Баш
Рус
Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 697 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
НИКАК
опираться на низы общества йәмғиәттең түбән ҡатламдарына таяныу 3. мн. низы; муз. түбән (ҡалын) тауыштар
НИЗ... (нис...) приставка; хәрәкәттең аҫҡа (тцбәнгә) ҡарай йцнәлешен кцрһәтә, мәҫ., низвергнуть өҫтән аҫҡа ташлау; низринуться аҫҡа ташланыу
НИЗАТЬ несов. теҙеү (епкә, тимерсыбыҡҡа һ.б.); низать бусы мунсаҡ теҙеү
НИЗАТЬСЯ несов. теҙелеү; из жемчуга нижется ожерелье ынйынан мунсаҡ теҙелә
НИЗВЕРГАТЬ несов. см. низвергнуть
НИЗВЕРГАТЬСЯ несов. 1. см. низвергнуться; с высоты низвергается водный поток юғарынан һыу шарлауығы шарлап төшә 2. страд. от низвергать
низвергнуть сов.; книжн. 1. что атып бәреү, аҡтарып (тәгәрләтеп) ырғытыу (төшөрөү), аҫҡа ташлау; низвергнуть камни с горы тауҙан таштар тәгәрләтеп төшөрөү 2. перен. ҡолатыу, ҡолатып (бәреп) төшөрөү; низвергнуть правительство хөкүмәтте бәреп төшөрөү
НИЗВЕРГНУТЬСЯ сов.; книжн. аҡтарылып (ауып) төшөү
НИЗИНА ж *уйһыу (уйпат) ер
НИЗИННЫЙ, -ая, -ое уйһыу, уйпат; низинные луга уйһыу болондар
НИЗКИЙ, -ая, -ое 1. ( невысокий ) тәбәнәк, тәпәш; человек низкого роста тәбәнәк буйлы кеше 2. (небольшой) түбән; низкие цены түбән хаҡ(тар) 3. (плохой по качеству) түбән; ситец низкого качества түбән сифатлы ситса 4. (бесчестный ) алама, яман, түбән; низкий поступок яман ҡылыҡ 5. (неродовитый) түбән, түбән(ге) (ҡатлам); низкое сословие түбән ҡатлам 6. муз. ҡалын; низкий голос ҡалын тауыш ♦ низкий поклон түбәнселек менән (ололап) баш эйеү
НИЗКО нареч. 1. түбән, түбәндән; опуститься низко түбән төшөү 2. түбән, намыҫһыҙ; поступить низко намыҫһыҙ ҡылыҡ ҡылыу 3. ҡалын; голос звучит низко тауыш ҡалын булып сыға ♦ низко кланяться түбәнселек менән (ололап) баш эйеү
НИЗКОВОЛЬТНЫЙ, -ая, -ое түбән вольтлы; низковольтная дуга түбән вольтлы дуға
НИЗКОЛЕГИРОВАННЫЙ, -ая, -ое әҙ ҡа-тыштырылған (ҡушылған); низколегированная сталь башҡа металдар әҙ ҡатыштырылған ҡорос
НИЗКООПЛАЧИВАЕМЫЙ, -ая, -ое түбән хаҡлы; низкооплачиваемая работа түбән хаҡлы эш
НИЗКОПОКЛОННИК м ярамһаҡланыусы, ялағай, юха, әпкәләй; презирать низкопоклонника ялағайға ерәнеп ҡарау
НИЗКОПОКЛОННИЧАТЬ несов. ярамһаҡланыу, ялағайланыу, әпкәләйләнеү
НИЗКОПОКЛОНСТВО и НИЗКОПОКЛОННИЧЕСТВО с ярамһаҡлыҡ, ялағайлыҡ, тәрилкә тотоу, әпкәләйлек
НИЗКОПОКЛОНСТВОВАТЬ несов. см. низкопоклонничать
НИЗКОПРОБНЫЙ, -ая, -ое 1. (о золоте, серебре ) түбән пробалы; низкопробное серебро түбән пробалы көмөш 2. перен., разг. (плохой) насар, түбән сифатлы; низкопробный рассказ насар ғына хикәйә
НИЗКОРОСЛЫЙ, -ая, -ое тәбәнәк, ҡыҫҡа буйлы, тәпәш, ҡарһаҡ; низкорослое дерево тәпәш ағас; низкорослый человек ҡарһаҡ кеше
НИЗКОСОРТНЫЙ, -ая, -ое түбән сортлы (сифатлы); низкосортная ткань түбән сифатлы туҡыма
НИЗЛАГАТЬ несов. см. низложить
НИЗЛАГАТЬСЯ несов. страд. от низлагать
НИЗЛОЖИТЬ сов.; книжн. 1. кого тәхеттән ҡолатыу, (власть башынан) төшөрөү; низложить президента президентты (властан) төшөрөү 2. что; перен. төшөрөү; низложить авторитет чей - л. берәйһенең абруйын төшөрөү
