Баш
Рус
Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 596 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
НАБРАСЫВАТЬСЯ
НАБРАСЫВАТЬСЯ I несов. см. наброситься
НАБРАСЫВАТЬСЯ II несов. страд. от набрасывать II
НАБРАТЬ сов. 1. кого - что, чего (собрать ) йыйыу, алыу, туплау (етерлек итеп); набрать корзину ягод бер кәрзин еләк йыйыу; набрать опыт работы эш тәжрибәһе туплау 2. что, кого - чего (принять, нанять) алыу, ҡабул итеү; набрать рабочих на завод заводҡа эшселәр алыу 3. что; перен. (достичь нужной степени) ирешеү, үҫтереү, шәбәйтеү; набрать темпы в работе эштә темпты шәбәйтеү 4. что (составить) йыйыу; набрать номер телефона телефон номерын йыйыу; набрать статью петитом мәҡәләне петит менән йыйыу ♦ набрать воды в рот прост. ауыҙға һыу уртлау, ауыҙ йомоу, ләм-мим өндәшмәү
НАБРАТЬСЯ сов. 1. (скопиться) йыйылыу; в яму набралась вода соҡорға һыу йыйылған 2. чего (усвоить) үҙләштереү, өйрәнеү; набраться новых правил яңы ҡағиҙәләрҙе үҙләштереү 3. чего йыйыу, туплау; набраться опыта тәжрибә туплау ♦ набраться духу нимәгә булһа ла баҙнат итеү, ҡыйыулыҡ туплау; набраться сил көс йыйыу (туплау); набраться ума (разума) аҡыл йыйыу, аҡылға ултырыу
НАБРЕДАТЬ несов. см. набрести
НАБРЕСТИ сов. 1. на кого - что; прям., перен . барып (килеп) сығыу, килеү, төшөү, юлығыу, тап булыу; набрести на след эҙенә барып сығыу; набрести на мысль о побеге ҡасыу тураһындағы уйға килеү 2. обычно безл. йыйылыу; набрело немало людей байтаҡ кеше йыйылған
НАБРОДИТЬСЯ сов.; разг. туйғансы (арығансы) йөрөү; набродиться по улицам города ҡала урамдары буйлап арығансы йөрөү
НАБРОСАТЬ сов. 1. что, чего (накидать) күп итеп (өйгөләп) ташлау, ташлап бөтөү; набросать окурков күп итеп тәмәке төпсөктәре ташлау 2. что (нарисовать, написать, изложить и т. п. в общих чертах) өҫтән-өҫтән генә яҙғылау, ашығыс рәүештә (тиҙ-тиҙ генә) яҙып (һыҙып) ташлау, һыҙғылау; набросать мысли на бумаге фекерҙе тиҙ-тиҙ генә яҙып ташлау; набросать портрет писателя яҙыусының портретын тиҙ-тиҙ генә һыҙғылау
НАБРОСИТЬ сов. что ябыу, һалыу; набросить на хлеб брезент ашлыҡты брезент менән ябыу
НАБРОСИТЬСЯ сов. 1. на кого - что (напасть ) (өҫтөнә) ташланыу, ырғыу; собака набросилась на незнакомца эт ят кешегә ташланды 2. на что; разг. (с жадностью приняться за что - л.) ҡомһоҙланып тотоноу (керешеү), янып (ашҡынып) тотоноу (керешеү); наброситься на работу ашҡынып эшкә тотоноу 3. разг. (накинуться с бранью, упрёками и т. п.) шелтәләй
(әрләй, һүгә) башлау; наброситься на ребёнка баланы шелтәләй башлау
набрОсок м һыҙма, ҡаралама; набросок романа романдың ҡараламаһы; набросок картины һүрәт һыҙмаһы, һыҙма һүрәт
НАБРЫЗГАТЬ сов. что, чего и без доп. сәсрәтеү, сәсрәтеп бөтөрөү, һирпеү, һибеү, бөркөү; набрызгать воды на пол иҙәнгә һыу бөркөү
НАБРЫЗГИВАТЬ несов. см. набрызгать
НАБРЮШНИК м бауырлыҡ, көйәк (йылылыҡ һ.б. өсөн); ватный набрюшник мамыҡ(тан тегелгән) бауырлыҡ
НАБРЮШНЫЙ, -ая, -ое эс(тәге), эскә (ҡорһаҡҡа) ҡуйыла торған; набрюшный жировой слой анат. эс майы, ҡаҙы
