Баш
Рус
Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 597 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
НАВЕРТЕТЬ
НАВАЛИТЬСЯ сов. 1. (налечь) терәлеп (һөйәлеп, ауырлығын һалып) этеү (баҫыу, ятыу); изо всей силы навалиться плечом иңбаш менән бөтә көскә этеү 2. перен. өҫкә төшөү; на меня навалились все заботы бөтә мәшәҡәттәр минең өҫкә төштө 3. перен., разг. (внезапно напасть ) (көтмәгәндә) ташланыу, ябырылыу, һөжүм итеү; навалиться на врага көтмәгәндә дошманға ташланыу
НАВАЛКА ж см. навалить 1; навалка брёвен бүрәнә тейәү
НАВАЛОМ нареч. 1. разг. (в беспорядке) нисек етте шулай, теләһә нисек; вещи лежат навалом әйберҙәр теләһә нисек аунап ята 2. в знач. сказ.; прост. (в избытке) бик күп, артығы менән; фруктов там навалом емеш-еләк унда бик күп
НАВАЛООТБОЙКА ж; горн. күмер ватыу һәм уны забойҙағы конвейерға тейәү
НАВАЛООТБОЙЩИК м; горн. навалоотбойщик (тау эшсеһе )
НАВАЛОЧНЫЙ, -ая, -ое ауҙарып тейәй торған; навалочная машина ауҙарып тейәй торған машина
НАВАЛЯТЬ сов. что, чего (бер аҙ, әҙерәк) баҫыу, баҫып ташлау; навалять несколько пар валенок бер нисә пар быйма баҫыу
НАВАЛЯТЬСЯ сов.; разг. туйғансы аунау; наваляться на песке ҡомлоҡта туйғансы аунау
НАВАР м 1. (настой) сығыш, төнәтмә; ароматный навар хуш еҫле төнәтмә 2. (жир на поверхности жидкой пищи) һөҙлөк, тоҙлоҡ; навар на мясном бульоне ит һурпаһындағы һөҙлөк
НАВАРИВАТЬ несов. см. наварить
НАВАРИВАТЬСЯ несов. страд. от наваривать
НАВАРИСТЫЙ, -ая, -ое өрөлө, һөҙлөклө; наваристая уха өрөлө балыҡ һурпаһы
НАВАРИТЬ сов. 1. что, чего күп итеп бешереү (ҡайнатыу); наварить мяса күп итеп ит бешереү; наварить варенья күп итеп ҡайнатма ҡайнатыу 2. чего; тех. иретеү, иретеп әҙерләү (бер ни тиклем); наварить стали ҡорос иретеү 3. что (приварить) ҡыҙҙырып йәбештереү (ялғау); наварить топор балтаны ҡыҙҙырып йәбештереү
НАВАРКА ж; тех. 1. см. наварить 3; изготовить наваркой ҡыҙҙырып йәбештереү 2. ҡыҙҙырып йәбештерелгән өлөш (киҫәк); наварка на косе салғының ҡыҙҙырып йәбештерелгән өлөшө
НАВАРНОЙ, -ая, -ое тех. ҡыҙҙырып йәбештерелгән; наварной конец серпа ураҡтың ҡыҙҙырып йәбештерелгән осо
НАВЕВАТЬ несов. см. навеять 1, 2
НАВЕВАТЬСЯ несов. страд. от навевать
НАВЕДАТЬСЯ сов.; разг. хәл белергә инеү (килеү, инеп сығыу); прийти наведаться к больному ауырыуҙың хәлен белергә килеү
НАВЕДЕНИЕ с см. навести 3 — 6; наведение порядка тәртип урынлаштырыу; наведение моста күпер һалыу
НАВЕДЫВАТЬСЯ несов. см. наведаться
НАВЕЗТИ сов. кого - что, чего (күп итеп) килтереп (ташып) ҡуйыу, килтереп тултырыу; навезти товаров тауар килтереп тултырыу
НАВЕИВАТЬ несов. см. навеять 3
НАВЕИВАТЬСЯ несов. страд. от навеивать
НАВЕК и НАВЕКИ нареч. мәңгегә, мәңгелеккә, ғүмергә, ғүмерлеккә, бөтөнләйгә; проститься навеки мәңгелеккә хушлашыу; навеки вместе мәңгегә бергә
НАВЕРБОВАТЬ сов. кого - что йыйып алыу, туплау, яллау; навербовать рабочих для новой стройки яңы төҙөлөшкә эшселәр туплау
НАВЕРБОВЫВАТЬСЯ несов. страд. от навербовывать