НИЗМЕННОСТЬ ж 1. уйһыулыҡ; приозёрная низменность күл буйындағы уйһыулыҡ 2. перен. түбәнлек, әшәкелек; низменность желаний теләктәрҙең түбәнлеге
НИЗМЕННЫЙ, -ая, -ое 1. уйһыу, уйпат; низменная местность уйһыу ер 2. перен. түбән, әшәке; низменные побуждения әшәке ниәттәр
НИЗОВОЙ, -ая, -ое 1. түбәндән иҫкән, түбән ерҙәрҙә үҫкән, түбәндә булған; низовой ветер түбәндән иҫкән ел; низовая трава түбән ерҙәрҙә үҫә торған үлән 2. йылға тамағына яҡын урынлашҡан; низовые города йылға тамағына яҡын урынлашҡан ҡалалар 3. түбәнге, башланғыс; низовые организации түбәнге ойошмалар 4. урындағы; низовая печать урындағы матбуғат
НИЗОВЬЕ с түбәнге ағым (яҡ, өлөш), тамаҡ; низовье реки йылға тамағы
низОк м; спец. аҫты, аҫҡы өлөшө, осо; низок шкафа шкаф аҫты; низки брюк салбар балағының осо
НИЗОМ нареч. аҫтан, түбәндән, аҫҡы юл менән; ехать низом аҫҡы юл менән барыу
НИЗОСТЬ ж аламалыҡ, яманлыҡ, әшәкелек, ҡәбәхәтлек; низость содеянного эшләнгән эштең әшәкелеге
нИзший, -ая, -ее 1. превосх. ст. от низкий 2, 3 иң түбән; низший сорт иң түбән сорт 2. (простейший) түбән төҙөлөшлө; низшие растения түбән төҙөлөшлө үҫемлектәр 3. (младший по положению) түбән; низшее звание түбән дәрәжә 4. (начальный — об образовании) башланғыс; низшее образование башланғыс белем 5. (неродовитый) түбән; низшее сословие түбән ҡатлам
НИКАК I нареч. бер нисек тә, һис тә, һис бер; никак не могу заснуть бер нисек тә йоҡлап китә алмайым ♦ никак нет һис тә юҡ, һис тә түгел (тцбәнселек менән яуап биргәндә)
697
опираться на низы общества йәмғиәттең түбән ҡатламдарына таяныу 3. мн. низы; муз. түбән (ҡалын) тауыштар
НИЗ... (нис...) приставка; хәрәкәттең аҫҡа (тцбәнгә) ҡарай йцнәлешен кцрһәтә, мәҫ., низвергнуть өҫтән аҫҡа ташлау; низринуться аҫҡа ташланыу
НИЗАТЬ несов. теҙеү (епкә, тимерсыбыҡҡа һ.б.); низать бусы мунсаҡ теҙеү
НИЗАТЬСЯ несов. теҙелеү; из жемчуга нижется ожерелье ынйынан мунсаҡ теҙелә
НИЗВЕРГАТЬ несов. см. низвергнуть
НИЗВЕРГАТЬСЯ несов. 1. см. низвергнуться; с высоты низвергается водный поток юғарынан һыу шарлауығы шарлап төшә 2. страд. от низвергать
низвергнуть сов.; книжн. 1. что атып бәреү, аҡтарып (тәгәрләтеп) ырғытыу (төшөрөү), аҫҡа ташлау; низвергнуть камни с горы тауҙан таштар тәгәрләтеп төшөрөү 2. перен. ҡолатыу, ҡолатып (бәреп) төшөрөү; низвергнуть правительство хөкүмәтте бәреп төшөрөү
НИЗВЕРГНУТЬСЯ сов.; книжн. аҡтарылып (ауып) төшөү
НИЗИНА ж *уйһыу (уйпат) ер
НИЗИННЫЙ, -ая, -ое уйһыу, уйпат; низинные луга уйһыу болондар
НИЗКИЙ, -ая, -ое 1. ( невысокий ) тәбәнәк, тәпәш; человек низкого роста тәбәнәк буйлы кеше 2. (небольшой) түбән; низкие цены түбән хаҡ(тар) 3. (плохой по качеству) түбән; ситец низкого качества түбән сифатлы ситса 4. (бесчестный ) алама, яман, түбән; низкий поступок яман ҡылыҡ 5. (неродовитый) түбән, түбән(ге) (ҡатлам); низкое сословие түбән ҡатлам 6. муз. ҡалын; низкий голос ҡалын тауыш ♦ низкий поклон түбәнселек менән (ололап) баш эйеү