НАБРЯКНУТЬ сов.; разг. 1. еүешләнеп (дымланып, һыу һеңеп) ҡабарыу, күбеү, бүртеү, шешенеү; дверь набрякла от влаги еүешлектән ишек шешенгән 2. шешеү, шешенеү; у него набрякли веки уның күҙ ҡабаҡтары шешенгән
НАБУХАНИЕ с см. набухать; набухание почек бөрөләрҙең тулышыуы
НАБУХАТЬ несов. см. набухнуть
НАБУХНУТЬ сов. 1. күбеү, күбенеү, бүртеү, бүртенеү, тиртеү, тулышыу; почки набухли соками бөрөләр һутҡа тулышҡан 2. шешеү, шешенеү; веки набухли от слёз илауҙан күҙ ҡабаҡтары шешенгән; от дождей набухли рамы ямғырҙан рамдар шешенгән
НАВАГА ж навага (балыҡ)
НАВАЖДЕНИЕ с вәсүәсә, ҡотҡо; дьявольское наваждение иблис ҡотҡоһо
навАжий, -ья, -ье навага тотоу ...ы, навага ...ы; наважий промысел навага тотоу кәсебе; наважья уха навага һурпаһы
НАВАЛ м 1. см. навалить 1,2 и навалиться 2. өйөм; навал строительного мусора төҙөлөштән ҡалған сүп-сар өйөмө
НАВАЛИВАТЬ I несов. см. навалить
НАВАЛИВАТЬ II несов. см. навалять
НАВАЛИВАТЬСЯ I несов. 1. см. навалиться 2. страд. от наваливать I
НАВАЛИВАТЬСЯ II несов. страд. от наваливать II
НАВАЛИТЬ сов. 1. кого - что, на кого - что йөкмәтеү, өҫтөнә һалыу (тейәү, өйөү, йығыу, ауҙарыу); навалить мешок на телегу тоҡто арбаға һалыу; всю ответственность навалили на него бөтә яуаплылыҡты уға йөкмәттеләр 2. что, чего (положить в беспорядке) нисек етте шулай (теләһә нисек) ауҙарыу (һалыу, тейәү, өйөү); навалить дров утынды теләһә нисек ауҙарыу 3. обычно безл.; разг. (нагнать, надуть в большом количестве ) күп итеп яуыу; навалило много снегу бик күп итеп ҡар яуған 4. обычно безл.; разг. (собраться в большом количестве) бик күп йыйылыу; навалило много народу бик күп халыҡ йыйылған
596
НАБРАСЫВАТЬСЯ I несов. см. наброситься
НАБРАСЫВАТЬСЯ II несов. страд. от набрасывать II
НАБРАТЬ сов. 1. кого - что, чего (собрать ) йыйыу, алыу, туплау (етерлек итеп); набрать корзину ягод бер кәрзин еләк йыйыу; набрать опыт работы эш тәжрибәһе туплау 2. что, кого - чего (принять, нанять) алыу, ҡабул итеү; набрать рабочих на завод заводҡа эшселәр алыу 3. что; перен. (достичь нужной степени) ирешеү, үҫтереү, шәбәйтеү; набрать темпы в работе эштә темпты шәбәйтеү 4. что (составить) йыйыу; набрать номер телефона телефон номерын йыйыу; набрать статью петитом мәҡәләне петит менән йыйыу ♦ набрать воды в рот прост. ауыҙға һыу уртлау, ауыҙ йомоу, ләм-мим өндәшмәү
НАБРАТЬСЯ сов. 1. (скопиться) йыйылыу; в яму набралась вода соҡорға һыу йыйылған 2. чего (усвоить) үҙләштереү, өйрәнеү; набраться новых правил яңы ҡағиҙәләрҙе үҙләштереү 3. чего йыйыу, туплау; набраться опыта тәжрибә туплау ♦ набраться духу нимәгә булһа ла баҙнат итеү, ҡыйыулыҡ туплау; набраться сил көс йыйыу (туплау); набраться ума (разума) аҡыл йыйыу, аҡылға ултырыу
НАБРЕДАТЬ несов. см. набрести
НАБРЕСТИ сов. 1. на кого - что; прям., перен . барып (килеп) сығыу, килеү, төшөү, юлығыу, тап булыу; набрести на след эҙенә барып сығыу; набрести на мысль о побеге ҡасыу тураһындағы уйға килеү 2. обычно безл. йыйылыу; набрело немало людей байтаҡ кеше йыйылған
НАБРОДИТЬСЯ сов.; разг. туйғансы (арығансы) йөрөү; набродиться по улицам города ҡала урамдары буйлап арығансы йөрөү
