, бәҫтән (ҡарыуҙан) тайған, бәҫһеҙ, ҡарыуһыҙ 2. перен., разг. (старый — о предметах ) туҙған, иҫкергән, эштән сыҡҡан, алама
ДУАЛИЗМ м; филос. дуализм (донъяныц нигеҙендә ике цҙ аллы, бер-береһенә ҡапма-ҡаршы , бер-береһе менән көрәш алып барыусы ике башлангыс — материя һәм рух ятыуын раҫлаган идеалистик тәглимәт)
ДУАЛИСТ м дуалист (дуализм тәглимәтен яҡлаусы )
ДУАЛИСТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое дуалистик, дуализм ...ы; дуалистическая философия дуалистик фәлсәфә
304