НИЗКО нареч. 1. түбән, түбәндән; опуститься низко түбән төшөү 2. түбән, намыҫһыҙ; поступить низко намыҫһыҙ ҡылыҡ ҡылыу 3. ҡалын; голос звучит низко тауыш ҡалын булып сыға ♦ низко кланяться түбәнселек менән (ололап) баш эйеү
НИЗКОВОЛЬТНЫЙ, -ая, -ое түбән вольтлы; низковольтная дуга түбән вольтлы дуға
НИЗКОЛЕГИРОВАННЫЙ, -ая, -ое әҙ ҡа-тыштырылған (ҡушылған); низколегированная сталь башҡа металдар әҙ ҡатыштырылған ҡорос
НИЗКООПЛАЧИВАЕМЫЙ, -ая, -ое түбән хаҡлы; низкооплачиваемая работа түбән хаҡлы эш
НИЗКОПОКЛОННИК м ярамһаҡланыусы, ялағай, юха, әпкәләй; презирать низкопоклонника ялағайға ерәнеп ҡарау
НИЗКОПОКЛОННИЧАТЬ несов. ярамһаҡланыу, ялағайланыу, әпкәләйләнеү
НИЗКОПОКЛОНСТВО и НИЗКОПОКЛОННИЧЕСТВО с ярамһаҡлыҡ, ялағайлыҡ, тәрилкә тотоу, әпкәләйлек
НИЗКОПОКЛОНСТВОВАТЬ несов. см. низкопоклонничать
НИЗКОПРОБНЫЙ, -ая, -ое 1. (о золоте, серебре ) түбән пробалы; низкопробное серебро түбән пробалы көмөш 2. перен., разг. (плохой) насар, түбән сифатлы; низкопробный рассказ насар ғына хикәйә
НИЗКОРОСЛЫЙ, -ая, -ое тәбәнәк, ҡыҫҡа буйлы, тәпәш, ҡарһаҡ; низкорослое дерево тәпәш ағас; низкорослый человек ҡарһаҡ кеше
НИЗКОСОРТНЫЙ, -ая, -ое түбән сортлы (сифатлы); низкосортная ткань түбән сифатлы туҡыма
НИЗЛАГАТЬ несов. см. низложить
НИЗЛАГАТЬСЯ несов. страд. от низлагать
НИЗЛОЖИТЬ сов.; книжн. 1. кого тәхеттән ҡолатыу, (власть башынан) төшөрөү; низложить президента президентты (властан) төшөрөү 2. что; перен. төшөрөү; низложить авторитет чей - л. берәйһенең абруйын төшөрөү
НИЗМЕННОСТЬ ж 1. уйһыулыҡ; приозёрная низменность күл буйындағы уйһыулыҡ 2. перен. түбәнлек, әшәкелек; низменность желаний теләктәрҙең түбәнлеге
НИЗМЕННЫЙ, -ая, -ое 1. уйһыу, уйпат; низменная местность уйһыу ер 2. перен. түбән, әшәке; низменные побуждения әшәке ниәттәр
НИЗОВОЙ, -ая, -ое 1. түбәндән иҫкән, түбән ерҙәрҙә үҫкән, түбәндә булған; низовой ветер түбәндән иҫкән ел; низовая трава түбән ерҙәрҙә үҫә торған үлән 2. йылға тамағына яҡын урынлашҡан; низовые города йылға тамағына яҡын урынлашҡан ҡалалар 3. түбәнге, башланғыс; низовые организации түбәнге ойошмалар 4. урындағы; низовая печать урындағы матбуғат
НИЗОВЬЕ с түбәнге ағым (яҡ, өлөш), тамаҡ; низовье реки йылға тамағы
низОк м; спец. аҫты, аҫҡы өлөшө, осо; низок шкафа шкаф аҫты; низки брюк салбар балағының осо
НИЗОМ нареч. аҫтан, түбәндән, аҫҡы юл менән; ехать низом аҫҡы юл менән барыу
НИЗОСТЬ ж аламалыҡ, яманлыҡ, әшәкелек, ҡәбәхәтлек; низость содеянного эшләнгән эштең әшәкелеге
нИзший, -ая, -ее 1. превосх. ст. от низкий 2, 3 иң түбән; низший сорт иң түбән сорт 2. (простейший) түбән төҙөлөшлө; низшие растения түбән төҙөлөшлө үҫемлектәр 3. (младший по положению) түбән; низшее звание түбән дәрәжә 4. (начальный — об образовании) башланғыс; низшее образование башланғыс белем 5. (неродовитый) түбән; низшее сословие түбән ҡатлам
НИКАК I нареч. бер нисек тә, һис тә, һис бер; никак не могу заснуть бер нисек тә йоҡлап китә алмайым ♦ никак нет һис тә юҡ, һис тә түгел (тцбәнселек менән яуап биргәндә)
697