НАВЕРБОВЫВАТЬ несов. см. навербовать
НАВЕРНО и НАВЕРНОЕ нареч. в знач. вводн. сл. моғайын, күрәһең, -дыр/-дер; он, наверно, помнит о нашем разговоре ул, моғайын, беҙҙең һөйләшеүҙе онотмағандыр
НАВЕРНУТЬ сов. 1. (намотать) урау, урап ҡуйыу; навернуть на палец марлю бармаҡҡа марля урау 2. (навинтить, надеть) бороу, бороп кейҙереү (ҡуйыу, кертеү, индереү); навернуть гайку гайканы бороп индереү
НАВЕРНУТЬСЯ сов. 1. уралыу, йәбешеү; верёвка навернулась на вал арҡан валға уралған 2. боролоп кереү, бороп кейҙереү; гайка навернулась на болт гайка болтҡа бороп кейҙерелде 3. йәш тулыу, йәшләнеү; на глаза навернулись слёзы күҙгә йәш тулды
НАВЕРНЯКА нареч.; разг. 1. әлбиттә, мотлаҡ, моғайын, һис шикһеҙ; об этом никто не знает наверняка был турала, әлбиттә, бер кем дә белмәй 2. яңылышмай(ынса), ныҡ ышанып, ныҡлы ышаныс менән; действовать наверняка ныҡ ышанып эш итеү
НАВЕРСТАТЬ I сов. что тултырыу, ҡаплау, ҡыуып етеү, эшләп бөтөрөү; наверстать упущенное эшләнмәй ҡалғанды эшләп бөтөрөү
НАВЕРСТАТЬ II сов. что, чего; типогр. вёрсткалау, вёрсткалап ҡуйыу; наверстать несколько страниц книги китаптың бер нисә битен вёрсткалау
НАВЁРСТЫВАТЬ I несов. см. наверстать I
НАВЁРСТЫВАТЬ II несов. см. наверстать II
НАВЁРСТЫВАТЬСЯ I несов. страд. от навёрстывать I
НАВЁРСТЫВАТЬСЯ II несов. страд. от навёрстывать II
НАВЕРТЕТЬ сов. 1. что (намотать) урау, урап ҡуйыу; навертеть конец верёвки на руку бауҙың осон ҡулға урау 2. что, чего бороп (быраулап) тишеү; навертеть отверстий бороп тишектәр) тишеү
597
НАВАЛИТЬСЯ сов. 1. (налечь) терәлеп (һөйәлеп, ауырлығын һалып) этеү (баҫыу, ятыу); изо всей силы навалиться плечом иңбаш менән бөтә көскә этеү 2. перен. өҫкә төшөү; на меня навалились все заботы бөтә мәшәҡәттәр минең өҫкә төштө 3. перен., разг. (внезапно напасть ) (көтмәгәндә) ташланыу, ябырылыу, һөжүм итеү; навалиться на врага көтмәгәндә дошманға ташланыу
НАВАЛКА ж см. навалить 1; навалка брёвен бүрәнә тейәү
НАВАЛОМ нареч. 1. разг. (в беспорядке) нисек етте шулай, теләһә нисек; вещи лежат навалом әйберҙәр теләһә нисек аунап ята 2. в знач. сказ.; прост. (в избытке) бик күп, артығы менән; фруктов там навалом емеш-еләк унда бик күп
НАВАЛООТБОЙКА ж; горн. күмер ватыу һәм уны забойҙағы конвейерға тейәү
НАВАЛООТБОЙЩИК м; горн. навалоотбойщик (тау эшсеһе )
НАВАЛОЧНЫЙ, -ая, -ое ауҙарып тейәй торған; навалочная машина ауҙарып тейәй торған машина
НАВАЛЯТЬ сов. что, чего (бер аҙ, әҙерәк) баҫыу, баҫып ташлау; навалять несколько пар валенок бер нисә пар быйма баҫыу
НАВАЛЯТЬСЯ сов.; разг. туйғансы аунау; наваляться на песке ҡомлоҡта туйғансы аунау
НАВАР м 1. (настой) сығыш, төнәтмә; ароматный навар хуш еҫле төнәтмә 2. (жир на поверхности жидкой пищи) һөҙлөк, тоҙлоҡ; навар на мясном бульоне ит һурпаһындағы һөҙлөк
НАВАРИВАТЬ несов. см. наварить
НАВАРИВАТЬСЯ несов. страд. от наваривать
НАВАРИСТЫЙ, -ая, -ое өрөлө, һөҙлөклө; наваристая уха өрөлө балыҡ һурпаһы