НАБРОСАТЬ сов. 1. что, чего (накидать) күп итеп (өйгөләп) ташлау, ташлап бөтөү; набросать окурков күп итеп тәмәке төпсөктәре ташлау 2. что (нарисовать, написать, изложить и т. п. в общих чертах) өҫтән-өҫтән генә яҙғылау, ашығыс рәүештә (тиҙ-тиҙ генә) яҙып (һыҙып) ташлау, һыҙғылау; набросать мысли на бумаге фекерҙе тиҙ-тиҙ генә яҙып ташлау; набросать портрет писателя яҙыусының портретын тиҙ-тиҙ генә һыҙғылау
НАБРОСИТЬ сов. что ябыу, һалыу; набросить на хлеб брезент ашлыҡты брезент менән ябыу
НАБРОСИТЬСЯ сов. 1. на кого - что (напасть ) (өҫтөнә) ташланыу, ырғыу; собака набросилась на незнакомца эт ят кешегә ташланды 2. на что; разг. (с жадностью приняться за что - л.) ҡомһоҙланып тотоноу (керешеү), янып (ашҡынып) тотоноу (керешеү); наброситься на работу ашҡынып эшкә тотоноу 3. разг. (накинуться с бранью, упрёками и т. п.) шелтәләй
(әрләй, һүгә) башлау; наброситься на ребёнка баланы шелтәләй башлау
набрОсок м һыҙма, ҡаралама; набросок романа романдың ҡараламаһы; набросок картины һүрәт һыҙмаһы, һыҙма һүрәт
НАБРЫЗГАТЬ сов. что, чего и без доп. сәсрәтеү, сәсрәтеп бөтөрөү, һирпеү, һибеү, бөркөү; набрызгать воды на пол иҙәнгә һыу бөркөү
НАБРЫЗГИВАТЬ несов. см. набрызгать
НАБРЮШНИК м бауырлыҡ, көйәк (йылылыҡ һ.б. өсөн); ватный набрюшник мамыҡ(тан тегелгән) бауырлыҡ
НАБРЮШНЫЙ, -ая, -ое эс(тәге), эскә (ҡорһаҡҡа) ҡуйыла торған; набрюшный жировой слой анат. эс майы, ҡаҙы
НАБРЯКНУТЬ сов.; разг. 1. еүешләнеп (дымланып, һыу һеңеп) ҡабарыу, күбеү, бүртеү, шешенеү; дверь набрякла от влаги еүешлектән ишек шешенгән 2. шешеү, шешенеү; у него набрякли веки уның күҙ ҡабаҡтары шешенгән
НАБУХАНИЕ с см. набухать; набухание почек бөрөләрҙең тулышыуы
НАБУХАТЬ несов. см. набухнуть
НАБУХНУТЬ сов. 1. күбеү, күбенеү, бүртеү, бүртенеү, тиртеү, тулышыу; почки набухли соками бөрөләр һутҡа тулышҡан 2. шешеү, шешенеү; веки набухли от слёз илауҙан күҙ ҡабаҡтары шешенгән; от дождей набухли рамы ямғырҙан рамдар шешенгән
НАВАГА ж навага (балыҡ)
НАВАЖДЕНИЕ с вәсүәсә, ҡотҡо; дьявольское наваждение иблис ҡотҡоһо
навАжий, -ья, -ье навага тотоу ...ы, навага ...ы; наважий промысел навага тотоу кәсебе; наважья уха навага һурпаһы
НАВАЛ м 1. см. навалить 1,2 и навалиться 2. өйөм; навал строительного мусора төҙөлөштән ҡалған сүп-сар өйөмө
НАВАЛИВАТЬ I несов. см. навалить
НАВАЛИВАТЬ II несов. см. навалять
НАВАЛИВАТЬСЯ I несов. 1. см. навалиться 2. страд. от наваливать I
НАВАЛИВАТЬСЯ II несов. страд. от наваливать II
НАВАЛИТЬ сов. 1. кого - что, на кого - что йөкмәтеү, өҫтөнә һалыу (тейәү, өйөү, йығыу, ауҙарыу); навалить мешок на телегу тоҡто арбаға һалыу; всю ответственность навалили на него бөтә яуаплылыҡты уға йөкмәттеләр 2. что, чего (положить в беспорядке) нисек етте шулай (теләһә нисек) ауҙарыу (һалыу, тейәү, өйөү); навалить дров утынды теләһә нисек ауҙарыу 3. обычно безл.; разг. (нагнать, надуть в большом количестве ) күп итеп яуыу; навалило много снегу бик күп итеп ҡар яуған 4. обычно безл.; разг. (собраться в большом количестве) бик күп йыйылыу; навалило много народу бик күп халыҡ йыйылған
596