НАВАРИТЬ сов. 1. что, чего күп итеп бешереү (ҡайнатыу); наварить мяса күп итеп ит бешереү; наварить варенья күп итеп ҡайнатма ҡайнатыу 2. чего; тех. иретеү, иретеп әҙерләү (бер ни тиклем); наварить стали ҡорос иретеү 3. что (приварить) ҡыҙҙырып йәбештереү (ялғау); наварить топор балтаны ҡыҙҙырып йәбештереү
НАВАРКА ж; тех. 1. см. наварить 3; изготовить наваркой ҡыҙҙырып йәбештереү 2. ҡыҙҙырып йәбештерелгән өлөш (киҫәк); наварка на косе салғының ҡыҙҙырып йәбештерелгән өлөшө
НАВАРНОЙ, -ая, -ое тех. ҡыҙҙырып йәбештерелгән; наварной конец серпа ураҡтың ҡыҙҙырып йәбештерелгән осо
НАВЕВАТЬ несов. см. навеять 1, 2
НАВЕВАТЬСЯ несов. страд. от навевать
НАВЕДАТЬСЯ сов.; разг. хәл белергә инеү (килеү, инеп сығыу); прийти наведаться к больному ауырыуҙың хәлен белергә килеү
НАВЕДЕНИЕ с см. навести 3 — 6; наведение порядка тәртип урынлаштырыу; наведение моста күпер һалыу
НАВЕДЫВАТЬСЯ несов. см. наведаться
НАВЕЗТИ сов. кого - что, чего (күп итеп) килтереп (ташып) ҡуйыу, килтереп тултырыу; навезти товаров тауар килтереп тултырыу
НАВЕИВАТЬ несов. см. навеять 3
НАВЕИВАТЬСЯ несов. страд. от навеивать
НАВЕК и НАВЕКИ нареч. мәңгегә, мәңгелеккә, ғүмергә, ғүмерлеккә, бөтөнләйгә; проститься навеки мәңгелеккә хушлашыу; навеки вместе мәңгегә бергә
НАВЕРБОВАТЬ сов. кого - что йыйып алыу, туплау, яллау; навербовать рабочих для новой стройки яңы төҙөлөшкә эшселәр туплау
НАВЕРБОВЫВАТЬСЯ несов. страд. от навербовывать
НАВЕРБОВЫВАТЬ несов. см. навербовать
НАВЕРНО и НАВЕРНОЕ нареч. в знач. вводн. сл. моғайын, күрәһең, -дыр/-дер; он, наверно, помнит о нашем разговоре ул, моғайын, беҙҙең һөйләшеүҙе онотмағандыр
НАВЕРНУТЬ сов. 1. (намотать) урау, урап ҡуйыу; навернуть на палец марлю бармаҡҡа марля урау 2. (навинтить, надеть) бороу, бороп кейҙереү (ҡуйыу, кертеү, индереү); навернуть гайку гайканы бороп индереү
НАВЕРНУТЬСЯ сов. 1. уралыу, йәбешеү; верёвка навернулась на вал арҡан валға уралған 2. боролоп кереү, бороп кейҙереү; гайка навернулась на болт гайка болтҡа бороп кейҙерелде 3. йәш тулыу, йәшләнеү; на глаза навернулись слёзы күҙгә йәш тулды
НАВЕРНЯКА нареч.; разг. 1. әлбиттә, мотлаҡ, моғайын, һис шикһеҙ; об этом никто не знает наверняка был турала, әлбиттә, бер кем дә белмәй 2. яңылышмай(ынса), ныҡ ышанып, ныҡлы ышаныс менән; действовать наверняка ныҡ ышанып эш итеү
НАВЕРСТАТЬ I сов. что тултырыу, ҡаплау, ҡыуып етеү, эшләп бөтөрөү; наверстать упущенное эшләнмәй ҡалғанды эшләп бөтөрөү
НАВЕРСТАТЬ II сов. что, чего; типогр. вёрсткалау, вёрсткалап ҡуйыу; наверстать несколько страниц книги китаптың бер нисә битен вёрсткалау
НАВЁРСТЫВАТЬ I несов. см. наверстать I
НАВЁРСТЫВАТЬ II несов. см. наверстать II
НАВЁРСТЫВАТЬСЯ I несов. страд. от навёрстывать I
НАВЁРСТЫВАТЬСЯ II несов. страд. от навёрстывать II
НАВЕРТЕТЬ сов. 1. что (намотать) урау, урап ҡуйыу; навертеть конец верёвки на руку бауҙың осон ҡулға урау 2. что, чего бороп (быраулап) тишеү; навертеть отверстий бороп тишектәр) тишеү
597